Башкирско-русский словарь

хәйерселек – нищета, нищенство хәйлә – хитрость; повод хәйләкәр – хитрый хәҡиҡәт – правда, истина

хәл I – положение; состояние; сила; случай хәл II – обстоятельство;

хәл ҡылым – деепричастие хәлле – состоятельный, зажиточный хәлүә – халва

хәлһеҙ – слабый; бессильный; бедный хәлһеҙләнергә – ослабевать; беднеть хәнйәр – кинжал хәрби – военный; боевой

хәрбиләштерергә – военизировать хәрби-һауа – военно-воздушный хәреф – буква; шрифт хәрефләп – по буквам хәрәкәт – движение; действие хәрәкәтһеҙ – неподвижный хәсрәт – горе; скорбь хәстәр – забота хәстәрле – заботливый

хәстәрлек – забота, заботливость; хәстәрләргә, хәстәрлек күрергә (итергә) – заботиться; проявить заботу хәтер – память; хәтергә алырға – вспоминать;

хәтерҙән сығарырға – забыть хәтерләргә – помнить, вспоминать хәтерһеҙ – забывчивый хәтирә – воспоминание

хәтле,тиклем – до, вплоть до; өйгә хәтле (тиклем) – до дома

хәтәр – опасный; рисковый; плохо хәүеф – опасность, угроза хәүефле – опасный

хәүефһеҙлек – безопасность; юл хәүефһеҙлеге – безопасность движения

Һ

һабаҡ I – стебель һабаҡ II – урок

һабаҡташ – одноклассник һабакларға – энә һабаҡларға вдевать нитку в иголку һабан – плуг һабантуй – сабантуй һабын – мыло

һабынларға – намыливать һағайырға – настораживаться

һағаларға – подстерегать, выслеживать һағыҙаҡ – оса һағынырға – тосковать; грустить һағыныу – тоска һағыш – тоска, грусть һаҙ, һаҙлыҡ – болото

һай – неглубокий, мелкий һайлансыҡ – привередливый, разборчивый

һайларға – отбирать, выбирать, избирать һайлау – выборы һайлаусы – избиратель һайрарға – петь (о птицах)

һайын – каждый раз...как; каждый раз; каждый раз...когда; чем больше; әйткән һайын – каждый раз, когда говоришь

һайыçҡан – сорока

һаҡ I – осторожный; чуткий; бережливый һаҡ I – охрана

һаҡал – борода һаҡау – косноязычный; картавый

һаҡларға – хранить, охранять; беречь; оборонять, защищагь һаҡлыҡ – осторожно; запас; сберегательный; һаҡлыҡ кассаһы – сберегательная касса һаҡсы – часовой; защитник, страж; сторож, охранник һаҡһыҙ – неосторожный һаҡһыҙлыҡ – неосторожность һал – плот һалам – солома һалдат – солдат

һалҡын – холод, холодный, холодно; морозный, морозно; һалҡын сәй – холодный чай; һалҡын ҡараш – холодный взгляд; бөгөн һалҡын – сегодня холодно

һалҡынайырға – холодать; холодеть; охладевать һалҡынса – прохладно һалма – лапша һалым – налог; обложение;

һалым йыйыусы – налогосборщик; һалым түләүсе – налогоплательщик

һалырға – класть; ставить; строить: өй һалыу – строить дом;

аяҡ кейемен һалыу (сисеу) – снимать обувь һаман – всё еще, до сих пор һан – число, количество; числительное һанарға – считать

һаңғырау – глухой һаңғырауланырға – становиться глухим һаран – скупой, жадный

һаранланырға – скупиться, жадничать һарғайырға – желтеть; перен. тосковать, печалиться һары – жёлтый; гепатит, желтуха һарыҡ – овца; һарыҡ бәрәсе – ягнёнок;

һарыҡ ите – баранина; һарыҡ көтөүе – отара; һарыҡ көтөүсеһе – чабан һарыҡсылыҡ – овцеводство һарымһаҡ – чеснок

һаçыҡ – зловонный, дурной (запах) һаçырға – тухнуть; портиться һаташырға – бредить һатырға – продавать; һатып ебәрергә – продать һатып алырға – купить һатып алыусы – покупатель

һатыулашырға – торговаться, сговариваться (о цене); перен. спорить һатыусы – продавец; торговец һауа – воздух, атмосфера; погода һауалы – высокомерный

һаубуллашырға, хушлашырға – прощаться һаубуллашыу – прощание һаулашырға – здороваться һаулыҡ – здоровье;

һаулыҡ һаҡлау министрлығы – министерство здравоохранения һаумы – здравствуй

һаумыһығыҙ – здравствуйте һау-сәләмәт – здоровый; жив-здоров

һауығырға – выздоравливать, поправляться һауынсы – доярка; дояр

һауыт – посуда; сосуд; тоҙ һауыты – солонка; һөт һауыты – молочник;

шәкәр һауыты – сахарница һауырға – доить һеҙ – вы һеҙҙеке – ваш

һеҙҙең – вас, ваш һеҙҙеңсә – по-вашему һеҙҙе – вас;

һеҙҙе белмәйем – вас не знаю һеҙҙән – от вас;

һеҙҙән генә белдек – от вас только узнали һеҙҙә – у вас; һеҙҙә яңылыҡтар бармы? – у вас есть новости? һеҙгә – вам, к вам

һелкенергә – шататься, шевелиться һелкетергә – трясти, шатать һелкергә – махать, качать

һелтәргә – махать, размахивать; бросать һеләгәй, шайыҡ – слюна һеңдерергә – пропитывать, впитывать; усваивать

