Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
IGPB_kratkie_otvety.docx
Скачиваний:
26
Добавлен:
24.12.2018
Размер:
125.6 Кб
Скачать

20. Агульназемскія граматы (прывілеі) – крыніцы права Вялікага княства Літоўскага.

Агульназемскія граматы - гэта канстытуцыйныя акты ВКЛ, якія забяспэчвалі сувярэнныя правы дзяржавы, замацоўвалі правы і абавязкі розных сацыяльных і саслоўных груп насельніцтва, асабліва шляхту.

Першыя агульназемскія граматы – тры прывілеі Ягайлы (накіраваны на насаджэнне каталіцтва).

  • Прывілей Ягайлы 20 лютага 1387: пачынайся са сцвярджэння нібыта людзі жадаюць прыняць каталіцтва, а тым хто ужо прыняў даруюцца новыя правы і вольнасці, рэгламентуецца прававое становішча ўдавы.

  • Прывілей ягайлы 22 лютага 1387: адрасоваўся каталіцкаму духавентсву; галоўнае прызначэнне – прымусовае насаджэнне каталіцтва, надзяленне дарамі і маенткамі каталіцкае духавенства, абавязаў усіх жыхароў ВКЛ пераходзіць у каталіцтва.

  • Прывілей Ягайлы 28 красавіка 1387: пацвярджаліся і замацоўваліся правы князя Скіргайлы на кіравання ўсім ВКЛ.

  • Прывілей Казіміра 1447: складаўся з 14 артыкулаў; утрымліваў нормы крымінальнага, грамадзянскага і канстытуцыйнага права, пералічваўся круг ліц, якім гарантавалася іх недатыкальнасць;замацаваны прынцып прынцып індывідуалізацыі пакарання:гарантуецца свабодны вогуд гараджан за мяжу ВКЛ,регламентуецца прававое становішча ўдавы;замацоўваецца права феадала судзіць залежных сялен;замацоўваецца тэрыторыяльная цэласнасць ВКЛ.

  • Прывілей Аляксандра 1492 года: складаўся з 33 параграфаў; 1-12: пацвяржаліся ўсе правы і прывелегі; прынятые ў ранейшых прывілегіях; 13-утрымлівае нормы міжнароднага права;14-15:калі думкі Вялікага Князя і Рады разыходзяцца,князь абавязаны прыслохоўвацца паноў-радных;16-19: мясцовыя службовыя асобы павінны выконваць свае абавязкі і вырашаць справы па мясцовых звычаях,рэгламентуецца прававое становішча ўдавы;25: урад абавязваецца не ўзвышаць простых людзей над шляхтай;у канцы:ўсе раней прынятые прывілеі застаюцца на вечныя часы.

  • Прывілей 1506 года:падвярджаліся ўсе палажэнні прывілея Аляксандра; 8 артыкул – права подданых падаваць чалавідныя і іншыя скаргі.

  • Бельскі прывілей 1564 года: абвяшчалася аддзяленне некаторых судовых органаў ад адміністрацыі,выбарнасць саслоўных судоў,роўнасць шляхты перад судом і законом; нормы гэтага прывілея ўзяты с праекта Статута 1566 года.

21. Абласныя граматы: прычыны прыняцця, змест і значэнне.

Абласные граматы – нарматыўна-прававыя акты ВКЛ, якімі замацоўвала аўтаномныя правы некаторых земель.

Першыя абласныя граматы былі выдадзены Полацкая і Віцебская землі С 1392-1399. Самыя старажытныя нормы прывілеяў выпрацоўваліся, калі асобныя княствы, яе самастойные дзяржавы прымалі да сябе таго ці іншага князя і заключалі з ім дагавор. У іх князі давалі абяцанне захоўваць правы жыхароў дадзенай зямлі, не парушаць нормаў мясцлвага права.

Абласныя граматы пісаліся на аснове мясцовага звычаевага права.

За баярамі і мяшчанамі гэтых земель прызнавалася права свабоднага выезду з землі.

У абласных граматах значнае месца адводзілася забеспячэнню аховы маемасных і асабістых правоў насельніцтва.

Вялікі князь абяцаў не парушаць правоў уласнасці жыхароў дадзенай зямлі. Насельніцтва ў абласных граматах не падзяляеца на класы і саслоўі, а выступае адзінай массай.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]