Wymiana spółgłosek w rzeczownikach deklinacji żeńskiej liczby pojedyńczej w bierniku a miejscowniku

g  dz	uwaga – uwadze, noga – nodze, droga – drodze
t  ci	gazeta – gazecie, herbata – herbacie, kobieta – kobiecie
d  dzie	pogoda, woda, musztarda
k  c	matka, biblioteka
r  rz	siostra – siostrze

Proszę przepisać, stosując rzeczowniki podane w nawiasach w bierniku liczby pojedynczej.

1. Czerwone kwiaty kasztanów spływały bez szelestu na (ziemia), na (woda), na trawniki i niby różowe płomyki migotały w cieniach Tirzew (W.S. Reymont). 2. Mama kupiła (koszula) i (wiatrówka). 3. Tak się stroiła jak dziewczę młode i jak w lusterko patrzała w (woda) (T. Lenartowicz). 4. Kto sieje wiatr, zbiera (burza). 5. Na (nauka) nigdy nie jest za późno.

Do podanych rzeczowników proszę dopisać formę dopełniacza.

WZÓR: siostra – siostry, droga – drogi.

Ulica, wieś, mowa, noga, szkoła, kość.

Proszę przepisać przysłowia oraz wstaw odpowiednie końcówki do rzeczowników.

1. Bez ciekawośc_ nie ma mądrośc_. 2. Pieczone gołąbki same nie wlecą do gąbk_. 3. Korzeń nauk_ gorzki, lecz owoc słodki. 4. Cichszy od wód_, niższy od traw_.

Do podanych rzeczowników proszę dopisać według wzoru formę celownika i miejscownika.

WZÓR: droga – drodze – o drodze

Kobieta, noga, rzecz, ziemia.

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w celowniku lub miejscowniku liczby pojedynczej. Proszę określić przypadek tych rzeczowników.

1. Po (ulica) szliśmy prędko. 2. Jako pierwiastek chemiczny węgiel rozpowszechniony jest w (przyroda) – w (biosfera, litosfera, hydrosfera i atmosfera) (T. Olszewski). 3. Mądrej (głowa) dość dwie słowie. 4. Na (brzoza) listki mieniły się złotem.

Proszę przepisać zdania. Rzeczowniki deklinacji żeńskiej, podane w nawiasach, proszę zastosować w narzędniku liczby pojedynczej.

1. Zwracamy się do pani z (prośba). 2. Tańcowała igła z (nitka) (J. Brzechwa). 3. Bił chłopów (pałka), miał sto chat z (góra), jadł barszczyk z (rura). 4. Fruwali krówki nad (modra łąka), śpiewało z nieba zielone słonko (J. Tuwim). 5. Nad (kraina) wiatr wiosenny szumi. 6. Przysłowia są (mądrość) narodów. 7. Najważniejszą (sprawa) wszystkich narodów jest stałe utrwalanie pokoju na świecie.

Słowa podane w nawiasach proszę zastosować w odpowiednim przypadku.

1. Kupuję kwiaty (mama). 2. Babcia nie przyniosła (bułka). 3. Irena i Natala wracają z (biblioteka). 4. Od drugiej (godzina) w cukierni jest przerwa. 5. Turyści jadą z (Warszawa) do (Połtawa). 6. Mieliśmy gości z (Legnica). 7. Zdania spisujemy z (książka). 8. Dzisiaj nie ma (gazeta).

Proszę uzupełnić zdania brakującymi końcówkami rzeczowników rodzaju żeńskiego.

1. Z naszą nauczycielk_ jedziemy na wycieczk_. 2. Piotr lubi gr_ w piłk_ i jazd_ na rowerze. 3. Spotkaliśmy Marysi_ z matk_. 4. Zawsze mam potrzebną książk_ pod ręk_. 5. Podczas remontu odsuwamy szaf_ i lodówk_. 6. Ola jest córk_ profesora. 7. Na śniadanie pijemy herbat_ z cytryn_. 8. Mamy nową szkół_ z bardzo ładną bibliotek_.

Proszę przetłumaczyć na język polski.

1. На письмовому столі лежить книга. 2. У цій книзі багато малюнків. 3. Книгу можна взяти у бібліотеці. 4. У книгарні зараз немає потрібної книги.

5. З книгою гарно відпочиваємо. 6. У старій книзі бракує сторінок.

Słowa podane w nawiasach proszę zastosować w odpowiednim przypadku.

1. Słuchamy ludowej (pieśń). 2. W tej (powieść) czytamy o (młodość) bohatera. 3. Babcia w (kuchnia) gotuje (kolacja). 4. Delegacja z (Francja) odbywa (podróż) po (Ukraina). 5. Na (lekcja) języka polskiego słuchamy ciekawą (baśń). 6. Składamy (gratulacja) kuzynce (Łucja). 7. Z naszą (pani Felicja) byliśmy na wystawie kwiatów. 8. Już od dawna nie widzimy (pani Maria).

Proszę uzupełnić brakujące końcówki rzeczowników rodzaju żeńskiego.

