- •Хамзин с.Қ. Абдушкуров ф.Б.
- •Қазақстан республикасының стандарттары (қр ст), мемлекетаралық стандарттар (мст), олардың атқаратын міндеті мен құрылуы Стандарттардың міндет атқаруы
- •Стандарттардың құрылуы
- •1. Құрылыс материалдарының негізгі физика-механикалық қасиеттері
- •1.1. Физикалық қасиеттері
- •1.1.1. Шын тығыздықты анықтау
- •1.1.2. Орташа тығыздығы анықтау
- •1.1.2.1. Орташа тығыздықты геометриалық пішіні дұрыс нұсқаларда анықтау
- •1.1.2.2. Орташа тығыздықты геометриялық пішіні дұрыс емес
- •1.1.3. Сусымалы материалдардың үйілген тығыздығын анықтау
- •1.1.4. Кеуектіні анықау
- •1.1.5. Жылу өткізгіштікті анықтау
- •1.2. Механикалық қасиеттер
- •1.2.3. Уатылуды анықтау
- •2. Табиғи тас материалдары
- •2.1. Жыныс құрайтын минералдарының қасиеттерін
- •2.2. Тау жыныстарының қасиеттерін оқып білу
- •3. Керамика материалдары
- •3.1. Сыртқы байқаумен кірпіш сапасын анықтау
- •3.3 Кірпіштің маркасын анықтау
- •4. Органикалық емес (минералды) байланыстырғыш заттар
- •4.1. Құрылыс гипсі
- •4.1.1. Гипс қамырының су қажеттілігін анықтау
- •4.1.2. Гипс қамырының ұстасу мерзімдерін анықтау
- •4.1.3. Гипс байланыстырғыштарының тарту майдалығын
- •4.1.4.Гипс тасының беріктігін (гипс маркасын)
- •4.2.Құрылыс ауа ізбесі
- •4.2.2. IзбестiЊ температурасын ж‰не сЌндiру
- •Iзбес сЌндiру уа‹ытын сынау н‰тижелерi
- •4.2.3. Iзбестегi сЌндiрiлмеген тЏйiрлердiЊ
- •СЌндiрiлмеген тЏйiрлердiЊ мЌлшерi
- •4.3. Портландцемент
- •4.3.1. Цемент ‹амырыныЊ суЉа ‹ажеттiлiгiн аны‹тау
- •4.3.2. †Стасу мерзiмдерiн аны‹тау
- •4.3.3. Цемент кЌлемiнiЊ Ќзгеру бiркелкiлiгiн аны‹тау
- •4.3.4. Цемент тартуыныЊ майдалыЉын аны‹тау
- •4.3.5. Цемент маркасын аны‹тау
- •…Зiн-Ќзi ‰зiрлеуге арналЉан сЋра‹тар
- •5. Аур бетон толтыргыштары
- •5.1.4. Құмның түйір құрамын және ірілік модулін
- •5.2. Қиыршықтас пен малтатас
- •5.2.3. Фракциялы емес қиыршықтастың (малтатастың)
- •6. Бетондар
- •6.1. Ауыр бетонның құрамын анықтаудың есеп-эксперименттiк әдiсi
- •Бетон қоспасының 1 м3 судың ұйғарында шығыны
- •6.2. Сынақ илеу дайындау және бетон қоспасының жылжымалылығын не қаттылығын анықтау
- •6.2.2. Бетон қоспасының қаттылығын анықтау
- •6.3. Бетонның шығу коэффициенттерiн анықтау
- •6.4. Бетон құрамын анықтау
- •6.5. Нұсқалар дайындау
- •6.6. Бетонның берiктiгiн анықтау
- •7. Қ¦рылыс ерiтiндiлерi
- •7.1. Құрылыс ерітіндісінің құрамын іріктеу
- •7.2. Ерітінді қоспасының жылжымалылығын анықтау
- •7.3. Ерітінді қоспасының тығыздығын анықтау
- •7.2. Болат цилиндрлік сауыты
- •7.4. Ерітіндінің иілісте және қысуда беріктік шегін анықтау
4.3.5. Цемент маркасын аны‹тау
Цемент маркасы массасы бойынша 1:3 созымды цемент ‹Ћрамынан дайындалЉан Ќлшемi 40х40х160 мм ар‹алы‹-нЋс‹аларды иiлiске ж‰не сыЉуЉа берiктiк шегiнiЊ ‹Ќрсетулерi бойынша ай‹ындалады.
Аспаптар : сiлкiндiретiн Џстел (4.6-сурет), конус-‹алып, сфералы‹ ая‹, ‹ырЉыш, 40х40х160 мм металл ‹алыптар (4.7-сурет), машина МИИ-100, гидравликалы‹ пресс.
Материалдар : портландцемент, вольск құмы.