һеңергә – впитывать, поглощать; переваривать һеңле – младшая сестра; һеңлем – сестрёнка һеперергә – мести, подметать һепертке – веник; метла

һеркә – уксус; пыльца һибергә – сыпать, посыпать; поливать, брызгать

һибәләргә – моросить, накрапывать һигеҙ – восемь һигеҙенсе – восьмой

һигеҙ йыллыҡ – восмилетний һиҙгер – чуткий; бдительный һиҙенергә – чуять, предчувствовать

һиҙергә – чувствовать, ощущащать, чуять; догадываться һиҙмәçтән – нечаянно; неожиданно һиҙәп, төймә – пуговица һикерергә – прыгать һикереү – прыжок һикһән – восемьдесят

һимеҙ – жирный; полный, толстый һимерергә – поправляться, полнеть һин – ты һиндә – у тебя

һинеке – твой, твоя, твое һинең – твой, твоя, твое һинеңсә – по-твоему һинән – у тебя, от тебя, с тебя һипкел – веснушки

һипкелләнергә – покрываться веснушками һиптерергә – поливать; сыпать һирәгәйергә – редеть һирәк – редкий; редко

һирәкләп, һирәк-һаяҡ, һирәк-һаяҡлап – изредка һиçкәнергә – вздрогнуть һоҡланғыс – восхитительный

һоҡланырға – восхищаться һоло – овёс һонорға – протягивать

һорарға – спрашивать; просить һорау – вопрос; просьба; допрос һораулыҡ – вопросник Һорашырға – расспрашивать һоро – светло-бурый һоçҡо – совок һоçорға – черпать

һөҙөмтә, һығымта – результат, итог, вывод һөжүм – наступление; нашествие; нападение; покушение һөйгән – любимый; возлюбленный һөйкөмлө – милый; симпатичный; обаятельный һөйкәлеш – наклонение һөйкәргә – прислонять һөйләм – предложение

һөйләнсек – ворчливый; ворчун һөйләргә – говорить; рассказывать һөйләүсе – рассказчик; выступающий һөйләш – говор

һөйләшергә – разговаривать; договариваться һөйләшеү – переговоры; разговор һөйләүсе – говорящий һөйөклө – любимый; милый

һөйөнөргә, ҡыуанырға – радоваться һөйөнөс – радость һөйөнөслө – радостный һөйөргә – любить; ласкать һөйөү – любовь

һөйрәргә – тащить, волочить; вести һөйәк – кость һөйәлергә – прислоняться, облокотиться

һөйәргә – прислонять, приставлять һөлдә – скелет һөлөк – пиявка

һөнәр – ремесло; профессия; умение; промысел; мастерство һөнәрмән – мастер на все руки һөнәрсе – ремесленник; мастеровой һөргөн – ссылка, изгнание һөрөргә – пахать, распахивать һөртөргә – вытирать; мазать һөрәнләргә – кричать һөт – молоко

һөтимәр – млекопитающее һөтлө – молочный һуған – лук

һуғарырға – орошать; поить һуғылырға – ударяться; заезжать; заходить һуғырға I – бить, ударять

һуғырға II – ткать

һуғыш – война, битва, сражение һуғышсы – воин, боец һуғышырға – воевать, сражаться; драться

һуҙырға – растягивать, протягивать, тянуть; затягивать һуйырға – резать һуҡмаҡ – тропинка, дорожка һуҡыр – слепой һул – левый

һулаҡай – левша; левый

һуларға – дышать, вдыхать һулға – влево, налево һулда – влево, налево, слева һулдан – слева һулырға – вянуть, засыхать һум – рубль һунар – охота һунарсы – охотник

һунарсылыҡ – охота, звероловство һуң I – поздно;

һуңға ҡалыу – опоздать

һуң II – после;

эштән һуң – после работы һуңғы – последний, заключительный һуңларға – опаздывать һуңынан – потом, после һурпа – бульон

һурырға – выдергивать; выкачивать һут – сок һуш – чувство, сознание;

һуш (иç) китеү – потерять сознание; һушҡа (иçкә) килеү – прийти в сознание һүгенергә – ругаться, браниться һүҙ – слово; речь һүҙбәйләнеш – словосочетание һүҙлек – словарь һүҙмә-һүҙ – дословно һүҙсән – разговорчивый

һүлпән – вялый, медлительный һүндерергә – гасить; тушить; выключать һүнергә – угасать, потухать

һүнмәç – неугасающий, неугасимый һүрергә – распускать һүрәт – рисунок; изображение; снимок

һүрәтләргә – рисовать, изображагь; описывать һүтергә – распарывать; распускать; разматывать һыбай – верхом һыбайлы – всадник

һығымта – вывод, заключение һығырға – выжимать, отжимать

һыҙат – полоса, черта, линия; черта, свойство, особенность һыҙатларға – прочерчивать; обрисовать. изображать һыҙғанырға – засучивать рукава һыҙғыртҡыс – свисток һыҙғыртырға – свистеть һыҙларға – болеть, ныть; ломить һыҙыҡ – черта, линия; тире һыҙыҡса – чёрточка, дефис һыҙырға – чертить һый – угощение

һыйҙырырға – вмещать, помещать һыйларға – угощать һыйпарға – гладить һыйыр – корова

һыйырға – умещаться, вмещаться; быть по размеру һыларға – мазать, натирать; массировать һылтау – отговорка, предлог һылыу – красивый; стройный

һымаҡ, кеүек – как, как будто, будто, словно, вроде, подобно һыналған – испытанный һынарға – испытывать, проверять