- •050718 «Электр энергетикасы»
- •1.6 Айырықша деректемелер
- •1.9 Негізгі әдебиеттер тізімі
- •1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі
- •1.11 Студенттер білімін бағалау критерийлері
- •1.12 Саясат және процедуралар
- •1.13 Пәнің оқу-әдістемелік қамтамасыздандыруы
- •3 Дәрістер конспектісі
- •1 Тақырып. Электр энергияның тауар секілді ерекшеліктері және өндірілуімен байланысты мәселелері (2 сағат).
- •2 Тақырып. Отын-энергетикалық кешендері, олардың функционалды ерекшеліктері (2 сағат).
- •5 Тақырып. Электр энергетикалық жүйелері электр энергиясын өндіру, қайта өндіру беру, тарату және тұтыну үшін арналған өзара байланысты элементтер жиынтығы (2 сағат).
- •6 Тақырып. Электр энергетикалық жүейлерінің негізгі элементтерінің құрылымды орындалуы және негізгі жұмыс принциптері (2 сағат).
- •7 Тақырып. Электр энергияны берумен байланысты мәселелер (2 сағат).
- •8 Тақырып. Энергожүйелері режимдерімен басқару (2 сағат).
- •9 Тақырып. Электр энергияны беру мәселесі, қоршаған ортаға әсері (2 сағат).
- •10 Тақырып. Қазақстан Республикасы және шет елдерінде желінің және электроэнергетикалық жүйлердің дамуының болашағы мен күй-жағдайы (2 сағат).
- •11 Тақырып. Тұтынушылардың электрмен жабдықтау сапасын анықтайтын көрсеткіштер – тербелістер, ауытқулар және кернеудің симметриясыздығы, электрмен жабдықтау сенімділігі (2 сағат).
- •13 Тақырып. Салалар бойынша электрмен жабдықтау (2 сағат).
- •14 Тақырып. Релелік қорғаныстың тағайындалуы және оның энергожүйедегі орны. Релелік қорғанысқа қойылатын негізгі талаптар және қасиеттері. (2 сағат).
- •15 Тақырып. Шығарылмайтын энергетикалық қорларды пайдалану – жел, сүн сәулеленуі, көл энергиясы (2 сағат).
- •4 Тәжірибелік (семинарлық) сабақтарды орындау үшін әдістемелік нұсқаулар
- •5 Сөж үшін бақылау тапсырмалары
- •1.Конденсаторлы кондырғыларды таңдау
- •1.1 Электр жүктемелерінің есептемесі
- •1.1.1 Электр энергиясының шығынын анықтаймыз Wг, мВт
- •1.2 Қарымталау қондырғыларының есептемесі
- •2Тиімді кернеу шамасын анықтау
- •3Күш трансформаторларын таңдау
- •4 Өткізгіштер қимасын таңдау
- •4.2 Кабель желісі өткізгіштерінің қимасын таңдау
- •5Қысқа тұйықталу тоқтарының есептемесі
- •5.1 Сурет – қт нүктелерін есептеу үшін орын алмастыру сүлбесі.
- •6 Жабдықтарды тандау және оларды қысқа түйықталу тоқтары бойынша тексеру
- •6.1 Ажыратқыштар
- •6.2 Бөлгіштер
- •6.3 Қысқа тұйықтағыштар
- •6 Зертханалық жұмыстарды орындау үшін әдістемелік нұсқау
- •1 Сурет - Қуатты өлшеудегі принциалды сүлбе:
- •2 Есептегіштің техникалық сипаттамалары мен топтасуы.
- •2 Суреті – Реактив энергиясы есетегішінің сүлбесі:
- •Бақылау сұрақтары
- •1 КВ дейінгі кернеулі цех тораптарындағы қорғанысты зерттеу (2 сағат).
- •Электр энергия сапасының парамтерлері.
- •5 Оқытушымен студенттердің өзіндік жұмысының тақырыптық жоспары
- •6.1 Емтихан билеттері (суалнама)
5 Сөж үшін бақылау тапсырмалары
Санама-сызба жұмыстарының тақырыптар тізімі
1. Әлемдік энергетиканың энергетикалық қорлары және оларды пайдалану болашағы.
2. Электр энергияның әр түрлі алу жолдарының салыстырмалы талдауы.
3. Электр энергетикалық құрылыстың және электр станциялардың даму болашағы және заманына сай күйі* •
4. Аса кернеулі электр беріліс желілернің дамуы.
5. Әуе желілерінің пайдалану ерекшеліктері.
6. Энерго жүйе элементтерінің жөндеу және пайдалану ерекшеліктері.
