0_practice_AIG_02_09
.pdf60 |
Глава 3. Системы линейных уравнений, матрицы, определители |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x1 |
x2 |
|
|
|
|
Решение. Пусть B = µ x3 |
x4 ¶ матрица, перестановочная с |
|||||||
матрицей A, т. е. выполнены равенства: |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
AB = BA: |
|
|
(1.7) |
|
Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
AB = µ |
1 2 |
x1 x2 |
¶ |
x1 + 2x3 |
x2 + 2x4 |
¶; |
|
|
3 4 ¶µ x3 |
x4 |
= µ 3x1 + 4x3 3x2 + 4x4 |
(1.8) |
|||||
|
x1 x2 |
¶µ |
1 2 |
¶ |
x1 + 3x2 |
2x1 + 4x2 |
¶: |
|
BA = µ x3 x4 |
3 4 |
= µ x3 + 3x4 |
2x3 + 4x4 |
(1.9) |
Используя (1.8), (1.9), равенство (1.7) перепишем в виде: |
|
||||||||
½ |
x |
+ |
x |
¡ |
x |
|
= |
0; |
|
3x12 |
¡ |
2x33 |
|
4 |
= |
0: |
(1.10) |
Пусть x3 = 3a, x4 = b, тогда x1 = b ¡ 3a, x2 = 2a, в результате |
||
получим |
µ b ¡3a3a 2ba |
¶; |
B = |
где a, b произвольные числа.
4. Найти методом присоединенной матрицы матрицу, обратную к
данной: |
0 |
4 |
5 |
6 |
1 |
: |
A = |
||||||
|
@ |
1 |
2 |
3 |
A |
|
|
7 |
8 |
0 |
|
Решение. Сначала найдем jAj определитель матрицы A:
jAj = 1 ¢ 5 ¢ 0 + 2 ¢ 6 ¢ 7 + 4 ¢ 8 ¢ 3 ¡ 7 ¢ 5 ¢ 3 ¡ 4 ¢ 2 ¢ 0 ¡ 8 ¢ 6 ¢ 1 =
= 84 + 96 ¡ 105 ¡ 48 = 27:
Теперь найдем алгебраические дополнения ко всем элементам матрицы A:
A11 |
= (¡1)1+1 ¢ |
¯ |
8 |
0 |
¯ |
= ¡48; |
A12 |
= (¡1)1+3 ¢ ¯ |
7 |
0 |
¯ |
= 42; |
|||||
|
|
|
|
¯ |
5 |
6 |
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
4 |
6 |
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
A13 |
= (¡1) |
1+3 |
|
¯ |
4 |
5 |
¯ |
= ¡3; |
A21 |
= (¡1) |
2+1 |
¢ |
¯ |
2 |
3 |
¯ |
= 24; |
|
¢ ¯ |
7 |
8 |
¯ |
|
¯ |
8 |
0 |
¯ |
||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
Ÿ 2. Алгебра матриц |
61 |
|
|
A22 = (¡1)2+2 ¢ |
¯ |
1 |
|
3 |
¯ = ¡21; |
|
A23 = (¡1)2+3 ¢ ¯ |
1 |
2 |
¯ |
= 6; |
|
|||||||||||||||||||||||||||
7 |
|
0 |
|
7 |
8 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
||
A31 = ( |
|
|
1) |
3+1 |
|
¯ |
2 |
|
3 |
¯ |
= |
|
|
3; |
|
|
A32 = ( |
|
|
1) |
3+2 |
¯ |
1 |
3 |
¯ |
|
|
||||||||||||
¡ |
|
|
¯ |
5 6 |
¯ |
¡ |
|
|
¡ |
|
¯ |
4 6 |
¯= 6; |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
¢ ¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ ¯ |
¯ |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
1) |
3+3 |
|
|
1 |
2 |
|
= |
|
|
3: |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A¯33 = (¯ |
|
|
|
¢ |
¯ |
4 |
5 |
¯ |
¡ |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Запишем присоединенную матрицу:¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
e |
= ( |
|
|
ij) |
T |
|
|
|
¡48 |
¡ |
24 |
|
|
¡3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
= @ ¡3 |
6 ¡3 A |
: |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
42 |
|
21 |
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|||||||
Теперь найдем обратную матрицу: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡6 1: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
A¡1 = A A = 27 |
0 ¡42 ¡21 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
¢ e |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
24 |
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
@ ¡3 |
|
|
|
|
6 ¡3 A |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
j j |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Сделаем проверку: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡6 1 0 4 5 6 1 |
