
AIKPAAZADE. OSMANOULLARI’NIN TARH. 2003
.pdf
Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
Nazın
Bu dem tali' ne burcdan tulfı' itdi
Ki kafir tali'ini galib itdi
Mu'in oldı Karaman kafire gör
Yüzi kara özini magbfın itdi [161b]
O dernde küfrine hükm itdi İslam
Ki İslam ilini yıkdı vü gitdi
BAB [115]
Karamanoglı kim bunuii gibi hadesler itdi,
Sultan Murad Han-ı Gazi dahı aiia ne'yledi. Anı beyan ider.
Hünkara habar geldi kim Karamanoglı 'ahdını girü sıdı, Müsülmanlarun 'avratın ve oglarun zalımlara na-meşru' iş ler itdürdi. Bu habarun haklkatıru bilicek hünkar dahı he man 'asker-i 'azim cem' itdi ve hem Rumili'nün ne kadar kafir leşkeri var-ısa kendüye tabi' anları bile alup sürdi, Konya'ya çıkdı. Hernan yagma buyurdı. Şöyle urdılar vila yet-i Karaman'ı kim elek elek itdiler. Köylerini ve şehirleri ni harab itdiler. Karamanoglı kaçup [162a] Taş'a girdi ve ol yıl niçe er oglan ve kızlar togdı mechfılü'n-neseb. Girü Ka ramanoglı'nun haturu ve veziri Sürfır'ı ikisini Murad Han'a göndürdi. Karamanoglı ilçilige geldi. Karamanoglı haturuna eyitdi: "Var karındaşuftdan benüm suçuını dile, girü." didi. Anlar dahı Murad Han'a gelüp çog tazarru'lar ve meskenet ler itdiler ve didiler kim: "Karamanoglı kendüye layıgın iş ledi. Hak ta'ala hazretinde yüzini kara eyledi. İmdi kerem ve lutf eyle mürüvvet ehlisenbunun gibi itme." didi. Andan hünkar Sürfır'a eyitdi: "Şimden girü sen ol begüne inanur mısın kim bana andan geldün, dilek idersin." didi. Sürfır ey dür: "Sultanum evvelki hatasında ben bile degüldüm ve hem bu hatasında [162b] rızam yog-ıdı. Bu iş Turkutoglanla rı'ndan oldı." didi. Hele sözi budur kim eydür: "Bir hatadur itdüm, artuk böyle itrnezem." dir. "Ben kulunı inandurdı." dir. Hünkar dahı girü suçıru 'afv itdi, döndi gitdi.
472
Çevriyazı: Hiizii Meniikıb u leviirih-i Al-i Osman
İrndi 'azizler bu Osrnanlu'nun zulrn itrnesinün sebebi Ka rarnanoglı İbrahim'ün sebebinden olrnış-ıdı, yohsa ta bugü ne degin Osrnanlu'dan kimsenün hakkına zulrn itmek gel memiş-idi.
Nazın
Fesada kim sebeb olsa Kararnan
O bilmez ne olur din ü ya iman [1 13]
Fesad olur hasedden rnahluk içre
Haseddür bil Kararnan işi hernan
BAB [1 1 6]
Vılkoglı'nun Laz vilayeti elinden gitdükden sonra Yanko'nun önine düşüp [163a] iziadi Dervendi'ne ne suret-ile Üngürüz leşkerini getürdügin beyan ider.
