7УМК
.PDFРешение. а) Поскольку область V (рис. 2.21) правильная вдоль оси 0Z, то для вычисления интеграла используем формулу (2.16):
|
1 |
|
|
∫∫ |
|
|
|
|
|
|
|
1−x− y |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
∫∫ |
1 |
dxdy(z |
|
1−x−y |
)= |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||||
J |
|
= |
|
|
dxdy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dz |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
Dxy |
|
0 1 |
- x - y |
Dxy 1 - x - y |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1−x |
1 |
|
|
|
|||||
= ∫∫ |
|
|
1 |
|
|
|
|
× (1 - x - y)dxdy = |
∫∫ dxdy = ∫ dx ∫ dy |
|
= ∫ dx(y |
|
10−x )= |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Dxy |
1 - x - y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxy |
0 |
0 |
0 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= ∫ (1 - x)dx = |
|
- |
|
|
|
|
|
|
= |
|
Здесь область D xy есть треугольник |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
0 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = 1 − x − y |
|
|
|
C |
2 |
|
|
|
|
|
y = 3 − z |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
1 |
2 |
3 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = 1 − x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.21 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
Рис. 2.22 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
AOB .
y
б) Поскольку область V (рис. 2.22) правильная вдоль оси 0Y, то
|
|
3−z |
1 |
|
|
|
используем формулу (2.17): J 2 = |
|
|
∫ |
|
= |
|
|
|
|||||
∫∫ dxdz |
3 dy |
|||||
|
Dxz |
|
0 |
(x + y + z +1) |
|
|
= |
|
|
3−z |
|
|
|
|
|
|
|
|
∫∫ dxdz |
∫ |
(x + z +1 + y)−3d(x + z +1 + y) = |
|||||||||
|
Dxz |
|
0 |
|
|
|
y=3−z |
|
|
|
|
|
|
|
(x |
+ z +1 + y) |
−2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
= |
∫∫ dxdz |
|
|
|
|
|
= |
|
|
||
|
|
- 2 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
Dxz |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
y=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
|
(x + z +1 + 3 - z)−2 |
(x + z +1)−2 |
= |
|||||||
∫∫ dxdz |
|
- 2 |
- |
|
- 2 |
|
|||||
|
Dxz |
|
|
|
|
|
|
|
|
= - 1 |
|
|
1 |
- |
|
|
1 |
|
|
|
= - 1 ∫∫ |
|
|
1 |
dxdz - |
|
|
|
|||||||||||
∫∫ dxdz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
2 Dxz |
(x |
+ |
4)2 |
|
(x + z +1)2 |
|
|
|
2 Dxz |
(x + z +1)2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
= - 1 |
|
|
dxdz = 1 |
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|||||
∫∫ |
1 |
∫ dx∫ (x +1 + z)−2 d(x +1 + z) - 1 |
∫ |
dx |
∫ dz = |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
2 Dxz |
(x + 4)2 |
|
|
|
2 |
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
0 |
(x + 4)2 0 |
|
|||
= |
1 |
2 |
|
(x +1 + z)−1 3 |
- |
1 |
2 |
|
dx |
|
(z |
3 |
)= |
1 |
2 |
|
- |
1 |
+ |
|
1 |
|
- |
|
|||||
2 |
∫ dx |
-1 |
|
|
2 |
∫ |
|
+ 4)2 |
|
2 |
∫ |
|
+ |
|
dx |
|
|||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
0 (x |
|
0 |
|
|
0 |
|
x |
4 x +1 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- 3 ∫2 (x + 4)−2 dx = 1 (- ln x + 4 + ln x +1 ) 2 - 3 × (x + 4)−1 2 |
= |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
2 0 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
2 |
|
-1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
(- ln 6 + ln 3 + ln 4 - ln1) - |
3 |
|
- |
1 |
+ |
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 |
2 |
|
6 |
4 |
|
= |
|
ln 2 - |
. |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
Здесь область D xz есть прямоугольник AOBC. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2.1.7. Вычисление тройного интеграла |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
в цилиндрических и сферических координатах |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Необходимые |
формулы |
и |
указания |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рассмотрим |
|
|
при |
|
решении |
следующих |
|||||||||||
|
|
|
|
3a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
примеров. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Примеры решения задач |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
ρ = a |
|
|
|
|
|
|
|
ПРИМЕР 2.15. Вычислить тройной |
|||||||||||||||
|
|
|
− a |
0 |
|
a |
|
|
|
|
y |
|
интеграл: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) |
|||||
|
|
|
|
|
|
x2 + y2 = a 2 |
|
