21.Мемлекеттік басқару және реттеудің бірлігі мен айырмашылықтары

Аралас эконoм/да э/қ ресурс/ды , объект/ді, үрдіс/ді басқаруға арн/н ғылыми еңбектер мен оқулық/да «мем/тік басқару» мен «мем/тік реттеу» терминдері тұрақты түрде кездеседі.Басқаруға арналған дерек көздерінде «реттеу» сөзі к-п жағдайларда ЭМРмен байланыстырады.Ал «басқару» термині тек қана эк/қ емес,сонымен бірге саяси, әлеуметтік сфераларда қолданылады.Басқару және реттеу түсініктері шартты түрде эк/қ обьектілерге қатысты синонимдер б.т.Ал эк/қ үрдістерге қатысты айырмашылықтары бар.Менің ойымша, басқару категориясы реттеукатегориясына қарағанда жалпы сипаттағы түсінік және реттеу-басқарудың құрамдас бөлігі.Мұндайда реттеу басқару функция/ң бір бөлігінің ғана рөлін атқарады, сөйтіп басқару функция/н толықтырады.Олар: жоспарлау, бағдарлау,ұйымдастыру, есептеу, бақылау,т.бЕгер басқару д/з субъектінің мақсаты объекті іс-әрекетінін субъектіге керекті арнаға бағыттау болса,реттеу басқару бағыт беретін эк/қ объекті қызметін түзетуді,дәлелдеуді жүзеге асырады.Басқаша айтқанда басқару толықтай қозғалыс,даму траекториясын қалыптасқан жағдайларға, қосымша талаптарға,ерекше мем/к мүдделерге сәйкес түзетеді,өзгертеді.Басқарудыңтүрлерікөп(монархия,диктатура т.б. өзін жаза сал) Мем/к реттеу-объектіні сыртқы басқару,яғни мем/к реттеу ішкі басқауды,өзін-өзі басқаруды толықтырады.Эк/қ объектілердің өзіндік, ішкі басқару жүйесі бар.Сонымен мәселе басқару түрін қалай атауда емес,оның нақты мақсаттары,міндеттері,іс-нәтижеде қолдану тиімділігінде болса кк.

22.«Эконмикалық өсу» және «Экономикалық даму» түсініктері

Эк/қ өсу н/е даму деп-өндіргіш күштердің ұзақ мерзімдік дамуымен б/ты өндірістің нақты көлемінің табиғи дәрежесінің ұзақ мерзімдегі өзгерістерін айтады.Эк/қ өсудің факторлары-өнд/ң нақты көлемінің көбею масштабын белгілейтін құбылыстар мен процестер белгілейтін өсудің тиімділігі мен сапасының жоғарылау мүмкіндіктерін айтады.Факторл/ы эк/қ өсуге әсер ету етуіне б/ты тікелей ж/е жанама деп бөлінеді. Т.фак/ға эк/қ өсудің физикалық мүмкіндігін белгілейтіндер жатады. Ж/ға осы мүмкіндіктерді ақиқатқа айналдыратын фак/р жатады.Тікелейді бес негізгі фак/р құрайды:еңбек ресурстары санының көбеюі ж/е сапасының жоғарылауы; нег/і капитал көлемінің өсуі ж/е сапалық құрамының жақсаруы; өнд/с технологиясы мен ұйымдастырылуының жетілдірілуі;шар/қ айналымына тартылған өнд/с ресурст/ң саны мен сапасының өсуі;қоғамдағы кәсіпкерлік қабілеттердің өсуі.Жан/р құрамына мынадай ұсыныс фак/ры жатады: нарықтың монополиялану дәрежесінің төмендеуі,пайдаға салынатын салықтың азаюы,несие алу мүмкіндіктерінің көбеюі ж/е т.б. Жан/ға сұраныс ж/е бөлу факторлары да жатады.Сұраныс фак/ы өсіп келе жатқан өнд/с көлем/ң өткізу мүмкіндігін белгілейді.С/с фак/ң маңыздылары: тұтынулық,инвест/қ ж/е мем/к шығындардың өсуі,жаңа нарықтар игеру нәтижесінде н/е әлемдік нарықта ел өнімінің бәсекелік қабілетінің өсуі нәтижесінде экспорттың кеңеюі.Егер сұраныстың динамикасы нақты өндіріс көлемінің табиғи дәрежесінің ұлғаюынан төмен б/са,онда эк/да өсу шапшаңдығының құлдырауы н/е өсудің рецессиясы деген жағдай орын алады.Эк/қ өсуге әсер ететін бөлу фак/ры: -өнд/к рес/ң салалар,кәсіпорындар ж/е елдегі аймақтар б/ша нақты аллокациясы; -қоғамда орын алып отырған табыстарды ш.ж.с/р арасында бөлу тәртібі.Бұл факторлар эк/қ жүйенің өсу қабілетіне ж/е оның тиімділігіне әсер етеді. Эк/қ өсудің модельдері:1.Экстенсивті-өндіріс факторын молайту, яғни өнд/ң бұрынғы техн/қ негіздерін сақтау кезіндегі,қолданатын ресурстардың сандық кебеюі (жұмыспен қамтамасыз етудің санын көбейту, негізгі өндіріс қорларының сапасын сақтау кезіндегі инвестиция көлемінің өсуі т.б.) 2.Интенсивті-өндіріс үдерісінде өнд/ң көбірек жетілген факторларын пайдалану,сондай-ақ өндіріс әлеуетін пайдалануды жақсарту (ҒТП), шеберлікті көтеру, өнд/ң ұйымдастырылуын жақсарту, эк/ны құрылымдық қайта құру). Елдің эк/қ өсуін сипаттайтын негізгі көрсеткіштер: 1.Жалпы ішкі өнім-белгілі бір кезең уақытында оның эк/қ аумағында елдің эк/қ резидентімен шығарылған, соңғы тауарлар мен қызм/ң сомалық рыноктық құны. 2.Жалпы ұлттық өнім- өзінің қызметін жүзеге асыратын, аумақта тәуелділіктен тыс, ұлттық эк/қ бірлікпен шығарылған, барлық яоңғы тауар мен қызм/ң рыноктық құнының сомасы.