- •Уводзіны
- •Язычніцкія багі
- •Храналогія
- •Месцазнаходжанне першых манастыроў на беларускіх землях
- •Язычніцкія вераванні старажытных грэкаў, рымлян і беларусаў
- •Рэлігійна-асветніцкія дзеячы XII ст.
- •Захаванне язычніцкіх традыцый пасля прыняцця хрысціянства Помнікі пісьменнасці
- •Рукапісныя кнігі
- •Культавыя пабудовы
- •Помнікі прыкладнога мастацтва (XII–XIII стст.)
- •Цікавыя факты
- •Прыкметы, у якія верым.
- •У міфапаэтычнай сістэме беларусаў ёсць некалькі лікаў, якія маюць асаблівае значэнне.
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Рукапісныя кнігі і летапісы
- •Першыя еўрапейскія кнігадрукары
- •Кнігавыдавецкая дзейнасць
- •Кнігадрукары
- •Літаратура рэлігійная і свецкая
- •Прычыны і ўмовы стварэння уніяцкай царквы
- •Накірункі і плыні хрысціянства ў XVI ст.
- •Асноўныя хрысціянскія канфесіі ў Беларусі
- •Архітэктура
- •Жывапіс і скульптура
- •Выяўленчае мастацтва
- •Мецэнаты
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Адукацыя
- •Развіццё навукі
- •Грамадска-палітычная думка
- •Рэфарматары
- •Літаратура, музыка і тэатр
- •Помнікі архітэктуры
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Тэмы для паведамленняў
- •Культура Беларусі ў XIX – пачатку XX стСт. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Станаўленне навуковых ведаў пра Беларусь і беларускі народ. Беларусазнаўства
- •Станаўленне і развіццё беларускай літаратурнай мовы
- •Музыка і тэатр
- •Жывапіс
- •Архітэктура
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •Храналогія
- •Развіццё навукі
- •Развіццё беларускай літаратуры
- •Тэатральнае мастацтва
- •Кінамастацтва
- •Жывапіс
- •Архітэктура і скульптура
- •Першыя ў Беларусі
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •Пытанні
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •6. Асноўныя дасягненні беларускай савецкай культуры ў другой палове 40-х – 80-я гг. Хх ст. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Адраджэнне і развіццё адукацыі і навукі ў пасляваенны перыяд
- •Дасягненні ў развіцці навукі
- •Дзеячы навукі (другая палова 40-х –
- •Беларуская літаратура (другая палова
- •Тэма Вялікай Айчыннай вайны ў творах беларускіх пісьменнікаў (другая палова 50-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Адлюстраванне сувязі сучаснасці з гістарычным мінулым (другая палова 50-х–80-я гг. Хх ст.)
- •Беларуская паэзія (другая палова 50-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Тэатральнае, музычнае мастацтва (другая палова 40-х–80-я гг. Хх ст.)
- •Рэжысёры (кінастудыя «Беларусьфільм»)
- •Выяўленчае мастацтва (другая палова 40-х – 80-я гг. Хх ст.)
- •Скульптары
- •Цікавыя факты
- •Пытанні
- •Гістарычны дакумент «Моральный кодекс строителя коммунизма»
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
- •7. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх–ххі стст. План для самастойнай падрыхтоўкі
- •Паняцці і тэрміны
- •Храналогія
- •Даследаванні вучоных-гуманітарыяў
- •Адноўлены выданні
- •Гістарычная асоба
- •Беларуская літаратура
- •Выяўленчае мастацтва
- •Тэатральнае і музычнае жыццё
- •Фестывалі нацыянальнага музычнага мастацтва
- •Беларускае кіно
- •Ушанаванне гістарычных асоб і дзеячаў культуры
- •Беларускія спартсмены
- •Цікавыя факты
- •Гістарычны дакумент
- •1. Закон Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі аб мовах у Беларускай сср
- •Прыкладныя тэмы паведамленняў
Язычніцкія багі
Пярун – вярхоўны бог ва ўсходніх славян у VI–X стст., бог грому, маланкі, дажджу, вайсковых спраў.