J1 = ∫∫∫(x 2 + y2 + z 2 )dxdydz, |
|
где |
V |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
ρ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ограничена |
|
|
|
|
|
|
поверхностью |
||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3(x 2 + y2 )+ z 2 = 3a 2 . |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
Рис. 2.23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Область V, ограниченная |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
данной поверхностью, есть эллипсоид |
||||||||||||||||
вращения (рис 2.23). Его проекцией |
Dxy |
на плоскость X0Y является круг |
|||||||||||||||||||||||||||
x 2 + y2 £ a 2 . В |
данном |
случае |
целесообразно |
применить |
цилиндрические |
||||||||||||||||||||||||
координаты. Формулы связи с декартовых и цилиндрических координат в |
|||||||||||||||||||||||||||||
данном случае имеют вид |
|
|
|
|
|
|
|
y = r × sin j; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x = r × cos j; |
|
z = z . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Подынтегральная функция преобразуется |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
x 2 + y2 + z 2 |
= r2 × cos2 j + r2 × sin 2 j + z 2 |
= r2 + z 2 . |
|
|
|
|
|
|
Элемент объема dv = dxdydz переходит в dv = ρ dϕ dρ dz , где r = |
|
J |
|
; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x'ρ |
|
x'ϕ |
|
|
|
|
|
|
x'z |
|
|
|
|
|
|
cos j |
|
|
|
|
- r × sin j |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
J = |
|
|
|
y' |
|
|
y' |
|
|
|
|
|
|
|
y' |
|
= |
|
sin j |
|
|
|
|
|
r × cos j |
|
0 |
|
= r × cos2 j + r × sin 2 j = r. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ |
|
|
ϕ |
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
z'ρ |
|
z'ϕ |
|
|
|
|
|
|
z'z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
Пределы интегрирования по переменной z получим из уравнения |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
эллипсоида: 3(x 2 + y2 )+ z 2 |
= 3a 2 |
|
3r2 + z 2 |
|
= 3a 2 |
z 2 |
= 3a 2 - 3r2 ; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
z = ± |
|
|
3(a 2 - r2 ), |
|
|
где |
z1 = - |
|
|
|
3(a 2 - r2 ) |
- нижний предел интегрирования; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
z 2 |
= + |
|
|
|
3(a 2 - r2 ) - верхний предел интегрирования. Итак, наш интеграл |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
J1 = ∫∫∫(x 2 + y2 + z 2 )dxdydz = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
3(a 2 −ρ2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
∫∫ rdjdr |
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
(r2 + z 2 )dz |
= |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxy |
|
|
|
|
|
|
|
3(a 2 −ρ2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
z |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3(a 2 |
−ρ2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= ∫∫ rdjdr r |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3(a 2 −ρ2 ) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Dxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
3(a |
|
|
|
- r |
|
)) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= |
2r |
2 |
|
3(a |
2 |
- r |
2 |
)+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫∫ |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
djdr = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Dxy |
|
2π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
= |
32 ∫ dj∫ r(r2 |
|
|
|
|
a 2 - r + a 2 - r × (a 2 - r2 ))dr = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2 |
|
a |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
2 3a 2 2π |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
(a 2 |
- r2 ) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d(a |
|
|
|
|
|
|
) = - 3a |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ dj∫ |
|
|
|
|
a |
|
|
|
- r |
|
|
|
|
|
- r |
|
|
|
|
|
∫ dj |
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
2π |
|
|
|
|
|
4p |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
0 |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2a |
|
|
|
|
2 |
3a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
= 3a |
|
|
|
|
∫ dj |
0 |
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ dj = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
б) |
|
Вычислить |
|
|
тройной |
интеграл |
|
J 2 = ∫∫∫ y dxdydz , где |
