- •ПРАДМОВА
- •1. ЗМЕСТ КУРСАЎ І ПЕРАЛІК ПЫТАННЯЎ, ЯКІЯ ЎВАХОДЗЯЦЬ У ІХ ПРАГРАМЫ
- •1.1. Уводзіны ў курс
- •1.2. Гідрамеханічныя працэсы і апараты
- •1.3. Цеплавыя працэсы і апараты
- •1.4. Масаабменныя працэсы і апараты
- •2. МЕТАДЫЧНЫЯ РЭКАМЕНДАЦЫІ ПА ВЫВУЧЭННІ КУРСАЎ
- •3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ ЗАДАННЯЎ
- •3.1. Змест заданняў. Выбар задання і варыянта зыходных даных
- •Прыклад выбару варыянта задання і задач для выканання кантрольных работ.
- •Прыклад выбару даных да задачы.
- •3.2. Указанні па афармленні кантрольных заданняў
- •Прыклад выканання спасылак на крыніцы інфармацыі.
- •Прыклад афармлення ўмовы задачы і яе рашэння.
- •3.3. Агульныя рэкамендацыі для выканання кантрольных работ
- •3.4. Рэкамендацыі для выканання кантрольнай работы №1
- •Рэкамендацыі для выканання задач 1А–1Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 2А–2Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 3А–3Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 4А і 4Б
- •Рэкамендацыі для выканання задач 4В–4Д
- •3.5. Рэкамендацыі для выканання кантрольнай работы №2
- •Рэкамендацыі для выканання задач 5А–5Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 6А–6Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 7А–7Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 8А–8Д
- •Рэкамендацыі для выканання задач 9А–9Д
- •4. КАНТРОЛЬНАЯ РАБОТА № 1
- •4.1. Кантрольнае заданне А
- •Задача 1А
- •Задача 2А
- •Задача 3А
- •Задача 4А
- •4.2. Кантрольнае заданне Б
- •Задача 1Б
- •Задача 2Б
- •Задача 3Б
- •Задача 4Б
- •4.3. Кантрольнае заданне В
- •Задача 1В
- •Задача 2В
- •Задача 3В
- •Задача 4В
- •4.4. Кантрольнае заданне Г
- •Задача 1Г
- •Задача 2Г
- •Задача 3Г
- •Задача 4Г
- •4.5. Кантрольнае заданне Д
- •Задача 1Д
- •Задача 2Д
- •Задача 3Д
- •Задача 4Д
- •5. КАНТРОЛЬНАЯ РАБОТА № 2
- •5.1. Кантрольнае заданне А
- •Задача 5А
- •Задача 6А
- •Задача 7А
- •Задача 8А
- •Задача 9А
- •5.2. Кантрольнае заданне Б
- •Задача 5Б
- •Задача 6Б
- •Задача 7Б
- •Задача 8Б
- •Задача 9Б
- •5.3. Кантрольнае заданне В
- •Задача 5В
- •Задача 6В
- •Задача 7В
- •Задача 8В
- •Задача 9В
- •5.4. Кантрольнае заданне Г
- •Задача 5Г
- •Задача 6Г
- •Задача 7Г
- •Задача 8Г
- •Задача 9Г
- •5.5. Кантрольнае заданне Д
- •Задача 5Д
- •Задача 6Д
- •Задача 7Д
- •Задача 8Д
- •Задача 9Д
- •ДАДАТАК А
- •Асноўныя ўласцівасці насычанай вадзяной пары
- •Парцыяльны ціск аміяку над яго воднымі растворамі ў стане раўнавагі
- •Парцыяльны ціск дыаксіду серы над яго воднымі растворамі ў стане раўнавагі
- •Асноўныя характарыстыкі колцавых насадак, якія загружаны ў апарат неўпарадкавана
- •ДАДАТАК Б
- •Матэрыялы, якія запазычаны з дапаможніка [6]
- •ДАДАТАК В
- •Матэрыялы, якія запазычаны з дапаможніка [7]
- •ДАДАТАК Г
- •Інструкцыя карыстальніка
- •ЛІТАРАТУРА
- •ЗМЕСТ
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
дзе РЛК і РЦК – ціскі насычанай пары ЛК і цяжкалятучага кампанента (ЦК) сумесі пры сярэдняй тэмпературы вадкасці ў калоне адпаведна, Па.