= 0 |
0 1 0 1 |
|
|||||||||||||||||||||||||
A¡1 A = 27 |
|
0 ¡42 ¡21 |
; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
24 |
|
|
3 |
|
|
|
1 |
|
2 |
|
3 |
|
|
|
1 |
0 |
0 |
|
||||||||
|
¢ |
|
¢ @ ¡3 |
|
|
|
6 ¡3 A ¢ |
@ 7 8 0 A @ 0 0 1 A |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
A A¡1 = 27 |
|
0 4 |
5 6 |
|
1 0 ¡42 ¡21 |
|
|
¡6 1 |
= 0 |
0 1 0 1 |
: |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
24 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
1 |
0 |
0 |
|
|||||||
¢ |
|
|
¢ @ 7 |
|
|
|
|
|
A ¢ @ ¡3 |
|
6 ¡3 A @ 0 0 1 A |
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
8 0 |
|
|
|
Задания для самостоятельной работы
1.1. Найти произведения матриц A ¢ B и B ¢ A (если они суще-
ствуют) и проверить являются ли матрицы перестановочными: |
||||||||||||||||||||
a) A = |
0 |
|
5 |
¡6 |
¡7 8 |
1, |
|
B = |
0 |
¡2 |
|
1 |
0 |
¡9 |
1. |
|||||
|
B |
|
1 |
|
2 |
3 |
|
4 |
C |
|
|
|
|
B |
6 |
|
5 |
4 |
3 |
C |
|
¡3 |
|
4 |
5 |
¡ |
6 |
|
|
4 |
|
4 |
¡ |
3 |
¡2 |
1 |
|||||
|
@ |
|
9 |
|
0 |
1 |
2 |
A |
|
|
|
@ |
8 |
7 |
6 |
5 |
A |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
b) A = |
µ |
¡ |
1 2 1 |
; B = 0 |
¡¡3 |
1. |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
2 |
0 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.2. Найти матрицу µ |
0 |
1 |
¶ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
62 |
|
|
|
|
|
|
Глава 3. Системы линейных уравнений, матрицы, определители |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
1.3. Найти все матрицы, перестановочные с матрицей |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
A = |
µ |
5 |
¡¡2 |
¶. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
7 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.4. Может ли при умножении ненулевых матриц получиться ну- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
левая матрица? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
1.5. Верны ли равенства: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
1) ( |
A |
+ |
B)T |
= |
|
AT |
+ |
BT |
? |
|
|
|
2) ( |
A |
+ |
I |
) ¢ ( |
A |
¡ |
I |
) = |
A2 |
2¡ |
I |
? |
|
|
||||||||||
|
|
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||
3) (A + I) |
|
2= A |
2+ 2A + I? |
2 |
? |
4) (AT+TB) ¢ (A ¡ B) = A |
¡ B |
? |
|||||||||||||||||||||||||||||
5) (A + B) |
= A + 2AB + B |
6) (A ) = A? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
1.6. Найти обратную матрицу методом присоединенной матрицы: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
a) 0 1 2 ¡1 1 |
; b) |
0 4 5 6 1; c) 0 4 ¡¡5 2 1: |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
@ 2 2 |
|
4 A @ 7 8 9 A @ 5 ¡7 3 A |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
a) |
1.7. Решить матричные уравнения: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
µ ¡0 1 |
|
¶ |
¢ X = µ |
¡1 3 |
¶ |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
0 |
¶ = µ ¡2 4 ¶. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
b) |
µ ¡0 2 ¶ |
¢ X ¢ |
µ ¡0 0; 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
0; 5 |
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Домашнее задание |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