V ограничена |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
поверхностями y = |
|
|
|
|
x 2 + z 2 |
и y = a ; |
a > 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Решение. |
|
|
Ограниченная данными поверхностями область V есть конус |
(рис. 2.24). Эта область правильная вдоль оси 0Y, проекцией этого конуса на
плоскость X0Y является круг x 2 + z 2 £ a 2 , поэтому в данном случае целесообразно применить цилиндрические координаты. Причем формулы связи
декартовых |
и цилиндрических координат здесь имеют вид |
x = r × cos j; |
|
|
|
|
|
z = r × sin j; |
y = y , тогда уравнение конуса y = x 2 + z 2 |
= r. Элемент |
|
объема имеет вид: dv = r × djdrdy . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
2 |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
J 2 |
|
= ∫∫∫ y dxdydz = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
∫∫ rdjdr |
∫ y dy = |
∫∫ rdjdr |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxz |
|
|
|
|
|
|
ρ |
|
|
|
Dxz |
|
|
|
|
|
|
ρ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
r |
2 |
|
|
|
1 |
2π |
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2π |
a |
|
|
|
2 |
r |
2 |
|
r |
4 |
|
|
a |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= ∫∫ |
|
a |
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
∫ dj∫ (a |
2 |
r - r |
3 |
)dr = |
∫ dj∫ |
|
|
a |
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
djdr = |
2 |
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
4 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Dxz |
2 |
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
1 |
|
2π |
|
4 |
|
|
a 4 |
|
|
a 4 2π |
|
|
|
a 4 2p |
|
|
pa 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
= |
|
|
|
∫ a |
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
dj = |
|
|
|
|
∫ dj = |
|
|
|
|
|
= |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
4 0 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
8 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
x2 + y2 + z2 = R 2 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = x2 + z2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
x2 + z2 = a2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ = R |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− R |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
ρ = a |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ϕ |
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
y |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
ρ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ρ |
|
|
|
θ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.24 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.25 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
в) |
|
Вычислить тройной интеграл J3 = ∫∫∫(x 2 + y2 + z 2 )dxdydz, |
|
где V – |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
шар |
|
x 2 + y2 + z 2 |
£ R 2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Поскольку область интегрирования V есть шар (рис.2.25) и подынтегральная функция состоит из квадратов компонент, в данном случае целесообразно применить переход от декартовых к сферическим координатам. Формулы перехода в этом случае имеют вид x = r × cos j × sin q; y = r × sin j × sin q; z = r × cosq . Подынтегральная функция преобразуется:
x 2 + y2 + z 2 = r2 × cos2 j × sin 2 q + r2 × sin 2 j × sin 2 q + r2 × cos2 q =
= r2 × sin 2 q(cos2 j + sin 2 j)+ r2 × cos2 q = r2 . Элемент объема dv = dx dy dz
принимает вид dv = r2 × sin q × djdrdq , где r2 × sin q = J ,
x'ρ x'ϕ J = y'ρ y'ϕ z'ρ z'ϕ
J3 = ∫∫∫(x 2 +
V
x'θ |
|
cos jsin q |
- r × sin jsin q |
+ r × cos jcos q |
|
|
|
||||
y'θ |
= |
sin jsin q |
r × cos jsin q |
+ r × sin jcos q |
|
z'θ |
|
cos q |
0 |
- rsin q |
|
|
|
|
|
|
|
y2 + z 2 )dxdydz = ∫∫∫r2 × r2 sin q × djdrdq =
V
|
2π |
|
π |
R |
|
|
|
|
2π |
|
π |
|
|
ρ5 |
|
R |
|
2R |
5 2π |
π 2 |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
= |
|
∫ dϕ∫ sin θdθ ∫ |
ρ |
4 dρ |
= |
∫ dϕ∫ sin θdθ |
|
|
|
|
= |
|
|
∫ dϕ ∫ sin θdθ = |
||||||||||
5 |
|
5 |
|
|||||||||||||||||||||
|
0 |
|
0 |
0 |
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|||||
= |
|
2R |
|
|
∫ dϕ(− cos θ |
0π 2 )= 2R |
|
(ϕ |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
5 |
|
5 |
02π )= 4πR |
. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
2 |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