Kaçan kim Sernendire Vılkoglı'nun elinden çıkıcak, anun içine ehl-i İslam tahcak cemi'-i küffar karın agrısına ogradı lar. Vılkoglı vardı, Üngürüz etegine yapışdı ve hem bu ta rafdan Kararnanoglı'nun ilçisi vardı Üngürüz'e eyitdi: "Sen anarudan yöri ben berüden yöriyeyürn. Rumili senün olsun ve Anatalı benürn olsun ve dahı Vılkoglı'na dahı vilayetin alıvirelürn." didi. El-hasıl-ı kelarn Üngürüz'ün kıraldan gayrısı cerni'i leşkeri Yanko-y-ılan Vılkoglı'na koşdılar. Bunlar gelüp İslam vilayetine girdiler. Ta İzladi Derven di'ne degin geldiler. Sultan Murad Han-ı Gazi dahı ol arada [163b] karşulayup buluşdı. Amma kô.fi r İzladi Dervendi'nün içinde oturdı. Vılkoglı Rumili beglerini filori-y-ile konukla dı. Hünkarı kafir-ile ograşrnaga kornadılar. Küffar birkaç gün oturdı. Küffar hernan bir gice göçüp gitdi. Ol vakt beg lerbegi Kasım Paşa-y-ıdı. Anı küffarun ardınca göndürdi ler. Kafirün hôd bususı var-ırnış. Bunları gafılla ortaya aldı lar. Halil Paşa'nun karındaşını anda tutdılar. Ol Balı sanca gı begi-y-idi. El-hasıl-ı kelarn Vılkoglı'na gine vilayetin vir rnege filori hirnrnet eyledi, virdiler. Vılkoglı'nufi iki oglı kim Tokat habsinde-y-idi. Anlarun gözlerine dernür sürrne
473

Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
çekdiler, atasına göndürdiler. Ham Paşa'nun karındaşını dahı [164a] Üngürüz'den satun aldılar.
Andan sonra Sultan Murad Han-ı Gazi dahı Edrene'ye geldi. Ham Paşa'ya eydür: "Ben oglumı gözüm öninde tah ta geçürürin." dir. Ben hayli gaza seferlerin itdüm. imdi be nüm oglum dahı benüm hayatumda göreyin ne suret-ilen padişah olur." didi. Hernan oglını Ma'nisa'dan getürtdi kim ol Sultan Muhammed-i Gazi'dür, tahta geçürdi.
Turahan Beg'i tutdı, Tokad'a Bidevi Çardagı'na göndür di. Anun-ıçun kim ekser küffar ograşmaga Turahan sebeb olmış-ıdı. Ve hem didiler kim: "Turahan Vılkoglı-y-ıla ga yetde dostlardur." dimişler-idi. Anı tutmaga sebeb bunlar olmış-ıdı. Ve andan Sultan Murad kendüsi ihtiyar-y-ıla tah tını oglına virdi. [164b]Kendü Ma'nisa'ya vardı. Halil Paşa'yı oglınun yanında vezir-i a'zam kodı. Mevlana Hüsrev'i ka dı-'asker itdi oglına ve girü kalan tertib yirlü yirinde.
Nazın
Ogullar ataya yürek yagıdur
Ogulun eyüsi gussa tagıdur [114]
Ogul kim atanun hemsazı ola
Safalu bagı bostan u bagıdur
Ogul kim mukbil olup du'a alsa
Atanun devleti yüzi agıdur
Her ogul kim ol uymaz atasına
Resul'e müdde'i Hakk'a yagıdur
BAB [117]
Anı beyan ider kim Sultan Murad Han oglını tahta geçürüp kendü Ma'nisa'ya varup [165a] oturdugından sofira
neler zahir oldı, anı bildürür.
Sultan Murad kim feragat-ıla vardı Ma'nisa'da oturdı. Oglı Edrene'de tahta geçdi. Karamanoglı işitdi, gayetde ferah ol dı. Vılkoglı'na bu habar varıcak işidüp ol mel'un dahı ferah
474

Çevriyazı: Hazii Menakıb u Tevarih-i Al-i Osman
oldı. Andan sonra Kararnanoglı tiz Üngürüz'e ilçi göndür di kim: "Ne turursız, uşda 'Osrnanoglı delü oldı, tahtını bir oglana virdi. Kendü çalıcı 'avratlar-ıla baglar ve bahçalar bucagında yiyüp içüp yörür. Vilayetden elin çekdi. İrndi fursat senündür ve bizürndür." Ve bu tarafda Vılkoglı'na daha habar göndürdi. Ne benzer ana kim herzeler söyledi. Kendüye Yanko'yı kıralı azdurdı. Eyitdi kim: "Ne turursız, Türke bundan yig fursat elünüze girmez." didi. Bu kıral [165b] ol kıralun oglıdur kim Gögerçinlik'e gelmiş-idi.
