2. Баргъибси, т1алаббарибси

доведение с чина-биалра баайчн арбукни, бетаахъ- ни

довезти сов. бухилн бетаахъес, белгиси мерличи са- баахъес

доверенность ж 1) дирхала бихьннла х1екьлизиб- сн документ 2) бирхауди

доверенный, -ая, -ое сунечн дирхала бихьнбси, чи- ла-биалра вакил доверие с игьдибар, бирхауди

доверить сов. игьдибар бихьес, бирхауди бнхьес довериться сов. чичи-биалра игьдибар бихьес, или- V ягьарахъес д верху нареч. бег1ла хъарличи бикайчи, либх1ли доверчивый, -ая, -ое царалтачи гьамадли вирхаруси, шрхуси

довершйть сов. абзурбарес (в довершение таман- '«ахъес багьандан) довесить сов. бит1ак1 абикахъес довести сов. (чнна-биалра) бетаахъес, баахъес, са- ' амъес

довод м (се-биалра кабизахъес) бурибси пикри,

1АЛНЛ

довольно нареч. 1) кьабуллн, иштях1личил 2) баари

2. кьадарла 4) биур довольный, -ая, -ое кьабулси, разиси, ирх1илавси дог м къант1а гъезла бег1 халаси хя догадаться сов. шакикес, бархьси пикриличн вар- хьизес

догадка ж гьанбик, шакдеш + Теряться в догад­ках вирхх1ерхес, ташмишик1ес догадливый, -ая, -ое шакиркуси, г1евветиуси догнать сов. г1еваэс договор м вяг1да, лнч1аб догорать несов. тамаибиайчи бигес доделать сов. ахирличн бикайчи барес дождаться сов. мурад баайчи х1ерли кайэс, х1ерли киес

дождливый, -ая, -ое забла, зумали заб дашуси дождь м заб 4" После дождичка в четверг мурт Сетарарал, белгиагри доза ж кьадар

дозор м гьалаб башуси х1ялумц1уси бургъантала Ьзукъя; къараул бирни

дозревать несов. (ц1едеш, хъу) дикьес, садаэс доисторический, -ая, -ое жяв заманала, сунечила баянтн агарси дойть несов. изес (ниь) дойный, -ая, -ое изуси, ниъ лугуси дойти сов. 1) ветаэс, саэс 2) белгиси даража сар­хес 3) бикьес, сабаэс доказательство с се-биалра кабизахъес бнкьрн, ба­ян, далил доказать сов. кабизахъес

доказуемый, -ая, -ое кабизахъес вируси, виэсн докрасна нареч. х1унт1енбиайчи доктор м 1) тухтур 2) г1ялимдешла чебях1си да- ража

документальный, -ая. -ое баянтачи, далнлтачи хъа- рахъибси

долбйть несов. 1) вирхъули шакъу барес 2) тикрар- бирули нргъахъес долг м чебла + В долгу чила-биалра чеблалиув виэс

+ Не остаться в долгу чеблалиув ках1елес, ламус чарбатес + Долг платежом красен г1ях1лис г1ях1ли- чил, вайлис вайличил жаваб чарбалтес

долгий, -ая, -ое I) бухъяна, 2) зузбитГунси -ф- В долгий ящик откладывать барес г1яг1ннси сек1ал бслгиагар заманалнчи г1елабирхъес долго нареч. бахъх1и -ф- Долгая песня ахирагарси, анц1букьесн х1янчи долговой, -ая, -ое чеблала

долювязый, -ая, -ое ч1укьасн ахъсн кьаркьа, ухъя- на

долгожданный, -ая, -ое сунечи бахъх1и х1ерси долголетие с дахъал г!ямру дерк!нид

долголетний, -яя, -ее дахъал дусми ардякьунси, 6гхъх1ила

долгосрочный, -ая, -ое халал заманалис бедибси долгота ж бухъяндеш долететь сов. арцурли ваэс, ветаэс должник м чеблалиувси

должен хъарли саби, чебла саби, сск1ал бетаруси сабн

должность ж къуллукъ, х1янчн долина ж къада, къярд доложйть сов. багьахъес, бурее долой нареч. пяхГли уэн, вегън, ветахъи, к1унац1н доля ж пай, бут1а + Львиная доля халасигъуиа бут1а дом м юрт, хъали дома нареч. хъулив, хъайг1ив домашний, -яя. -ее хъалила, хъулнбеи домна ж мегь биц1ахъуси печь