0 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.1.8. Приложение тройных интегралов к вычислению объемов тел
Объем пространственной области V с помощью тройного интеграла вычисляется по формуле
V = ∫∫∫dv = ∫∫∫dx dy dz . |
(2.18) |
|
V |
V |
|
Примеры решения задач
ПРИМЕР 2.16. Вычислить объем тела, ограниченного параболическим
цилиндром 2z = y2 и плоскостями 2x + 3y = 12 ; x = 0 ; |
z = 0 (рис. 2.26). |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
Плоскость |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 3y = 12 |
проходит |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
параллельно |
|
оси |
0Z, |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
пересекается |
с |
координатной |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
плоскостью |
X0Y по прямой |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x + 3y = 12 |
|
|
2x + 3y = 12 , с |
координатной |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
плоскостью Y0Z по прямой BC, |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B(0;4;0) |
|
|
|
y |
с |
|
|
цилиндрической |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
поверхностью |
2z = y2 |
по |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = − |
|
x + 4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
AC. |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
A(6;0;0) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
линии |
|
Проекция |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
получившегося |
тела |
на |
|||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.26 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
плоскость |
X0Y |
(область |
D xy ) |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
есть треугольник AOB. |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
По формуле (2.18) искомый объем есть |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y2 2 |
|
|
|
|
|
|
|
6 − |
2 |
x |
+4 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
2 |
|
|
1 |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||||
V = ∫∫∫dxdydz = |
∫∫ dxdy |
∫ dz = |
∫∫ |
|
dxdy = |
∫ dx |
|
∫ |
y2 dy = |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Dxy 2 |
2 0 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
− |
2 |
x +4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
6 |
y3 |
|
3 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= |
|
∫ dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
∫ |
− |
|
|
|
x + 4 |
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
2 |
0 |
3 |
|
0 |
|
|
|
|
|
6 |
0 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
3 |
|
1 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
x + |
4 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(0 |
- 4) |
4 |
|
3 |
|||||||||||||||||||||||||||
= - |
|
× |
|
|
|
∫ - |
|
|
|
x |
+ |
4 |
|
|
d |
- |
|
|
+ 4 |
= - |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
= 16(ед ). |
|||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
3 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
ПРИМЕР 2.17. Вычислить объем тела, ограниченного параболоидом |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
вращения z = x 2 + y2 -1 и плоскостью z = 1 (рис. 2.27). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
Уравнение |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
параболоида |
|
|
|
|
|
вращения |
в |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
цилиндрических |
|
|
|
|
координатах: |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = r2 -1. |
|
Проекция |
|
тела |
на |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = x2 + y2 − 1 |
|
|
|
|
плоскость X0Y есть круг с центром |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в |
начале |
|
координат |
|
|
и |
радиусом, |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
равным |
|
2 , т.е. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 + y2 = ( |
|
|
|
)2 . |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулу |
(2.18) |
переводим |
в |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
цилиндрические |
|
|
|
|
координаты: |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.27 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V = ∫∫∫dxdydz = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
