- •«Аудит» пәнінің оқу-әдістемелік кешені
- •2. Дәрістік материал.
- •1. Аудиттің пайда болуы және оның даму кезеңдері
- •2. Аудит функциялары мен объектілері, пәні
- •3. Аудит постулаттары және концепциясы, компоненттері, қағидалары.
- •3. Бақылаудың белгілі бір бөлімге жұмылдырылуы.
- •4. Аудит мақсаты көзқарасын қаржылық есептілікті құру және ұсынуға талаптар.
- •5.Қаржылық есеп беру элементтері аудитінің мақсаттары.
- •6.Аудитті жүргізудің объектілік және циклдік тәсілдері.
- •Тақырып 2. Қр-дағы аудиторлық қызметін нормативті реттейтін жүйе
- •1. Қр-дағы аудиторлық қызметті реттейтін органдардың функциялары мен құрылымдары.
- •2. Қр «Аудиторлық қызмет туралы» заң және қр-дағы аудиторлық қызметті реттейтін басқа да нормативтік-құқықтық актілер.
- •3. Аудиторларды кәсіби аттестациялау жүйесі және қр-дағы аудиторлық қызметті лицензиялау.
- •Тақырып 3. Бақылау және аудит
- •1. Экономикалық бақылау және оның компания басқару жүйесіндегі орны.
- •2. Бақылаудың мақсаты мен оның аудиторлық тексерістің жалпы мақсаттарымен өзара байланысы. Ішкі бақылаудың элементтерінің құылымы.
- •3. Мәліметтерді электронды өңдеудің аудиті.
- •4. Жүйенің құжаттық рәсімделуі.
- •Тақырып 4. Аудиторлық тәуекелділік және оның маңызы
- •1. Аудиттегі маңыздылық концепциясы. Маңыздылықты бағалау критерийлері.
- •2. Құжаттық рәсімдеудегі бұрмалаушылық белгілері. Алаяқтылықты анықтау және қателіктер.
- •3. Аудиторлық тәуекелділік және оның негізгі компоненттері
- •4 Маңыздылық деңгейі мен аудиторлық тәуекелділік арасындағы байланыс.
- •Тақырып 5. Кәсіпорындар мен аудиторлық дәлелдеулерді алу әдістемесі
- •1. Аудиторлық дәлелдеулерді жүргізудің ерекшеліктері.
- •2. Аудиттте қолданылатын бақылау әдістері және қабылдау жіктемесі.
- •3. Аудиторлық дәлелдеу мен оның аудиттегі ролі. Аудиторлық дәлелдеулерге қойылатын талаптар.
- •Тақырып 6. Кәсіпорын және аудитті жүргізу тәртібі
- •1. Аудиторлық таңдау. Аудиторлық тексерістің таңдаулы әдісі. Аудиторлық тексерістердің таңдаулы негізгі қағидалары.
- •2. Аудитті жүргізу этаптары. Аудитті жоспарлау процесі.
- •3 .Аудит туралы келісім-хат.
- •4. Аудиторлық есеп (қорытынды). Аудиторлық есеп құрудың жалпы талаптары және оны дайындау тәртібі.
- •Тақырып 7. Аудит сапасын бақылау
- •1. Сапаны басқару жүйесі. Аудитор жұмысының сапасын бақылаудың негізгі қағидалары
- •2. Аудитті құжаттау. Жұмыс құжаттарын дайындаудың мақсаттары мен анықтамалары. Аудиторлық құжаттардың сипаты.
- •3. Аудиторлық құжаттардың масштабы, мазмұны, формасы және типтері. Аудитордың үлгілік жұмыс құжаттары.
- •3 Тәжірибелік сабақтар
- •Тақырып 2. Қаржылық есептіліктің бағытталуы мен мақсаты. Қаржылық есептілік аудитін жүргізу талаптары.
- •Тақырып 3. Қр аудиторлық қызметті реттеу ерекшеліктері.
- •Тақырып 4. Аудиттің этикалық қағидалары. Аудиттің халықаралық стандарттарының статусы (хас).
- •Тақырып 5. Аудиторлық қызмет және аудиттің түрлері
- •Тақырып 7. Аудиторлық тәуекелділіктің компоненттері. Тәуекелділік негізділігі
- •4 Курстық жұмыс
- •4.1 Курстық жұмыстың мақсаты мен міндеттері
- •4.2 Курстық жұмыс тақырыбын таңдау мен бекіту тәртібі
- •4.3 Курстық жұмысты орындауға қойылатын талаптар
- •4.4 Курстық жұмыстың мазмұны
- •4.5 Курстық жұмысты қорғау және бағалау
- •4.6 Курс жұмысының тақырыптары
- •4.7 Курстық жұмыс тақырыбын алу варианттары
- •5 Студенттердің өздік жұмыстары
- •5.1 Студенттердің өздік жұмыстарын ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқаулар
- •5.2 Рефераттар тақырыптарының тізімі
2. Аудитті құжаттау. Жұмыс құжаттарын дайындаудың мақсаттары мен анықтамалары. Аудиторлық құжаттардың сипаты.
230 «Құжаттау» деп аталатын Халықаралық аудит стандартында «аудитор аудиторлық қорытындыны растаушы дәлелдеулерді, сондай-ақ, аудиттің Халықаралықстандарттарға сәйкес жүргізілгендігін растайтын дәлелдеулерді беру кезінде зор маңызы бар мәліметтерді құжатпен рәсімдеуге тиісті екендігі көрсетлген.
Жұмыс құжаттарының жалпы мақсаты – аудитордың аудитті нормативтік-құқықтық актілерге және жалпы көпшілік қабылдаған стандарттарға сәйкес жүргізгендігіне сенімді болуы.
