- •Хамзин с.Қ. Абдушкуров ф.Б.
- •Қазақстан республикасының стандарттары (қр ст), мемлекетаралық стандарттар (мст), олардың атқаратын міндеті мен құрылуы Стандарттардың міндет атқаруы
- •Стандарттардың құрылуы
- •1. Құрылыс материалдарының негізгі физика-механикалық қасиеттері
- •1.1. Физикалық қасиеттері
- •1.1.1. Шын тығыздықты анықтау
- •1.1.2. Орташа тығыздығы анықтау
- •1.1.2.1. Орташа тығыздықты геометриалық пішіні дұрыс нұсқаларда анықтау
- •1.1.2.2. Орташа тығыздықты геометриялық пішіні дұрыс емес
- •1.1.3. Сусымалы материалдардың үйілген тығыздығын анықтау
- •1.1.4. Кеуектіні анықау
- •1.1.5. Жылу өткізгіштікті анықтау
- •1.2. Механикалық қасиеттер
- •1.2.3. Уатылуды анықтау
- •2. Табиғи тас материалдары
- •2.1. Жыныс құрайтын минералдарының қасиеттерін
- •2.2. Тау жыныстарының қасиеттерін оқып білу
- •3. Керамика материалдары
- •3.1. Сыртқы байқаумен кірпіш сапасын анықтау
- •3.3 Кірпіштің маркасын анықтау
- •4. Органикалық емес (минералды) байланыстырғыш заттар
- •4.1. Құрылыс гипсі
- •4.1.1. Гипс қамырының су қажеттілігін анықтау
- •4.1.2. Гипс қамырының ұстасу мерзімдерін анықтау
- •4.1.3. Гипс байланыстырғыштарының тарту майдалығын
- •4.1.4.Гипс тасының беріктігін (гипс маркасын)
- •4.2.Құрылыс ауа ізбесі
- •4.2.2. IзбестiЊ температурасын ж‰не сЌндiру
- •Iзбес сЌндiру уа‹ытын сынау н‰тижелерi
- •4.2.3. Iзбестегi сЌндiрiлмеген тЏйiрлердiЊ
- •СЌндiрiлмеген тЏйiрлердiЊ мЌлшерi
- •4.3. Портландцемент
- •4.3.1. Цемент ‹амырыныЊ суЉа ‹ажеттiлiгiн аны‹тау
- •4.3.2. †Стасу мерзiмдерiн аны‹тау
- •4.3.3. Цемент кЌлемiнiЊ Ќзгеру бiркелкiлiгiн аны‹тау
- •4.3.4. Цемент тартуыныЊ майдалыЉын аны‹тау
- •4.3.5. Цемент маркасын аны‹тау
- •…Зiн-Ќзi ‰зiрлеуге арналЉан сЋра‹тар
- •5. Аур бетон толтыргыштары
- •5.1.4. Құмның түйір құрамын және ірілік модулін
- •5.2. Қиыршықтас пен малтатас
- •5.2.3. Фракциялы емес қиыршықтастың (малтатастың)
- •6. Бетондар
- •6.1. Ауыр бетонның құрамын анықтаудың есеп-эксперименттiк әдiсi
- •Бетон қоспасының 1 м3 судың ұйғарында шығыны
- •6.2. Сынақ илеу дайындау және бетон қоспасының жылжымалылығын не қаттылығын анықтау
- •6.2.2. Бетон қоспасының қаттылығын анықтау
- •6.3. Бетонның шығу коэффициенттерiн анықтау
- •6.4. Бетон құрамын анықтау
- •6.5. Нұсқалар дайындау
- •6.6. Бетонның берiктiгiн анықтау
- •7. Қ¦рылыс ерiтiндiлерi
- •7.1. Құрылыс ерітіндісінің құрамын іріктеу
- •7.2. Ерітінді қоспасының жылжымалылығын анықтау
- •7.3. Ерітінді қоспасының тығыздығын анықтау
- •7.2. Болат цилиндрлік сауыты
- •7.4. Ерітіндінің иілісте және қысуда беріктік шегін анықтау
Бетон қоспасының 1 м3 судың ұйғарында шығыны
Қоспа көр-сет-кіші |
ГОСТ 10181.1-81, бойынша қаттылық, сек |
Жыл-жымы-лылық, см |
Ірілігінде су шығыны, л/м3, | |||||||
малтатастың |
қиыршықтастың | |||||||||
10 |
20 |
40 |
70 |
10 |
20 |
40 |
70 | |||
Ж0 |
31 |
- |
150 |
135 |
125 |
120 |
160 |
150 |
135 |
130 |
Ж1 |
31-21 |
- |
160 |
145 |
130 |
125 |
170 |
160 |
145 |
140 |
Ж2 |
20-11 |
- |
165 |
150 |
135 |
130 |
175 |
165 |
150 |
145 |
Ж3 |
10-5 |
- |
175 |
160 |
145 |
140 |
185 |
175 |
160 |
155 |
П1 |
- |
1-4 |
190 |
175 |
160 |
155 |
200 |
190 |
175 |
170 |
П2 |
- |
5-9 |
200 |
185 |
170 |
165 |
210 |
200 |
185 |
180 |
П3 |
- |
10-15 |
215 |
205 |
190 |
180 |
225 |
215 |
200 |
190 |
П4 |
- |
12-16 |
225 |
220 |
205 |
195 |
235 |
230 |
215 |
205 |
Ескерту : 26-28% әдеттегі қоюлық қамыры бар және МІр= 2 құмы бар цементтегі қоспалар. Цемент қамырының әдеттегі қоюлығы өзгергенде су шығынын аз жағына қарай әр пайызға 3-5 л/м3 азайту керек, үлкен жағына содай мағынаға ұлғайту керек. Құм ірілігінің модулі аз жағына өзгерген жағдайда оның мағынасын әр 0,5 ұлғайту керек, ал үлкен жағына – су шығынын 3-5 л/м3 азайту керек.
