Ражкоў_Асновы вядзення

17.2. Вынікі лясных пажараў

Агонь як экалагічны фактар:

–значныя страты арганічнага рэчыва, пагаршэнне лесараслінных

умоў;

–гінуць асноўныя кампаненты лясной экасістэмы, патрэбна аднаўленне лесу;

–у пашкоджаных насаджэннях узнікаюць успышкі масавага размнажэння караедаў, вусачоў, златак, даўганосікаў і іншых шкоднікаў;

–уплыў на ніжнія слаі атмасферы (задымленне, выкіды СО і СО2)

–ёсць і станоўчыя вынікі: слабай і сярэдняй інтэнсіўнасці нізавыя пажары стымулююць аднаўленне ягаднікаў, паляпшаюць аднаўленне сасны і лістоўніцы і інш).

У цэлым па масштабах уплыву на лясныя экасістэмы пажары застаюцца страшным сацыяльным, экалагічным і эканамічным бедствам

Уплыў пажараў на фізіка-хімічныя ўласцівасці глебы:

–мінералізацыя арганічнага рэчыва, зніжэнне кіслотнасці, змяненне воднага рэжыму;

–змяненне глебаўтваральнага працэсу (забалочванне, эрозія) Змена парод на гарэльніках: травяна-кустовая стадыя – асінавыя

або бярозавыя маладнякі – падрост цёмнахваёвых парод (елка) – асінава-бярозавыя дрэвастоі з другім ярусам хваёвых парод – змешаныя лістава-цёмнахваёвыя дрэвастоі – чыстыя цёмнахваёвыя насаджэнні (працягласць каля 180 гадоў пасля пажару)

Санітарны стан – успышкі шкоднікаў і хвароб у гарэльніках

Уплыў лясных пажараў на фаўну (змяненне саставу лясоў і кармавой базы, знішчэнне птушыных гнёздаў)

Забруджванне плошчаў радыенуклідамі пры пажарах.

17.3. Барацьба з ляснымі пажарам

Пры тушэнні пажараў прымяняюцца наступныя тактычныя прыёмы:

1)акружэнне пажару;

2)атака з фронту;

3)атака з флангаў (звядзенне на клін);

132

4) тушэнне пры дапамозе адпалу ад загараджальных палос. Выбар тактычнага прыёму залежыць ад віду і інтэнсіўнасці пажару, наяўнасці сіл і сродкаў пажаратушэння.

Тактычны прыём акружэнне пажару – адначасовае тушэнне ўсяго беражка – рэкамендуецца прымяняць пры тушэнні нізавых пажараў слабай інтэнсіўнасці пры дастатковай колькасці сіл і сродкаў пажаратушэння.

Мал. 117.

Атаку з фронту рэкамендуецца прымяняць пры тушэнні нізавога пажару слабай інтэнсіўнасці ў тых выпадках, калі для адначасовага тушэння ўсяго беражка не хапае сіл і сродкаў. Тушэнне пачынаюць з фронту пажару дзвюма групамі тушыльшчыкаў, якія прасоўваюцца да флангаў і тылу.

У залежнасці ад інтэнсіўнасці і віду пажару тушэнне франтальнага беражка можа весціся як актыўным, так і пасіўным спосабам (адпалам).

Мал. 118.

133

Калі тушэнне з фронту немагчыма з-за моцнага задымлення і вышыні полымя, яго пачынаюць з флангаў дзвюма групамі тушыльшчыкаў, якія прасоўваюцца па флангах да фронту. Гэты прыём называюць атакай з флангаў.

Мал. 119.

Пры атацы з флангаў і тылу пажар паступова зводзяць на клін, але фронт пажару яшчэ некаторы час распаўсюджваецца. Пажар будзе лакалізаваны ў выпадку, калі групы тушыльшчыкаў будуць рухацца хутчэй за агонь.

Тушэнне нізавых пажараў моцнай інтэнсіўнасці і верхавых, што распаўсюджваюцца з вялікай хуткасцю, найбольш мэтазгодна

адпалам ад заграджальных палос.

Мал. 120.

Тэхніка і тактыка тушэння нізавых пажараў можа быць рознай:

–захлістванне беражка нізавога пажару

–тушэнне пажараў грунтам

134

–тушэнне беражка пажару струменем паветра (паветрадуйкі)

–тушэнне нізавых пажараў з дапамогай вогнетушыльных хімічных рэчываў (бішафіт, ОСБ–1, метафасіл)

–тушэнне пажараў з дапамогай мінералізаваных палос.

Тэхніка і тактыка тушэння верхавых пажараў:

– адпалам. Адпал – гэта штучна выкліканы кантралюемы нізавы агонь, накіраваны ў бок пажару.

Мал. 121. Прымяненне адпалу пры верхавым пажары: а – чакаемы вынік; б – магчымы вынік

Мал. 122. Віды адпалу

–з дапамогай загараджальных мінералізаваных палос

–тушэнне верхавых пажараў вадой

–тушэнне штучна выкліканымі ападкамі

Тэхніка і тактыка тушэння тарфяных пажараў:

– тушэнне вадой са змочвальнікамі (сульфанол, іншыя сродкі)

135

–лакалізацыя ачага пажару канавай

–прымяненне воднага раствору «Тофасілу» пры глыбіні прагарання торфу да 30 см.

17.4. Арганізацыя аховы лясоў ад пажараў

Папярэджванне лясных пажараў:

–прагназаванне пажарнай небяспекі па ўмовах надвор’я (разлік паказчыка гарымасці лясоў Гідраметэацэнтрам);

–планаванне супрацьпажарных мерапрыемстваў (праекты суп-

рацьпажарнага ўпарадкавання лясоў Белдзіпралесам, генеральны план, штогадовыя аператыўныя планы)

–лесапажарная прапаганда (СМІ, работа з насельніцтвам, наглядная агітацыя ў лясах)

–кантроль за выкананнем патрабаванняў правіл пажарнай бяспекі ў лясах (кантроль за арганізацыямі, прадпрыемствамі і асобнымі грамадзянамі, якія праводзяць работы ў лесе, або наведваюць яго; меры для спынення парушэння; улік парушэнняў).

–мерапрыемствы па абмежаванні распаўсюджвання пажараў

(супрацьпажарныя бар’еры, мінералізаваныя палосы, супрацьпажарныя разрывы, супрацьпажарныя заслоны, супрацьпажарны ўзлесак, супрацьпажарныя канавы)

Мал. 123.

136

Выяўленне лясных пажараў. Спосабы выяўлення:

–наземны

–авіяцыйны

–камбінаваны

–аэракасмічныя сродкі

Абслугоўванне лясных пажараў:

–пажарна-хімічныя станцыі пры лясгасах і лясніцтвах

–лесапажарнае абсталяванне і сродкі тушэння

Мал. 126.

138

Мал. 128.

140