92
Решение. Разложить по степеням (x −1) – это разложить в окрестности точки x0 =1. Функция f (x) является многочле-
ном, а следовательно, имеет непрерывные производные любого порядка при любом действительном значении x . Вычислим производные:
|
′ |
3 |
|
|
2 |
|
′ |
|
f (x)= 4x |
− 6x |
+ 6x, |
f (1)= 4 , |
|||||
|
|
|||||||
|
′′ |
|
2 |
|
|
|
′′ |
|
f (x)=12x |
−12x + 6, |
f (1)= 6 , |
||||||
|
||||||||
f |
′′′ |
|
|
|
|
|
′′′ |
|
(x)= 24x −12, |
|
f (1)=12 , |
||||||
f (IV)(x)= 24 , |
|
|
f (IV)(1)= 24 , |
f (V)(x)= 0 ,
…
Подставляя производные в ряд Тейлора, имеем
f (x)~ 1 + 4(x −1)+ 26!(x −1)2 + 123! (x −1)3 +
+244! (x −1)4 + 50!(x −1)5 +... =
=1 + 4(x −1)+ 3(x −1)2 + 2(x −1)3 + (x −1)4 . Ответ: 1 + 4(x −1)+ 3(x −1)2 + 2(x −1)3 + (x −1)4 .
Определение 2.16. Ряд Тейлора (2.33) при x0 = 0 называ-
ется рядом Маклорена и имеет вид
f (0)+ f ′(0)x +... + f (n )(0)xn +... .
1! n!
Приведем разложения в ряд Маклорена некоторых элементарных функций:
ex =1 + |
x |
+ |
x2 |
+... + |
xn−1 |
|
+... при x (− ∞;+∞), |
||||||
|
|
|
|
(n −1)! |
|||||||||
1! |
2! |
|
|
|
|
||||||||
sin x = |
x |
− |
x3 |
+... + |
(−1)n−1 x2n−1 |
+... при x (− ∞;+∞), |
|||||||
|
|
|
|||||||||||
1! |
3! |
|
|
|
(2n −1)! |
|
|
|
|
93 |
|
|
cos x =1 − |
x2 |
+... + |
(−1)n−1 x2(n−1) |
+... при x (− ∞;+∞), |
|
|
(2(n −1))! |
|
|||
2! |
|
|
|
||
(1 + x)m =1 + m x + m(m −1)x2 |
+... + |
||||
|
|
1! |
2! |
|
|
+ m(m −1) ... (m − n + 2)xn−1 +... , при x (−1;1), m – любое, |
||||||||||||
(n −1)! |
|
|
|
|
|
|
||||||
ln(1 + x)= x − |
x2 |
+... + |
(−1)n−1 xn |
|
+... при x (−1;1]. |
|||||||
|
|
n |
||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
arctgx = x − |
x3 |
+... + |
(−1)n−1 x2n−1 |
|
+... при x [−1;1]. |
|||||||
|
|
|||||||||||
3 |
|
|
|
2n −1 |
|
|
|
|
|
|||
Пример 2.27. Разложить функцию f (x)= e−x2 в ряд Мак- |
||||||||||||
лорена. |
|
|
x2 |
|
xn |
|
||||||
Решение. Так как ex =1 + x + |
+... + |
+...– разложе- |
||||||||||
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
n! |
ние в ряд Маклорена функции ex при любом x , то, заменяя x на − x 2 в этом тождестве, получаем
e−x2 =1 − x2 +... + (−1)n x2n +... .
n!
Ответ: 1 − x2 +... + (−1)n x2n +... .
n!
2.2.6. Приближенные вычисления с помощью степенных рядов
Разложение в ряд Маклорена элементарных функций применяется для приближенных вычислений значений функций, определенных интегралов, для приближенного решения дифференциальных уравнений, при этом важным является вопрос об оценке погрешности вычислений.
94
Если ряд знакочередующийся и удовлетворяет условиям теоремы Лейбница, то для остатка Rn ряда верна фор-
мула Rn = an+1 − an+2 + an+3 − ... ≤ an+1 . Если ряд с поло-
жительными членами, то используют формулу для остаточного члена (теорема 2.13).
Рассмотрим примеры.
Пример 2.28. Вычислить 5 1,1 с точностью до 0,001.
Решение. Подставляя в разложение функции (1 + x)m x = 0,1 и m = 15 , получаем
5 1,1 = (1 + 0,1)15 =1 + 15 0,1 +
|
|
1 |
1 |
|
|
|
1 1 |
1 |
|
|||||
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
−1 |
|
− 2 |
|
|
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|||||||
+ |
|
|
0,01 + |
|
5 5 |
5 |
|
0,13 +... = |
||||||
|
|
2! |
|
|
|
|
3! |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
=1 + 0,02 − 0,0008 + 0,000048 −... . |
Имеем знакочередующийся ряд. Так как в задании нужно вычислить приближенно с погрешностью ε = 0,001, то отбрасы-
ваемый остаток R n по абсолютной величине должен быть меньше ε. Учитывая, что R1 ≤ a2 = 0,0008 < ε = 0,001,
5 1,1 ≈1 + 0,02 =1,020 .
