
- •Spis treści
- •1.5 Mękę Bożą spominajmy 62
- •I. Geneza pieśni religijnych w językach narodowych
- •II. U źródeł pieśni religijnej w języku polskim
- •III. Społeczno–kulturowe uwarunkowania rozwoju średniowiecznej pieśni religijnej w języku polskim
- •IV. Główne formy gatunkowe średniowiecznej pieśni religijnej w języku polskim
- •V. Wersyfikacja I strofika
- •VI. Uwagi końcowe
- •VII. Zasady wydania
- •Nota bibliograficzna
- •Średniowieczna pieśń religijna polska Bogurodzica
- •Bogurodzica
- •Bogurodzica
- •I. Pieśni pasyjne
- •I.1 o, wszego świata wsztek lud
- •I.1 o, wszego świata wsztek lud
- •I.2. Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość oćca swego
- •I.2. Jezus Chrystus, Bog człowiek, mądrość oćca swego
- •I.3. Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne
- •I.3. Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne
- •I.4 Bądź pozdrowion, Krzyżu Święty
- •1.4 Bądź pozdrowion, Krzyżu Święty
- •I.5. Mękę Bożą spominajmy
- •Pieśń o ostatnich słowach Pana Jezusa na krzyżu
- •1.5 Mękę Bożą spominajmy
- •1.6 Chwała, sława, wszelka cześć
- •I.6 Chwała, sława, wszelka cześć
- •1.8 Śmierć krystowę, śmierć swą zawżdy
- •1.8 Śmierć Krystowę, śmierć swą zawżdy
- •I.9 Krzyżu wierny I wyborny
- •1.9 Krzyżu wierny I wyborny
- •I.10 Idą królewskie proporce
- •Idą królewskie proporce,
- •I.10 Idą królewskie proporce
- •1.11 Wspominając Boże słowa
- •1.11 Wspominając Boże słowa
- •I.12 Daj nam, Chryste, wspomożenie
- •I.12 Daj nam, Chryste, wspomożenie
- •I.13 Płaczy dzisia, duszo wszelka
- •I.13 Płaczy dzisia, duszo wszelka
- •1.14 Wszechmogący nasz Panie, dziwnoś swój świat sprawił
- •1.14 Wszechmogący nasz Panie…
- •II. Pieśni Wielkanocne I o Duchu Świętym
- •II.1 Chrystus z martwych wstał jest
- •II.1 Chrystus z martwych wstał jest
- •II.1a Święty Stanisławie
- •II.1a Święty Stanisławie
- •II.1b Kryste nazaeeński
- •II.1b Kryste nazareński
- •II.1c Krystus już zmartwychwstał
- •II.1c Krystus już zmartwychwstał
- •II.1d Trzy Maryje poszły
- •II.1d Trzy Maryje poszły
- •II.1e Ukazał sie Maryje
- •Drugie wierszyki tejże noty
- •II.1e Ukazał sie Maryje
- •II.2 Przez twe święte z martwy wstanie
- •II.2 Przez twe święte z martwy wstanie
- •II.3 Wesoły nam dzień nastał
- •II.4 Bog wszechmogący…
- •II.5 z śmierci wstał ninie Chrystus Pan
- •II.5 z śmierci wstał ninie Chrystus Pan
- •II.6 Chrystus Pan dzisiaj z martwych wstał
- •II.6 Chrystus Pan dzisiaj z martwych wstał
- •II.7 Nasz Zbawiciel, Pan Bog wszechmogący
- •II.7 Nasz Zbawiciel, Pan Bog wszechmogący
- •II.8 Anjeli słodko śpiewali
- •II.8 Anjeli słodko śpiewali
- •II.9 Wesoły nam dzień nastał, Gdyż Zbawiciel/
- •II.9 Wesoły nam dzień nastał, Gdyż Zbawiciel/
- •II.10 Przydzi, dusze święty, k nam
- •II.10 Przydzi, dusze święty, k nam