Yanko bunlarun önine düşdi Biligrad'dan geçdiler, togrı Varna'ya yörüdiler. Sultan Murad Han-ı Gazi'ye dahı memleket halkı eyitdiler: "Ne-y-içün epsern turursın, küffar hücurn idüp yörüdi, vilayeti harab idüp bozayorur." didi ler. Andan bu habarı işidicek Sultan Murad Han-ı Gazi sür di Gelibalı'ya geldi. Küffar gernileri gördi kim Gelibob bo gazını baglarnış. Gördi Rumili'ne geçmesi rnüte'azzir. An dan döndi Kocaili'nde Akçahisar'a geldi. Bu tarafdan Halil Paşa dahı hünkarı karşulayı geldi. Akçahisar'un rnukabele sine kondı, oturdı.
Hünkar ol aradan Rumili'ne geçdi. Leşkerün van cem' olundı. Andan Hak ta'alaya sıgındı[166a] Küffarun üzerine hücurn idüp yörüdi. Kafire karşu vardı. Yollarını bagladı. Varna tagında ograşdılar. Yanko Anatalı leşkerine karşu yö rüdi. Anatalı beglerbegisi şehid oldı ve dahı niçe sancak begleri dahı şehid aldılar. Rumili leşkeri kenara urdı. Gin yi re çıkdılar. Hünkar dahı kendü kapusı-y-ıla bir yire cem' ol dı. Amma rnecrnu' leşker cem' olrnaga yirleri tar-ıdı. Dere depe-y-idi. Kıral gördi hünkar yanında adam cern'iyyeti az gözükdi. Kıral eyitdi: ''Varayurn Türk begini tutayurn." di di. Hernan "höl höl! diyü yörüdi. Yeniçeri iki [115] yarıldılar yol virdiler. Kıral geldi aralıga girdi. Atın sinirlediler, atdan yıkıldı, atı bile düşdi. Koca Hızır başın kesdi [166b] göndere dikdiler. Gaziler bum göricek bir kezden tekbir getürdiler, hücurn idüp küffarı kırrnaga başladılar. Mübalaga kafirler kırdılar. Arabalarını aldılar bir yire küffar girü cem' oldı. Anun dahı üzerine vardılar. Anları dahı kırdılar.
Ehl-i İslam şad u hurrern aldılar. Azab Beg Turahan Beg'i
475
Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
ol hinde hünkardan dilek itdi. Tokat hisarınun habsinden
çıkartdı, hünkar azad itdi. Etrafun beglerine ilçiler göndür diler. Tutsak kafiderden bile armagan göndürdiler ve Mı sır sultanına Azab Beg'i göndürdiler ve hayli cebelü katir ler bile göndürdiler. Murad Han-ı Gazi hernin küffarı sıdı, togru Edrene'ye geldi. Gine tahtına geçdi oturıvardı. [167a] Oglını girü Ma'nisa'ya göndürdi, kendü Edrene'de müte mekkin aldı.
Nazm
Gazalar kim idüpdür AI-i 'Osman
Vilayet kafirin itdi Müsülman
Kaçanı koruadılar yagılarda
Dileyene dahı virdiler aman
Bu al kim 'alem içre gazi aldı
Bu alün müştakı aldı Süleyman
Huri vü ins ü cinni vahş u tayrı
Bu ale aldılar cümlesi ferman
Muhammed ümmetinün haslarıdur
Bu aldür kim ider i'lan-ı iman
Ve bu fethün tarihi hicretün sekiz yüz kırk yidisinde vakı' olundı Sultan Muhammed oglı [167b] Sultan Murad Han-ı Gazi elinden.
BAB [118]
Amavud'dagı Akçahisar'ı Sultan Murad Han-ı Gazi ne suret-ilen aldı, anı beyan ider.
