- •Уводзіны
- •Язычніцкія багі
- •Храналогія
- •Месцазнаходжанне першых манастыроў на беларускіх землях
- •Язычніцкія вераванні старажытных грэкаў, рымлян і беларусаў
- •Рэлігійна-асветніцкія дзеячы XII ст.
- •Захаванне язычніцкіх традыцый пасля прыняцця хрысціянства Помнікі пісьменнасці
- •Рукапісныя кнігі
- •Культавыя пабудовы
- •Помнікі прыкладнога мастацтва (XII–XIII стст.)
- •Цікавыя факты
- •Прыкметы, у якія верым.
- •У міфапаэтычнай сістэме беларусаў ёсць некалькі лікаў, якія маюць асаблівае значэнне.
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Рукапісныя кнігі і летапісы
- •Першыя еўрапейскія кнігадрукары
- •Кнігавыдавецкая дзейнасць
- •Кнігадрукары
- •Літаратура рэлігійная і свецкая
- •Прычыны і ўмовы стварэння уніяцкай царквы
- •Накірункі і плыні хрысціянства ў XVI ст.
- •Асноўныя хрысціянскія канфесіі ў Беларусі
- •Архітэктура
- •Жывапіс і скульптура
- •Выяўленчае мастацтва
- •Мецэнаты
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Адукацыя
- •Развіццё навукі
- •Грамадска-палітычная думка
- •Рэфарматары
- •Літаратура, музыка і тэатр
- •Помнікі архітэктуры
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Тэмы для паведамленняў
- •Культура Беларусі ў XIX – пачатку XX стСт. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Станаўленне навуковых ведаў пра Беларусь і беларускі народ. Беларусазнаўства
- •Станаўленне і развіццё беларускай літаратурнай мовы
- •Музыка і тэатр
- •Жывапіс
- •Архітэктура
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Развіццё навукі
- •Развіццё беларускай літаратуры
- •Тэатральнае мастацтва
- •Кінамастацтва
- •Жывапіс
- •Архітэктура і скульптура
- •Першыя ў Беларусі
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •6. Асноўныя дасягненні беларускай савецкай культуры ў другой палове 40-х – 80-я гг. Хх ст. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Адраджэнне і развіццё адукацыі і навукі ў пасляваенны перыяд
- •Дасягненні ў развіцці навукі
- •Дзеячы навукі (другая палова 40-х –
- •Беларуская літаратура (другая палова
- •Тэма Вялікай Айчыннай вайны ў творах беларускіх пісьменнікаў (другая палова 50-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Адлюстраванне сувязі сучаснасці з гістарычным мінулым (другая палова 50-х–80-я гг. Хх ст.)
- •Беларуская паэзія (другая палова 50-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Тэатральнае, музычнае мастацтва (другая палова 40-х–80-я гг. Хх ст.)
- •Рэжысёры (кінастудыя «Беларусьфільм»)
- •Выяўленчае мастацтва (другая палова 40-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Скульптары
- •Цікавыя факты
- •Пытанні
- •Гістарычны дакумент «Моральный кодекс строителя коммунизма»
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •7. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх–ххі стст. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Даследаванні вучоных-гуманітарыяў
- •Адноўлены выданні
- •Гістарычная асоба
- •Беларуская літаратура
- •Выяўленчае мастацтва
- •Тэатральнае і музычнае жыццё
- •Фестывалі нацыянальнага музычнага мастацтва
- •Беларускае кіно
- •Ушанаванне гістарычных асоб і дзеячаў культуры
- •Беларускія спартсмены
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •1. Закон Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі аб мовах у Беларускай сср
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
Рэлігійна-асветніцкія дзеячы XII ст.
|
Еўфрасіння Полацкая (каля 1104–1167) |
Дачка полацкага князя Святаслава Усяславіча (унучка У. Чарадзея). Калі даведалася пра намер бацькі выдаць яе замуж, тайна збегла ў манастыр, дзе пастрыглася ў манашкі і атрымала імя Еўфрасіння (першае імя Прадслава). Перапісвала царкоўныя кні-гі, заснавала жаночы і мужчынскі манастыры. У кан-цы жыцця здзейсніла падарожжа ў Палесціну да «труны гасподняй», дзе і памерла. Першая жанчына з усходніх славян, якая была кананізавана ў святыя. Мошчы Еўфрасінні знаходзяцца ў Спаса-Еўфра-сіннеўскім манастыры з 1910 г. |
|
Кірыла Тураўскі (каля 1130–1182) |
Нарадзіўся ў Тураве ў багатай сям’і. Пайшоў у мана-стыр, дзе стаў манахам. Здзейсніў подзвіг стоўп-ніцтва. Каля 1158 г. па просьбе князя і гараджан быў прызначаны епіскапам Турава. Выдатны пісьменнік, прамоўца, пры жыцці яго празвалі Златавустам |
|
Клімент Смаляціч |
Нарадзіўся ў Смаленску. З’яўляўся кіеўскім мітра-палітам і пісьменнікам. Захаваўся толькі адзін яго твор «Пасланне Фаме прасвітару» |
|
Аўрамій Смаленскі |
Нарадзіўся ў Смаленску ў багатай сям’і. Пасля смер-ці бацькоў раздаў маёмасць манастырам, цэрквам, бедным, а сам пайшоў у манастыр, дзе пражыў каля 50 гадоў. Яго вучань Яфрэм напісаў «Жыціе Аўрамія Смаленскага» |
Захаванне язычніцкіх традыцый пасля прыняцця хрысціянства Помнікі пісьменнасці
|
Месца знаходкі |
Назва помніка |
|
1 |
2 |
|
Полацк (у рэчышчы Заходняй Дзвіны) |
Барысавы камяні (чатыры валуны). Надпісы: «Господи, помози рабу своему Борису» (XII ст.) |
|
Полацк |
Надпіс на крыжы Еўфрасінні Полацкай, створаным у гонар хрысціянскага свята Уздвіжання. У першай частцы надпісу гаворыцца, што ў 1161 г. Еўфрасіння навечна падаравала крыж царкве Спаса. У другой частцы – малітве – запісаны праклён таму, хто знясе крыж са Спаскай царквы. На ніжняй пласціне ад-варотнага боку крыжа маецца дробны надпіс з імем майстра Богшы (у хрышчэнні Лазара), які зрабіў гэты крыж на сродкі Еўфрасінні |
Заканчэнне
|
1 |
2 |
|
Орша |
Рагвалодаў камень. Сын полацкага князя Барыса Раг-валод у 1171 г. загадаў высекчы крыж і надпіс на ве-лізарным камяні вышынёй 3 м |
|
Мсціслаў |
Берасцяная грамата, у якой гаворыцца аб куплі пша-ніцы на 4,5 грыўні (пачатак XIII ст.) |
|
Віцебск |
Берасцяная грамата, у якой Сцяпан просіць Няжылу купіць яму «жыта за 6 грыўняў» (канец XIII ст.) |