- •II.11 Przydzi k nam święty dusze
- •II.11 Przydzi k nam święty dusze
- •II.12 Dusze święty, zawitaj k nam
- •II.12 Dusze święty, zawitaj k nam
- •II.13 Święty Dusze, zawitaj k nam
- •II.13 Święty Dusze, zawitaj k nam
- •II.14 Przydzi, Duchu Święty, k nam
- •II.14 Przydzi, Duchu Święty, k nam
- •II.15 Zawitaj k nam, Duchu Święty
- •II.15 Zawitaj k nam, Duchu Święty
- •II.16 Duchu Świety, raczyż przyjdź k nam
- •II.16 Duchu Świety, raczyż przyjdź k nam
- •III.1 Zdrow bądź, królu anjelski
- •III.1 Zdrow bądź, królu anjelski
- •III.2 Chrystus sie nam narodził
- •III.2 Chrystus sie nam narodził
- •III.4 Panna, Panna porodziła
- •III.4 Panna, Panna porodziła
- •III.5 Nuż wy, bielscy panowie
- •III.5 Nuż wy, bielscy panowie
- •III.6 Zstała się nam nowina
- •III.6 Zstała się nam nowina
- •III.7 Mesyjasz, wierny Chrystus nasz
- •III.7 Mesyjasz, wierny Chrystus nasz
- •III.8 Maryja, panno czysta
- •III.9 Jezu Chryste, nasza radość
- •III.9 Jezu Chryste, nasza radość
- •III.10 Augustus kiedy krolował
- •III.10 Augustus kiedy krolował
- •III.11 Dziękujmy wsztćcy
- •III.12 kiedy krol herod królował
- •III.12 kiedy krol herod królował
- •111.13 Dzięki już wszytcy oddajmy panu Bogu
- •III.14 Wesoły nam dzień nastał, Narodzenia
- •III.14 Wesoły nam dzień nastał, Narodzenia
- •III.15 Zdrów bądź, Jezu maluśki, jenżeś krol niebieski
- •III.15 Zdrów bądź, Jezu maluśki…
- •III.16 Dziecię namilejsze, proszę cie, nie płaczy
- •III.16 Dziecię namilejsze, proszę cie, nie płaczy
- •111.17 Z Bożego Naeodzenia
- •111.17 Z Bożego Naeodzenia
- •III.18 Dziecię sie nam narodziło
- •III.19 Kolęda się z alleluja zwadziła
- •III.19 Kolęda się z alleluja zwadziła
- •IV. Pieśni maryjne
- •IV.1 Maryja, czyste dziewice
- •IV.1 Maryja, czyste dziewice
- •IV. Z radości wam powiedam
- •IV. Z radości wam powiedam
- •IV.3 Mocne boskie tajemności
- •IV.3 Mocne boskie tajemności
- •IV.4 Posłuchajcie, bracia miła
- •IV.4 Posłuchajcie, bracia miła
- •IV.5 Posłał przez anjoły
- •IV.5 Posłał przez anjoły
- •IV.6 Zdrowaś, królewno wyborna
- •IV.6 Zdrowaś, królewno wyborna
- •IV.7 Pozdrowienie to jest pirwe
- •IV.7 Pozdrowienie to jest pirwe
- •IV. 8 o przenasławniejsza panno czysta
- •IV. 8 o przenasławniejsza panno czysta
- •IV.9 Zdrowaś, gwiazdo morska
- •IV.9 Zdrowaś, gwiazdo morska
- •IV.10 Krolewno niebieska
- •IV.10 Królewno niebieska
- •IV. 11 o Maryja, kwiatku panieński
- •IV. 11 o Maryja, kwiatku panieński
- •IV. 12 Anjeli słodko śpiewali
- •IV. 12 Anjeli słodko śpiewali
- •IV. 13 Maryja, panno szlachetna
- •IV. 13 Maryja, panno szlachetna
- •IV. 14 Kwiatek czysty, smutnego sierca
- •IV. 14 Kwiatek czysty, smutnego sierca
- •IV. 15 Nasze nadziejo pezemiła
- •IV. 15 Nasze nadziejo pezemiła
- •IV. 16 Anna, niewiasta niepłodna
