- •1 Значенее задачы функцыі гістарычнай навуцы.
- •2 Стара. Грамадства на тэрыторыі Беларусі. Храналагічныя рамкі і кароткая хар-ка перыядаў.
- •3 Узнікненне Беларусі: розныя падыходы і канцэпцыі. Паходжанне назваў “Белая Русь”, “Чорная Русь”
- •4 Першыя дзяржаўныя аб’яднанні на тэрыторыі Беларусі. Полацкае і Тураўскае княства.
- •5 Барацьба Беларускага насельництва з крыжакамі і мангола татарамі.
- •6 Увядзенне хрысціянства на беларускіх землях, яго ўплыў на жыццё феадальнага грамадства.
- •7 Дзейнасць беларуских асветникаў.
- •9 Утварэнне Вялікага княства Літоўскага: розныя падыходы і канцэпцыі. Роля беларускіх зямель у станаўленні вкл.
- •11 Дэнастыйная барацьба у княстве у 70 - 90 14ст Кейстут, Ягайла, Андрэй поалцкі.
- •12 Крэуская унія і яе значэнне. Пачатак каталіцтва.
- •13 Унутранная і знешняя палітыка князя Вітаута Грюнвальдская битва
- •14 Статут вкл 1529 і 1566 і Адміністрацыйна-- тэратарыяльны, ваенныя і судовыя рэформы.
- •15 Аграрная рэформа. Валочная памера.
- •16 Эканмічнае зазвіццё гарадоу і мястэчак мАгдэнбургскае права і сістэма самакіравання.
- •20 Рэформы у Беларусі. М. Радзівіл. Будны, Цяпінскі
- •21 Перадумовы і прычыны Люблінскай уніі. Утварэнне рп.
- •22 Дзяржаўна прававое становішча вкл у складзе рп.
- •23 Барацьба беларускага народа супраць феадальнага прыгнету і польска-каталіцкай экспансіі.
- •24 Берасцейская царкоўная унія. Барацьба уніяцкай царквы за існаванне і самабытнасць.
- •25 Сацыяльна – эканамічнае становішча Беларусі у складзе рп. 16- 18ст.
- •26 Знешняя палітыка рп. Войны.
- •27 Рэч Паспалітая у Паўночнай вайне. 1700 – 1721
- •28 Прычыны і вынікі першага падзелу рп
- •29 Рэформы рп. Канстытуцыя 3 мая 1791.
- •30 Другі падзел рп. Пўстнне т. Касцюшко. Трэці падзел Рэчы Паспалітай і яго вынік.
- •32 Крызіс феадальна – прыгоннецкай сістэмы. Эканамічныя рэформы 30-50 г 19 ст.
- •33 Вайна 1812 на тэрыторыі Беларусі.
- •34 Грамадска- палітычны рух на Беларусі у 19 ст. Дэкабрысты.
- •35 Паўстанне 1830 – 1831 і яго вынік для Беларусі.
- •36 Школа і адукацыя. Віленскі Універсітэт.
- •37 Культура Беларусі у першай палове 19 ст
- •38 Буржуазныя рэформы 60 – 70. Асаблівасці на Беларусі.
- •39 Паўстанне 1863 – 1864 к. Калiноўскi
- •40 Асаблівасці развіцця капіталізму у прамысловасці і сельскай гаспадарцы у другой палове 19ст
- •41 Утварэнне палітычных партый і арганізацый.
- •42 Беларусь ва умовах і-й сусветнай вайны (1914-люты1917 г.). Беларускі нацыянальны рух.
- •43 Рэвалюцыя 1905-1907 гг. На Беларусі.
- •44 Бел культура ў хіх-пачатку хх ст.
- •45 Фармираванне Беларускай нацыі.
- •47 Утварэнне бсср
- •52 Заходняя Беларусь пад уладай Польшчы (1921-1939гг.)
- •53 Пасляваеннага разбурэння бсср
- •54 Асноўныя рысы грамадска-палітычнага развіцця Беларусі.
- •55 Развіццё культуры б ў 1946-1985 гг.
- •57 Грамадска палитычнае развиццё в рб
- •1 Значенее задачы функцыі гістарычнай навуцы.
- •2 Стара. Грамадства на тэрыторыі Беларусі. Храналагічныя рамкі і кароткая хар-ка перыядаў.