1.8. Найти произведения матриц A ¢ B и B ¢ A (если они суще- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ствуют) и проверить являются ли матрицы перестановочными: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
a) A = |
µ |
2 |
¡ |
2 |
¡0 |
|
|
; B = 0 |
¡3 0 |
1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¶ |
|
|
|
|
|
5 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
5 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
@7 |
|
2 |
|
4 |
A1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
0 |
2 |
7 |
|
3 |
1, |
|
|
|
|
|
0 |
|
6 |
|
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
b) A = |
3 9 4 |
|
|
B = |
¡5 |
|
¡3 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
@ |
1 5 3 |
A |
|
|
|
|
|
@ |
6 ¡3 ¡3 |
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
1.9. Найти линейные комбинации матриц: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
a) A ¸I, |
|
A = |
0 |
|
4 0 |
|
¡5 1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
@ |
|
6 |
1 |
¡72¡85A3 |
1, |
|
B = 0 |
0 2 |
|
7 |
|
5 |
1. |
||||||||||||||
b) 4A ¡ 7B, |
|
|
A = 0 |
2 |
¡0 ¡3 1 |
|
¡8 1 3 |
¡0 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
1.10. Найти все @ |
5 |
¡1 |
|
0 |
4 |
A |
|
|
|
|
|
@ |
4 |
2 |
|
¡2 |
|
5 |
A |
|||||||||||||||||
A = µ ¡2 |
|
¡2 |
¶. |
матрицы, перестановочные с матрицей |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ 3. Метод Гаусса |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
63 |
|||||
|
|
|||||||||||||||||||
|
1.11. Найти обратную матрицу, вычислив присоединенную: |
|||||||||||||||||||
a) 0 2 3 1 1 |
; b) 0 |
2 ¡4 ¡3 1; c) |
0 |
1 ¡3 ¡2 |
1 |
: |
||||||||||||||
|
|
3 |
2 |
1 |
|
@ |
3 |
|
4 |
2 |
|
@ |
5 |
3 |
1 |
A |
|
|||
|
@ |
|
|
A |
|
|
|
|
|
A |
|
¡5 |
|
|
|
|||||
|
|
2 |
1 |
3 |
|
|
|
1 |
|
5 |
1 |
|
|
2 |
1 |
|
|
|||
|
1.12. Решить матричные уравнения: |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
a) X |
0 |
3 2 ¡¡4 |
1 |
= 0 |
2 |
¡2 ¡1 1; |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
1 |
2 |
3 |
|
|
|
|
1 |
|
3 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
¢1@22 3¡1 |
0 A |
|
1@ |
¡1 ¡2 |
4 A |
|
|
|
|
|
||||||||
b) |
2 |
4 6 1 ¢ X = 0 |
2 |
1, |
|
|
|
1 |
2 3 |
|
|
|
|
|||||||
|
@ |
1 |
6 |
2 |
A3 |
|
@ |
|
1A2 3 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
0 |
3 |
9 |
1 |
|
|
10 |
|
|
1 = |
0 |
|
|
1. |
|
|
|
|||
c) |
2 |
¡3 ¡1 |
X |
¢ |
0 |
4 5 6 |
4 |
5 6 |
|
|
|
|||||||||
|
@ |
0 |
¡2 |
1 |
A ¢ |
|
@ |
7 8 0 |
A @ |
7 |
8 0 |
A |
|
|
|
Ÿ3. Метод Гаусса
1.Рассмотрим крамеровскую систему уравнений Ax = b, где
|
|
a11 |
a12 |
a13 |
::: |
a1n |
1 |
A = |
0 a21 |
a22 |
a23 |
::: |
a2n |
||
|
@ |
::: |
::: |
::: |
::: |
::: |
A |
|
B an1 |
an2 |
an3 |
::: |
ann |
C |
есть заданная невырожденная матрица, b = (b1; b2; ::; bn)T заданный столбец правой части, вектор x = (x1; x2; :::; xn)T надо найти. Для того, чтобы решить эту систему, можно воспользоваться:
²методом Крамера;
²методом вычисления обратной матрицы, тогда x = A¡1b;
²методом Гаусса.
Метод Гаусса состоит из двух последовательных этапов: прямого и обратного хода. Опишем прямой ход.
1. Обозначим элемент, стоящий в первой строке матрицы на главной диагонали, символом a11.
1.1 Пусть a11 =6 0. Тогда из всех остальных строк вычтем первую строку матрицы A, умноженную на такие числа, чтобы в первом столбце во всех строках, начиная со второй были нули. Те же действия произведем с вектором b.