- •IV. 16 Anna, niewiasta niepłodna
- •IV.17 Już się anjeli wiesielą
- •IV.17 Już się anjeli wiesielą
- •IV. 18 Cesarzowno wszech naświętsza
- •IV. 18 Cesarzowno wszech naświętsza
- •IV.19 Bądź wiesioła, panno czysta
- •IV.19 Bądź wiesioła, panno czysta
- •IV.20 Zdrowaś, gwiazdo morska, Święta Matko
- •IV.20 Zdrowaś, gwiazdo morska…
- •IV. 21 Archanjoła posłał
- •IV.21 Archanjoła posłał
- •IV.22 Zdrowaś od anjoła
- •IV.22 Zdrowaś od anjoła
- •IV.23 Którego świat, ziemia, morze
- •IV.23 Którego świat, ziemia, morze
- •IV. 24 Świebodność Boga Żywego
- •IV. 24 Świebodność Boga Żywego
- •V. Pieśni o świętych
- •V.1 Ach, krolu wieliki nasz
- •V.1 Ach, królu wieliki nasz
- •V.2 Doroto, cna dziewko czysta
- •V.2 Doroto, cna dziewko czysta
- •V.3 Chwała tobie, gospodynie
- •V.3 Chwała tobie, gospodynie
- •V.4 Wszechmogący Panie miły
- •V.4 Wszechmogący Panie miły
- •V.5 o nieskończona boska dobroci
- •V.5 o nieskończona boska dobroci
- •V.6 z pomocą cesarza tego
- •V.6 z pomocą cesarza tego
- •VI.1 Pirzwa kaźń tworca naszego
- •VI.1 Pirzwa kaźń twórca naszego
- •VI.2 Nie miej Boga jinego
- •VI.3 Słuchaj tego wszelika głowo
- •VI.3 Słuchaj tego wszelika głowo
- •VI.4 Mamy wszyćcy k temu się dziś brać
- •VI.4 Mamy wszyćcy k temu…
- •VI.5 o ciało Boga żywego
- •VI.5 o ciało Boga żywego
- •VI.6 Witaj, miły Jezu Kryste
- •VI.6 Witaj, miły Jezu Kryste
- •V1.7 Witaj, miłe, święte ciało
- •VI.7 Witaj, miłe, święte ciało
- •VI.8 Anjelski chlebie, powitaj
- •VI.8 Anjelski chlebie, powitaj
- •VI.9 Jezu, zbawicielu ludzki
- •VI.9 Jezu, zbawicielu ludzki
- •VI.10 Jasne Krystowo oblicze
- •VI.10 Jasne Krystowo oblicze
- •VI.11 Racz ukazać mieły Panie
- •VI.11 Racz ukazać mieły Panie
- •VI.12 Jezu miły, oto ja dziś
- •VI.12 Jezu miły, oto ja dziś
- •VI.17 Świata wszego stworzycielu
- •VI.17 Świata wszego stworzycielu
- •VI.18 Ma w to wierzyć człek wszelaki
- •VI.18 Ma w to wierzyć człek wszelaki
- •VII. Dodatek. Modlitwy pisane prozą rymowaną (Wybór)
- •VII.1 Panie miły, Boże mocny
- •VII.1 Panie miły, Boże mocny
- •VII.2 o Święty Krzyżu, bądź pozdrowion
- •VII.2 o Święty Krzyżu, bądź pozdrowion
- •VII.3 Przez twą, Naświętsza Panno Maria, pięć boleści
- •VII.3 Przez twą, Naświętsza Panno Maria, pięć boleści
- •VII.4 Maryja, Matko Boża, Panno miłościwa
- •VII.4 Maryja, Matko Boża, Panno miłościwa
- •VII.5 Pozdrowiony badźcie wszytki narozkoszniejsze
- •VII.5 Pozdrowiony badźcie wszytki narozkoszniejsze
III.1 Zdrow bądź, królu anjelski
w. 3 jisty —— prawdziwy, pewny.
w. 4 wlity — wszczepiony, wlany,
w. 6 ucierpienia — cierpieniu,
w. 7 prze — przez; luda — ludu.
w. 9 jenż — który.
w. 11 przyjąci — przyjąć.
w. 12 daci —— dać.
w. 13 zasłużenie — zasługi.
w. 14 abychom cię, zawżdy — abyśmy cię zawsze.
