Wszyscy dla wszystkich

Murarz domy buduje, A i murarz by przecież

Krawiec szyje ubrania, Na robotę nie ruszył,

Ale gdzieżby co uszył, Gdyby krawiec mu spodnie

Gdyby nie miał mieszkania? I fartucha nie uszył.

Piekarz musi mieć buty, Tak dla wspólnej korzyści

Więc do szewca iść trzeba, I dla dobra wspólnego

No, a gdyby nie piekarz, Wszyscy muszą pracować,

Toby szewc nie miał chleba. Mój maleńki kolego.

J. Tuwim

Proszę wstawić końcówki rzeczowników w formie dopełniacza liczby pojedynczej.

Kolega Michał_, przyjaciel lekarz_, podczas egzamin_, Dzień Nauczyciel_ , początek tekst_, student uniwersytet_, koniec miesiąc_, płaszcz brat_.

Proszę przepisać zdania. Podane słowa w nawiasach proszę użyć w formie dopełniacza.

1. To jest gabinet (dyrektor) naszej szkoły. 2. Na stole leży książka mojego (brat). 3. W centrum Lwowa stoi pomnik (Adam Mickiewicz). 4. To mieszkanie (sąsiad). 5. Zaprowadziliśmy chorego Azora do (gabinet weterynarz). 6. Do mojego (ojciec) przyszedł jego kolega. 7. Kino “Świat” znajduje się przy ulicy (Kopernik). 8. Na afiszu nowego spektaklu jest imię znanego (aktor).

Proszę odmienić według wzoru.

WZÓR: To jest książka. To jest brat. – To jest książka brata.

1. To jest plecak. To jest uczeń. 2. To jest zeszyt. To jest Taras. 3. To jest dom. To jest ojciec. 4. To jest budka. To jest pies. 5. To jest traktor. To jest rolnik. 6. To jest gabinet. To jest lekarz. 7. To jest kot. To jest sąsiad. 8. To jest pokój. To jest przyjaciel.

Proszę utworzyć według wzoru formę celownika.

WZÓR: student – studentowi, świat – światu.

Dom, koniec, wróbel, orzeł, ojciec, kot.

Proszę przeczytać, przepisać oraz podkreślić końcówki rzeczowników w celowniku liczby pojedynczej.

1. Nauczyciel oddał zeszyt ojcu. 2. Przyglądam się temu człowiekowi. 3. Żołnierz zasalutował oficerowi.

Proszę zapamiętać wyrazy. Z podanymi rzeczownikami proszę ułożyć zdania w celowniku.

Bratu, chłopu, panu, psu, kotu, lwu, chłopcu, orłu, osłu, synu, Bogu.

Do podanych rzeczowników deklinacji męskiej w mianowniku proszę dopisać, według wzoru, rzeczowniki w bierniku.

WZÓR: koń – konia, dom – dom.

Student, obywatel, kowal, uczeń, kolektyw, świat, rok, dzień.

Z podanymi wyrazami proszę ułożyć zdania.

Narodem, panem, krajem, zeszytem, ptakiem.

Proszę przepisać przysłowia uzupełniając zdania podanymi rzeczownikami w odpowiednim przypadku: jastrząb, dom, kot, rozum, czas.

1. Wszędzie jest dobrze, a w _____ najlepiej. 2  ______ – najlepszy sędzia. 3. Co głowa – to _____. 4. I czapla czasem ______ zwycięży.

Proszę przeczytać zdania, przepisać ich oraz podkreślić rzeczowniki deklinacji męskiej w narzędniku.

1. Kochają się jak pies z kotem. 2. Kręci się jak kot z pęcherzem. 3. Jedzie na wojnę jak gdyby z wojny, z szczękiem pałaszy, śmiechem i krzykiem (W. Słowacki). 4. Michał pracował dniem i nocą. 5. Rosła kalina z liściem szerokim, nad modrym w gaju rosła potokiem (T. Lenartowicz).

Do rzeczowników deklinacji męskiej w mianowniku proszę dopisać według wzoru, rzeczowniki w narzędniku.

WZÓR: poniedziałek – poniedziałkiem.