64 |
Глава 3. Системы линейных уравнений, матрицы, определители |
|
|
1.2 Пусть a11 = 0. Найдем в первом столбце матрицы элемент отличный от нуля (допустим, это элемент aj1). Поменяем в матрице A 1-ую и j-ую строки местами. Поменяем в столбце b 1-й и j-й элемент местами. Выполним пункт 1.1.
2.Обозначим элемент, стоящий во второй строке матрицы A на глав-
ной диагонали, сиволом a022. Åñëè a022 6= 0, вычтем из всех строк вторую строку матрицы A, умноженную на такие числа, чтобы во вто-
ром столбце во всех строках, начиная с третьей были нули. Те же
действия произведем с вектором b. Если a022 = 0, найдем во втором столбце матрицы элемент отличный от нуля и поменяем две соответствующие строки местами. Далее обнулим все элементы второго столбца, начиная с третьей строки.
3.Аналогичные действия повторим для остальных строк матрицы. Таким образом, мы приведем матрицу к треугольному виду. По-
лучится следующая система уравнений: |
|
1 |
|
0 b20 |
||||||||
0 |
0 |
a220 |
a230 |
::: |
a20 |
n |
10 x2 |
|
||||
B |
a110 |
a120 |
a130 |
::: |
a10 |
n |
CB |
x1 |
C |
|
B |
b10 |
0 |
0 |
a330 |
::: |
a30 |
|
x3 |
= |
b30 |
||||
B |
n |
|
C |
|
||||||||
0 |
0 |
0 |
::: |
ann0 |
CB xn |
|
B bn0 |
|||||
@ |
|
::: |
::: |
::: |
::: |
|
A@ |
|
A |
|
@ |
|
B ::: |
|
CB ::: |
C |
|
B ::: |
1
C
C
C: (1.1)
A
Обратный ход метода Гаусса. Из системы (1.1) последовательно, начиная с последней строки, будем выражать неизвестные.
|
xn = bn0 =ann0 ; |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
xn¡1 = (bn0 |
¡1 ¡ an0 ¡1;nxn)=an0 ¡1;n¡1; |
|
|
|
|
||||||
|
:::; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
xj |
= Ãbj0 ¡ l=j+1 aj;l0 xl!=aj;j0 ; |
|
|
|
|
||||||
|
:::: |
|
|
|
|
P |
|
|
|
|
|
|
Пример 1. Решить методом Гаусса систему уравнений: |
|
|||||||||||
|
|
2x1 + |
3x2 |
+ 5x3 |
= 10; |
|
|
|
|
|||
|
|
3x1 + |
7x2 |
+ 4x3 |
= 3; |
|
|
|
|
|||
|
0 |
x1 |
|
+ |
2x2 |
+ 2x3 |
= 3: |
0 |
|
1 |
|
|
Матрица A = |
3 |
7 |
4 |
1 |
; заданный вектор b = |
3 |
: |
|||||
|
|
2 |
3 |
5 |
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
1 |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
метода Гаусса. Элемент матрицы a |
|
отличен от ну- |
||
Прямой ход |
@ |
A |
11 |
@ |
A |
ля. Обнулим за |
счет этого элемента элементы первого столбца, рас- |
Ÿ 3. Метод Гаусса |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
65 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
положенные во второй и третьей строке. Для этого из второй стро- |
|
|||||||||||||||||
ки матрицы вычтем первую, умноженную на 3=2, из третьей строки |
|
|||||||||||||||||
матрицы вычтем первую, умноженную на 1=2. Те же действия произ- |
|
|||||||||||||||||
водим со столбцом b. После выполненных действий получим матрицу |
