15. Бизнес субъектілері

Кәсіпкерліктің субъектілері – жеке немесе заңды тұлғалар, басқаша айтқанда кәсіпкер.

• Кәсіпкерлердің өздері және кәсіпкерлер ұжымы

• Жеке және ұжымды тұтынушылар

• Жалдамалы еңбек қызметімен айналысатын жұмысшылар

• Мемлекеттік құрылымдар

Бизнес субъектілеріне қарай бөлгенде мынадай түрлері болады

• Кәсіпкерлік бизнес

• Тұтынушы бизнес

• Еңбек ету бизнесі

• Мемлекеттік бизнес

Көрсетілген бизнес түрлерінің мәні тереңірек талдаған жөн. Бизнес түрлерінің әрқайсысы екі жақты болып келеді. Олардың қарым-қатынасында іскерлік мүдде жатыр.

Шағын және орта кәсiпкерлік субъектілеріне қызметі «Жеке кәсіпкерлік туралы» заңмен реттелетін заңды тұлғалар, жеке кәсіпкерлер және шаруа(фермер) қожалықтары жатады.

Заңды тұлға құрмаған, жұмыскерлерiнiң жылдық орташа саны елу адамнан аспайтын дара кәсiпкерлер және кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын, жұмыскерлерiнiң жылдық орташа саны елу адамнан аспайтын және жыл бойғы активтерiнiң орташа жылдық құны тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген алпыс мың еселенген айлық есептiк көрсеткiштен аспайтын заңды тұлғалар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi болып табылады.

Мыналарды:

- есiрткi заттарының, психотроптық заттардың және прекурсорлардың айналымымен байланысты қызметтi;

акцизделетiн өнiмдi өндiрудi және (немесе) көтерме сатуды;

- астық қабылдау пункттерiнде астық сақтау жөнiндегi қызметтi;

- лотереялар өткiзудi;

- ойын және шоу-бизнес саласындағы қызметтi;

- мұнай, мұнай өнiмдерiн, газ, электр және жылу энергиясын өндiру, қайта өңдеу және сату жөнiндегi қызметтi;

- радиоактивтi материалдардың айналымымен байланысты қызметтi;

- банк қызметiн (не банк операцияларының жекелеген түрлерiн) және сақтандыру нарығындағы қызметтi (сақтандыру агентiнiң қызметiнен басқа);

- аудиторлық қызметтi

- бағалы қағаздар нарығындағы кәсiби қызметтi.

Заңды тұлға құрмаған, жұмыскерлерiнiң жылдық орташа саны елу адамнан астам дара кәсiпкерлер және жеке кәсiпкерлiктi жүзеге асыратын, жұмыскерлерiнiң жылдық орташа саны елуден астам, бiрақ екi жүз елу адамнан аспайтын немесе жыл бойғы активтердiң орташа жылдық құны тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгiленген үш жүз жиырма бес мың еселенген айлық есептiк көрсеткiштен аспайтын заңды тұлғалар орта кәсiпкерлiк субъектiлерi болып табылады.

Кәсіпкерлік рыноктың экономикада кеңінен тараған құбылым. Кәсіпкерліктің негізгі және маңызды нышандары(сипаттары) мыналар:

1. Шаруашылық субъектілерінің жеке даралылығы (өзінің қалауымен қызмет етуі) және тәуелсіздігі

2. Экономикалық қызығушылық

3. Новаторлық, творчестволық алғышарт

4. Шаруашылықтағы нар тәуекелділігі

5. Қызмет бабының қысқа мерзімділігі, икемділігі және тиімді тактикалық әдістерін қолдану

16.Жеке кәсіпкерлік түрлері Жеке кәсіпкерлік субь/і б.т заңды тұлға ҚРң Азамат/қ заңнама/да көзделген нысанда ғана құрылады. Жеке кәсіпкерлік субь/е: шағын кәсіпкерлік: заңды тұлға құрмаған, жұмыскер/ң жылдық орташа саны 50 адамнан аспайтын дара кәсіп/р ж/е кәсіп/к қызметті ж.а, жыл бойғы актив/ң орташа жылдық құны тиісті қаржы жылына арналған республика/қ бюджет туралы заңда белг/н 60 мың еселенген а.е.к аспайтын з.т; Орта кәсіп/к: З.т құрмаған, жұмыскер/ң орташа жылдық саны 50 адамнан асатын дара кәсіп/р ж/е жеке кәсібі ж.а, бірақ 250 адамнан аспайтын ж/е жыл бойғы актив/ң орташа жылдық құны тиісті қаржы жылына арналған респуб/қ бюд/т тур.заңда белг/н 325 мың еселенген а.е.к аспайтын з.т; ірі кәсіп/к:жеке кәсіп/і ж.а жұмыскер/ң орташа жылдық саны 250 адамнан артық н/е жыл бойғы актив/ң жалпы құны қ.ж.а.р.б.тур.заңда белг/н 325 мың еселенген а.е.к асатын з.т