Ответ: 1,020.
Пример 2.29. Вычислить e , взяв в разложении в степенной ряд три члена. Оценить погрешность.
Решение. Используя разложение для |
ex при x = |
1 |
, имеем |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||
1 2 |
=1 + |
+ |
|
|
+ R2 |
|
|
|||||
e |
|
|
|
|
, |
|
|
|||||
2 |
|
2! |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
95 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
значит, |
|
|
e ≈1 + 1 |
+ 1 =1,625 . В общем виде |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
Rn (x)= |
|
f (n+1)(x0 + θ(x − x0 ))(x − x0 )n+1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Подставляя n = 2 , |
|
x0 = 0 , |
x = |
1 |
|
, f (x)= ex , получаем |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
θ 1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, θ (0;1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Оцениваем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
θ 1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1,7 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
θ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
< |
|
|
|
2 |
|
|
|
< |
|
|
|
< 0,036 . |
||||||||||||||||||||
θ <1, e2 |
< e2 , R2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
8 6 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
В качестве погрешности ε можно выбрать ε = 0,05 . |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ответ: |
|
e ≈1,63 , |
ε = 0,05 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 sin x |
dx |
с точностью до 0,0001. |
|||||||||||||||||||||||||||||
Пример 2.30. Вычислить ∫ |
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
(Подынтегральная функция f (x)= |
sin x |
|
определена при x ≠ 0 . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
При x = 0 по непрерывности получаем f (0)=1). |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Разделив почленно ряд для sin x на x , будем |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
иметь |
sin x |
=1 − |
|
x |
2 |
|
+ |
x4 |
|
− |
|
x6 |
|
+... . Отсюда, интегрируя по- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x |
|
3! |
|
5! |
|
7! |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
членно, получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
1 |
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
4 |
|
|
|
|
|
x |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
dx |
= ∫ |
|
1 − |
|
|
|
|
|
|
+ − |
|
|
|
|
|
|
|
− − |
|
|
|
|
|
|
+ |
... dx = |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
5! |
|
|
|
|
7! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
= |
1 |
|
|
− |
1 |
|
1 |
|
|
2 |
dx + |
1 |
|
1 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
−... =1 − |
|
|
1 |
|
+ |
|
1 |
|
|
−... . |
|||||||||||||||||||||||||
∫dx |
|
|
|
|
∫ x |
|
|
|
|
|
|
∫ x |
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
3! |
|
|
5! |
|
|
|
3! 3 |
|
|
5! 5 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
96
В знакочередующемся ряде, удовлетворяющем теореме Лейб-
ница, 51! 5 = 352801 < 0,0001 = ε, поэтому приближенно вычис-
ляем интеграл, отбросив все члены ряда, начиная с 51! 5 . Итак,
1 sin x |
dx ≈1 − |
1 |
≈ 0,944 . |
||
∫ |
|
|
|||
x |
3! 3 |
||||
0 |
|
|
Ответ: 0,9444.
Пример 2.31.* Найти решение дифференциального уравнения y′′ = 2xy′+ 4y , удовлетворяющее начальным условиям y(0)= 0 , y′(0)=1 .
Решение. Представляем решение y в виде степенного ряда
y = a0 + a1x + a2x2 +... + an xn +....
На основании начальных условий находим a0 = 0 , a1 =1 . Сле-
довательно,
y = x + a2x2 + a3x3 +... + an xn +... ,
y′ =1 + 2a2 x + 3a3x2 +... + nan xn−1 +... ,
y′′ = 2a2 + 3 2a3x +... + n(n −1)an xn−2 +... .
Подставив полученные выражения в заданное уравнение и приравняв коэффициенты при одинаковых степенях x , имеем
2a2 = 0 , откуда a2 = 0 ,
3 − 2a3 = 2 + 4 , откуда a3 =1 ,
4 3a4 = 4a2 + 4a2 , откуда a4 = 0 ,
n(n −1)an = (n − 2)2an−2 + 4an−2 , откуда an = 2na−n−12 , … .
97
Тогда a2k = 0 , a2k+1 = 2a2k2k−1 .
