
- •Spis treści
- •1.5 Mękę Bożą spominajmy 62
- •I. Geneza pieśni religijnych w językach narodowych
- •II. U źródeł pieśni religijnej w języku polskim
- •III. Społeczno–kulturowe uwarunkowania rozwoju średniowiecznej pieśni religijnej w języku polskim
- •IV. Główne formy gatunkowe średniowiecznej pieśni religijnej w języku polskim
- •V. Wersyfikacja I strofika
- •VI. Uwagi końcowe
- •VII. Zasady wydania
- •Nota bibliograficzna
- •Średniowieczna pieśń religijna polska Bogurodzica
- •Bogurodzica
- •Bogurodzica
- •I. Pieśni pasyjne
- •I.1 o, wszego świata wsztek lud
- •I.1 o, wszego świata wsztek lud
- •I.2. Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość oćca swego
- •I.2. Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość oćca swego
- •I.3. Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne
- •I.3. Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne
- •I.4 Bądź pozdrowion, Krzyżu Święty
- •1.4 Bądź pozdrowion, Krzyżu Święty
- •I.5. Mękę Bożą spominajmy
- •Pieśń o ostatnich słowach Pana Jezusa na krzyżu
- •1.5 Mękę Bożą spominajmy
- •1.6 Chwała, sława, wszelka cześć
- •I.6 Chwała, sława, wszelka cześć
- •1.8 Śmierć krystowę, śmierć swą zawżdy
- •1.8 Śmierć Krystowę, śmierć swą zawżdy
- •I.9 Krzyżu wierny I wyborny
- •1.9 Krzyżu wierny I wyborny
- •I.10 Idą królewskie proporce
- •Idą królewskie proporce,
- •I.10 Idą królewskie proporce
- •1.11 Wspominając Boże słowa
- •1.11 Wspominając Boże słowa
- •I.12 Daj nam, Chryste, wspomożenie
- •I.12 Daj nam, Chryste, wspomożenie
- •I.13 Płaczy dzisia, duszo wszelka
- •I.13 Płaczy dzisia, duszo wszelka
- •1.14 Wszechmogący nasz Panie, dziwnoś swój świat sprawił
- •1.14 Wszechmogący nasz Panie…
- •II. Pieśni Wielkanocne I o Duchu Świętym
- •II.1 Chrystus z martwych wstał jest
- •II.1 Chrystus z martwych wstał jest
- •II.1a Święty Stanisławie
- •II.1a Święty Stanisławie
- •II.1b Kryste nazaeeński
- •II.1b Kryste nazareński
- •II.1c Krystus już zmartwychwstał
- •II.1c Krystus już zmartwychwstał
- •II.1d Trzy Maryje poszły
- •II.1d Trzy Maryje poszły
- •II.1e Ukazał sie Maryje
- •Drugie wierszyki tejże noty
- •II.1e Ukazał sie Maryje
- •II.2 Przez twe święte z martwy wstanie
- •II.2 Przez twe święte z martwy wstanie
- •II.3 Wesoły nam dzień nastał
- •II.4 Bog wszechmogący…
- •II.5 z śmierci wstał ninie Chrystus Pan
- •II.5 z śmierci wstał ninie Chrystus Pan
- •II.6 Chrystus Pan dzisiaj z martwych wstał
- •II.6 Chrystus Pan dzisiaj z martwych wstał
- •II.7 Nasz Zbawiciel, Pan Bog wszechmogący
- •II.7 Nasz Zbawiciel, Pan Bog wszechmogący
- •II.8 Anjeli słodko śpiewali
- •II.8 Anjeli słodko śpiewali
- •II.9 Wesoły nam dzień nastał, Gdyż Zbawiciel/
- •II.9 Wesoły nam dzień nastał, Gdyż Zbawiciel/
- •II.10 Przydzi, dusze święty, k nam
- •II.10 Przydzi, dusze święty, k nam
- •II.11 Przydzi k nam święty dusze
- •II.11 Przydzi k nam święty dusze
- •II.12 Dusze święty, zawitaj k nam
- •II.12 Dusze święty, zawitaj k nam