7. Автоматтандырылған басқару жүйелері (АБЖ).
8. Тұтынушының электрмен жабдықталу құрылымы, тұтынушымен, электр энергия сапасына, қойылған талаптары.
9. Электр көлігінің электрмен жабдықтау жүйелері, тарту тораптарының көректену сүлбелері мен жұмыс режимдері.
10. Ауыл шаруашылық тағайындалу объектілерінің электрмен жабдықталуы.
11. Қалалардың және қала типті поселкелердің электрмен жабдықталуы.
12. Өндірістің әр саласындағы өндіріс объектілерінің электрмен жабдықталуы.
13. Тарату тораптарының сүлбелері және негізгі түрлері.
14. Релелік қорғаныстың заманына сай элементті базасы және оның даму кезеңдері.
15. Өндірірсті өнеркәсіп тораптары, ауылдық жердің әуе тораптары үшін, сонымен қатар магистралды желілер үшін жазааралық ҚТ желілердің сатылы тоқ қорғанысының есептемесінің негізгі шарттары және жалпы талаптары.
16. Тоқ трансформаторалары және олардың жалғану сүлбелері, қателіктері бойынша тоқ трансформаторларының жарамдылығын есептегіш тексеріс тәсілдері.
17. Кернеу трансформаторлары, олардың жалғану сүлбелері, кернеу трансформаторларының қателіктері.
18. Максималды тоқ қорғанысы және тоқ серіппесінің сүлбелері, фазааралық ҚТ осы қорғаныстардың есептемесі.
19. Төмендеткіш трансформаторлардың және автотрансформаторлардың зақымдалудан және қалыпсыз режимдерден қорғау сүлбесі, жалпы талаптары және есептеменің негізгі шарттары.
20. Релелік қорғаныс техникасы, энергожүйенің магистралды желілері кернеуінің өсуіне байланысты оның кезеңдері.
21. Электр станцияларындағы және энерго жүйедегі автоматты құрылғылар түрлері, апаттқа қарсы автоматиканың тағайындалуы.
22. Әлемде және Қазақстандағы шығарылмайтын энергетикалық қорлардың пайдалану күйі.
23. Гидроэнергетикалық қорлардың және жел энергетикалық қорлардың, күн радиациясының энергетикалық потенциал бағасы.
24. Шығарылмайтын энергетикалық қорларды пайдаланудағы салыстырмалы талдау.
Бастапқы мәндер бойынша (1.1 кестесі) кәсіпорынның элеткржабдықтау сүлбесі үшін:
қуаттың коэффициентінің
шамасы және орташа қуаты
бойынша
қажет санды есептеу керек және
(6 кВ, БТҚ жинақталған шинасында).шамаға дейін реактивті қуатты компенсациялау үшін жиналған конденсаторлы құрылғыны немес конденсатор түрін таңдау керек.
Орташа қуатты
анықтау
кезінде максимум жүктемені
сағ
болатынды сағаттың жылдық саны ретінде,
ал кәсіпорынның жұмысының сағаи санын
сағат деп алу керек.Максимум жүктемені Рм есептеу керек, « сұраныс коэффииценті» әдісімен анықтау қажет. Желіге конденсаторды қосу сүлбесін құру керек, конденсаторлы құрылғының қуатын автоматтау реттеу сүлбесін қабылдау қажет;
Сыртқы элеткрмен жабдықтаудың сүлбесі үшін тиімді кернеу шамасын анықтау керек. Энергожүйенің ТО дан БТҚ=
дейінгі арақашықтығын, U тиімді кернеудің
стандартты мәнін формуламен анықталған
стандартты емеске жақын деп алу керек;Басты БТҚ трансформатордың қуатын және санын анықтау қажет, сонымен қатар кәсіпорынның ТҚ үшін 6/0,4 кВ трансформаторды таңдау керек;
Кәсіпорынның ТҚ үшін кабелді және сыртқы элеткржабдықтың ӘЖ өткізгішінің қимасын таңдау керек. Ауалы сызық ұзындығы l1, ал кабелдінікі l2 ;
БТҚ қиылуын және жоспар құру керек;
1 суретте көрсетілген сүлбесі нүктелері үшін қысқа тұйықталу тоғын есептеу керек және ҚТ тоғы бойынша БТҚ жабдығын тексеру қажет;
БТҚ трансформаторының өтпелі дифференциальды қорғанысын есептеу керек. Қорғаныс сүлбесін құру;
тоққа тәуелді емес уақыт тұрақтылығына МТҚ сүлбесін құрастыру, қорғаныс жұмысын жасайтын параметрлерді есептеу керек;
БТҚ жерленуін есептеу (жердің меншікті кедергісі
).