ККДз талерак вызначаюць па дапаможніку [6] з графічнай залежнасці на рысунку 7.4 з выкарыстаннем у неабходных выпадках папраўкі, якую бяруць па рысунку 7.5 (залежнасць на рысунку 6.6, дапаможнік [7]). Папраўка па рысунку 7.5 [6] улічвае ўплыў даўжыні шляху вадкасці на талерцы на велічыню ККДз. Даўжыню шляху вадкасці на талерцы вызначаюць з улікам схемы, якая паказана на рысунку 7. На гэтым рысунку: Dк – дыяметр калоны (талеркі); П – перыметр пераліву; l – даўжыня шляху вадкасці.
Рабочую скорасць пары ў калоне пры рашэнні задачы 8Г разлічваюць па ўраўненню (64), расход дыстыляту вызначаюць з залежнасці (79).
Пры рашэнні задачы 8Д вызначаюць і разлічваюць умовы раўнавагі сумесі (з пабудовай лініі раўнавагі на х− у -дыяграме і t− х− у - дыяграмы); малярную і масавую долі ЛК у зыходнай сумесі і прадуктах раздзялення; масавыя расходы зыходнай сумесі і дыстыляту; мінімальны і рабочы флегмавыя лікі; рабочыя лініі калоны; лікі тэарэтычных і сапраўдных талерак; вышыню талерчатай часткі калоны; адносную цеплату кандэнсацыі пары флегмы і дыстыляту; цеплавую магутнасць дэфлегматара.
Рэкамендацыі для выканання задач 9А–9Д
Перад выкананнем задач 9А–9Д неабходна вывучыць па падручніках тэму «Сушка, сушыльныя апараты і ўстаноўкі» і азнаёміцца па дапаможніку [6] з матэрыялам на с. 423–430 і прыкладамі 10.1–10.24, а таксама з прыкладамі разлікаў сушылак на с. 456–464 (па дапаможніку [7]
– з матэрыялам на с. 372–379, прыкладамі 9.1–9.26, а таксама з прыкладамі разлікаў сушылак на с. 407–414). Колькасць вільгаці ў матэрыяле пры сушцы вызначаецца праз яго вільготнасць u , кг вільгаці/кг вільготнага матэрыялу, і праз змяшчэнне вільгаці u' , кг вільгаці/кг сухога матэрыялу. Такім чынам, u – гэта масавая доля вільгаці ў матэрыяле, u' – адносная масавая доля вільгаці ў матэрыяле. Носьбітам вільгаці (фазай, якая адводзіць пару вільгаці ад матэрыялу; сушыльным агентам) пры тэрмічнай сушцы з’яўляецца вільготны газ. Пры канвектыўнай сушцы гэты газ адначасова з’яўляецца і цепланосьбітам. У якасці сушыльнага агента
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
57 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
звычайна выкарыстоўваюцца паветра або дымавыя газы, якія з мэтай паніжэння тэмпературы папярэдне разбаўленыя паветрам. Разбаўленыя паветрам дымавыя газы блізкія па сваіх складзе і фізічных уласцівасцях да паветра. З-за таго што адной з фаз пры сушцы з’яўляецца вільготны газ, веданне і ўжыванне яго параметраў (тэмпература, тэмпература мокрага тэрмометра, тэмпература пункта расы, адносная вільготнасць, змяшчэнне вільгаці, энтальпія, парцыяльны ціск пары вільгаці і інш.) неабходныя пры разліках матэрыяльнага і цеплавога балансаў, кінетычных канстант сушыльных працэсаў і апаратаў. Параметры вільготнага паветра прасцей за ўсё знайсці па дыяграме стану вільготнага паветра ( I −x -дыяграме, дыяграме Рамзіна). Гэтая дыяграма для тэмператур паветра не большых за 200°С прадстаўлена на рысунку 10.1 [6] (на рысунку 9.1 [7]). Параметры вільготнага паветра могуць быць вызначаны і аналітычна. Для гэтага павінны быць вядомы яго тэмпература Т , К, і адносная вільготнасць φ (або змяшчэнне вільгаці х , кг вільгаці/кг сухога паветра).
Змяшчэнне вільгаці ў паветры
х=0,622 |
|
φ Рн |
, |
(87) |
|
|
П−φ Рн |
||||
|
|
|
|
||
х=0,622 |
Рнр |
, |
(88) |
||
П− Рнр |
|
дзе Рн – ціск насычанай пары вады пры тэмпературы Т , Па; П – агульны ціск парагазавай сумесі, Па;
Рнр – ціск насычанай пары вады пры тэмпературы пункта расы, Па.
