O dmiana rzeczowników rodzaju męskigo w liczbie mnogiej według przypadków

Przypa-dek	Końcówka	Reguła	Przykłady
M.	Patrz str. __
D.	– ów	rzeczowniki w mianowniku liczby pojedynczej kończą się na spółgłoskę twardą (oprócz -sz, -ż, -z, -dz, -cz)	stół – stołów, chłopiec – chłopców, zeszyt – zeszytów
	– y	rzeczowniki zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na sz, ż, rz, dz, cz	kapelusz – kapeluszy, wąż – węży, malarz – malarzy, rydz – rydzy, kołacz – kołaczy
	– i	rzeczowniki zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoskę miękką	koń – koni, słoń – słoni, koral – korali
C.	– om	–––	uczniom, ptakom, lasom
B.	= D. = M.	rzeczownik męskoosobowy rzeczownik niemęskoosobowy	–––
N.	– ami – mi	––– niektóre rzeczowniki mają końcówkę -mi, przeważnie temat których kończy się na spółgloskę miękką	studentami, lasami gośćmi, końmi, liśćmi, ludźmi
Ms.	– ach	–––	o chłopcach, o lasach, o ptakach

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w dopełniaczu liczby mnogiej.

1. Luty, który (wiatr) i (mróz) nie daje, prowadzi rok słotny i nierodzaje. 2. Bez pracy nie ma (kołacz). 3. Przysłowia są mądrością (naród). 4. Jakby z (worek) szarych mokry, mżący maczek (J. Tuwim).

Proszę użyć w zdaniach podane rzeczowniki w formie dopełniacza liczby mnogiej.

Lekarz, ojciec, gmach, profesor, pomnik, uczeń, chłopiec, naród, zeszyt

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w formie celownika liczby mnogiej.

1. Liściom – żółknąć czas, a (ptak) – za morze odlecieć. 2. Dzięki (lekarz) chłopiec szybko wrócił do zdrowia. 3. Turyści z zachwytem przyglądali się (las). 4. Wszystkim (chłopiec) i (dziewczynka) naszej klasy spodobał się nowy film.

Proszę utworzyć od następujących rzeczowników rodzaju męskiego formę biernika liczby mnogiej. Proszę ułożyć zdania z tymi rzeczownikami.

Chłopiec, pisarz, dom, kot, nauczyciel, chłop, sąsiad, las.

Proszę przepisać, przekształcając mianownik liczby pojedynczej na biernik liczby mnogiej.

Uczeń, ślusarz, krawiec, turysta, żołnierz, Szwed, inżynier.

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w formie narzędnika liczby mnogiej.

1. W Kijowie odbyło się spotkanie z (naukowiec) stolicy. 2. Przechodnie otuleni w ciepłe palta z postawionymi (kołnierz) śpieszą do ciepłych mieszkań. 3. Chłopcy jechali (koń).

Od podanych rzeczowników proszę utworzyć liczbę mnogą.

Obraz, orzech, budynek, sklep, las, kraj, statek.

Proszę przepisać, uzupełniając zdania wyrazami z powyższego ćwiczenia oraz zastosować je w liczbe mnogiej.

1. Marek zachwyca się ___. 2. Babcia upiekła placek z ___. 3. Nad ___ trzeba dużo pracować. 4. W naszych miastach są ___. 5. Za ___ zaczynają się.

Proszę przeczytać tekst oraz podkreślić końcówki rzeczowników w formie miejscownika liczby mnogiej.

Jak wiele starych miast Europy Warszawa pojawiła się nad Wisłą bardzo dawno, w czasach niemal zamierzchłych. Ludzie osiedlali się na brzegach, nad wodą. Po rzekach można było popłynąć gdzieś daleko w świat na wydrążonych czółnach...

(A. Krzemieński)

Proszę utworzyć formę mianownika liczby mnogiej.

Śpiwór, budynek, deszcz, ogórek, garnitur, tramwaj, przystanek, portfel, brzeg, dworzec, autobus.

Słowa podane w nawiasach proszę zastosować w formie celownika liczby mnogiej.

1. (Samochody) brak części zamiennych. 2. Na wycieczce przyglądamy się (pomniki) i (kościoły). 3. (Garnki) brakuje uch. 4. Przyglądamy się (napisy) na wagonie.

Proszę przepisać zdania, uzupełniając je wyrazami: pociągi, listy, dworce, pociągi i samoloty, placy, zegary, młotki, heble, garnitury. Wyrażenia proszę użyć w narzędniku lub miejscowniku liczby mnogiej.

1. Latem nad morze ludzie jeżdżą ___ i latają ___. 2 Na ___ zawsze jest pełno pasażerów. 3. Juliusz Słowacki w swych ___ do matki tęskni do Polski. 4. W święta chłopcy przychodzą do kościoła w ___. 5. W ___ są przedziały dla niepalących. 6. W pracowni szkolnej pracujemy ___, ___ i piłami. 7. Na ___ starych miast stoją Ratusze z ___.

Proszę przetłumaczyć na język polski.