кесте – Бастапқы берілгендері
|
Нұсқа № |
Желілер ұзындығы, км |
БТҚ үшін берілгендер |
380 В қабылдағыштар | ||||||
|
әуе
|
кабель
|
Топты номиналды қуат Pн1, кВт |
Табиғи
cos
|
Максимумда қатысқан коэффициент Км1 |
Топты номиналды қуат Pн2, кВт |
табиғи
cos
|
Максимумда қатысқан коэффициент Км2 | ||
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 | |
|
1 |
3 |
0,1 |
5000 |
0,85 |
0,7 |
3000 |
0,7 |
0,67 | |
|
2 |
4 |
0,2 |
10000 |
0,82 |
0,71 |
7500 |
0,71 |
0,68 | |
|
3 |
7 |
0,9 |
75000 |
0,8 |
0,72 |
45000 |
0,72 |
0,69 | |
|
4 |
5,6 |
1,5 |
15000 |
0,81 |
0,73 |
8400 |
0,73 |
0,7 | |
|
5 |
3,4 |
1,3 |
20000 |
0,85 |
0,74 |
13000 |
0,74 |
0,7 | |
|
6 |
7,1 |
0,4 |
30000 |
0,88 |
0,75 |
19000 |
0,75 |
0,74 | |
|
7 |
6,7 |
0,7 |
11000 |
0,87 |
0,76 |
6500 |
0,76 |
0,73 | |
|
8 |
8,6 |
0,8 |
30000 |
0,79 |
0,77 |
20000 |
0,77 |
0,75 | |
|
9 |
9,1 |
0,9 |
25000 |
0,74 |
0,78 |
12500 |
0,78 |
0,67 | |
|
10 |
10 |
1 |
27000 |
0,7 |
0,79 |
13700 |
0,79 |
0,68 | |
|
11 |
11 |
0,7 |
29000 |
0,65 |
0,8 |
14500 |
0,8 |
0,69 | |
|
12 |
10,5 |
0,6 |
32000 |
0,69 |
0,7 |
19400 |
0,7 |
0,7 | |
|
13 |
6 |
2 |
35000 |
0,74 |
0,71 |
17500 |
0,71 |
0,7 | |
|
14 |
8,5 |
1,9 |
45000 |
0,73 |
0,72 |
22000 |
0,72 |
0,74 | |
|
15 |
7,4 |
1,8 |
47000 |
0,71 |
0,73 |
29000 |
0,73 |
0,73 | |
|
16 |
4,5 |
1,6 |
42000 |
0,7 |
0,74 |
23000 |
0,74 |
0,75 | |
|
17 |
4,7 |
1,5 |
39000 |
0,89 |
0,75 |
17000 |
0,75 |
0,67 | |
|
18 |
7,8 |
1,4 |
37500 |
0,9 |
0,76 |
14000 |
0,76 |
0,68 | |
|
19 |
9,7 |
1,3 |
31000 |
0,87 |
0,77 |
19000 |
0,77 |
0,69 | |
|
20 |
7,5 |
2,2 |
22000 |
0,84 |
0,78 |
9800 |
0,78 |
0,7 | |
|
21 |
4,8 |
1,9 |
31000 |
0,83 |
0,79 |
17900 |
0,79 |
0,7 | |
|
22 |
3,4 |
1,5 |
32700 |
0,77 |
0,8 |
16500 |
0,8 |
0,74 | |
|
23 |
6,3 |
1,6 |
37000 |
0,79 |
0,7 |
13700 |
0,7 |
0,73 | |
|
24 |
12 |
0,6 |
41000 |
0,77 |
0,71 |
11500 |
0,71 |
0,75 | |
|
25 |
11,5 |
0,5 |
50000 |
0,74 |
0,72 |
29000 |
0,72 |
0,67 | |
|
26 |
13 |
0,4 |
39000 |
0,76 |
0,73 |
17000 |
0,73 |
0,68 | |
|
27 |
12,4 |
0,8 |
30000 |
0,85 |
0,74 |
17000 |
0,74 |
0,69 | |
|
28 |
8,2 |
2,4 |
40000 |
0,87 |
0,75 |
22000 |
0,75 |
0,7 | |
|
29 |
5,5 |
2,5 |
70000 |
0,89 |
0,76 |
39000 |
0,76 |
0,7 | |
|
30 |
5,9 |
1,9 |