Велічыня Рн у залежнасці ад Т для тэмператур ад 253 да 353 К прыведзена ў табліцы 5 дадатку А.
Парцыяльны ціск пары ў парагазавай сумесі Р , Па: |
|
Р=φ Рн . |
(89) |
Энтальпія вільготнага паветра I , кДж/кг сухога паветра: |
|
I = 1,01 1,97 x T −273 2493 x . |
(90) |
Пры рашэнні задачы 9А вызначаюць і разлічваюць: расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу ў сушылцы; прадукцыйнасць сушылкі па
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
58 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
зыходным і высушаным матэрыяле; змяшчэнне вільгаці і энтальпію для паветра на ўваходзе ў каларыфер; энтальпію паветра на выхадзе з каларыфера; энтальпію паветра на выхадзе з сушылкі; змяшчэнне вільгаці для паветра на выхадзе з сушылкі; масавы расход сухога паветра праз сушылку; цеплавую магутнасць каларыфера сушылкі; масавы расход вільготнага паветра на выхадзе з сушылкі і яго шчыльнасць; аб’ёмную прадукцыйнасць выцяжнога вентылятара. Пры рашэнні дадзенай задачы энтальпію паветра на выхадзе з сушылкі I 2 , кДж/кг сухога паветра, вызначаюць сумесным рашэннем ураўненняў цеплавога балансу для сапраўднай і тэарэтычнай сушылак. Гэтыя ўраўненні запісваюць для адносных расходаў цяпла (расходаў цяпла ў разліку на 1 кг вільгаці, якая выдаляецца) пры выкананні ўмовы, што параметры вільготнага паветра на выхадзе з сапраўднай і тэарэтычнай сушылак аднолькавыя:
|
|
q= |
|
I1− I 0 |
|
; |
|
(91) |
|
|
|
x2−x1 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
qт= |
I 2− I 0 |
; |
|
(92) |
|||
|
|
x2− x1 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
=q−qт= |
I1− I 2 |
, |
(93) |
||||
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
x2−x1 |
|
|||
дзе q і |
qт – |
адносныя расходы цяпла ў сапраўднай |
і тэарэтычнай |
||||||
сушылках адпаведна, кДж/кг вільгаці; |
|
||||||||
I 1 , I 0 |
і I 2 |
– энтальпіі вільготнага паветра на выхадзе з каларыфера |
(уваходзе ў сушылку), уваходзе ў каларыфер і выхадзе з сушылкі адпаведна, кДж/кг сухога паветра;
– рознасць адносных расходаў цяпла ў сапраўднай і тэарэтычнай сушылках, кДж/кг вільгаці;
x1 і x2 – змяшчэнне вільгаці ў паветры на ўваходзе і |
выхадзе з |
сушылкі адпаведна, кг/кг сухога паветра. |
|
Напружанне сушылкі па вільгаці А , кг/(м3·с): |
|
А=W /V , |
(94) |
дзе W – расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу ў сушылцы, кг/с; V – карысны аб’ём сушылкі, м3.
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
59 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
I, кДж/кг сухога паветра
x, кг/кг сухога паветра
Рыс. 8. I −x -дыяграма вільготнага паветра для тэмпературы ад 0 да 700°С
Шчыльнасць вільготнага паветра можна вызначыць па ўраўненню (34) з дадзенага дапаможніка або з выкарыстаннем залежнасцей (10.11) або (10.12) з дапаможніка [6] (залежнасці (9.8) з дапаможніка [7]).