Валос (Вялес) – бог жывёлагадоўлі і багацця.
Ярыла – бог веснавой урадлівасці і плоднасці жывёлы.
Сварог – бог неба.
Дажбог – бог сонечнага святла.
Хорс – бог сонца.
Стрыбог – бог ветру.
Цёця – багіня дабрабыту і сямейнага жыцця.
Лёля (Лада) – багіня вясны, кахання, дзявочай прыгажосці, апя-кунка шлюбу і сям’і.
Мокаш – жаночае бажаство ўрадлівасці і хатняга ачага.
Ярыла, Купала, Аўсень, Каляда – багі пэўнай пары года (вясны, лета, восені і зімы).
Храналогія
863 г. – складанне кірылічнай азбукі.
988 г. – пачатак распаўсюджвання хрысціянства вялікім князем Уладзімірам Святаславічам.
992 г. – заснаванне Полацкай епархіі. Першым епіскапам быў пры-значаны Міна.
1005 г. – заснаванне Тураўскай епархіі. Першым епіскапам быў прызначаны Фама.
XI ст. – створана рукапісная царкоўная кніга – Тураўскае евангел-ле.
1037 г. – будаўніцтва ў Кіеве Сафійскага сабора.
1055 –1060 гг. – будаўніцтва ў Полацку Сафійскага сабора.
Сярэдзіна XII ст. – будаўніцтва Спаскай царквы ў Полацку.
1113 г. – манахам Нестарам складзены летапісны звод «Аповесцъ мінулых гадоў» у Кіева-Пячэрскім манастыры.
1161 г. – майстар-ювелір Лазар Богша зрабіў крыж па заказу Еўфрасінні Полацкай.
Канец XII ст. – невядомым аўтарам напісаны мастацкі твор «Слова аб палку Ігаравым».
Месцазнаходжанне першых манастыроў на беларускіх землях
Каля Пінска (Тураўская зямля) – першы на беларускіх землях Лешчанскі мужчынскі манастыр (X ст.), заснаваны кіеўскім князем Уладзімірам.
Тураў – Барысаглебскі мужчынскі манастыр (епіскапская рэзідэнцыя).
Каля Турава – Варварынскі жаночы манастыр, заснаваны жонкай князя Святаслава Ізяславіча.
Каля Полацка на беразе р. Бельчыца – Барысаглебскі мужчынскі манастыр (XII ст.).
Каля Полацка в. Сяльцо на беразе р. Палаты – жаночы манастыр (XII ст.), заснаваны Еўфрасінняй Полацкай.
Каля Полацка на беразе р. Палаты – Багародзіцкі мужчынскі манастыр (XII ст.), заснаваны Еўфрасінняй Полацкай.
Язычніцкія вераванні старажытных грэкаў, рымлян і беларусаў
|
Народы, функцыя |
Грэкі |
Рымляне |
Беларусы |
|
Вышэйшы бог |
Зеўс |
Юпіцер |
Белбог (Бялун) |
|
Неба |
Зеўс |
Юпіцер |
Сварог |
|
Гром |
Зеўс |
Юпіцер |
Пярун |
|
Вайна |
Арэс |
Марс |
Пярун |
|
Царская (княжацкая) улада |
Зеўс |
Юпіцер |
Пярун |
|
Маці-зямля |
Гея |
Тэлус (Terra, Mater) |
Маці-зямля |
|
Плоднасць |
Дыметра, Дыяніс |
Цырэра, Бахус |
Ярыла |
|
Каханне, прыгажосць |
Афрадзіта |
Купідон, Венера |
Ляля |
|
Шлюб, сям’я |
Гера |
Юнона |
Лада |
|
Лес, жывёла |
Пан |
Сільван, Дзіяна |
Вялес |
|
Свет памерлых |
Аід |
Дыспатэр, Плутон |
Вялес |
|
Агонь |
Гефест, Гесція |
Веста |
Сварожыч |
|
Сонца |
Геліяс, Апалон |
Фэб, Сол |
Дажбог |