домовитый, -ая, -ое сунсла яшавличила халаси къайгънлизнвеи

домовладелец м хъа вег1 домовладение с юрт ва юрт-алавси ванза домогаться несов. анц1укьесли тиладиик1ес, чекай- эес

домой нареч. хъайг1и, вег1 ак1убти мер-мусализи домолоть сов. делкьи тамаидарес домосед м хъулн дебакайубси, палдак1уч1 доморощенный, -ая, -ое 1) хъайг1нб халабаахъиб- св 2) г1ядатласи, чебетх1еибсн, черик1ла ах1енси донесение с багьахъни донести сов. багьахъес донизу нареч. хьарличи баайчн донимать несов. аиц!укьес, бек!лизивад вак!сс

донор м зяг1иптас сунела х1и дедлуган донорство с х1и дедлугни

донос м г1ярзбарни, Диг1янаси багьахъни, мез дихйи

доносчик м г1ярзик1ан, мез днхан доиыие нареч. гьаннара, гьанна бикайчи, иш зама­на баайчи доподлинный, -ая, -ое гьарли-марси дополнение с 1) чебиц1ахъни 2) чеимц1абарни 3) грамматикализиб к1иибил даражала член дополнительный, -ая, -ое чеимц1аси, имц1абарибси дополнить сов. чебиц1 ахъес

допотопный, -ая, -ое эскибиубси, жяв заманала допризывник м армиялизи живарес ах1еибси допрос м хьараъни, хьарбауд барни; х1исаб-суал допросить сов. хьараэс, хьарбауд дураберк1ес допуск м I) (чина-биалра) айц1ес ихтияр 2) асу- бирусила кьадар

допускать несов. 1) асубиахъес 2) батес допустимый, -ая, -ое асубируси, имканбик1усн допустить сов. I) асубиахъес 2) батес 3) имкан бетаахъес

доработать сов. 1) бируси ахирличи бикахъес 2) хъарси замана узес

дорасти сов. белгиси даражаличи базе, халабаэс, берхъес

дорога ж гьуни + Стоять поперек дороги вирхес зарулта внркьес, къаршили кайзес + Скатертью до рога дигна вашен, гьуни гьаргли саби

+ Открыть дорогу чис-биалра кумеклаиэс, гьунк бедес

+ Идти своей дорогой чичилра хъарх1яхъес; вег1ла гьуйчивад вашес дороговизна ж дурхъадеш

дорогой нареч. гьунчнвх1ели

дорогой, -ая, -ое 1) халаси багьала, дурхъали ису- си-бирцуси 2) ах1ерси, г1язизси Любо-дорого х1яз- духъесли саби, иштях1духъесли саби дорожить несов. 1) кьимат бирес 2) ах1ерабирес. мях1камбирес досада ж г1ясикайъни, урк1и г1ергъибухъни досадить сов. дец1агахъес, дец1лизи ушес доска ж доска, уркьули + От доски до доски гьа- лабад ахирличи бикайчи + Ставить на одну доску к1ел адам (яра к1ел сек1ал) даража-кьиматлизиб цугли чебиэс; к1илис цагъуна кьимат бедлугес -4 Свой в доску жявли гьалмагъиркуси, лякьир ди- гахъуси, г1ях1сн адам дословный, -ая, -ое гьар дев х1ясибли чекайзурли шурбатурси

доставить сов. баахъес, кабаахъес, сабаахъес доставать несов. 1) дургес 2) айэс 3) бут1али биэс

достаток м гьарзадеш, эркиндеш, лебдеш достаточный, -ая, -ое баарицад, х1яжатсицад достаться сов. даэс, дикес, кьадарбиэс достигнуть сов. ваэс, сархес достижение с ваъни, сархибдеш достоверный, -ая, -ое бархьси, вирхаэси достоинство с 1) асилдеш 2) адабдеш, инсап-х1яя, умути х1ял-т1абиг1ят достояние с мас-мулк, лебдеш, давла доступный, -ая, -ое 1) гьуни лебси 2) аргъеси

2. к1ант1иси 4) дург1еси досуг м акьуси замана + Не досуг х1янчилизибад шали агара

6. Зак. 1406

досыта нареч. велкъайчи дотемна нареч. барх1иахъайчн, ц1ябдиайчи дотла нареч. сек1ал ках1ели бигес, тамай бнгес, налдааэс дотронуться сов. къячикес