)dr = |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
= ∫∫ rdrdj |
∫ dz |
= ∫∫ rdrdj(z |
|
ρ2 −1 )= ∫ dj |
∫ r(2 - r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dxy |
|
|
|
|
|
|
ρ2 −1 |
|
|
Dxy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
2π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
|
2r |
2 |
|
|
r |
4 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
∫ (2r - r |
3 |
)dr = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
= ∫ dj |
|
∫ dj |
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
= 2p (ед |
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
ПРИМЕР 2.18. С использованием тройного интеграла вычислить объем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тела: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) заданного в примере 2.10; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
б) заданного в примере 2.11. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 2 4−y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решение. а) V = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
x 2 2 |
|
|
|
4−y |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
∫∫∫dxdydz = ∫ dx ∫ dy |
|
∫ dz = |
|
∫ dx ∫ dy z |
|
|
|
|
= |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(4 - y2 )dy = |
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
2 x 2 |
2 |
32 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
= ∫ dx ∫ |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
4−x −z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
б) V = |
∫∫∫dxdydz = ∫ dx ∫ dz |
|
∫ dy = ∫ dx ∫ dz(y |
|
04−x −z )= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
x2 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
68 |
|
|
|
= ∫ dx ∫ (4 - -x - z)dz = |
. |
|
|
|||
|
|
|
||||
-1 |
x 2 |
15 |
|
|
|
|
|
ПРИМЕР |
2.19. Вычислить объем тела, |
ограниченного поверхностью |
|||
(x 2 + y2 + z 2 )2 |
= xyz. |
|
|
|||
|
Решение. Для вычисления объема перейдем от декартовых к сферическим |
|||||
координатам: |
|
|
|
|
|
|
|
x = r × cos j × sin q; |
y = r × sin j × sin q; z = r × cos j. |
||||
Уравнение поверхности преобразуется к виду |
|
|||||
|
|
r4 = r3 × cos j × sin j × sin 2 q × cos q. |
||||
Определим пределы изменения для параметров |
ϕ, θ, ρ. Так как левая часть |
уравнения поверхности всегда положительна, то должна быть положительна и правая часть уравнения, то есть наша поверхность определена в I, III, IV и VIII октантах. Причем, в силу симметрии тела, достаточно вычислить объем в I-м октанте и результат умножить на 4. В первом октанте ϕ, θ, ρ изменяются в
следующих пределах: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
0 £ j £ π ; |
|
0 £ q £ π ; |
|
0 £ r £ cos j × sin j × sin 2 q × cos q. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p 2 |
p 2 |
|
|
|
cos j×sin j×sin |
2 q×cos q |
||||||||||
V = 4∫∫∫r2 sin qdjdqdr = 4 ∫ dj ∫ sin qdq |
|
|
|
∫ |
|
r2 dr = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
cos j×sin j×sin 2 q×cos q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
p 2 |
|
p 2 |
|
|
|
|
|
|
|
r |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= 4 ∫ dj ∫ sin qdq |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
π 2 |
|
|
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= |
|
|
∫ dj ∫ sin qdx(cos3 j × sin 3 j × sin 6 q × cos3 q)= |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
4 |
|
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
|
|
|
∫ |
cos3 j × sin 3 jdj ∫ sin 7 q × cos3 qdq = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
4 |
|
π 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= |
|
|
∫ |
sin 3 j(1 - sin 2 j)d(sin j) ∫ |
sin 7 q × (1 - sin 2 q)d(sin q) = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= |
|
4 |
|
π∫2 (sin 3 j - sin 5 j)d(sin j)π∫2 (sin 7 q - sin 9 q)d(sin q) = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
4 |
|
|
sin |
4 |
j |
|
|
|
sin |
6 |
j |
|
p 2 |
sin |
8 |
q |
|
|
sin |
10 |
q |
|
p 2 |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
× |
|
|
|
- |
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
4 |
|
|
1 |
|
1 |
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
(ед. |
|
|
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
3 |
|
|
|
6 |
|
|
10 |
360 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
4 |