9000 |
0,9 |
0,77 |
3500 |
0,77 |
0,74 | |
|
31 |
6,3 |
1,8 |
55900 |
0,74 |
0,78 |
37800 |
0,78 |
0,73 | |
|
32 |
3,8 |
1,7 |
61000 |
0,75 |
0,79 |
35000 |
0,79 |
0,75 | |
|
33 |
3,9 |
1,6 |
63000 |
0,76 |
0,8 |
23000 |
0,8 |
0,73 | |
|
34 |
4 |
1,5 |
56000 |
0,77 |
0,71 |
39000 |
0,76 |
0,72 | |
|
35 |
6,4 |
1,3 |
51000 |
0,78 |
0,72 |
24000 |
0,77 |
0,71 | |
|
36 |
7,5 |
1,2 |
47500 |
0,75 |
0,73 |
21000 |
0,78 |
0,7 | |
|
37 |
4,8 |
0,1 |
11000 |
0,85 |
0,7 |
4500 |
0,7 |
0,67 | |
|
38 |
3,4 |
0,2 |
12000 |
0,82 |
0,71 |
5500 |
0,71 |
0,68 | |
|
39 |
6,3 |
0,9 |
15000 |
0,8 |
0,72 |
7900 |
0,72 |
0,69 | |
|
40 |
12 |
1,5 |
19000 |
0,81 |
0,73 |
8900 |
0,73 |
0,7 | |
|
41 |
11,5 |
1,3 |
20000 |
0,85 |
0,74 |
11900 |
0,74 |
0,7 | |
|
42 |
13 |
0,4 |
23000 |
0,88 |
0,75 |
7700 |
0,75 |
0,74 | |
|
43 |
12,4 |
0,7 |
24000 |
0,87 |
0,76 |
13700 |
0,76 |
0,73 | |
|
44 |
8,2 |
0,8 |
27500 |
0,79 |
0,77 |
14200 |
0,77 |
0,75 | |
|
45 |
5,5 |
0,9 |
29000 |
0,74 |
0,78 |
15000 |
0,78 |
0,67 | |
|
46 |
5,9 |
1 |
32000 |
0,7 |
0,79 |
13000 |
0,79 |
0,68 | |
|
47 |
6,3 |
0,7 |
34000 |
0,65 |
0,8 |
19000 |
0,8 |
0,69 | |
|
48 |
3,8 |
0,6 |
35500 |
0,69 |
0,7 |
21000 |
0,7 |
0,7 | |
|
49 |
3,9 |
0,5 |
36000 |
0,74 |
0,71 |
25000 |
0,71 |
0,7 | |
|
50 |
2 |
1,5 |
37000 |
0,73 |
0,72 |
11000 |
0,72 |
0,74 | |
|
51 |
3 |
1,6 |
41000 |
0,71 |
0,73 |
23000 |
0,73 |
0,73 | |
|
52 |
4 |
0,6 |
25000 |
0,7 |
0,74 |
11200 |
0,74 |
0,75 | |
|
53 |
7 |
0,5 |
43000 |
0,89 |
0,75 |
29000 |
0,75 |
0,67 | |
|
54 |
5,6 |
0,4 |
44000 |
0,9 |
0,76 |
30000 |
0,76 |
0,68 | |
|
55 |
3,4 |
0,8 |
54000 |
0,85 |
0,77 |
35000 |
0,77 |
0,69 | |
|
56 |
7,1 |
2,4 |
55400 |
0,82 |
0,78 |
39000 |
0,78 |
0,7 | |
|
57 |
6,7 |
2,5 |
59000 |
0,8 |
0,79 |
24500 |
0,79 |
0,7 | |
|
58 |
8,6 |
1,9 |
60000 |
0,81 |
0,8 |
35000 |
0,8 |
0,74 | |
|
59 |
9,1 |
1,8 |
63000 |
0,85 |
0,7 |
41000 |
0,7 |
0,73 | |
|
60 |
10 |
1,7 |
66000 |
0,88 |
0,71 |
45000 |
0,71 |
0,75 | |
|
61 |
11 |
1,6 |
67000 |
0,87 |
0,72 |
34000 |
0,72 |
0,67 | |
|
62 |
10,5 |
1,5 |
75000 |
0,79 |
0,73 |
38000 |
0,73 |
0,68 | |
|
63 |
6 |
1,3 |
64000 |
0,74 |
0,74 |
27000 |
0,74 |
0,69 | |
|
64 |
8,5 |
1,2 |
77000 |
0,7 |
0,75 |
38000 |
0,75 |
0,7 | |
|
65 |