Так как
1
a5 = 241 = 2!1 , a7 = 3!1 , a9 = 4!1 ,…, a2k+1 = 2 (k2k−1)! = k!1 ,…,
то
|
|
x3 |
x5 |
|
|
x |
7 |
|
|
|
x2k+1 |
||||||||
y = x + |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
+... + |
|
|
|
|
|
1 |
|
2! |
3! |
|
|
k! |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
x2 |
|
x4 |
|
|
x6 |
|
|
|
x2k |
|||||||
= x 1 |
+ |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
+... + |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
1! |
|
|
2! |
|
|
|
|
3! |
|
|
|
k! |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: y = xex2 .
+... =
+... = x ex2 .
2.2.7. Задачи для самостоятельной работы
Найти область сходимости функционального ряда
∞ |
x +1 |
n |
∞ |
1 |
|
|
|
|||
1. ∑n! |
|
|
. |
2. ∑ |
|
|
|
|
. |
|
x |
|
+ |
3n +1) |
|||||||
n=1 |
|
|
n=1 xn (n2 |
|
3*. Доказать равномерную сходимость на множестве действи-
тельных чисел R ряда |
∞ sin x |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
∑ |
2n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
n=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Найти область сходимости степенного ряда |
|
|
|||||||||||||||||
4. |
x |
+ |
x2 |
+... + |
xn |
+...; |
|
5. |
x + |
x2 |
+... + |
xn |
+...; |
|||||||
2 |
|
|
n |
|
4 |
nn |
||||||||||||||
|
|
2 + 2 |
n + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
∞ |
|
(2x)n |
|
|
∞ (x −3)n |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
6. |
∑ |
|
|
; |
|
7. |
∑ |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
3n+1 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
n=1 |
n |
|
n=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
∞ |
|
(−1)n xn |
|
|
∞ |
n x −1 |
n |
|
|
|
|
||||||||
8. |
∑ |
|
|
|
; |
9. |
∑ |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
n + 2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
n=1 |
|
n=1n +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
98 |
||
|
Найти сумму ряда |
|||||||||
|
|
x2 |
|
|
|
x3 |
|
|
xn+1 |
|
10*. |
|
|
+ |
|
|
+... + |
|
+... . |
||
2 |
3 |
n +1 |
||||||||
11*. − 2x + 4x3 |
− 6x5 +... + (−1)n 2nx2n−1 +... . |
|||||||||
|
Разложить функцию в ряд Тейлора |
|||||||||
12. |
y = |
|
1 |
, |
x0 |
= 3. 13. y = x ln(1 + x), x0 = 0 . |
||||
|
||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||
14. |
y = |
|
1 + x2 |
, x0 = 0 . |
15.Вычислить e2 с точностью до 0,001.
16.Вычислить cos 18π с точностью до 0,0001.
1 2 |
dx |
|
17*. Вычислить ∫ |
, взяв два члена в разложении ряда. |
|
0 |
1 + x4 |
|
Оценить погрешность.
0,8
18. Вычислить ∫ x10 sin xdx с точностью до 0,001.
0
19*. Найти решение уравнения y′ = 2x − y , удовлетворяющее
|
условию y(0)= 2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
Ответы. 1. |
x = −1. |
2. |
(− ∞;−1] [1;+∞). |
4. [−1;1). |
|||||||||||||||||||
5. (− ∞;+∞). 6. |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
7. (0;6). 8. (−1;1] |
. 9. (−1;3). |
|||||||||||||||
− |
|
|
; |
|
|
|
|
|
. |
|||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||
10. |
− x − ln1 − x |
|
|
|
11. |
|
|
|
|
|
− 2x |
|
||||||||||||
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
(1 + x2 )2 |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
12. |
1 |
− |
x −3 |
+ |
(x −3)2 |
|
+... + |
(−1)n+1(x −3)n−1 |
|
+... . |
||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
9 |
|
|
|
|
27 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3n |
|
|||||||
13. |
x |
2 − |
x3 |
+... + |
(−1)n xn+1 |
+... . |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
99
|
x2 |
1 x4 |
|
|
|
|
n+1 1 3 ... (2n −3) x2n |
|||||||||||
14. 1 + |
|
|
− 2 |
|
|
+... + (−1) |
|
|
+... . |
|||||||||
2 |
|
|
4 |
2 4 ... (2n − 2) 2n |
||||||||||||||
15. 7,389. |
|
16. 0,9848. |
17. 0,4971, ε = 0,0001. |
18. 0,006. |
||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
x |
2 |
|
x |
3 |
|
|
|
+ 2(x −1)= 4e |
−x + 2(x −1). |
|||
19. y = 4 1 − |
+ − |
|
− |
|
|
+... |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
1! |
2! |
3! |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3.Ряды Фурье
2.3.1.Ряд Фурье для 2π− периодической функции
Пусть функция f (x), определенная на множестве действительных чисел, является интегрируемой и 2π− периодической.