дохлый, -ая, -ое 1) бебк1ибсн 2) лебг1еб ч1укьаси дохнуть 1 и 2 л. не употр., несов. бебк1ес, алхес (мнц1ираг, арцан) доход м сабухъ

доходить несов. 1) визе (вашули) 2) бикьес, ир- гъес дочь ж рурси

дошкольник м школала г1ямруличн ах1енбси, ба- лугъла х1еибсн

дощатый, -ая, сов. уркьлала, уркьлазибад барибен дощечка ж уркьа кссек

дразнить несов. гьимурк1ахъес, г1ерднрес, г1ясии- к1ахъес

драка ж къалмакъар -+ После драки кулаками не машут биубси бнубли г1ергъи селра барес х1ейрар; заблис г1ергъи варгьи челгьхеи х1ебирар дракон м аждагьа

драма ж I) драма 2) балагьла анц1букь кабикни драматург и пьесаби лук1ан

драть несов. 1) гъярудес 2) ирхъес, чебудес 3) би- т1ик1ес (лих1и) 4) халал багьа -4 Драть горло ахъли вявнк1ес -4 Др^ать нос халаверхсс драться несов. бирх1ес, къалмакъурта бнркьес драчун м къалмакъарчи

древесина ж урцул, галгала ар ва кьялубн (г1янк1а ца к1ари ах1еити) древко с ар (байрахъла я жидала) древний -яя, -ее гьаб-убла, жяв заманала дремать несов. гьанк!ик1ес, рахаэс

дремучий, -ая, -ее зумасн. ц1ябси (дремучий лес хараба куц1и вац1а) дрессировать несов. миц1нраг (жаниварти) дяр- къес

дробить несов. дибг1яндирес дробь ж 1) чячма 2) абзурдеш агарси луг1и дрова урцул + Наломать дров дахъал ме.\1урти (хьт1урби) дарес дрогнуть сов. тирхьбухъес, урухбиэс, г1ела бнт1а- к1ес -ф- Рука не дрогнет се-бналра барес урух-уруз- х1гйрар

-ф- Дрожать мелкой дрожью урухк1ес, руржес + Колени дрожат селнзивад-биалра урухиэс дрожжи хамнрдан, берхет1, ит1ари дрожь ж ружери бухъни ф- В дрожь бросает к1.аркьайзи ружери бухъун дрофа ж кьанкь

друг м гьалмагъ, тяинш, ашна, валликьяна + Ста­рый друг лучше двух новых вахъх1ила гьалмагъ са- 1ати к1ел гьалмагълнзи улхъуси сай другой, -ая, -ое I) царал, дек1арси 2) кЬшбил, г1ергъила

дружба ж гьалмагъдеш + Не в службу, а в друж­бу гьалмагъдеш сабабли дружить несов. гьалмагъдеш дузахъес, гьалмагъир- кес

дружно нареч. 1) цабалги 2) къалабали дружный, -ая. -ое гьалмагъси, цаурк1си, урк1и ар- гьибен

дрязги дибг1ян гъай-мез, питии дряхлый, -ая, -ое бухъна, гьунар каберхурси, бур- кьа, эскисн

дуб .и 1) мнг 2) къакси адам + Дуба дать веб- к1ес

дубасить несов. вит1ак1или вирхъес дубина ж 1) халал т1ерхьа 2) дагьри камеи адам дубление с рурхьни, дабагъбирнн дубить несов. рурхьес, дабагъбарес дублировать несов. урх1ли барибен бирес, тикрар- бирес, урх1ла мер бурцес дубняк м мигла вац1а дубрава ж к1ап1рар вац1а, мигла дуз дуга ж 1) къям, авари 2) мургиала гьала биршуси къяма урцул + Согнуть в дугу гужлн мут1иг1варес, арнлиу уцес

дудка ж шят1ахьи + Плясать под чужую дудку

урх1ла арилиув визе дуло с тупангла х1ярала хъар

дума ж 1) пикри, пикриухъни 2) украинала халкь- ла далуйтала ца жура

думать несов. пикриик1ес, пикрибирес дуновение с гьава шишбухъни, ц1уэри кункли лам- бухъни дуиуть сое. кабухъес, уфэе дупло с шакъа, умха

дурак м ахмах, абдал, мех1ур 4" Остаться в дура­ках вирг1якайэс, ц1ахиэс дурмаи м загьрула бухъала дурной, -ая, -ое абдал дурость ж ахмахдеш, к1алт1ъала дуть несов. 1) кабулхъес, дяг1 бик1ес 2) уфик1ес