9 |
0,1 |
30000 |
0,65 |
0,76 |
10000 |
0,76 |
0,7 | |
|
66 |
7,5 |
0,2 |
44400 |
0,69 |
0,77 |
15000 |
0,77 |
0,74 | |
|
67 |
7 |
0,9 |
37600 |
0,74 |
0,78 |
17000 |
0,78 |
0,73 | |
|
68 |
6 |
1,5 |
39800 |
0,73 |
0,79 |
15000 |
0,79 |
0,75 | |
|
69 |
8 |
1,3 |
41200 |
0,71 |
0,8 |
14000 |
0,8 |
0,73 | |
|
70 |
10 |
0,4 |
43700 |
0,7 |
0,7 |
25000 |
0,7 |
0,67 | |
|
71 |
11,5 |
0,7 |
44500 |
0,89 |
0,71 |
31000 |
0,71 |
0,68 | |
|
72 |
13 |
0,8 |
49000 |
0,9 |
0,72 |
23000 |
0,72 |
0,69 | |
|
73 |
15 |
0,9 |
35000 |
0,87 |
0,73 |
21000 |
0,73 |
0,7 | |
|
74 |
14,5 |
1 |
37000 |
0,84 |
0,74 |
19800 |
0,74 |
0,7 | |
|
75 |
14 |
0,7 |
13500 |
0,83 |
0,75 |
7400 |
0,75 |
0,74 | |
|
76 |
12 |
0,6 |
14200 |
0,77 |
0,76 |
7700 |
0,76 |
0,73 | |
|
77 |
11 |
0,5 |
15700 |
0,79 |
0,77 |
4500 |
0,77 |
0,75 | |
|
78 |
10,5 |
1,5 |
16500 |
0,77 |
0,78 |
7400 |
0,78 |
0,67 | |
|
79 |
6,5 |
1,6 |
13200 |
0,74 |
0,79 |
5400 |
0,79 |
0,68 | |
|
80 |
7,8 |
0,6 |
17800 |
0,76 |
0,8 |
8000 |
0,8 |
0,69 | |
|
81 |
4,8 |
0,5 |
27700 |
0,85 |
0,7 |
18000 |
0,7 |
0,7 | |
|
82 |
5,8 |
0,4 |
29300 |
0,87 |
0,71 |
13000 |
0,71 |
0,7 | |
|
83 |
3,8 |
0,8 |
31300 |
0,89 |
0,72 |
17500 |
0,72 |
0,74 | |
|
84 |
9,2 |
2,4 |
25000 |
0,9 |
0,73 |
12300 |
0,73 |
0,73 | |
|
85 |
9,6 |
2,5 |
26500 |
0,74 |
0,74 |
12000 |
0,74 |
0,75 | |
|
86 |
10,1 |
1,9 |
31200 |
0,75 |
0,75 |
14000 |
0,75 |
0,67 | |
|
87 |
11,4 |
1,8 |
34000 |
0,76 |
0,76 |
12000 |
0,76 |
0,68 | |
|
88 |
10,3 |
1,7 |
32000 |
0,77 |
0,77 |
15000 |
0,77 |
0,69 | |
|
89 |
9,2 |
1,6 |
52000 |
0,78 |
0,78 |
25600 |
0,78 |
0,7 | |
|
90 |
8,7 |
0,1 |
52500 |
0,79 |
0,79 |
27000 |
0,79 |
0,7 | |
|
91 |
7,5 |
0,2 |
13700 |
0,8 |
0,8 |
8000 |
0,8 |
0,74 | |
|
92 |
6,4 |
0,9 |
14500 |
0,7 |
0,7 |
7000 |
0,7 |
0,73 | |
|
93 |
7 |
1,5 |
15000 |
0,71 |
0,71 |
6000 |
0,71 |
0,75 | |
|
94 |
9 |
1,3 |
27000 |
0,72 |
0,72 |
12000 |
0,72 |
0,67 | |
|
95 |
9,2 |
0,4 |
65000 |
0,73 |
0,73 |
34000 |
0,73 |
0,68 | |
|
96 |
9,4 |
0,7 |
70000 |
0,74 |
0,74 |
39000 |
0,74 |
0,69 | |
|
97 |
7,5 |
0,8 |
72000 |
0,75 |
0,75 |
41000 |
0,75 |
0,7 | |
|
98 |
7 |
0,9 |
73000 |
0,76 |
0,76 |
45000 |
0,76 |
0,7 | |
|
99 |
6,7 |
1 |
74500 |
0,77 |
0,77 |
43000 |
0,77 |
0,74 | |
