Літаратура рэлігійная і свецкая

Прозвішча

Дзейнасць

1

2

Андрэй Волан (1530 –1610)

Палітычны дзеяч, філосаф, правазнаўца, ідэолаг рэ-фармацыйнага руху. Пісаў пераважна на лацінскай мове. У працах «Пра палітычную або грамадзян-скую свабоду», «Прамова да сената ...», «Пра шча-слівае жыццё, або Найвышэйшае чалавечае дабро» выступаў за палітычныя і сацыяльныя рэформы

Афанасій Фі-ліповіч (каля 1595 – 1648)

Праваслаўны дзеяч, публіцыст. Аўтар выдатнага літаратурнага твора першай паловы XVII ст. «Дыярыуш» (дзённік)

Мікола Гу-соўскі (каля 1470 – пасля 1533)

Заснавальнік новалацінскай рэнесансавай паэзіі ВКЛ. У 1518 г. у складзе польска-літоўскай дыпла-матычнай місіі трапіў у Рым, дзе стварыў свой леп-шы твор – ліра-эпічную паэму «Песня пра зубра», якая была выдадзена ў 1523 г. у Кракаве

Андрэй

Рымша (каля 1550 – пасля 1599)

Паэт, аўтар паэмы, прысвечанай падзеям Лівонскай вайны, «Дзясяцігадовая аповесць вайсковых спраў Крыштафа Радзівіла» (1585 г.), паэмы «Дакатэрас»

1

2

Фёдар

Еўлашоўскі (1546 – пасля 1616)

Удзельнік Лівонскай вайны, сведка значных гіста-рычных падзей, знаходзіўся на службе ў Жыгімон-та II Аўгуста, М. К. Радзівіла (Сіроткі), Я. Хадкеві-ча. Аўтар літаратурнага твора, напісанага ў жанры гістарычных аповесцей, у якім прадстаўлены побыт і інтарэсы беларускай шляхты другой паловы XVI ст. «Дзённік Фёдара Еўлашоўскага» – першы прыклад мемуараў на беларускай мове

Леў Сапега (1557 – 1633)

Палітычны і грамадскі дзеяч ВКЛ. Прызначаўся на пасады пісара дзяржаўнай канцылярыі, канцлера, падканцлера, віленскага ваяводы, гетмана. Праявіў сябе як выдатны дыпламат, правазнаўца. Рэдактар і адзін са складальнікаў Статута 1588 г., у прадмове да якога з гонарам адзначаў «Не чужой якой моваю, але сваёю ўласнай правы пісаныя маем». Артыкул I раздзела IV Статута зацвярджаў дзяржаўнасць ста-рабеларускай мовы

Што параў-ноўва-ецца

Праваслаўе

Каталі-цызм

Пратэстан-

тызм

Уніяцтва

1

2

3

4

5

Крыні-ца веры

Свяшчэннае Пісанне (Біблія), Свяшчэннае Паданне (пастановы Усяленскіх сабораў і вучэнне айцоў царквы)

Біблія

Біблія,

Свяшчэннае Паданне

Сімвал веры (12 ас-ноў-ных

догма-таў)

Асноўныя догматы су-падаюць,

трыадзінства Бога

Трыадзінства Бога (прызна-юць не ўсе плыні); Дух Святы зыхо-дзіць ад Бога-Айца і Бога-Сына. Адмаў-ляецца шана-ванне анёлаў, Багародзіцы і іншых святых;

Трыадзінства Бога; Дух Свя-ты зыходзіць ад Бога-Айца і Бога-Сына. Асноўныя догматы тыя ж, што і ў ка-таліцызме

Дух Свя-ты зыхо-дзіць толькі ад Бога-

Айца

Дух Святы зыходзіць ад Бога-Айца і Бога-Сына. Культ Маці Божай (Дзе-вы Марыі).

Існаванне чысцілішча,

1

2

3

4

5

непагрэш-насць па-пы рым-скага ў пытанях веры

выратаванне душы асабіс-тай верай

Абрад

Візантый-ска-славян-скі

Рымскі

Таінствы заме-нены 3 абрада-мі: хрышчэн-не, вянчанне і прычашчэнне; адмаўленне ад пакланення святым, кры-жу, абразам, мошчам, ма-літва, спяванне псалмоў

Літургія, прызнанне 7 таінстваў; захаванне візантыйска-славянскай (праваслаўнай) абраднасці; адсутнасць цэлібату

Прызнанне 7 таінстваў

Адсутнасць цэлібату для белага духавен-

ства

Цэлібат для ўсяго духавен-ства

Мова наба-жэнства

Царкоўна- славянская

Лацінская

Нацыянальная

Царкоўна-сла-вянская, грэчаская, нацыянальная

нацыянальныя мовы

Месца

наба-жэнст-ва

Царква

Касцёл

Збор

Царква

Вышэй-шы

іерарх

Патрыярх

Папа рымскі

Свяшчэнства ўсіх веруючых

Папа рымскі

Калян-дар

Юліянскі

Грыгары-янскі

Грыгарыянскі

Грыгарыянскі