- •II.13 Święty Dusze, zawitaj k nam
- •II.13 Święty Dusze, zawitaj k nam
- •II.14 Przydzi, Duchu Święty, k nam
- •II.14 Przydzi, Duchu Święty, k nam
- •II.15 Zawitaj k nam, Duchu Święty
- •II.15 Zawitaj k nam, Duchu Święty
- •II.16 Duchu Świety, raczyż przyjdź k nam
- •II.16 Duchu Świety, raczyż przyjdź k nam
- •III.1 Zdrow bądź, królu anjelski
- •III.1 Zdrow bądź, królu anjelski
- •III.2 Chrystus sie nam narodził
- •III.2 Chrystus sie nam narodził
- •III.4 Panna, Panna porodziła
- •III.4 Panna, Panna porodziła
- •III.5 Nuż wy, bielscy panowie
- •III.5 Nuż wy, bielscy panowie
- •III.6 Zstała się nam nowina
- •III.6 Zstała się nam nowina
- •III.7 Mesyjasz, wierny Chrystus nasz
- •III.7 Mesyjasz, wierny Chrystus nasz
- •III.8 Maryja, panno czysta
- •III.9 Jezu Chryste, nasza radość
- •III.9 Jezu Chryste, nasza radość
- •III.10 Augustus kiedy krolował
- •III.10 Augustus kiedy krolował
- •III.11 Dziękujmy wsztćcy
- •III.12 kiedy krol herod królował
- •III.12 kiedy krol herod królował
- •111.13 Dzięki już wszytcy oddajmy panu Bogu
- •III.14 Wesoły nam dzień nastał, Narodzenia
- •III.14 Wesoły nam dzień nastał, Narodzenia
- •III.15 Zdrów bądź, Jezu maluśki, jenżeś krol niebieski
- •III.15 Zdrów bądź, Jezu maluśki…
- •III.16 Dziecię namilejsze, proszę cie, nie płaczy
- •III.16 Dziecię namilejsze, proszę cie, nie płaczy
- •111.17 Z Bożego Naeodzenia
- •111.17 Z Bożego Naeodzenia
- •III.18 Dziecię sie nam narodziło
- •III.19 Kolęda się z alleluja zwadziła
- •III.19 Kolęda się z alleluja zwadziła
- •IV. Pieśni maryjne
- •IV.1 Maryja, czyste dziewice
- •IV.1 Maryja, czyste dziewice
- •IV. Z radości wam powiedam
- •IV. Z radości wam powiedam
- •IV.3 Mocne boskie tajemności
- •IV.3 Mocne boskie tajemności
- •IV.4 Posłuchajcie, bracia miła
- •IV.4 Posłuchajcie, bracia miła
- •IV.5 Posłał przez anjoły
- •IV.5 Posłał przez anjoły
- •IV.6 Zdrowaś, królewno wyborna
- •IV.6 Zdrowaś, królewno wyborna
- •IV.7 Pozdrowienie to jest pirwe
- •IV.7 Pozdrowienie to jest pirwe
- •IV. 8 o przenasławniejsza panno czysta
- •IV. 8 o przenasławniejsza panno czysta
- •IV.9 Zdrowaś, gwiazdo morska
- •IV.9 Zdrowaś, gwiazdo morska
- •IV.10 Krolewno niebieska
- •IV.10 Królewno niebieska
- •IV. 11 o Maryja, kwiatku panieński
- •IV. 11 o Maryja, kwiatku panieński
- •IV. 12 Anjeli słodko śpiewali
- •IV. 12 Anjeli słodko śpiewali
- •IV. 13 Maryja, panno szlachetna
- •IV. 13 Maryja, panno szlachetna
- •IV. 14 Kwiatek czysty, smutnego sierca
- •IV. 14 Kwiatek czysty, smutnego sierca
- •IV. 15 Nasze nadziejo pezemiła
- •IV. 15 Nasze nadziejo pezemiła
- •IV. 16 Anna, niewiasta niepłodna
- •IV. 16 Anna, niewiasta niepłodna
- •IV.17 Już się anjeli wiesielą
- •IV.17 Już się anjeli wiesielą
- •IV. 18 Cesarzowno wszech naświętsza
- •IV. 18 Cesarzowno wszech naświętsza
- •IV.19 Bądź wiesioła, panno czysta
- •IV.19 Bądź wiesioła, panno czysta
- •IV.20 Zdrowaś, gwiazdo morska, Święta Matko
- •IV.20 Zdrowaś, gwiazdo morska…