1. Площі наших міст прикрашають вежі з годинниками. 2. Між містами їздять пасажирські поїзди та експреси. 3. Весною у парках цвіте багато тюльпанів. 4. На трамвайних зупинках чекають люди. 5. Приміськими поїздами діти їздять на відпочинок. 6. За лісами, за морями починаються чужі краї. 7. Учні вивчають іноземні мови.

Proszę przeczytać i przetłumaczyć. Proszę wypisać rzeczowniki określając ich przypadek, rodzaj i liczbę.

Rzeczownik	Mianownik liczba poiedyncza	Rodzaj	Przypadek	Mianownik liczba mnoga
lis	lis	m	M.	lisy
opłotkach	opłotek	m	Ms.	opłotki

WZÓR:

Głodny lis harcował po opłotkach. Czekał tam na gęsi, ale w tej wsi nie było hodowców drobiu. Na szczęście trafił się liskowi kogucik chudzina. Rzucił się drapieżca na nieboraka, a ten – dziobem krzywym jak go nie huknie, jak nie zacznie łomotać skrzydłami. Powstał taki hałas i harmider, że ludzie powybiegali z chałup. Za późno! Lis z kogutem w pysku chyżo mknie do lasu. Wtem huknął strzał, zakurzyło się obok uciekającego zwierzaka.

– Widzę, lisku, że obaj marnie zginiemy – rzekł kogut. Krzyknij ludziom, że z własnej woli oddałem ci się na pożarcie. Nic im do tego!

– Dobrze! – chciał powiedzieć lis i otworzył pysk. A kogut hop na ziemię. I dalej w te pędy do wsi.

O dmiana rzeczowników w liczbie mnogiej rodzaju żeńskiego według przypadków

Przypa-dek	Koń-cówka	Reguła	Przykłady
M.	– e	jeżeli temat rzeczownika kończy się na spółgłoskę miękką lub j, z, ż, dz, c	gospodynie, podróże, dłonie
	– i	Jeżeli temat rzeczownika rodzaju żeńskiego kończy się na -k, -g	matki, nogi
	– y	rzeczowniki, które w liczbie pojedynczej deklinacji żeńskiej są zakończone na -a, oraz temat których kończy się spółgłoską twardą (wyjątek ż, j, c, dz)	kobiety, chmury, chaty
D.	–––	rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na samogłoskę nie mają żadnej końcówki	ryba – ryb, matka – matek, zima – zim
	– y	Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone w mianowniku liczby pojedynczej na spółgłoski -sz, -ż, -cz, -c	mysz – myszy, młodzież – młodzieży, noc – nocy, rzecz – rzeczy
	– i	Pozostałe rzeczowniki mają końcówkę -i	pieśń – pieśni, dłoń – dłoni
C.	– om	–––	szkołom, kobietom
B.	= M	–––	–––
N.	– ami	–––	drogami, kolejami
Ms.	– ach	–––	o drogach, na ścianach, o dziewczynkach

Proszę utworzyć formy miejscownika liczby mnogiej rzeczowników rodzaju żeńskiego. Z utworzonymi wyrazami proszę ułożyć zdania.

Góra, róża, droga, łąka, wieś, rzecz.

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w formie narzędnika lub miejscownika liczby mnogiej.

1. Wiatr szumiał w (gałąź). 2. (Baśń) nazywamy opowieści o treści fantastycznej. 3. Pociąg zniknął w (ciemność). 4. Za modrymi (rzeka), za złotymi polami była wieś, szeroko białymi (chata) przy drodze rozsiadła.

Słowa podane w nawiasach proszę zastosować w formie dopełniacza.

1. Musimy nazbierać (jagody). 2. U nas nie ma (drogi). 3. Dawno nie słyszeliśmy (pieśni). 4. Lubimy wracać do domy z (podróży). 5. W autobusie są miejsca dla (osoby). 6. W tej książce jest wiele (nowele). 7. W tym bukiecie za dużo (róże).

Proszę przepisać zdania według wzoru.

WZÓR: Oglądam tę wystawę. Oglądam te wystawy. Nie oglądam tych wystaw.

1. Czytam tę gazetę.

2. Opowiadam tę baśń.

3. W góry biorę tylko potrzebną rzecz.

4. Siostra kupuje tę walizkę.

5. Przez okno widzimy tę gałąź.

6. Lubię tę noc.

7. Kupujesz tę kopertę.

8. Często spotykamy tę starszą panią nauczycielkę.

Prpszę przepisać, uzupełniająć wyrazy końcówkami celownika.

1. Zawsze ufamy matk___. 2. Wysyłamy koleżank___ serdeczne pozdrowienia. 3. Na tym filmie dziewczyn___ się znudziło. 4. Wnuczk___ pomagają swym babc___. 5. Te suknie bardzo podobały się pan___. 6. Zawsze kłaniam się naszym miłym sąsiadk___. 7. W sklepie przyglądamy się modnym spódnic___.

Prpszę przepisać, używając form miejscownika.