|
|||||||||||||||||
@ |
2 |
|
3 |
|
5 |
A |
|
|
|
|
@ |
10 |
A |
|
|
|
|
|
Удобно |
|
и вектор правой части |
¡12 |
: |
|
|
|
|
||||||||||
0 |
0 |
5=2 |
¡7=2 |
1 |
0 |
1 |
|
|
|
|
||||||||
|
0 |
1=2 |
¡1=2 |
|
|
|
|
|
|
¡2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
записывать преобразование над строками матрицы и век- |
|
||||||||||||
тором правой части в следующем виде: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
0 3 |
7 |
4 |
|
3 1 v |
0 0 |
5=2 |
¡7=2 |
¡12 1 v 0 0 5=2 |
¡7=2 |
¡12 1 |
: |
|||||||
|
2 |
3 |
5 |
|
10 |
|
2 |
3 |
5 |
10 |
|
2 |
3 |
5 |
10 |
|
|
|
@ 1 |
2 |
2 |
|
3 A @ 0 |
1=2 |
¡1=2 |
¡2 A @ 0 |
0 |
1=5 |
2=5 A |
|
|||||||
|
|
Обратный ход. Из последнего уравнения получим
1=5x3 = 2=5;
откуда
x3 = 2:
Из второго уравнения найдем x2:
x2 = (¡12 + 7=2 ¢ x3) ¢ 2=5 = ¡2:
Из первого уравнения найдем x1:
x1 = (10 ¡ 5x3 ¡ 3x2)=2 = 3:
Пример 2. Решить методом Гаусса систему уравнений:
|
x1 |
|
+ x2 |
+ x3 |
+ x4 |
= 2; |
|
|
|
||
|
2x1 |
+ |
2x2 |
|
|
|
= 2; |
|
|
|
|
|
x1 |
|
+ 2x2 + 2x3 + x4 |
= 0; |
|
|
|
||||
|
x1 |
|
+ 3x2 ¡ x3 |
|
= 0: |
0 |
|
1. |
|||
Матрица A = |
0 |
2 |
2 |
0 |
0 |
1; заданный вектор b = |
2 |
||||
|
B |
1 |
1 |
1 |
1 |
C |
|
|
B |
2 |
C |
|
1 |
3 |
¡1 |
0 |
|
|
0 |
||||
|
|
1 |
2 |
2 |
1 |
|
|
|
|
0 |
|
Прямой ход метода Гаусса. Элемент матрицы a |
11 |
отличен от |
|
@ |
A |
@ A |
нуля. Обнулим за счет этого элемента элементы первого столбца, расположенные во второй, третьей и четвертой строке. Для этого из второй строки вычтем первую, умноженную на 2; из третьей и
66 |
|
|
|
|
Глава 3. Системы линейных уравнений, матрицы, определители |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
четвертой строки вычтем первую строку. Те же действия произво- |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
дим со столбцом b. После выполненных действий получим матрицу |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
0 |
0 |
0 |
¡2 |
¡2 |
1 и вектор правой части |
0 |
¡2 |
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
B |
1 |
1 |
|
1 |
|
1 |
C |
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
2 |
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
2 |
¡ |
2 |
¡ |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
¡2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
@ |
0 |
1 |
1 |
0 |
A |
|
|
|
|
|
|
|
@ |
¡ |
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
В полученной матрице элемент a220 = 0. Найдем во втором столбце |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
полученной матрицы элемент отличный от нуля. Это элемент a320 , ïî- |
|
|
||||||||||||||||||||||||
этому поменяем местами вторую и третью строку в матрице и столбце |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