Naród, przyjaciel, lód, lekarz, deszcz, dworzec, komitet, kąt, śnieg, paw, tramwaj, robotnik, gołąb, dziad.

Proszę przepisać zdania. Rzeczowniki podane w nawiasach proszę zastosować w formie miejscownika.

1. Ej, ty na szybkim (koń), gdzie pędzisz, Kozacze? (A. Malczewski). 2.  Ile miejsc jest w (autobus)? 3. Oni rozmawiali o (brat). 4. Dobrze było w (sad). 5. Jedyną nadzieję pokładałem w swym wiernym (przyjaciel).

Słowa podane w nawiasach proszę zastosować w formie miejscownika. Z podanymi połączeniami wyrazów proszę ułożyć zdania.

Chodzić po (park); wędrować po (Kijów); spotkać we (Lwów); podróżować po (kraj); pływać po (staw); latać we (sen); szukać w (słownik); czytać o (naród); rosnąć w (ogród); mieszkać w (blok); czekać na (dworzec); znaleźć w (słownik); szukać w (tekst).

Proszę przepisać, uzupełniając według wzoru. Proszę przetłumaczyć na język ukraiński.

WZÓR: To jest słownik. – Korzystaj ze słownika.

1. Jaś je pomidor. Jaś nie lubi _____.

2. On ma ładny nos. Nie widzi dalej własnego ______.

3. Kupuję chleb i ser. Nie kupiłem _____ i_____.

4. Kwiatek stoi w wazonie. Wazon jest bez ______.

5. To jest stolik. W tym pokoju nie ma ______.

6. Oleg ma rower. Taras nie ma ______.

Proszę przepisać, uzupełniając zdania odpowiednimi formami rzeczownika las oraz przetłumaczyć na język ukraiński.

1. Dzieci wyszły z ___ i usiadły na łące zaraz pod ___. 2. Ponad ___ wzbił się jastrząb i śledził bacznie, co się dzieje w ___. 3. Często chodzimy do ___ na grzyby i jagody. 4. Od ___ pada cień. 5. Krzyk zwierzęcia echem rozniósł się po ___. 6. Przejdźmy wszyscy obok ___ , będziemy wcześniej w domu.

Proszę uzupełnić według wzoru rzeczowniki: film, atrament, zeszyt, głos oraz zastosować w odpowiednej formie przypadku.

WZÓR: Uczeń ma bilet. Uczeń nie ma biletu.

1. Taras ogląda _____. Taras nie ogląda _____.

2. Mam nowy ______. Nie mam nowego _____.

3. Mamy dobry _____. Nie mamy dobrego _____.

4. Słyszycie jakiś _____. Nie słyszymy żadnego _____.

O dmiana rzeczowników w liczbie pojedynczej rodzaju żeńskiego według przypadków

Przypa-dek	Końcówka	Reguła	Przykłady
M.	– a – i – spółgłoska	Należy zwrócić uwagę na odmianę rzeczowników rodzaju męskiego formy męskoosobowej, zakończonych na samogłoske -a, których odmiana jest taka sama jak rzeczowników rodzaju żeńskiego, zakończonych w mianowniku na samogłoskę -a	szkoła, klasa pani noc, mysz, dłoń
D.	– y – i	po spółgłoskach twardych, oprócz j, g, k; po spółgłoskach miękkich oraz j, g, k;	ulicy, myszy ziemi, drogi
C.	– e – i – y	po spółgłoskach twardych oprócz j; po spółgłoskach miękkich oraz j; po c, dz, cz, sz, ż, rz	trawie, książce ziemi, kości, dłoni nocy, wiedzy, rzeczy, kaszy, podróży, zorzy
B.	= M. – ę – ą	W bierniku rzeczowniki zakończone na samogłoskę mają końcówkę -ę, np.: ulicę, wykładowcę, linię. Tylko rzeczownik pani ma końcówkę -ą. Biernik rzeczowników zakończonych na spółgłoskę jest równy mianownikowi	ulicę, linię panią noc, mysz, dłoń
N.	– ą	–––	rzeczą, ulicą, drogą
Ms.	= C.	–––	–––