28 Прычыны і вынікі першага падзелу рп
Прычыны падзелаў Рэчы Паспалітай заключаліся най-перш ва ўнутрыпалітычным становішчы самой дзяржавы. Яно характарызавалася як палітычны крызіс, або бязладдзе.
---Нябыло моцнай дзяржаўнай улады.
---становішча было вынікам злоўжывання шляхецкімі вольнасцямі – права свабоднага вета.
----Так жа атсутнасць моцнага войска у караля
----баявымі дзеяннямі ў гады Паўночнай вайны, Рэч Паспалітая стала нямоглай.
5 жніўня 1772 года Расіяй і Прусіяй у Санкт-Пецярбургу была падпісана канвенцыя, паводле якой да Расіі пераходзілі цалкам Мсціслаўскае і Інфляндскае ваяводствы, усходнія землі Мінскага ваяводства і большая частка Віцебскага і Полацкага ваяводстваў. У адпаведнасці з гэтымі дакументамі Аўстрыя атрымоўвала Галіцыю, Прусія – Памор'е (апроч Гданьска) і частку Вялікай Польшчы.
29 Рэформы рп. Канстытуцыя 3 мая 1791.
Спробай выратаваць дзяржаву ад гібелі стала прыняцце соймам 3 мая 1791 г.Канстытуцыі Рэчы Паспалгтай. Кансты-туцыя ліквідавала падзел Рэчы Паспалітай на Полынчу і ВКЛ, абвясціла агульную дзяржаву з адзіным урадам, агуль-ным войскам і фінансамі. Хаця Канстытуцыя заклала аснову для вывядзення Рэчы Паспалітай з крызісу, аднак час на рэ-фармаванне дзяржавы быў ужо ўпушчаны.
3 мая 1791 года Вялікі сойм (1788–1792) прыняў першую канстытуцыю ў Еўропе. У працы над праектам Канстытуцыі працавалi самыя розныя асобы: нават кароль Станiслаў-Аўгуст прыняў непасрэдны ўдзел у распрацоўцы гэтага вялiкага дакуманта. Нарады наконт Канстытуцыi адбывалiся таемна ў каралеўскiм палацы, дзе жыў лекар караля ксёндз Сцыпiён Пiятолi. Канстытуцыя 3 маяя складалася з 11 артыкулаў. Былi лiквiдываныя права "Liberum Veto", выбары караля шляхтай i абавязковасць соймiкавых iнструкцый для паслоў, уводзiлася спадчынная манархiя, выканаўчая ўлада перадавалася каралю, якi падпарадкоўваўся Сойму. Становiшча сялян не было палепшаным. Канстытуцыя 3 мая зрабiла крок да стварэння цэнтралiзаванай унiтарнай дзяржавы: адзiнае войска, скарб i пад. З гэтым не пагадзiлiся паслы ВКЛ, якiя дамаглiся заключэння 20 кастрычніка 1791 "Узаемнай гарантыi" ВКЛ i ПК, дзе былi абумоўленыя ўмовы раўнапраўнага ўдзелу прадстаўнiкоў ВКЛ i ПК у кiраваннi краiнай.
Безумоўна, канстытуцыя насіла прагрэсіўны характар. Адчуваўся уплыў Французкай рэвалюцыі, але ужо было поздна.
30 Другі падзел рп. Пўстнне т. Касцюшко. Трэці падзел Рэчы Паспалітай і яго вынік.
другі падзел Рэчы Паспалітай быў толькі замацаваннем фактычнага стану. 12 студзеня 1793 паміж Расіяй і Прусіяй была падпісаная новая канвенцыя. Расія атрымоўвала ўкраінскія землі Польшчы з гарадамі Жытомір, Камянец-Падольскі, а таксама землі ВКЛ з гарадамі Менск, Слуцк, Пінск, Жытомір. Прусіі дасталіся частка Вялікай Польшчы і Куявія, а таксама Гданьск.
Паводле другога падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 годзе цэнтральная частка Беларусі была далучаная да Расійскай імперыі.
Сейм 1793 (апошні ў гісторыі Рэчы Паспалітай) вымушаны быў ратыфікаваць дагаворы з Расіяй і Прусіяй, якія замацоўвалі вынікі Другога падзелу. Адначасова без абмеркавання была зацверджаная новая канстытуцыя, фактычна пераўтвараўшая рэшткі Рэчы Паспалітай у васала Расійскай імперыі.