- •IV. 21 Archanjoła posłał
- •IV.21 Archanjoła posłał
- •IV.22 Zdrowaś od anjoła
- •IV.22 Zdrowaś od anjoła
- •IV.23 Którego świat, ziemia, morze
- •IV.23 Którego świat, ziemia, morze
- •IV. 24 Świebodność Boga Żywego
- •IV. 24 Świebodność Boga Żywego
- •V. Pieśni o świętych
- •V.1 Ach, krolu wieliki nasz
- •V.1 Ach, królu wieliki nasz
- •V.2 Doroto, cna dziewko czysta
- •V.2 Doroto, cna dziewko czysta
- •V.3 Chwała tobie, gospodynie
- •V.3 Chwała tobie, gospodynie
- •V.4 Wszechmogący Panie miły
- •V.4 Wszechmogący Panie miły
- •V.5 o nieskończona boska dobroci
- •V.5 o nieskończona boska dobroci
- •V.6 z pomocą cesarza tego
- •V.6 z pomocą cesarza tego
- •VI.1 Pirzwa kaźń tworca naszego
- •VI.1 Pirzwa kaźń twórca naszego
- •VI.2 Nie miej Boga jinego
- •VI.3 Słuchaj tego wszelika głowo
- •VI.3 Słuchaj tego wszelika głowo
- •VI.4 Mamy wszyćcy k temu się dziś brać
- •VI.4 Mamy wszyćcy k temu…
- •VI.5 o ciało Boga żywego
- •VI.5 o ciało Boga żywego
- •VI.6 Witaj, miły Jezu Kryste
- •VI.6 Witaj, miły Jezu Kryste
- •V1.7 Witaj, miłe, święte ciało
- •VI.7 Witaj, miłe, święte ciało
- •VI.8 Anjelski chlebie, powitaj
- •VI.8 Anjelski chlebie, powitaj
- •VI.9 Jezu, zbawicielu ludzki
- •VI.9 Jezu, zbawicielu ludzki
- •VI.10 Jasne Krystowo oblicze
- •VI.10 Jasne Krystowo oblicze
- •VI.11 Racz ukazać mieły Panie
- •VI.11 Racz ukazać mieły Panie
- •VI.12 Jezu miły, oto ja dziś
- •VI.12 Jezu miły, oto ja dziś
- •VI.17 Świata wszego stworzycielu
- •VI.17 Świata wszego stworzycielu
- •VI.18 Ma w to wierzyć człek wszelaki
- •VI.18 Ma w to wierzyć człek wszelaki
- •VII. Dodatek. Modlitwy pisane prozą rymowaną (Wybór)
- •VII.1 Panie miły, Boże mocny
- •VII.1 Panie miły, Boże mocny
- •VII.2 o Święty Krzyżu, bądź pozdrowion
- •VII.2 o Święty Krzyżu, bądź pozdrowion
- •VII.3 Przez twą, Naświętsza Panno Maria, pięć boleści
- •VII.3 Przez twą, Naświętsza Panno Maria, pięć boleści
- •VII.4 Maryja, Matko Boża, Panno miłościwa
- •VII.4 Maryja, Matko Boża, Panno miłościwa
- •VII.5 Pozdrowiony badźcie wszytki narozkoszniejsze
- •VII.5 Pozdrowiony badźcie wszytki narozkoszniejsze
VI.9 Jezu, zbawicielu ludzki
w. 3 świątej — świętej.
w. 7 wiernej lutości — tj. dar bojaźni Bożej.
w. 10 jenże jeś — który jesteś.
w. 11 prawy — prawdziwy.
w. 12 by — bym.
w. 19 dzierżeć — trzymać.
w. 20 wiarować — pilnować.
w. 26 Jen jeś — w odpisie: „Gyey”.
w. 28 eakusić — pokosztować.
VI.10 Jasne Krystowo oblicze
Pieśń ułożona przez Ładysława z Gielniowa (zm. 1505), o czym świadczy akrostych zawierający imię autora: IIESWS CRISTVS MARIA LADISLAWS. Tekst w rękopisie Biblioteki Krasińskich w Warszawie, sygn. 41, k. 333 verso — 335 (obecnie: Dział Dokumentacji Muzeum Narodowego w Warszawie, sygn. 1302).
Poprzednie wydanie: W. Wydra, W. R. Rzepka, Pieśni Władysława z Gielniowa nowo odnalezione, s. 177–179 (transliteracja), s. 186–187 (transkrypcja), s. 168–169 (identyfikacja akrostychu i ustalenie autorstwa).