Пры рашэнні задачы 9Б вызначаюць і разлічваюць: вільготнасць матэрыялу на ўваходзе ў сушылку; прадукцыйнасць сушылкі па зыходным матэрыяле; энтальпію газаў на ўваходзе ў сушылку; змяшчэнне вільгаці ў
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
60 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
газах на выхадзе з тэарэтычнай сушылкі (пры выкананні ўмовы, што энтальпія газаў на выхадзе з сушылкі роўная іх энтальпіі на ўваходзе ў сушылку); змяшчэнне вільгаці і энтальпію газаў на выхадзе з сапраўднай сушылкі; масавы расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу ў сушылцы; масавы расход сухіх газаў праз сушылку; масавы расход вільготных газаў на ўваходзе ў сушылку; іх шчыльнасць на ўваходзе ў сушылку (выкарыстаць рэкамендацыі да рашэння задачы 8А); аб’ёмны расход газаў на ўваходзе ў сушылку; тэмпературы мокрага тэрмометра для газаў на ўваходзе ў сушылку і на выхадзе з яе; змяшчэнне насычанай пары вільгаці пры тэмпературах мокрага тэрмометра на ўваходзе ў сушылку і на выхадзе з яе; сярэднюю рухальную сілу сушкі; аб’ём барабана; дыяметр і даўжыню
барабана. Сярэдняя рухальная сіла сушкі |
xсяр , кг/кг сухога паветра, пры |
|||||
рашэнні гэтай задачы вызначаецца наступным чынам: |
|
|||||
xсяр = |
xн1− x1 − xн2− x2 |
|
|
|||
ln |
xн1− x1 |
, |
(95) |
|||
|
||||||
|
xн2− x2 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
дзе xн1 і xн2 – змяшчэнні насычанай пары вільгаці пры тэмпературах мокрага тэрмометра на ўваходзе ў сушылку і на выхадзе з яе адпаведна, кг/кг сухога паветра.
Расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу ў сушылцы, W , кг/с, звязаны з разліковым аб’ёмам барабана V p , м3, наступным чынам:
W =βV V p xсяр , |
(96) |
дзе βV – аб’ёмны каэфіцыент масааддачы, кг/(м3·с).
Параметры дымавых газаў пры рашэнні задачы 9Б належыць вызначаць па I − x -дыяграме, якая змешчана на рысунку 8.
Пры рашэнні задачы 9В вызначаюць і разлічваюць абсалютны ціск пары ў каларыферы і яе тэмпературу; тэмпературу паветра на выхадзе з каларыфера; сярэднюю розніцу тэмператур цепланосьбітаў у каларыферы; агульны расход цяпла на сушку; энтальпію і змяшчэнне вільгаці ў паветры на ўваходзе ў каларыфер; энтальпію паветра на выхадзе з каларыфера; масавы расход сухога паветра праз каларыфер і сушылку; масавы і аб’ёмны расходы вільготнага паветра на ўваходзе ў каларыфер; энтальпію паветра на выхадзе з сушылкі; тэмпературу паветра на выхадзе з сушылкі, змяшчэнне вільгаці ў ім; расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу ў
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
61 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
сушылцы; адносны расход цяпла на сушку; прадукцыйнасць сушылкі па абсалютна сухім матэрыяле; адносную цеплату кандэнсацыі грэючай пары ў каларыферы і яе расход.
Пры рашэнні задачы 9Г вызначаюць і разлічваюць: плошчу паверхні валка, якая пакрыта пастай; тэмпературу грэючай пары; расход пары вільгаці, якая выдаляецца з пасты ў разліку на 1 м2 паверхні; каэфіцыент цеплааддачы ад паверхні пасты да паветра; каэфіцыент цеплаперадачы ад грэючай пары да паветра; шчыльнасць цеплавога патоку ад грэючай пары да паветра; агульны расход цяпла ў сушылцы; расход вільготнага (зыходнага) матэрыялу ў разліку на 1 кг вільгаці, якая выдаляецца; прадукцыйнасць сушылкі па вільгаці, якая выдаляецца; прадукцыйнасць па вільготным і высушаным матэрыяле; адносную цеплату кандэнсацыі грэючай пары і яе расход. Прыклад на с. 463, 464 дапаможніка [6] (на с. 413, 414 дапаможніка [7]) змяшчае шмат інфармацыі, якая можа быць выкарыстана пры рашэнні задачы 9Г. Формула для вызначэння расходу пары вільгаці, якая выдаляецца з пасты ў разліку на 1 м2 паверхні, W п , кг/ (м2·с), з выкарыстаннем адзінак вымярэння фізічных велічынь СІ мае наступны выгляд:
|
W п=8,5 10−8 w0,8 Pн−Pп , |
(97) |
дзе w – сярэдняя скорасць паветра над паверхняй матэрыялу, м/с; |
|
|
Рн |
– ціск насычанай пары вільгаці пры тэмпературы |
паверхні |
матэрыялу, Па; |
|
|
Рп |
– парцыяльны ціск пары ў паветры над матэрыялам, Па. |
|
Вызначэнне тэмпературы паверхні матэрыялу праводзіцца метадам
паслядоўных прыбліжэнняў. Агульны расход цяпла ў сушылцы |
Q , Вт, з |
||
улікам страт цяпла разлічваецца па формуле |
|
||
Q= 1 |
b |
qF п , |
(98) |
100 |
дзе b – каэфіцыент, які ўлічвае страты цяпла;
q – шчыльнасць цеплавога патоку ад грэючай пары да паветра, Вт/м2; F п – плошча паверхні валка, якая пакрыта пастай, м2.