Польскія патрыёты, не змірыўшыся з рашэннямі сейма, у сакавіку 1794 абвясцілі ў Кракаве аб пачатку паўстання супраць замежных войскаў. На чале паўстання стаў Тадэвуш Касцюшка, пры ім быў створаны Галоўная нацыянальная рада. У першай буйной бітве – пры Рацлавічах – паўстанцы атрымалиі перамогу над рускімі войскамі. У красавіку перамаглі паўстанні ў Варшаве, а таксама ў сталіцы ВКЛ Вільні. 7 мая Касцюшка выдаў Паланецкі універсал, якім сялянам даравалася асабістая воля, скарачаліся памеры паншчыны, прызнавалася спадчыннае права сялян на апрацоўваемыя імі землі. Аднак шляхта ўсяляк сабатавала правядзенне гэтага ўніверсала ў жыццё, а ў самой Варшаве пачаліся сутыкненні паміж Галоўнай нацыянальнай радай і мяшчанамі, якія выступалі за больш радыкальныя меры.
Між тым у чэрвені прускія войскі ўступілі ў Кракаў, а рускія – у жніўні ўзялі Вільню. У лістападзе, не вытрымаўшы націску войскаў А.В. Суворава, здалася і Варшава.
3 студзеня 1795 была падпісаная канвенцыя аб трэцім падзеле Рэчы Паспалітай паміж Расіяй і Аўстрыяй, а 24 кастрычніка падобная жа канвенцыя была падпісаная паміж Прусіяй і Расіяй. Да Расіі адышлі Заходняя Валынь, а таксама рэшткі ВКЛ і Курляндыя. Аўстрыя атрымала малопольские землі з Любліным і Кракавым, Прусія – частку Падляшша і Мазавецкіх земляў з Варшавай, а таксама частка Жамойці.
У 1795 адбылося поўнае паглынанне Расійскай імперыяй тэрыторыі Беларусі.
Рэч Паспалітая спыніла сваё існаванне.
31 Далучэнне Беларускіх зямеь да Расійскай імперыі. Палітыка царызму на Беларусі.
У выніку трох падзелаў (1772, 1793, 1795 гг.) Рэч Паспалітая спыніла сваё існаванне. Да Расіі адышла тэрыторыя Беларусі з насельніцтвам каля 3,3 млн чалавек.3 канца XVIII ст. пачынаецца новы этап беларускай гісторыі, цесна звязаны з гісторыяй Расійскай дзяржавы. Насельніцтва беларускіх зямель на працягу месяца пасля выхаду ўказу аб іх уключэнні ў склад Расіі прыводзілася да прысягі. Большая частка магнатаў і шляхты прынесла прысягу новай уладзе.На Беларусь былі распаўсюджаны агульныя прынцыпы расійскага кіравання.Расія па форме дзяржаўнага ладу была абсалютнай манархіяй. Беларусь дагэтуль развівалася ва ўмовах дзяржавы, для якой былі характэрны палітычная анархія і вялікая самастойнасць месцаў.У эканамічным і палітычным развіцці Рэчы Паспалітай і Расійскай імперыі ў канцы XVIII ст. меліся пэўныя адрозненні.Былі адрозненні і ў формах дваранскага землеўладання, і ў прававым статусе дваранства Расіі і Рэчы Паспалітай. Расія не ведала землеўладання такой сацыяльнай групы, як дробная шляхта.Рсійскі ўрад рашуча ліквідаваў бескантрольную самастойнасць феадалаў. Шляхта згубіла правы на ўтрыманне свайго войска і ўласных крэпасцей.У адносінах да каталіцкага касцёла расійскім урадам таксама праводзілася даволі асцярожная палітыка. Кацярына ІІ улічвала, што практычна ўсе беларускія магнаты і шляхта з’яўляліся католікамі. Таму за католікамі захоўвалася права на свабоднае выкананне абрадаў.На беларускае насельніцтва была распаўсюджана і расійская падатковая сістэма. Асноўным заканадаўчым кодэксам заставаўся Статут Вялікага княства Літоўскага 1588 г. Незадаволенасць прымусіла ўрад неўзабаве стаць на шлях узмацнення сваіх пазіцый у беларускіх землях.Першым крокам у гэтым напрамку з’явілася ўвядзенне ў Беларусі землеўладання рускага дваранства за кошт дзяржаўнага фонду.Наступным крокам, які павінен быў умацаваць пазіцыі расійскага ўрада ў Беларусі, было паступове абмежаванне правоў мясцовага дваранства.