1. Na śniadanie Taras ma kaw_ z mlekiem i kanapk_ z kiełbas_.

2. W stołówc_ dzieci jedzą jajecznic_ z szynk_. 3. Na kanapc_ jest pomidor z kiełbas_ i cebulk_. 4. Proszę panią o filiżank_ kaw_. 5. Zrobił to z grzeczności.

Proszę odmienić rzeczowniki.

Mamusia, rzeka, krowa, woda.

O dmiana rzeczowników w liczbie pojedynczej rodzaju nijakiego według przypadków

Przypa-dek	Końcówka	Reguła	Przykłady
M.	– um, – o, – e, – ę	Rzeczowniki: muzeum, centrum, liceum, gimnazjum, stypendium i inne im podobne zawsze są jednakowe we wszystkich przypadkach	okno, pole, jabłko, jagnięcie, złoto, imię, cielę
D.	– a + -eni, -eci	U rzeczowników zakończonych na -ę pojawia się przyrostek -eni- lub -eci-,	okna, pola, złota imienia, cielęcia
C.	– u	–––	oknu, polu, złotu
B.	= M.	–––	–––
N.	– em	–––	polem, oknem
Ms.	– e, – u	Rzeczowniki o temacie zakończonym na spółgłoskę twardą; Rzeczowniki, których temat kończy się na spółgłoskę miękką albo na k, g, ż, sz, cz, c	niebie, oknie, drzewie zdaniu, nieszczięściu, słońcu, jabłku

Proszę przeczytać oraz określić przypadki rzeczowników deklinacji nijakiej.

1. Nasze mieszkanie znajduje się na drugim piętrze. 2. Matka czyta opowiadanie. 3. Jabłko leży na stole. 4. Widzę pole. 5. Ojciec włączył radio. 6. Zebranie odbywało się w sali.

Proszę ułożyć i napisz po dwa zdania z rzeczownikami okno, cielę, jabłko, pole, stosując je w jednym zdaniu w mianowniku, a w drugim – w bierniku liczby pojedynczej.

Proszę ułożyć i napisać siedem zdań z rzeczownikami rodzaju nijakiego w celowniku liczby pojedynczej.

WZÓR: Ruszyłem ku wyjściu.

Proszę przepisać oraz podkreślić rzeczowniki rodzaju nijakiego w formie narzędnika liczby pojedynczej. Proszę ułożyć do nich pytania i podkreślić końcówki.

1. Największym drzewem świata jest afrykański baobab. 2. Za polem płynęła rzeka. 3. Matka z dzieckiem idzie do szkoły. 4. Kiedy nad Jeziorem Wielońskim toczy się księżyc w pełni wydobywają się z głębin tęskne piszczałki (F. Jankowski). 5. Życie było ustawicznym świętem (H. Sienkiewicz).

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w miejscowniku liczby pojedynczej.

1. Szukam północnej gwiazdy na zamglonym (niebo) (A. Mickiewicz). 2. Drzewo stoi na (pole). 3. Chłopcy dyskutują o (zdanie). 4. Kwiaty stoją na (okno). 5. Matka opowiada o swoim (dziecko). 6. Łzami w (nieszczęście) nie pomożesz.

Proszę przetłumaczyć za pomocą słownika na język polski.

1. У цьому музеї дуже цікаво. 2. У центрі нашого міста є пам’ятник і музей. 3. У цьому реченні є нове слово. 4. Після занять ми йдемо у кіно. 5. На уроці польської мови учні пишуть диктант. 6. Я люблю хліб з маслом. 7. Літом дорослі і діти відпочивають на морі або у горах. 8. Восени селяни мають багато роботи у полі.

Proszę przeczytać oraz wskazać rzeczowniki deklinacji nijakiej. Proszę określić przypadki tych rzeczowników.

Z kolei przywiódł ich Znajduszek w takie miejsce, gdzie gołąbków obfitość była wielka. Nie mogły się dzieci do syta napatrzyć ich ślicznym ubarwieniom, w oczach się mieniącym. Zaraz potem idzie od drzewa do drzewa i z gwałtownym, zaciekłym pośpiechem ściera z ich pni Kredowe znaki. Nad lasem wstaje radośnie uśmiechnięte słońce.

(E. Szelburg-Zarembina)

Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w odpowiednim przypadku.

1. Książka leży na (biurko). 2. Na (morze) była burza. 3. Byłem w (kino). 4. Poprawiam (zdanie) w (ćwiczenie). 5. Powtarzamy każde nowe (słowo) w (zadanie). 6. Doniczka stoi na (okno). 7. Czy byłeś w (miasto)? 8. Kto jest w tym (mieszkanie)? 9. Uczniowie piszą (dyktando). 10. Na dzisiaj nie mamy żadnego (ćwiczenie).

Proszę ułożyć zdania z wyrazami.

Centrum, konserwatorium, zdanie, słońce, niebo, ćwiczenie.

Proszę uzupełnić według wzoru.

Np.: To jest kino. Byłem w kinie.

To jest muzeum. Byłem w _____.

To jest mieszkanie. Byłam w _____.

To jest liceum. Byliście w ____.

To jest auto. Byłem w _____.