Sultan Murad Han-ı Gazi bir gün oturup sohbet iderken Ar navud İskenderi'nün 'ammusıoglı Hamza Beg geldi. Eydür: "Devletlü sultanum! Arnavud vilayetinün ba'zısı İsken der'e yagı oldı. Eger sultanum ben kulına buyurursa vara yuru Akçahisar'ı sultanuma alivireyüm." didi. Hünkar da hı paşalara bunun habarın didi. Paşalar eyitdiler: "Sulta-
476

Çevriyazı: Hftzfl Menflkıb u Tev8rlh-i Al-i Osman
num! Kendünüz varmak dahı yigdür." didiler. Hernan hün kar: "Sefer yaragın görün." didi. Paşalar dahı sefer yaragın kamil ve mükemmel gördiler, bi-kusur, hiç eksük kalmadı. Ol seferde oglı Sultan [168a] Muhammed'i bile alup gitdi. Vardılar Akçahisar'un üzerine düşdiler. İki ay mikdan eyü ceng [1 16] olundı. Ahirü'l-emir suyınun hazinesin buldılar. Suyın yabana saldılar. Susuzlıkdan be-gayet bunaldılar, ol sebebden hisar feth olundı. Vilayet-i Arnavud'un ekseri bi le feth aldı. Ve eyü tayuruluklar aldı. Vilayetün esirlerin çı kardılar. Andan sonra niyyet itdiler kim çeriye destur vire ler. Bu tarafda Vidin'den habar geldi ki: "Üngürüz katiri ga laba yarag-ıla geleyorur." didiler. Hünkar dahı hernan tog ru Sofya'ya yörüdi. Rumili çerisine destUr virdi ve "Anato lı'ya harçlıkçı göndürün, harçlık getürdün." didi. Sofya'da kendü oturdı.
Ve bu fethün tarihi hicretün sekiz yüz elli birinde [168b] vakı' aldı.
BAB [119]
Üngürüz kafiri Kösova'ya gelüp Sultan Murad Han-ı Gazi-y-ile niçe ograşdı ve hem ol Üngürüz ile bile gelenler niçe banlar-ıdı, anları beyan ider.
Sultan Murad kim Arnavud'da Akçahisar kim feth itdi, leş kere destUr vire, andan sonra kim Edrene'ye geleyidi. Ha bar geldi kim: "Üngürüz katiri 'azim leşker cem' idüp uş geleyorur. Ve Biligrad'dan öni geçeyorur." didiler.
Şöyle kim; "Nefir-i 'am" didiler. Hünkareydür: "Bu da Vıl koglı'nun şeytanetidür." dir. "Hele bu gelen katir beglerini sorun görün kimlerdür? dir. Martalaz Togan'ı göndürdiler, vardı gördi ve hakikatların bilüp girü hünkara geldi. Eydür: "Devletlü sultanum! Ol gelenbanlarun biri Lih bandur ve bir Çih bandur [169a] ve biri dahı Lökbanoglı ve biri Sekületi [Sö gület] bandur. Bunlar Üngürüz vilayetlerinüfi ulu padişahla rıdur ve her biri kırala manend banlardur. Ve illa menba'-ı fe sad Yanko Hunyad'dur. Bunlarun örnerine düşüp getüren
477

Aşık Paşazade 1 Osmanoğulları'nın Tarihi
oldur. Çünkim hünkar anlarun hakikatini bildi, hernan te vekkül-i külli Hak ta'alaya sıgınup togrı Sofya'dan yörüdi. Amma cemi'-i vilayetün 'askerin cem' itmiş-idi.
Ol seferde Karamanoglı'ndan adamlar geldi. Gazaya ta mam leşker gelicek cebe 'arz olundı. Ya'ni leşkerinün cebe lüsin gördi ve bir bir gözden geçürdi. Diledi kim Karama noglı'ndan geleni dahı göre. Andan gelen leşkerün begine eyitdiler: "Sen dahı getür adamlarunı göster." didiler. Ol dalu cebelüsini 'arz itdi. Kaltak eyerlüler, [169b] yırtmaç kürklüler, örmeç kuşatlular, kabalak dülbendlüler, özengü si kayışı ipden Turkutlu'nun birer bölük at ogrılarını divşü rüp göndürmiş.