Жұмыс құжаттарының маңызы төмендегілерден тұрады:
олар аудитті жүргізу және жоспарлау кезеңінде көмектеседі;
олар аудиторлық жұмысқа шолу жасауға және аудитке бақылауды ұйымдастыруға жағдай туғызады;
оларда аудиторлыққорытындыны растаушы процедуралардың орындалуы нәтижесінде алынған аудиторлық дәлелдеулер бар.
Жұмыс құжаттарындағы ақпараттар аудитор атқарған жұмыстардың және маңыздымәселерге қатысты жасалған қорытынды пікірлердің жазбаша дәлелі болып табылады. Жақсы құрылған жұмыс құжаттары аудит өткізу бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.
Жұмыс құжаттарына келесілер жатады:
1. Кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысаны және ұйымдық құрылымы туралы ақпараттар;
2. Заңдық құжаттардан, келісімдерден және жинақтардан үзінді немесе олардың көшірмесі;
3. Ревизияланатын кәсіпорынның аудитін жоспарлау процесінің негіздемесі;
4. Аудиторлық тексеруді өткізу бағдарламасы;
5. Орындалған аудиторлық процедуралардың өткізілу уақыты және көлемі, сонымен бірге олардың нәтижелері туралы жазулар;
6. Ассистенттер орындағын жұмыстарды аудитордың тексергендігінің және талдағандығының дәлелдеулері;
7. Аудиторлық процедураларды кімнің және қашан орындағаны туралы көрсетулер;
8. Аудиторлардың сарапшылармен, кеңесшілермен және үшінші жақтың басқа да өкілдерімен өткізген әңгімелерінің көшірмелері;
9. Аудитордың өз клиеніне жіберген хаттарының көшірмелері, оның ішінде өзінің міндеттемелері және ішкі бақылау жүйесінің кемшіліктері бойынша;
10. Клиенттен немесе оның өкілдерінен алынған хаттар;
11. Аудиторға тапсырылған аудиттің маңыздырақ аспектілеріне қатысты түсіндірулер;
12. Шоттардың, экономикалық субъект қызметінің көрсеткіштері мен тенденцияларының талдауы, тексеруші баланстар;
13. Өткен есепті кезеңдердің қаржылыққорытынды есебінің, сонымен бірге қорытынды есеп бойынша жасалған аудиторлық қорытындылардың, анықтамалардың, актілердің және т.б. көшірмелері;
14. Өткізілген аудиттің нәтижесі бойынша аудитор жасаған қорытынды пікірлер.
Аудиторлармен жұмыс алдында дайындалған барлық құжаттар оның жұмыс қағаздарын ажыратады және аудитті жоспарлауға көмектеседі. Сонымен қатар аудиторлық жұмыстың дәлелі болып табылады. Аудитті тексеру барысында аудитор әртүрлі мәліметтерді пайдаланады. Оларды өз кезегінде тікелей және қосалқы мәліметтер көзі деп бөледі.
Тікелей мәлімет көзі фактілерді тікелей кепілдік анықтама беретін құжаттар- бухгалтерлік есеп кестелері, түгендеу құжаттары және түгендеу қорытындысы, акті.
Қосалқы мәліметтер көзі олар материалдық емес, бірақ сол кәсіпорынның шаруашылық жұмысына қатысты мәлімет.
Бухгалтерлік есеп құжаттарын дәлел көзі мағынасы ретінде 4 топқа бөледі: алғашқы, топтаушы, ерікті, қосымша.
Алғашқы есеп құжаттары- бұл шаруашылық операциялардың нақты орындалғанын немесе оның орындалуына негіз болатын жазбаша анықтама. Топтаушы құжаттар-олар шаруашылық арасындағы өзара ішкі мағынасы бірдей өлшемдермен топтастырылғандарын жинақтап, бір жүйеге кетірілген құжаттар. Ерікті құжаттар- ол құжаттарға материалды-жауапты жұмысшының немесе басқадай қызметкерлердің өз еркімен жасайтын құжаттары. Қосымша құжаттар- кәсіпорын шаруашылығына бақылау жасаушы жеке қызметкерлердің пікір-ойын көрсететін негізде экономикалық фактілерді, құбылыстарды анықтайтын аудиторлық тексеруде көптеген мәліметтер көзі болатын құжаттар.
Аудитор өзінің жұмысында осы құжаттар арқылы фактілерді орындау мақсатымен жұмыс қозғауын жүргізіледі. Себебі, тексеру процесіндегі тфактілер тек құжаттар арқылы анықталады. Аудит барысындағы жиналған құжаттарда жүйелеу, мазмұн-мағынасына сәйкес топтау, ол аудитор мамандығының деңгейігне байланысты. Аудитордың жұмыс қағазында тіркеледі.
Сонымен, қорытындылай келе аудит жұмысы-ол бір жүйеге келтірілген белгілі құжаттар арқылы сатылап жүргізілетін тиянақты жұмыс. Аудит жұмысының сәтті жүргізілуі аудитор алдымен субьектілердің құқылық құжаттарын толық танысып және зерттеу жұмысын өте тианақты, жан-жақты жүргізгенде жүзеге асырылады. Сондықтан да аудитор әртүрлі құжаттар арқылы жан-жақты материалдар дайындап шаруашылық субьектісінің табыстылық, қаржылық есептерін тексеріп, таза пайда сомасының дұрыс анықталғандығынын дәлелдеп аудиторлық иқорытынды дайындайды. Онымен қоса жұмыс қағазындағы жиналған мәліметтерге сүйене отырып, яғни белгілі бір дәлелдер сүйене отырып кәсіпорын шаруашылығының тиімді даму жолына байланысты өзінің пікірін айтады.