III.2 Chrystus sie nam narodził
Kolęda z nie istniejącego dziś tzw. Kancjonału Przeworszczyka z 1435 r. Tekst ogłosił w transkrypcji M. H. Juszyński w przedmowie do I tom Dykcjonarza poetów polskich.
Poprzednie wydanie: Kolędy polskie, s. 5–6.
Chrystus sie nam narodził,
Jenż dawno powieszczon był,
W Betleem, żydowskiem mieście,
Z Panny Maryi czyście. Hallelujah.
Gdy pasterze w nocy paśli,
Stanął przy nich anjoł spasny,
Którzy widząc jasność Boską,
Bali się bojaźnią ciężką. Hallelujah.
Rzekł im anjoł: „Me bójcie się,
Ale owszem weselcie sie.
Narodził sie Zbawiciel wam,
Który rzeczon Chrystus Pan”. Hallelujah.
Teraz wszyscy śpiewajmy,
A Panu Chrystowi dziękujmy,
Bo mu przygłusza śpiewać z anjoły w radości:
Chwała tobie na wysokości.
III.2 Chrystus sie nam narodził
w. 2 jenż — który; powieszczon — zapowiedziany,
w. 4 czyście — czysto, bez grzechu,
w. 6 spasny — zbawczy.
w. 12 rzecson — zwany,
w. 14 Chrystowi — Chrystusowi.
. w. 15 przygłusza — należy.
III.3 Zstał<a>c się rzecz wielmi dziwna
Jest to przekład czeskiej pieśni koledowei Stalat’ sye gest wyecz dywna. Pierwszy wydawca polskiego przekładu, W. A Maciejowski, ustalił datę jego powstania na r. 1442 (por. W. A. Maciejowski, Pamiętniki o dziejach, piśmiennictwie i prawodawstwie Słowian, Petersburg 1839, s. 362). Tekst czeski posłużył Bobowskiemu (Polskie pieśni katolickie, s. 76–77) do pełniejszej rekonstrukcji utworu polskiego.
Poprzednie wydanie: Kolędy polskie, s. 6 (z uzupełnieniami Bobowskiego).
Zstał<a>ć się rzecz wielmi dziwna:
Panna Syna porodziła
Przeze wszej stradzy cielestnej;
To–ć jest dziwne a nowe.
Izaijasz prorokował,
Anjoł Gabryjel zwiastował:
Zdrowa jeś, Panno miłości,
Porodzisz przez boleści.
Eadujmy się, weselmy się!
W Betleem, w małem mieście,
Bog narodził się.
Pastuszkam się anjoł zjawił
A jim nowiny powiedział,
Eż się narodziło Dziecię,
Jeż słynie po wszem świecie.
Słuchał–li kto takie dziwy,
By Trze Królowie przyjęli
Od wychoda słuńca k niemu
Dawaj ąc dary jemu,
Tworcu swojemu.
<Radujmy się, weselmy się!
W Betleem, w małem mieście,
Bog narodził się>.
Prosi za nas Syna, Matko,
Aby była nasza wina
Miłościwie odpuszczona;
Przez jego narodzenie
<Daj nam pokój i zdrowie
A wszem grzechom odpuszczenie,
Maryi jedyny Synu,
Daj miłość, odpuść winę.>
<Badujmy się, weselmy się!
W Betleem, w małem mieście,
Bog narodził się.>
III.3 Zstał<a>c się rzecz wielmi dziwna
w; 1 wielmi — wielce, bardzo.
w. 3 — bez żadnej szkody cielesnej.
w. 5 Izaijasz — Izajasz, jeden z tzw. wielkicŁ proroków Starego Testamentu.
w. 9 Przed „Radujmy się” w rkps. znak Kep (repetitio — tu: odpowiedź), wskazówka dla chóru, który odpowiadał na wiersze poprzednie, śpiewane przez drugi chór.
w. 14 eż — że.
w. 15 jeż — który.
w. 17 trze — trzej.
w. 18 od wychoda słuńca — od wschodu słońca.
w. 20 Tworzec — Stwórca.