Akçaylu oglına dönüp hünkar eydür: "Benüm anun yar dımına ihtiyacuro yokdur, Hak ta'ala 'inayetinde. Amma min-vechin göndürdügi eyü varmış. Benüm çerime bir mashara eksük-idi, anun-ıçun göndürmişdür." didi. "Ve andan hiç umum yokdur, veli andan şunı isterin kim şey tanlık itmesün, hernan kendü halinde olsun." didi. Andan sonra devlet-ile düşman üzerine yöridi. Kurşunlu Kilise'ye vardı. Anda küffardan habar bildi kim küffar togrı Köso va'ya çıkdı. Ardınca göçdi, Cum'agüni gün togdugı gibi ka fir ile buluşdı. [170a]
Hünkar kim kafir leşkerini göricek derhal atından indi. Arı abdest alup iki rek'at namaz kıldı ve yüzin topraga sür di. Hak ta'alaya niyaz itdi ve eyitdi: "İy Bari Huda! Ya İla hi! Senden dilerem kim bu ümmet-i Muhammed'i sen sak la ve bunlara sen nusret vir. Ve benüm günahumçun bunla rı küffar elinde sen zebun itdürme." didi. Kaçan kim niyaz dan farig alıcak heman-dem "Niyyet-i gaza" diyüben bindi, küffarun üzerine hücum idüp yörüdi. Ol gün 'acayib eyü ceng olundı. Küffarun niçe sancagı alındı. Ol gice girü irte ye degin ceng olundı. Cum'aertesi girü ceng-i 'azim olundı. Niçe begler şehld aldılar ve küffarun dahı niçe hanları düş di öldi ve niçeleri dahı [170b] tutuldı, esir aldı. Yanko kaçdı ve Lök ban kaçdı. Oglı-y-ılan Sökület ban düşdi. Lih ban esir almış, amma kendüni bildürmemiş. Sonra satılı satılı kurtılmış. Baki küffar, kimi kırıldılar ve kimi esir aldılar.
478

Çevriyazı: Haza Menilkıb u Tevilrlh-i Al-i Osman
Fakir dahı anda bir kafir depeledüm. Hünkar fakire bir eyü at virdi ve derviş Akbıyık'a dahı virdi. Amma Çih bam esir itmişler. Hünkara getürdiler. Hünkar diregümen ge türtdi. Sordı kim: "Ben hôd sizün-ile düşmanlık itmedüm, siz benüm vilayetüme ve üzerüme neden geldünüz?" didi. Ol kafir eydür: "Gözümüze bunun gibi esirlik gözükür imiş." didi. "Ve illa padişaha birkaç sözüm var söyleye yüm." didi. "Eger destUr virürse." dir. Hünkar eydür: "Söy le" dir. [171a] "Evvel sözüm budur kim her yıl biş bin yarar nöker-ilen hünkaruft kullugına geleyüm." didi. "Ve dahı on pare hisar vireyüm. Her birinüft vilayetinden çok meblaglar hasıl olsun." didi. "Ve gayrı vilayetüme dahı haraccuft gel sün harac divşürsin." didi. "Ve cemi' memleketümde senüft kanCmuft yörisün." didi.
Döndi hünkar eydür: "Allah 'inayetinde senüft bu söyledü güft nesnelere benüm hiç ihtiyacuru yok-durur." dir. "Ne maluna ve ne hôd kal'afta ve ne leşkerüfte." didi. Ve bu kafir eydür: "Senüft gibi gani padişahuft üzerine gelene her ne kim itseler bela yolından layıkdur." didi. Hünkar kendü kılıcını çıkardı celladufi eline virdi: "Bu kafirün boynını ur." didi. Gi rü bu kafir eydür: " Devletlü padişah! N'ola ben senüft [171b] elüftde ölsem." dir. Hünkar sordı, bununmuradı ne'y-idügin bildi. Bunun muradı ol-ımış, "Beni bir ulu adlu padişah ken dü eliyle öldürdi." didürmek-imiş. Hünkar eellada işaret itdi, "çal" diyü. Bir kerre cellad çaldı, galtan yire düşdi.
Bu Sultan Murad Han-ı Gazi'nün gazaları çok olmışdur ve her gazasım veji'lini zamanında kim olmışdur, fakir ihti sar itdüm. Ke-ennehu anbardan bir kaç çaşni virdüm. Anun cümle-i gazası beyanında 'akıllar zayil olur. Maksud bu ka dar dahı itdügüme sebeb anlaruft ruhına hayr-ıla du'a ol sun diyü zikr itdüm. Allah afta rahmet itsün kim bu Al-i 'Osman'uft menakıbını okıyana ve diftleyene ve anlaruft ruhlarına du'a eyleyene Hak ta'ala [172a] hazreti ol kişiden razı ve hôşnud olsun ve Hazret-i Resul 'arsa-i 'arasatda şe fi'i olsun. Ve dahı anun her du'ası ve haceti Hak ta'ala haz retinde kabul u makbul olsun. Amin ya Rabbe'l-'alemin ve ya hayre'n-nasırin.
