Иық орамындағы еркін қозғалысты жеңілдетуге қосымшылар (Поп)

Жең түрлері	Қосымшалар мөлшері
	Көйлек	Бешпент
Тар жабысып тұратын	3-4	4-5,5
Т а р	4-6	5,5-7,5
Орташа	6-7	7,5-9,5
Кеңдеу	8-10	9,5-11,5
К е ң	10-12	11,5-13,5
Өте кең	12-14	13,5-15,5

Ескерту. Иық орамы өлшемінің мөлшері өте үлкен тұлға үшін, типті тұлғаларға қарағанда, жеңді құрастырғанда қосымшаны азырақ мөлшерде алады.

П-прибавка яғни қазақшасы Қ-қосымша деп алуға болады.

Мектеп жасындағы қыздардың типті өлшемі

Қс	Өлшемнің аты	Белгіленуі	Бойының үзындығына байланысты оқушы қыздардың өлшем көлемі
			146		152	158	158	164
			Размер
			38	40		40	46	46
1	Мойынды айналдыра өлшеу	Ма	16,5	17,0		17,2	18,1	18,3
2	Кеуденің бірінші айналымы	Ка,	37.7	39,3		39,5	43,9	44,0
3	Кеуденің екінші Айналымы	Ка2	39,6	41,7		41,9	47,6	47,7
4	Кеуденің үшінші Айналымы	Ка3	38,0	40,0		40,0	46,0	46,0
5	Белді айналдыра өлшеу	Ба	30,7	31,6		31,6	35,3	35,3
6	Мықынды айналдыра өлшеу	Мқа	42,0	44,1		44,7	49,1	49,6
7	Көкірек ені	Ке	14,3	15.0		15.3	16,6	16,8
8	Арқаның белге дейінгі ұзындығы	Абұ	36,5	38,4		39,6	40,6	42,0
9	Кеуденің белге Дейінгі ұзындығы	Кбұ	36,4	38,6		39,9	42,4	43,2
10	Көкірек биіктігі	Кб	21,2	22,3		22,7	24,6	24,7
11	Жауырын биіктігі	Жб	17,3	18,1		18,4	19,5	21,1
12	Арқаның белге дейінгі қиғаш ұзындығы	Абқұ	37,1	38,7		39,7	41,0	42,0
13	Арқаның ені	Ае	15,7	16,1		16.(	17,4	17,4
14	Иықтың ені	Ие	11,7	12,2		12,6	13,0	13,4
15	Қолдың ұзындығы	Қбұ	47,7	49,8		51,7	52,4	54,4
16	Иық орамы	Ио	23,9	25,0		25,0	28,5	28,5
17	Бас орамы	Басо	53,5	54,1		54,4	55,1	55,5
18	Бел сызығынан жерге дейінгі ұзындық	Бұ	93,6	97,6		101,6	101,7	105,9
19	Білезік айналымы	Біл.а.	14,5	14,9		15,0	15,8	16,0

Киім бөліктерінің сызбасын құрастыру принциптері. Қосымшалар. Сызба кезеңдері. Киім деталдарының сызбасын дайындаудың бірнеше әдістері бар. Оларды талқылаудың арқасында екі топқа бөлуге болады. Бірінші топтағы әдіс бойынша адам денесінің өлшемдерін алып, оған қосымшалар қосу арқылы киім дайындайды. Бұл пішу жүйесі немесе графикалық есепті әдіс деп аталады.

Екінші топта П.Л.Чебышова әдісі-мұнда берілген жазықтықтың жазбасын сызба детальдарымен құрастыру арқылы табылады. Бұл әдістің ерекшелігі сонда, киім беті шамалы ұқсас дөңестеу бірнеше бөліктермен бөлшектерге бөлініп одан үлкен жазықтықтар алынады. Жазықтықты шығарып алуға киім формасының маникені немесе типті манекен алынады.

Бұл әдіс өзінің дәлдігімен бағаланды. Форма шығаруда мата беттерінің иілу, созылу бөліктерін анықтауға ыңғайлы. Бұл жүйе өте күрделі әрі көп ізденуді талап етуіне байланысты кемшілігін атап өтуге болады, бірақ түрлі зерттеу жұмыстарында осы әдісті кеңінен қолданады. Бұл әдіске П.Л.Чебышева, жазықтықты қиылыстыру әдісі, геозедиялық сызықты әдісі, муляжды және т.б. әдістерді енгізуге болады.(41-суретте геозедиялық сызықты әдіс көрсетіліп отыр).

Бүгінде пішу жүйесін пайдалана отырып жаңа киім модельдерінің сызбасын құрастыруға қолданылып отыр. Бұл жүйе оншалықты дәл емес, бірақ алғашқы сызбаны құрастыруға тұрарлықтай әдіс. Бұл жүйені тігін өндірістерінде және жеке тапсырыс бойынша адам денесінің өлшемдерін ала отырып тігін бұйымдарын әзірлеуде кеңінен қолданылады.

Есепті-графикалық жүйе XІX ғасыр басынан бастап пайда болып, муляжды әдісті ығыстырады. Бұл әдіс бойынша киімді конструкцияладың түрлі тәсілдері бар, олар бір-бірінен есептеу формалары, графикалық құрастыру тәсілдерімен өзгеше болып келеді.

Есепті графикалық әдісті әйгілі конструкторлар: С.Н.Коротков, М.В.Ручкин, Ф.А.Постников, Г.А.Самаров, А.О.Черемных, Н.И.Царов, И.А.Тер Овакимян және т.б. жетілдіріп отырды.

´ëøåì àëó