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.1.9. Приложения тройных интегралов к вычислению массы, центра тяжести и моментов инерции тела
Пусть ϕ(M) - объемная плотность распределения массы в точке
M(x, y, z) тела V, тогда масса тела m, координаты центра тяжести
(x c , yc , z c ) и моменты инерции тела относительно осей 0X, 0Y, 0Z и начала координат 0, вычисляются по формулам
|
|
m = ∫∫∫ϕ(M)dv = ∫∫∫ϕ(x, y, z)dxdydz; |
|
(2.19) |
|||||||||||
|
|
|
V |
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x c = |
m yz |
; |
yc = |
|
m |
xz |
; |
zc |
= |
m xy |
|
, |
(2.20) |
|
|
m |
|
|
|
m |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
m |
|
|
|
|
|||||
где m yz , |
m xz , |
m xy - статические моменты тела относительно координатных |
|||||||||||||
плоскостей, вычисляются по формулам |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
m yz |
= ∫∫∫ xϕ(x, y, z)dxdydz; |
m xz = ∫∫∫ yϕ(x, y, z)dxdydz ; |
|
||||||||||||
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
m xy |
= ∫∫∫ zϕ(x, y, z)dxdydz ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
V |
= ∫∫∫(y2 + z 2 )ϕ(x, y, z)dxdydz ; |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
I0x |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I0 y |
= ∫∫∫ (x 2 + z 2 )ϕ(x, y, z)dxdydz ; |
|
|
|
|
|
(2.21) |
|||||||
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I0z |
= ∫∫∫(x 2 + y2 )ϕ(x, y, z)dxdydz; |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I0 = ∫∫∫(x 2 + y2 + z 2 )ϕ(x, y, z)dxdydz . |
|
|
|
|
(2.22) |
V
Примеры решения задач
z
x2 + y2 + z2 = R 2
x2 + y2 = Rz
0 |
R |
y |
ПРИМЕР 2.20. Найти массу тела, образованного сферической поверхностью x 2 + y2 + z 2 = R 2 и параболоидом вращения
x 2 + y2 |
= Rz , |
если ϕ(x, y, z) = z |
(рис. 2.28). |
Решение. По формуле (2.19) m = ∫∫∫ z dxdydz .
V
x Рис. 2.28
Перейдем к цилиндрическим координатам |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
x = r × cos j; |
y = r × sin j; |
z = z , |
||||||
тогда 0 ≤ ϕ ≤ 2π; |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 |
(x 2 + y2 )£ z £ + |
|
или |
1 |
r2 |
|
|
|
|
|
R 2 - x 2 - y2 |
£ z £ + R 2 - r2 . |
||||||||
|
|
|
||||||||
|
R |
|
|
R |
|
|
|
Для нахождения пределов изменения ρ необходимо найти линию пересечения
поверхностей |
x 2 + y2 + z 2 |
= R 2 |
и |
x 2 + y2 = Rz , |
эта |
линия |
||||||||||||||||||||||
x 2 + y2 = |
R 2 |
( |
|
-1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
5 |
в |
цилиндрических |
координатах |
|
|
имеет |
вид |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
R 2 |
( |
|
-1), т.е. |
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
-1 |
. |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
||||||||||||||
r2 = |
|
r = |
|
|
|
-1 , |
|
|
0 £ r £ R |
|
|
|||||||||||||||||
5 |
5 |
итак |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
−1 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
R 2 −ρ2 |
||||||||||
|
2π |
|
2 |
−ρ |
2 |
|
2π |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
R |
|
|
2 |
|
|
z 2 |
|
|
|
|
||||||||||
m = ∫∫∫rz djdrdz = |
∫dj |
|
|
∫rdr |
∫z dz = |
∫dj |
|
|
∫rdr |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
V |
0 |
|
|
0 |
|
|
|
ρ2 R |
|
|
0 |
0 |
|
|
|
2 |
|
ρ |
2 |
R |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
5 |
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
5 |
−1 |
|
||||
|
1 |
2π |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r |
4 |
|
|
|
|
|
1 |
2π |
|
|
2 |
r |
2 |
|
|
r |
4 |
|
|
r |
6 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||
= |
∫dj ∫ |
|
|
|
|
|
|
2 |
- r |
2 |
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
- |
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
R |
|
|
|
|
R |
rdr = |
2 |
∫dj |
|
|
2 |
|
|
4 |
|
6R |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
2π |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 -1 |
R |
5 |
-1 |
|
|
R |
|
|
|
|
5 -1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
R |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
∫dj |
|
|
|
|
|
× R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 0 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
4 2 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 55 - 7 R 4 × 2p. 48
A
1
z |
|
|
|
ПРИМЕР |
|
2.21. |
Найти |
||
|
|
|
координаты |
центра |
тяжести |
||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