Определение 2.17. Тригонометрический ряд вида
a0 |
∞ |
|
|
+ ∑(an cos nx + bn sin nx), |
(2.34) |
||
2 |
|||
n=1 |
|
в котором коэффициенты a0 , a1, b1, a2 , b2 ,..., an , bn ,... находятся по формулам
a0 |
= |
1 |
π∫f (x)dx , |
an = |
1 π∫f (x)cos nxdx , |
|
||
|
|
|||||||
|
|
π −π |
|
|
π −π |
|
|
|
bn |
= |
1 π∫f (x)sin nxdx , |
|
|
|
|||
|
|
π −π |
|
|
|
f (x); |
|
|
называется |
рядом |
Фурье |
функции |
числа |
||||
a0 , a1, b1, a2 , b2 ,..., an , bn ,... |
называются |
коэффициентами |
||||||
Фурье. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ряд Фурье (2.34) функции f (x) может расходиться, может |
||||||||
сходиться к сумме S(x), не совпадающей с |
f (x). Поэтому в |
общем случае говорят, что функция f (x) порождает ряд Фурье, и пишут
|
a0 |
∞ |
|
f (x)~ |
+ ∑(an cos nx + bn sin nx). |
||
2 |
|||
|
n=1 |
100
Укажем достаточные условия представимости функции f (x) рядом Фурье.
Теорема 2.14 (Дирихле). Если 2π-периодическая функция f (x) кусочно непрерывна и имеет кусочно непрерывную производную на отрезке [− π; π], то ряд Фурье, построенный для этой функции, сходится во всех точках. Сумма полученного ряда S(x) равна значению функции f (x) в точках непрерывности функции. В точках разрыва функции f (x) сумма ряда равняется среднему арифметическому пределов функции f (x) справа и слева, т.е.
S(x0 )= |
f (x0 − 0)+ f (x |
0 |
+ 0) |
, |
x0 - точка разрыва. |
2 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
Пример 2.32. Разложить в ряд Фурье функцию |
|||||
|
f (x)= 0, − π < x ≤ 0, |
||||
|
x, |
|
0 < x < π. |
Решение. Функция f (x) (рис.2.2) удовлетворяет условиям теоремы 2.14.
.
Найдем коэффициенты Фурье:
a0 |
|
1 |
π |
1 0 |
π |
|
|
1 |
π2 |
|
π |
|
= |
|
∫f (x)dx = |
∫ 0 |
dx + ∫ xdx |
= |
π 2 |
= |
2 |
, |
|||
|
|
π −π |
π −π |
0 |
|
|
|
|
|
1 |
π |
1 0 |
π |
|
|
an = |
|
∫f (x)cos nxdx = |
∫ 0 |
cos nxdx + ∫ x cos nxdx |
= |
|
|
||||||
|
π −π |
π −π |
0 |
|
|
101
|
|
u = x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
du = dx |
|
|
|
|
|
1 |
x sin nx |
|
π |
|
1 π |
|
|
= |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
= |
dv = cos nxdx |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− n 0∫sin nxdx |
|
|||||||||||||||
|
π |
|
|
|
n |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v = |
1 |
sin nx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
1 cos nx |
|
π |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
, если n = 2k +1, |
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
πn |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
πn |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0, |
|
|
|
если n = 2k, |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
1 |
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x cos nx |
|
π |
1 |
π |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
bn = |
∫f (x)sin nxdx |
= |
|
|
− |
|
+ |
∫cos nxdx |
= |
|||||||||||||||||||||
π |
|
π |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
−π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
0 |
n |
0 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
1 cos nπ = |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
= − |
|
cos nπ + |
|
sin nx |
|
= − |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
πn |
n2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 , еслиn = 2k +1,
=n1
− n , еслиn = 2k.
Таким образом, ряд Фурье будет иметь вид |
|
||||||||||||||||||||||
|
(x)= |
π |
− |
2 |
cos x |
+ |
cos 3x |
+ |
cos 5x |
+ |
|
+ |
|||||||||||
f |
4 |
|
|
|
|
2 |
|
3 |
2 |
|
|
5 |
2 |
... |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
π |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
sin x |
|
sin 2x |
|
sin 3x |
|
|
sin 4x |
|
|
||||||||||||
|
+ |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
+... . |
||
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
4 |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
В точках разрыва функции |
|
f (x) x0 |
= (2k −1)π, k Z, сумма |
ряда равна среднему арифметическому её пределов справа и слева, т.е. π2 .
Ответ: f (x)= |
π |
|
2 |
cos x |
|
cos 3x |
|
|
||
|
− |
|
|
|
+ |
|
|
+... |
+ |
|
4 |
|
2 |
3 |
2 |
||||||
|
|
π |
1 |
|
|
|
|
sin x |
|
sin 2x |
|
sin 3x |
|
||
+ |
|
− |
|
+ |
|
−... . |
|
1 |
2 |
3 |
|||||
|
|
|
|