5. Асаблівасці вонкавай і унутранай будовы птушак.

Функціі:абарона ад ахлоджвання і намакання, стварэнне нясучай паверхні крыла і абцякальнай формы. Пёры пакрываюць птушку на асобных участках скуры – птэрыліях, паміж імі знаходзяцца пазбаўленыя пераў участкі – аптэрыі. Пяро (penna) складаецца з пругкага ствала (rachis) і бакавых пласцінак – вонкавага і унутранага махалаў (pogonium). Верхняя частка ствала да якога прымацоўваецца махала, носіць назву стрыжня (scapus). Ніжняя частка называецца ачын (calamus). Кожнае махала утворана бародкамі 1-га і 2-га парадку. Пёры бываюць контурныя (рулевыя, махавыя, покрыўныя) і пуховыя (пуховае пер’е і пух). Пуховае пер’е – адсутнасць бародкі другога парадку. Асноўныя пігменты афарбоўкі пераў – меланіны (чорны, буры, серы) і ліпахромы (чырвоны, жоўты, зялёны). Пазваночнік птушак складаецца з 4-ох аддзелаў: шыйнага, груднога, кражавага, хваставога. Шкілет пярэдніх канечнасцяў складзены з 3-ох аддзелыў: кісці, перадплечча, пляча. Кісць мае усяго 3-ы пальцы. Грудзіна вельмі вялікая і мае выгляд шырокай пласцінкі – груднога кіля, да якога прымацоўваюцца вялікая і малая грудныя мышцы. Перадплечча складаецца з 2-ух касцей – больш тоўстай лакцявой і параўнальна тонкай прамянёвай. Сэрца птушак вялікае, 4-ох камернае. Легкія аданосна малыя, але вельмі прадуктыўныя за кошт навылетнай сістэмы трубачак і паветраных капіляраў, пазбаўленых альвіол. Наяўнасць танкасценных эластычных вырастаў лёгкіх – паветраных мяшкоў (падвоенае дыханне – абмен газаў пры удыху і выдыху). Страўнік у птушкі складзены з 2-ух аддзелаў: пярэдні – жалезісты (хімічная апрацоўка ежы) і задні - мускульны (механічная апрацоўка ежы). Спецыяльнае расшырэнне стрававода – валлё (для размягчэння і ператраўлення грубай ежы). Выдзяляльная сістэма уключае парныя 3-ох лопасцевыя ныркі, а таксама мачаточнікі, якія адкрываюцца у кедаку. Палавыя органы самцоў уключаюць парныя семяннікі, а таксама семяправоды, якія адкрываюцца у клааку. Самкі маюць правы (рэдукаваны) і левы (развіты) яечнікі з яйцаводамі, якія таксама адкрываюцца у клааку. Асабліва развіты паўшар’і пярэдняга мозгу , мазжачок, зрокавыя бугаркі прамежнага мозгу.

15. Атрад дзятлы (piciformes)

Сям’я дзятлавых (picidae). Гэта дрэвавыя лазальныя птушкі з моцнай рабрыстай, на канцы долатападобнай дзюбай, жорсткім хвастом. які абапіраецца ў ствол у час-лазання, кароткімі нагамі і загнутымі, вельмі вострымі ўчэпістымі кіпцюрамі. Ноздры прыкрытыя шчоткай густых шчацінападобных пёраў. Язык вельмі доўгі, ліпкі, з цвёрдым зазубраным вастрыём на канцы. манагамы. Вялікі пярэсты дзяцел (dendrocopus major) буйнейшы за шпака. насенне хвойных дрэў, жывельная ежа. Вясной п’юць сок дрэў. Яек 5-7. 12-13 дзен.Трохпалы дзяцел (picoides tridactylus) вельмі пражорлівы. у спелых лясах. лічынкі. Зялены дзяцел (picus veridis) у ліставым лесе. насякомыя(мурашы і іх лічынкі). Яек 5-9. 12-13 дзен. Чорны дзяцел (driocopus martius) старыя лясы з мохавы балотамі, ельнікі і сасновыя бары, гарэльнікі. Харч – лічынкі. Яек 3-5. 12-14 дзен.