2. пушбарили бнрес + В ус не дуть мучлах1ебарес, х1яжатх1ебарес, някъ гьак1барили батес

дуться несов. гьимурк1ес, вамкьес, кьабулх1еркес дух м 1) г1якьлу, дагьри 2) урк1ичевдеш, ях1, гьав

3. рух1, жан 4) х1якьикьат, гьарли-марси мяг1на

5. тях!яр-кьяйда, хасдеш

4 Во весь дух вируг1ев дуцДухъес + Не в духе гьава агарли, ватх1евхъи

+ Не хватает духа гъабзадеш, кайзурдеш диули ах1ен + Падать духом урк1и бячес, гьавала пях1иэс, урк1иагариэс + ДУ^{Х вон} вебк1иб духи духи, миск1

духовка ж печьла бух1набси кьац1 ва царалти берклуми дуц1уси мер духбвныб, -ая, -ое I) урк1ила, рух1ла сабси 2) дин- ва

духота ж 1) хъип1си, гяг1си гьава 2) гьигьик1ес буц1арси гьава душ м кьаркьала бирцни, шин чахьдарни душа ж 1) рух1, жаи, урк1и, урк1и-х1ял 2) урк1и- чевдеш 3) урк1ила гьав 4) адам + Без души урк1и- агарли, х1яжатагарли + Отвести душу урк1и бурее

-ф- Душа в пятки ушла дебали урухиуб + Душа нараспашку урк1и гьаргси

+ Стоять над душой анц1укьесли чекайзес + Ду­ша ие лежит урк1и кабилзули ах1ен + Сколько ду­ше угодно вег1лис дигарцад душевный, -ая, -ое рух1ла + Душевная беседа урк1и гьаргси лякьир душегуб м адам кавшибси, жаллад, х1иллакар, рух1 ансан

душенька ж дила дигуси! дила ах1ер! (хьуиул адам- личн дугьабиз)

душистый, -ая, -ое бизиси, дигеси т1емла душить! несов. г!яндик!ес

душить* несов. (се-биалра чахьбарили) бизиси т1ем бак1ахъес душно хъии1ли саби (ему душно нтис гьнгьик!ес гьава биули ах1ен) дуэль ж дуэль, варгьи; варгьиличи дурабухъунти, бях!ес дурабухъунти дуэт м к!ел бархли буч1уси далай, к1ел бархли бяхънбси макьам дыбом нареч. чихьли, даргъли + Волосы стоят дыбом гъез чихьдизур

дыбы: на дыбы г!ела кьяшмачн т1ашбизес, кьяиа- лангбиэс

дылда .и и ж ахъси адам, ухъяна дым м гав, вера + Дым коромыслом ннзамагар- деш В дым тамании, лебг1еб

дымить 1 и 2 л. не употр., несов. ваят1а улкес, да­хъал гав дурайэс дымовой, -ая, -ое гавла дымоход м кьяп1н дымчатый, -ая, -ое гавла рангла дыия ж паст1аи дыра ж тГярхъи, г1ями дырявый, -ая, -ое т1ярхъбарси дыхание с гьигьик1ни, гьигь башни дыхательный, -ая, -ое гьигьла

дышать несов. 1) гьигьик1ес 2) гьергьербикГес, пус- пусбик1ес (дяг1)

Дышать на ладан бебк1ала х1яйчнв визе; беб к1ала бурушлав визе

дьявол м шайт1ан, илбис + Дьявольски устал вебк1если вамсурра дюжий, -ая, -ее ц!акьсн, кьуватчевси, халасидюжина ж 12 сек1ал (дюжина яблок 12 г1инц) Чертова дюжина 13 сек1ал

дюна ж гъумла муза, дяг1ли барибси гъумла бск1а дядя м адавзи (адала, дудешла узи); абавзи (аба- нешла узи), абзи + На дядю работать урх1лис зес; вег1 узули — х1скь урх1ли кайсули + На дядю надеяться вег1лис кьаднн чили-биалра биру или гьан- бнркес

дятел м жярикьурт, кьут!кьут1и

Е

евангелие с евангелие, иижил евнух ,и урхъибси къуллукъчп, урхъа егерь и г1яяркьянадеш бск1либиубси саииг1ят саб си; егерь

египтяне египетлан -+ Тьма египетская х1ярала д1уливан цГябли -ф- Казнь египетская дебали къиянти аги-\1яйзив виэс его мест, илала, с>нела