479
Aşık Paşazade J Osmanoğulları'nın Tarihi
Ve bu gazaya gaza-yı ekber didiler ve hem dahı ol gaza da nefir-i 'amın oldıdı. Hak ta'ala bu gazayı Al-i 'Osman'a müyesser itdi kim ta kıyamete degin bu ale hayır du'alar se beb olına.
Bu fakir eydürem kim: Ya İlahi 'izzetün hakkı ve habi bün [1 18] Muhammed'deki hürmetün hakkı, bu menakıbı okıyana ve dinleyene ve yazana rahmet it." dirin. Ya İla he'l-'alemin! Du'amı sen kabul it. Amin Ya rabbe'l-'ale min. Ve bu gazada Sultan Murad oglı Muhammed de bile y-idi, vallahu a'lem.
Nazm [172b]
Siyac-ı din-i İslam Al-i 'Osman Bularun meddahıdur cümle sultan
Bu alün din kılıcı var elinde Gaza bu ale virdi Gani Sübhan
Bu ftlün ihsanı tutdı cihanı
'Atası bahrında katredür 'umman
Bu alündür fazilet 'alem içre Mücahidün didi ayat-ı Kur'an
A.şıki Yahya Selman 'Aşık'a var Ki Muhlis İlyas u hem vire bürhan
Ve bu gazanun fetih tarihi hicretün sekiz yüz elli ikisinde vakı' olundı, Kösova'da Sultan Murad Han elinde kim o Sultan Muhammed Han-ı Gazi oglıdur.
Nazın
Gazalar itdi gitdi Gazi Hünkar
Mukabil olmadı zincar [?] u rnekkar
Gazavatda bil ol sahib-kırandur
Zafer bulmaz anun kadrine gaddar
Ne tutdı Hak ana nusret viripdür
Mu'inidür anun bil Gani Gaffar
480

Çevriyazı: Haza Menakıb u Tavarih-i Al-i Osman
Günahı magfiretde gark olupdur
Komadı 'aybın anun Gani Settar
BAB [120]
Anı beyan ider kim Sultan Murad Han-ı Gazi oglı Sultan Muhammed Han'ı
ne suret-ilen everdi ve kimüii kızın alıvirdi.
Sultan Murad Han-ı Gazi kim Kösova gazasından devlet-ile geldi, Edrene'ye geçdi, tahtına oturdı; Halil Paşa'ya eydür: [173b] "Kızumı cihazladum, çıkardum. imdi dilerem kim og lum Sultan Muhammed'i dahı everem ve illa dilerin kim Dulkadıroglı Süleyman'un kızın alam." didi. "Ve hem ol Türkman bizüm-ile hayli togruluk ider." didi. Halil Paşa da eydür: "Sultanum n'ola hem layıkdur." didi. Heman-dem Amasiyye'den Hızır Aga'nun hatunın göndürdiler. Sürdi Elbüstan'da [Albustan] Süleyman Beg'e vardı.
Ol Süleyman Beg'ün dahı biş kızı var-ıdı. [1 19] Bişini dahı özine getürdi. Hızır Aga hatunı kızları göricek begendügi kı zun eline yapışdı, iki gözlerinden öpdi. Andan sürdi geldi hünkara habar virdi. Süleyman Beg'ün ita'atını ve kızınun hüsnini ve hulkını didi. Sultan Murad dahı kabul itdi. Ve ba'de tekrar Hızır Beg'ün hatunını ve Rümun [174a] 'ayanla rınun hatunını göndürdiler. Ve Rumuii 'ayan beglerinden bile vardılar kız almaga. Süleyman Beg kendü karşu geldi. 'Azim hürmet-ile dünürleri kondurdı. Erkan u kava'idleri ne-y-ise tertibierince törelerini itdi. Ahirü'l-emir kızun eli ni Hızır Beg hatununun eline virdiler. Alup kızı togrı Edre ne'ye getürdiler. Hünkar gelinirrün cihazını gördi eydür: "Benüm töremde bu degüldür, hem azdur." didi. Hünkar kendüsi kıza bir cihaz itdi kim padişahlara layık. Gelinün cihazına zamm itdi ve dügün itdi. Etrafun padişahların dü güne okıdı. 'Ulema ve fukara cem' olundı. Padişahdan 'ata lar bi-hadd ü bi-kıyas, cemi'-i halka 'ammeten yitişdi.
481