пирамиды, образованной плоскостью |
|||
1 |
|
|
|
x + y + z =1 |
и |
координатными |
|||
|
|
|
|
|
ϕ(x, y, z)= y |
||||
|
|
|
|
|
|
плоскостями, |
если |
||
|
|
|
z =1 − x − y |
(рис. 2.29). |
|
|
|
||
0 |
|
1 |
Решение. |
Проекцией плоскости |
|||||
|
|
|
B |
y x + y + z =1 |
на |
плоскость X0Y |
|||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
y =1 − x |
является |
треугольник |
AOB. |
|||
|
|
|
|
|
|
Координаты |
центра |
тяжести |
|
|
|
|
|
|
|
вычисляем по формулам (2.20): |
|||
|
|
|
Рис. 2.29 |
|
|
|
|
x
|
|
1 |
1−x |
1−x−y |
1 |
1−x |
|
|
|
|
||
m = ∫∫∫ ydxdydz = |
∫ dx ∫ y dy ∫ dz = ∫ dx ∫ y dy(1 - x - y) = |
|||||||||||
|
V |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
0 |
|
|
|
1−x |
|
1 |
1−x |
2 |
1 |
y2 |
xy2 |
|
y3 |
|
|
|||
|
|
|||||||||||
= ∫ dx ∫ (y - xy - y |
|
)dy = ∫ dx |
|
- |
|
- |
|
|
|
= |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
|
0 |
2 |
2 |
|
3 |
|
|
0 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
(1 - x)3 |
|
|
|
|
(1 - x)3 |
|
|
|
|
|
|
|
1 1 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 (1 - x)4 |
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= - |
|
|
∫ |
(1 - x) d(1 - x) = - × |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= + ; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ dx |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
24 |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1−x |
1−x − y |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
x c |
= |
|
|
|
∫∫∫ xy dxdydz = 24∫ x dx ∫ y dy |
|
∫ dz = |
24∫ x dx ∫ y dy(1 - x - y) = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 24 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
1 |
|
|
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
y2 |
|
|
|
|
y3 |
|
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
= 24∫ x dx ∫ |
|
((1 - x)y - y |
|
|
)dy = 24∫ x dx |
(1 - x) |
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 - x) |
|
|
|
(1 - x) |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
4 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= 24∫ x dx |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
= 4∫ x(1 - x )dx = 4∫ (x - 3x + 3x - x )dx = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
3x |
3 |
|
|
|
|
3x |
4 |
|
|
|
|
x |
5 |
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
= 4 |
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
3 |
|
|
|
4 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1−x 1−x |
|
|
|
|
|
1−x− y |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
yc |
= |
|
|
|
∫∫∫ y 2 dxdydz = |
24 ∫ dx ∫ y 2 dy |
|
∫ dz = |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 24 |
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1−x |
|
|
|
1−x − y |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zc = |
|
|
|
|
|
∫∫∫ z dxdydz = 24∫ dx ∫ y dy |
|
∫ dz |
= |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 24 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
ПРИМЕР 2.22. Определить момент инерции однородного шара радиуса R |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
и плотности ϕ(x, y, z) относительно касательной прямой (рис. 2.30). |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Поместим начало координат в точку |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
касания. Ось 0X направим по касательной, ось |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0Y будет находится в касательной плоскости, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ось 0Z направим по диаметру шара. И тогда |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
будем |
находить |
|
|
моменты |
|
|
|
|
|
|
инерции |
|
I0x . |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уравнение |
|
|
|
сферы относительно |
|
|
выбранной |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
системы координат имеет вид |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ (z - R ) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ y |
2 |
|
- R |
2 |
|
или |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z - R ± R 2 - x 2 - y2 . |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
Рис .2.30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Момент |
инерции |
I0x |
|
|
|
|
вычислим |
по |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
формулам (2.21).