ALIA CORAM VERGNICE EFFIGIE
Jasne Krystowo oblicze,
Więcej niż słuńce świecące,
Tobie dawam pozdrowienie,
Ty jeś moje ucieszenie.
Jakob to oblicze widział,
Przeto nabożnie zawołał:
„Widziałem oblicze Boże,
A z tegom wziął duszne zdrowie”.
Ezechijasz, kroi niemocny,
A już na śmierć osądzony,
Ku ścienie się jest obrócił,
A tedy Bog go uzdrowił.
Ściana Krysta znamionuje,
Jen oblicze ukazuje.
O ty, niemocny człowiecze,
Patrz na Krystowo oblicze.
Weźrzy na oblicze jasne,
Na oblicze wielmi słodkie,
A w tem sie obliczu kochaj,
A nabożnie je pozdrawiaj.
Święte oblicze Krystowo,
Bądź ode mnie pozdrowiono,
Ty jeś wiesiele anjelskie,
Ty jeś ucieszenie ludzskie.
Krystowo oblicze miłe,
Wszystkich smętnych jest wiesiele;
Kiedy to oblicze widzę
Nie pamiętam już na nędzę.
Rumiane lice i białe
Za wieczerzą było blade;
Gdy w Betaniji wieczerzał,
Jezus, gdy mękę przeglądał.
Jezu, sierce me zachwyci,
Twem obliczem mię nasyci,
Bo ten pokarm jest mi smaczny,
Tego pożądam ja, grzeszny.
Światłe oblicze widzieli
Na górze trzej apostoli;
Dla słodkości Piotr zawołał:
Na górze wiecznie mieszkać chciał.
Tego oblicza żądali
Prorocy, by je widzieli;
Jan Kr<z>ciciel tego doczekał:
K<ry>stowo oblicze widział
Weronika pani święta,
W ziemi żydowskiej będąca,
Twarz Krystową mieć żądała,
Przeto jemu zwój podała.
Zwój na oblicze przyłożył
Miły Jezus i wytworzył
Oblicze swoje naświętsze;
Toć jest ucieszenie duszne.
Mojiżesz gdy z Bogiem gadał,
Boże oblicze widzieć chciał;
Ezekąc z nabożnej duszyce:
„Daj mi widzieć twoje lice”.
A Bog jemu tego nie dał,
Ale potem obiecował;
Obiatę swą Bog napełnił,
Gdy na górze się przemienił.
Różami kwiat woniający
Jest–ci Jezus Nazareński;
Jego liczko jako róża,
W tem się kocha wierna dusza.
Jezu miły i nasłodszy,
Jezu, miłostniku duszny,
Ukaż mi twoje oblicze,
Ucieszy me smętne sierce.
Anjelski Królu, Jezusie,
Obróć ku mnie twe oblicze;
Boć mię napełnia tesnica,
Gdy nie widzę twego lica.
Łaskawe oblicze Boże,
Ktore cieszy smętne dusze.
O oblicze miłościwe,
Ucieszy me smętne sierce.
Anjelski Panie, zmiłuj się,
Racz ucieszyć moją duszę;
Wysłuchaj wzdychanie moje,
Okaż mi oblicze twoje.
Dawid, krol–prorok wielebn<y>,
Duchem Świętym napełniony,
Oblicza Bożego żądał,
Jako w żołtarzu popisał.
Jezu miły, Jezu słodki,
Jezu Zbawicielu mocny,
Bacz wysłuchać głos płaczący,
Twego lica żądający.
Zbawiciela miłościwy,
Jezu Kryste lutościwy,
Raczy mię tedy nawiedzić,
Gdy będzie dusza wychodzić.
Lice twe daj mi oględać,
Gdy mię śmierć będzie nagabać;
Twe oblicze śmierć odpędza,
Duszy ucieszenie dawa.
Anjołom raczy przykazać,
Kiedy już będę umirać,
Aby mię mocnie bronili,
A do raju wprowadzili.
Wiara mię twoja posili,
Aby mię czartowie nie zwiedli.
Przez twoje świę<te> oblicze,
Odpędź precz szatańskie rzysze.
Synu Boży, Jezu Kryste,
Polecam duszę w twe ręce;
Racz ją twem licem ucieszyć
A w raj niebieski wprowadzić.