b. Получим матрицу |
0 |
0 |
1 |
|
1 |
0 |
1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
1 |
1 |
|
1 |
1 |
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
2 |
¡2 |
¡1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
¡ |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Теперь вычтем из@четвертой |
строки вторую, умноженную на 2. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Таким образом получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
0 0 |
1 |
|
1 |
|
0 |
¡2 1 0 |
0 1 |
1 |
0 |
¡2 1 0 0 1 |
1 |
0 |
¡2 1 |
: |
||||||||||||
B |
1 |
1 |
|
1 |
|
1 |
2 |
C |
» B |
1 |
1 |
1 |
1 |
|
2 |
C |
» B |
1 |
1 |
1 |
1 |
|
2 |
C |
|
|
0 2 |
¡2 |
¡1 |
¡2 |
0 0 |
¡4 |
¡1 |
¡2 |
0 0 |
¡0 |
¡3 |
|
¡6 |
|
|||||||||||||
@ |
0 |
0 |
¡ ¡ |
¡ |
A @ |
0 |
0 |
¡ ¡ |
|
2 |
A |
@ |
0 |
0 |
2 |
2 |
|
2 |
A |
|
||||||
|
|
2 |
|
2 |
2 |
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
Обратный ход. Из последнего уравнения получим
3x4 = 6;
откуда
x4 = 2:
Из третьего уравнения найдем x3:
x3 = (¡2 + 2¢2)=(¡2) = ¡1:
Из второго уравнение найдем x2:
x2 = ¡2 ¡ (¡1) = ¡1:
Из первого уравнения найдем x1:
x1 = 2 + 1 + 1 ¡ 2 = 2:
Задания для самостоятельной работы
Решить системы уравнений методом Гаусса:
5x1 ¡ 6x2 + 4x3 = 3;
1.1.3x1 ¡ 3x2 + 2x3 = 2; 4x1 ¡ 5x2 + 2x3 = 1:
Ÿ 3. Метод Гаусса |
|
|
|
|
|
67 |
||
|
|
|
|
|
|
|||
|
2x1 |
+ 2x2 ¡ |
x3 |
+ x4 |
= 4; |
|||
1.2. |
4x1 |
+ 3x2 |
¡ |
x3 |
+ |
2x4 |
= |
6; |
|
8x1 |
+ 5x2 |
¡ 3x3 |
+ 4x4 |
= 12; |
|||
|
3x1 |
+ 3x2 |
¡ 2x3 |
+ |
2x4 |
= |
6: |
|
2x1 |
+ 5x2 + |
4x3 + x4 |
= 20; |
|
|
|||||||
1.3. |
x1 |
+ 3x2 + |
2x3 + x4 |
= 11; |
|
|
|||||||
2x1 |
+ |
10x2 + |
9x3 + 7x4 |
= 40; |
|
|
|||||||
|
|
|
|||||||||||
|
3x1 |
+ 8x2 + |
9x3 + 2x4 |
= 37: |
|
|
|||||||
|
7x1 |
+ 9x2 |
+ 4x3 |
+ 2x4 |
¡ 2 = 0; |
|
|||||||
1.4. |
2x1 |
¡ 2x2 |
+ |
|
x3 |
+ |
x4 |
|
¡ 6 = 0; |
|
|||
|
5x1 |
+ 6x2 |
+ 3x3 |
+ 2x4 |
¡ 3 = 0; |
|
|||||||
|
2x1 |
+ 3x2 |
+ x3 |
+ x4 |
|
= 0: |
|
||||||
|
2x1 |
¡ x2 |
¡ 6x3 + 3x4 + 1 |
= 0; |
|
||||||||
1.5. |
7x1 |
¡ 4x2 + 2x3 |
¡ 15x4 |
+ 32 |
= 0; |
|
|||||||
|
x1 |
¡ 2x2 |
¡ 4x3 + 9x4 ¡ 5 |
= 0; |
|
||||||||
|
x1 |
¡ x2 + 2x3 |
¡ 6x4 + 8 |
= 0: |
|
||||||||
|
x1 + x2 |
+ x3 |
+ x4 |
+ x5 |
= 15; |
||||||||
|
x1 + |
2x2 |
+ 3x3 |
+ 4x4 |
+ 5x5 |
= 35; |
|||||||
1.6. |
x1 |
+ |
3x2 |
+ |
6x3 |
+ |
10x4 |
+ 15x5 |
= |
70; |
|||
|
x1 |
+ |
4x2 |
+ 10x3 |
+ |
20x4 |
+ 35x5 |
= |
126: |
||||
|
x1 |
+ |
5x2 |
+ |
15x3 |
+ |
35x4 |
+ 70x5 |
= |
210: |
Домашнее задание
Решить системы уравнений методом Гаусса:
|
4x1 |
¡ 3x2 |
+ 2x3 = ¡4; |
|||||
1.7. |
6x1 |
¡ 2x2 |
+ 3x3 = ¡1; |
|||||
|
5x1 |
¡ 3x2 |
+ 2x3 |
= ¡3: |
||||
|
5x1 |
+ 2x2 |
+ 3x3 |
= ¡2; |