Цемент шығыны 1 м3 бетонға мына формула арқылы анықталуы, кг
Ц =С / С/Ц
Толтырғыштардың шығынын (құмның, қиыршықтастың (малтатастың)), (кг/м3), бетонның 1 м3 кг ені жағдайға сүйене есептейді:
- бетонның барлық компоненнтерінің абсолюттік көлемдерінің санасы тығыздалған бетон қоспасының 1 м3 тең, яғни
Ц / ρц + Қ / ρқ + ҚТ(МТ) / ρ қт(мт) + С / ρс = 1,
мұндағы Ц, С, Қ, ҚТ(МТ) – цементтің, судың, құмның, қиыршықтасың (малтатастың) шығыны, кг/м3;
ρц, ρс, ρқ, ρ қт(мт) – осы материалдардың нағыз тығыздығы, кг/м3;
Ц/ρц, Қ/ρқ, ҚТ(МТ)/ρ қт(мт), С/ρс - материалдардың абсолюттік көлемдері, м3 ;
цемент-құм ерітіндісі ірі толтырғыштың қуыстарын
түйірлерді біраз жылжытып толтырады, яғни
Ц / ρц + Қ / ρқ + С / ρс = α Vқ. қт(мт) ҚТ(МТ) / ρ қт(мт),
мұндағы V қт(мт) - бөрпылдақ күйіндегі қиыршықтас(малтатас) қуысы;
ρ қт(мт) - қиыршықтас(малтатас) тығыздығы, кг/м3;
α - қиыршықтас түйірлерінің жылжу коэффициенттері (6.4-кесте).
Алдыңғы екі теңдеуі бірге шешу арқылы бетонның 1 м3 кг қиыршықтас шығынын анықтайтын формула табылады
ҚТ = 1/ {(α Vқ.қт(мт) ҚТ(МТ)/ ρқт(мт) + 1/ ρқт(мт))}
6.4-кесте
Созымды бетон қоспалары үшін «α» коэффициентінің мағынасы
Цемент шығыны, кг/м3 |
С/Ц тең болғанда коэффициент | ||||
0,4 |
0,5 |
0,6 |
0,7 |
0,8 | |
250 |
- |
- |
1,26 |
1,32 |
1,38 |
300 |
- |
1,3 |
1,36 |
1,42 |
- |
350 |
1,32 |
1,38 |
1,44 |
- |
- |
400 |
1,4 |
1,46 |
- |
- |
- |
Ескерту: Ц және С/Ц басқа мағыналарында коэффициент интерполяциялау арқылы табылады.
Қиыршықтас шығынын анықтаған соң бетон қоспасының жобалық көлемі мен цементі су және ірі толтырғыштың абсолюттік көлемдерінің сомасы арасындағы айырымы ретінде құм шығыны
мына формула бойынша есептелінеді
Қ = {1 - (Ц/ ρц + ҚТ(МТ)/ ρқт(мт) + С/ρс)} ρқ
Бетон қоспасының 1 м3 Ц, С, Қ, ҚТ(МТ) компоненттерінің шығынын анықтаған соң оның есептік тығыздығын есептейді
Ρб.қ.= Қ + ҚТ(МТ) + Ц + С , кг/м3
Бетонның шығу коэффициенті тығыз күйіндегі (1м3) бетон қоспасының көлемін оны дайындауға жұмсалған құрғақ құрастырушылар көлемдерінің сомасына бөлу арқылы табылады
βб = 1 / Vц + Vқ + V қт = 1 / (Ц/ ρүй.ц + Қ/ ρүй.қ + ҚТ(МТ)/ ρүй.қт(мт)),
мұндағы Vц ,Vқ ,V қт - бетон қоспасының 1 м3 дайындауға жұмсалған құрғақ құрастырушылардың көлемі, м3/л;
ρүй.ц, ρүй.қ, ρүй.қт - құрғақ материалдардың үйілген тығыздығы, кг/м3.