1. W gazetach czytamy o (poeci). 2. Marzę o (wyprawy) w góry. 3. Tradycje ludowe zachowały się na (wsie). 4. Na (gałęzie) jest pełno jagód. 5. O (przygody) na (wycieczki) zawsze długo się pamięta. 6. Na (ulice) jest dużo ludzi. 7. Przy ognisku harcerze grają na (gitary) i śpiewają piosenki.

Proszę przetłumaczyć na język polski.

1. Нас відвідали наші старі сусідки. 2. Від подруг з Варшави ми одержали сердечні привітання. 3. На сторінках сьогоднішніх газет багато цікавої інформації. 4. На столі стоїть ваза зі смачними грушами. 5. У цих піснях співається про далекі подорожі. 6. Над червоними мальвами гудуть працьовиті бджоли. 7. У магазині Оля бачила модні сукні. 8. Внуки дарують на свято бабусям квіти.

Proszę przeczytać tekst i przetłumaczyć go.

Była ładna pogoda, świeciło słońce, niebo było błękitne. Dzieci poszły na wycieczkę do lasu. Małe dziewczynki szły bardzo wolno. Zewsząd otaczały je gęste krzewy, wysokie drzewa, barwne kwiaty. Zielone gałęzie świerków zginały się do ziemi. Ciszę leśną zakłócał tylko śpiew ptaków.

O dmiana rzeczowników w liczbie mnogiej rodzaju nijkiego według przypadków

Przypa-dek	Koń-cówka	Reguła	Przykłady
M.	– a + on, t	Rzeczowniki rodzaju nijakiego w mianowniku liczby pojedynczej zakończone na -ę w liczbie mnogiej mają przyrostek -on lub -t	pola, muzea, imiona imię – imiona, źrebię – źrebięta
D.	–––	nie ma końcówki	jabłek, okien
C.	– om	–––	oknom, polom, imionom
B.	= M.	–––	dzieci, ptaszęta, narzędzia, zboża
N.	– ami	–––	polami, oknami
Ms.	– ach	–––	oknach, polach

Proszę zastosować w zdaniach przytoczone niżej rzeczowniki, stawiając je w formach różnych przypadków liczby mnogiej.

Ćwiczenie, slowo, pióro, plemię, ptaszę.

Proszę przeczytać tekst, wypisać wszystkie rzeczowniki oraz określić przypadek i liczbę każdego rzeczownika.

Ogromne liście klonów płynęły z drzew i migały przed oczyma nad ziemią to tu, to tam jak złote ptaki. Liście orzechów włoskich i drzew octowych plamiły zieloność trawników, niby krew rozlana i skrzepła. Na dnie pustego parku w cieniu sokór królewskich, niedostępnym dla słońca, spoczywał i wyciągał się mrok chłodny. Daleko, w przecięciach szpalerowych oświetlone czuby żółtych kasztanów buchały płomieniami, jak jęzory żywego ognia. Wszędzie siał rozlany w chłodnym powietrzu miły, ostry zapach liści zwiędłych.

(S. Żeromski)

Proszę przetłumaczyć zdania na język ukraiński.

1. Wszystkie dzieci lubią wiosnę. 2. Dla dzieci to jest okres przyjemnego oczekiwania. 3. Pierwsze wiosenne dni sprawiają dzieciom przyjemność. 4. One wypędzają dzieci na boiska, łąki, do lasu. 5. Dorośli chętnie spacerują z dziećmi po parku. 6. Wiosna troszczy się o dzieci i daruje dzieciom kwiaty, zieleń, slońce.

Proszę przetłumaczyć zdania na język polski.

1. Наша вулиця є на плані міста. 2. У Романа сьогодні в пеналі немає олівця і кулькової ручки. 3. Ольга не має зошита. 4. На цей матч Олег не купив квиток. 5. На тенісному корті відбуваються змагання. 6. Про результат цього матчу написано у газеті. 7. Зі Львова до Києва ми їдемо поїздом. 8. З Кракова повертаємося літаком.

Proszę odmienić podane rzeczowniki rodzaju nijakiego i podkreślić końcówki.

Plemię, kurczę, prosię.

Proszę ułożyć zdania z podanymi wyrazami, używając formy dopełniacza liczby mnogiej.

Pisklę, źrebię, kaczę, ramię, niemowlę.

Proszę przepisać zdania. Wyrazy podane w nawiasach proszę zastosować w odpowiednim przypadku i liczbie.

1. Ten pisarz zna dobrze świat (zwierzę). 2. Napisał dużo opowiadań o (zwierzę). 3. Czytałem ostatnio książkę o (plemię) mieszkających w Afryce. 4. Dziadkowie Andrzeja mieszkają na wsi. 5.  Mają krowy, konie i (źrebię). 6. Niedawno kupili krowę z (cielę). 7. (Dziewczę) i chłopcy spędzają wakacje u dziadków. 8. Starsza siostra pomaga babci. 9. Andrzej bardzo lubi (zwierzę). 10. Często bawi się ze (źrebię).

Proszę ułożyć zdania z podanymi wyrazami, używając odpowiednich przypadków liczby mnogiej.

Muzeum, centrum, gimnazjum, akwarium.