||||
1.8. |
2x1 |
¡ 2x2 |
+ 5x3 |
|
= |
0; |
||
|
3x1 |
+ 4x2 |
+ 2x3 |
= ¡10: |
||||
|
2x1 |
+ 3x2 |
+ 11x3 |
+ 5x4 = 2; |
||||
1.9. |
x1 |
+ x2 |
+ 5x3 |
+ 2x4 = 1; |
||||
2x1 |
+ x2 |
+ 3x3 |
+ 2x4 = ¡3; |
|||||
|
||||||||
|
x1 |
+ x2 |
+ 3x3 |
+ 4x4 = ¡3: |
||||
|
3x1 + |
4x2 + x3 + 2x4 = ¡3; |
||||||
1.10. |
3x1 |
+ |
5x2 |
+ 3x3 + |
5x4 = ¡6; |
|||
|
6x1 + |
8x2 + x3 + 5x4 = ¡8; |
||||||
|
3x1 + |
5x2 + 3x3 + 7x4 = ¡8: |
68 |
Глава 3. Системы линейных уравнений, матрицы, определители |
|
|
6x1
1.11.9x1
3x1
3x1
2x1
1.12.x1
3x1
2x1
x1
2x1
1.13.3x1
2x1 x1
+ 5x2 |
¡ 2x3 + |
4x4 + 4 |
= 0; |
||||||
¡ x2 |
+ 4x3 ¡ x4 |
¡ 13 |
= 0; |
||||||
+ 4x2 |
+ 2x3 ¡ 2x4 |
¡ 1 |
= 0; |
||||||
¡ 9x2 |
|
|
+ |
2x4 |
¡ 11 |
= 0: |
|||
+ x2 |
+ 4x3 |
+ 8x4 |
= ¡1; |
|
|||||
+ 3x2 |
¡ 6x3 |
+ |
2x4 |
= 3; |
|
||||
¡ 2x2 |
+ 2x3 |
¡ 2x4 |
= 8; |
|
|||||
¡ x2 |
+ 2x3 |
|
|
|
= |
4: |
|
||
+ 2x2 |
+ 3x3 |
+ 4x4 + |
|
5x5 |
= 2; |
||||
+ 3x2 |
+ 7x3 |
+ 10x4 |
+ |
13x5 |
= 12; |
||||
+ 5x2 |
+ 11x3 |
+ 16x4 |
+ |
21x5 |
= 17; |
||||
¡ 7x2 |
+ 7x3 |
+ 7x4 |
+ |
|
2x5 |
= 57: |
|||
+ 4x2 |
+ 5x3 |
+ 3x4 |
+ |
10x5 |
= 7: |
Глава 4
Векторные пространства
Ÿ1. Линейные пространства
1.Говорят, что множество X является вещественным линейным пространством, если для любых элементов x; y 2 X определена операция сложения, т. е. определен элемент z = x + y 2 X, называемый суммой элементов x; y; для любого элемента x 2 X и любого вещественного числа ® определен элемент ®x 2 X, называемый произведением ® и x. Предполагается, что для этих двух операций выполнены
аксиомы линейного пространства:
1) x + y = y + x коммутативность операции сложения;
2) (x+y)+z = x+(y+z) ассоциативность операции сложения; 3) существует единственный элемент 0 2 X такой, что x + 0 = x для любого элемента x 2 X; элемент 0 называют нулевым элементом
пространства X;
4) для любого элемента x 2 X существует единственный элемент x0 такой, что x+x0 = 0; элемент x0 называют противоположным элементу x;
5) ®(x + y) = ®x + ®y дистрибутивность по сложению векторов;
6) (® + ¯)x = ®x + ¯x дистрибутивность по сложению скаляров;
7) (®¯)x = ®(¯x) ассоциативность по умножению скаляров; 8) 1x = x нейтральность единичного скаляра.
Если в определении линейного пространства взять комплексные числа ®; ¯, то множество X называется комплексным линейным пространством.
Приведем некоторые важные примеры линейных пространств.
1.Множество всех векторов трехмерного линейного пространства с введенными обычным образом линейными операциями вещественное линейное пространство. В дальнейшем будем обозначать это пространство через V3.
2.Вещественное пространство Rn множество всех упорядоченных наборов вещественных чисел вида
x = (x1; x2; : : : ; xn);