еда ж 1) беркала, азихъ 2) \кни, беркни (во вре­мя еды укуси замана) едва нареч. 1) бара, бара-гьаннаван, х1илх1и 2) г1яжизнубли, халаси къияйчил -ф- Едва ли мажах1ят Едва ли не марлира биэс асубирар единение с цадеш, цабиъии

единица ж 1) ца, цала, цалихъ 2) умцла, кьадар единоборство с цацали бирх1ни, цаличил цали 6ях1ни

едииоврёменный, -ая. -ое гьачамли тамаибируси, аазаманали бируси единогласие с цаурк!деш

единогласно нареч. цаурк1ли, лебил кьабулли единодушие с цабалгни, балбикни, урк1би аргъии, цаурк1деш

единокровный, -ая, -ое 1) дудеш ца сайти дек1ар- дек1арти нешанала убайтн узи-рузи 2) цадех1 х1ила, гъамти, ца кьамла; тухумти единоутробный, -ая, -ое ца нешла, цадех1 даргла, дудешуни дек1арти уршби единство с цадеш, карзурдсш, уржибдеш единый, -ая, -ое 1) цабиубси, уржибси 2) ца ах1ен- си агарси

+ Все до единого лебилра, цалра ургав х1етурли; т1ерхьа х1яршли едкий, -ая, -ое 1) ц1акьбик1уси (гав), чебируси 2) бугуси, децГагеси, х1ейгибизеси + Едкое слово дец1а- геси гъай

едок м 1) хъалибарглизивад ца 2) дахъал дукан её мест, илала, итала, ик1ала, ихала, ишала, сунела еж м кьядга + Держать в ежовых рукавицах чи- чил-виалра кьяркьли ва т1алабчевли визе, чичи-биал- ра къяббердниагарли х1еруди бузахъес ежевйка ж чядур ёжели союз эгер, иагагь, нагагьла ёжиться несов. симсимилзес, чукурилзес, ц1урц1у- рилзес

езда ж мурдаси арх1я, мурдали вашни, гьуни ездить несов. 1) вашес (айили, мурдали) 2) вашес балес (велосипедличив) ездовой, -ая, -ое айили яра мурдали вашуси ездок м 1) айили вашан 2) мурдали вашес балу- си, мурда

еле нареч. бара, х1илх1и, бара-х1илх1и ель ж бурби, бурбуни, бурбунар галга, яда ельник м бурбила вац!аёмкий, -ая, -ое сунези халаси сек1ал кабурцуси, гьарзаси

ёрзать несов. кайибси мерлар паргъатагардеш, бе- зиагардеш дак1удирни еруида ж бух1егар, пайдаагар, сунечи гъайари агар сек1ал; башахъен! если союз эгер, -ли, г1ергъи

естественно вводное слово мар-марли, г1е, гьан- гьаб

естественный, -ая, -ое 1) т1абиг1ятла 2) г1ядатли биубси, биэс г1яг1ниси, т1абиг1ятлизиб, х1якьикьат- лизиб суиела саби бируси

есть несов. 1) укес, букес, бугес 2) ц1акьбик1ес + Дым ест глаза гавли х1улби рурц1ахъули сари + Ка­кой ии иа есть сегъуиа-дигара биаб ехать несов. вашес, арашес (мурдали, айили) ехйдиый, -ая, -ое макрукья, х1иллакар, мезликьяи, г1ямултар

ещё нареч. г1урра, гьат1нра, гьачамлис + Еще бы гьайгьай, мар лир а

•ш*

ж союз и частица 1) биалли 2) -к1ун (тебя ж не было х1у биалли агади) жаба ж чявга, пяспясаг жаворонок м къачила чяка, заки ч1яв-ч1яв жадина м и ж кьиркьир, симсир, тамях1кар жадничать несов. кьиркьирик1ес, гъаргъик1ес жадность ж тамяхГкардеш, кьиркьирдеш, гъаргъ- деш

жажда ж милигдеш, х1ясратдеш

жаждать несов. милигирес, карц1ирес, х1ясратирес

жалеть несов. 1) урк1ец1ндулхъах'ьес 2) урк!и

г1ергъибулхъахъес 3) мях1камбирес, ах1ерабирес жалить несов. 1) зиддирхъес, жижялг1ес 2) кьац1- билкес

жалкий, -ая, -ое 1) язихъси 2) селра ах1енси 3) чебаалаагарси жало с 1) (мирхъила) зид, зиз 2) агъу, кънза