Цемент ЌндiрiсiнiЊ созымды консистенциясын аны‹тау Џшiн
1500 г ‹Ћм ж‰не 500 г цемент Ќлшейдi, сфералы‹ ая‹‹а салады, сосын 1 мин бойы кЏрекшемен цемент пен ‹Ћм араластырылады, сонан - соЊ оЉан су ‹Ћйылады ж‰не таЉы ‹оспа 5 мин бойы арластырылады.
4.6-сурет. Сiлкiндiретiн Џстел ж‰не конус-‹алып
1 - жұдырықша; 2 - диск; 3 - шток; 4 - табан; 5 – ортаға келтіретін құрылғысы бар конус - калып
4.7-сурет. Ар‹алы‹-нЋс‹аларды дайындауЉа
арналЉан ‹алып
Араластыру аяғынан соң сiлкiндiретiн үстелдiң шыны дискiнiң ортасына орнатылған конус-қалыпты тең қалыңдықты қабаттармен екi қабылдауда толтырады. Сынау жүргiзу алдында конустың iшкi бетiн және стел дискiн аздап сулау керек. Ерiтiндi металл найзалаумен тығыздалады: астыңғы қабаты - 15, үстiңгiсі - 10 найзалаумен. Ерiтiндi нығыздалған соң конус ақырын тiк бағытта алынады, осыдан кейiн конус 106-110 мм шегiнде жайылу үшiн үстелде 30 рет сiлкiндiредi.
Қалыптар шамалап ерiтiндiмен 1 см толтырылады, дiрiлдеткiш алаңшаны қосады және бiркелкi барлық үш ұяны толтырады. Ерiтiндi артығы суланған пышақпен кесiледi және ерiтiндi нұсқалары гидравликалық сұқпасы бар ваннаға 24 сағат қойылады.
Осыдан кейiн нұсқаларды ажыратады, суға салады және 28 күнге қалдырады. Осы мерзiм өткен соң нұсқалар судан алынады және 10 мин кеш емес сынауЉа тартылады, алдын ала нЋс‹алар дым‹ыл матамен сЏртiледi.
Ар‹алы‹-нЋс‹алардыЊ берiктiк шегi МИИ-100 сынау машинасында аны‹талады. НЋс‹а иетiн ‹ЋрылЉыныЊ тiреулерiне сЌйтiп орнатылады, тек оны дайындағанда кЌлденеЊ болЉан ‹ырлары тiк ‹алыпта болу керек. Иiлiстегi берiктiк шегi Џш нЋс‹аларды сынауыныЊ екi н‰тижелерiнiЊ орташа арифметиалы‹ маЉынасы ретiнде есептелiнедi.
АлынЉан 6 жартылар престе ‹иратылады (4.4 -сурет). Ар‹алы‹тар жартыларын 2 болат пластинкалар аралыЉына орналастырады.
СыЉуЉа берiктiк шегi 6 нЋс‹алар сынауыныЊ еЊ Џлкен тЌрт н‰тижелрiнiЊ орташа арифметикалы‹ маЉынасы ретiнде есептелiнедi. СыЉуЉа берiктiк шегi келесi формула бойынша аны‹талады
R = Р / F,
мЋндаЉы Р - ‹иратушы жЏктеме, кгк;
F - нЋс‹а ауданы = 25 см2 .
Н‰тижелер 4.11 - кестесiне енгiзiледi
4.11-кесте
Берiктiк аны‹тау н‰тижелерi
№
|
Иiлiс-тегi берiктiк, кгк/см2 |
НЋс‹а ауданы, см2 |
Мано-метр кЌрсетуі |
Қирату-шы жЏктеме, кгк |
СыЉу-даЉы берiктiк, кгк/см2 |
Цемент маркасы |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
АлынЉан н‰тижелер МСТ10178-85 талаптарымен салыстырылады (4.12-кесте).
4.12 - кесте
Портландцементке ‹ойылатын талаптар
(МСТ 10178-85)
Цемент тЏрiнiЊ белгiсi |
Кепiлдi маркасы |
Берiктiк шегi, МПа (кгк/см2) | |||
иiлiс жасында, т‰улiк |
сыЉу жасында, т‰улiк | ||||
3 |
28 |
3 |
28 | ||
ПЦ-Д0, ПЦ-Д5, |
300 |
— |
4,4 (45) |
— |
29,4 (300) |
ПЦ-Д20, ЩПЦ |
400 |
— |
5,4 (55) |
— |
39,2 (400) |
|
500 |
— |
5,9 (60) |
— |
49,0 (500) |
|
550 |
— |
6,1 (62) |
— |
53,9 (550) |
|
600 |
— |
6,4 (65) |
— |
58,8 (600) |
ПЦ-Д20-Б |
400 |
3,9 (40) |
5,4 (55) |
24,5 (250) |
39,2 (400) |
|
500 |
4,4 (45) |
5,9 (60) |
27,5 (280) |
49,0 (500) |
ШПЦ-Б |
400 |
3,4 (35) |
5,4 (55) |
21,5 (220) |
39,2 (400) |