Расход цяпла Q таксама вызначаецца з ураўнення цеплавога балансу:
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
62 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
Q=W [ 1 |
b |
rп.в gп c tп.п−tп ], |
(99) |
100 |
дзе W – агульны расход вільгаці, якая выдаляецца з матэрыялу, кг/с; rп.в – адносная цеплата параўтварэння пары вільгаці, Дж/кг;
gп – расход вільготнага матэрыялу ў разліку на 1 кг вільгаці, якая выдаляецца, кг/кг; с – цеплаёмістасць вільготнага матэрыялу, Дж/(кг·К);
tп.п – канечная тэмпература матэрыялу (тэмпература паверхні пасты), К;
tп – пачатковая тэмпература матэрыялу, К.
Зураўнення матэрыяльнага балансу
gп= |
Gп |
= |
1−uк |
, |
(100) |
|
1−uп |
||||
|
W |
|
|
дзе Gп – расход зыходнага (вільготнага) матэрыялу, кг/с.
Пры рашэнні задачы 9Д вызначаюць і разлічваюць: прадукцыйнасць сушылкі па высушаным матэрыяле і па вільгаці, якая выдаляецца; змяшчэнне вільгаці ў паветры на ўваходзе ў сушылку і на ўваходзе ў каларыфер; тэмпературу, энтальпію, пункт расы для паветра на ўваходзе ў каларыфер; тэмпературу мокрага тэрмометра для паветра на выхадзе з сушылкі (прыняць за тэмпературу матэрыялу на выхадзе з сушылкі); адносныя страты цяпла на нагрэў матэрыялу, у навакольнае асяроддзе; адносную колькасць цяпла, якое ўносіцца ў сушылку вільгаццю; рознасць адносных расходаў цяпла ў сапраўднай і тэарэтычнай сушылках; энтальпію паветра на выхадзе з сушылкі; змяшчэнне вільгаці ў паветры на выхадзе з сушылкі; масавы расход сухога паветра; агульны расход цяпла на сушку; цеплавы ККДз сушылкі. Рознасць адносных расходаў цяпла ў сапраўднай і тэарэтычнай сушылках (пры адсутнасці транспартных
устройстваў) , Дж/кг вільгаці: |
|
=qм qст−cв tп−273 , |
(101) |
дзе qм і qст – адносныя страты цяпла з высушаным матэрыялам і ў навакольнае асяроддзе адпаведна, Дж/кг вільгаці; св – цеплаёмістасць вады, Дж/(кг·К);
tп – пачатковая тэмпература матэрыялу, К.
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
63 |
ЗАДАННЯЎ |
|
Дз.Р. Калішук, М.П. Саевіч Працэсы і апараты хімічных вытворчасцей
Па велічыні |
з ураўнення (93) вызначаюцца метадам паслядоўных |
прыбліжэнняў |
I 2 і x2 . Звычайна пры гэтым задаюцца значэннем x2 і |
разлічваюць I 2 . Калі пункт на I − x -дыяграме, які адпавядае значэнням
x2 |
і |
I 2 , ляжыць на лініі тэмпературы паветра t2 (з задання да задачы), то |
x2 |
і |
I 2 вызначаны правільна. |
Планы алгарытмаў задач, якія рэкамендуюцца ў дапаможніку, у большасці сваёй з’яўляюцца не адзінымі, якія прыводзяць да правільнага рашэння. Неабходна таксама звярнуць увагу на тое, што абазначэнні фізічных велічынь, якія дадзены ў формулах пры тлумачэннях рашэнняў задач, правадзейныя толькі ў межах адпаведнай тэмы курса.
3. МЕТАДЫЧНЫЯ ЎКАЗАННІ І РЭКАМЕНДАЦЫІ ДЛЯ ВЫКАНАННЯ КАНТРОЛЬНЫХ |
64 |
ЗАДАННЯЎ |
|