 
        
        вышмат полезно
.pdf 
Определение 2.2. Число b называют пределом функции y f x при x a , если для всякого числа 0 (как бы мало оно ни было) можно указать такое число 0, что для всех значений x , удовлетворяющих неравен-
| ству | 
 | x a | 
 | , будет выполняться неравенство | 
 | f x b | 
 | . | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||
| Записывают lim f x b 0 :0 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | f x b | 
 | , | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| т.е. | x a ,a f x b ,b , это геометрически означает, что | |||||||||||||||
для аргументов, попавших в окрестность точки a , значения функции попадают в окрестность точки b.
Рассмотрим понятия односторонних пределов функции.
Определение 2.3. Если y f x стремится к пределу b при x a только с одной стороны (справа x a или слева x a ), то b называют пределом функции y f x в точке x a справа или слева и обозначают:
| b f a 0 lim | f x | или b f a 0 lim | f x . | 
| x a 0 | 
 | x a 0 | 
 | 
Существует понятие о бесконечном пределе (бесконечно большая функция), хотя это и означает отсутствие предела как числа.
| 
 | ||||||||||||||||||
| Определение 2.4. lim f x , если для любого числа M 0 можно указать | ||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| такое число M 0, что для всех значений x , | 
 | удовлетворяющих | ||||||||||||||||
| неравенству 0 | 
 | x a | 
 | , будет выполняться неравенство | 
 | f x | 
 | M . | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||||
| lim f x M 0 M :0 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | f x | 
 | 
 | M | |||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||||
| x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | ||||||||||||||||||
| Приведите в качестве иллюстраций к ниже приведенным равенствам | ||||||||||||||||||
| графики функций f x . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| lim f x | ; lim | f x ;lim f x | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| x a | 
 | 
 | x a 0 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
Приведенные выше определения пределов не являются рабочими правилами для их отыскания. Поэтому, рекомендуется использовать следующие основные теоремы о пределах переменных величин, а также известные пределы, их следствия и некоторые распространенные приемы алгебраических преобразований, например, освобождение от иррациональности в знаменателе или в числителе дроби и др.
21
 
Основные теоремы о пределах
Теорема 2.1
Теорема 2.2
Теорема 2.3
Теорема 2.4
lim c c,c const ,
x a
| lim f1 | x f2 x lim f1 x lim f | 2 x | , | |||||||||
| x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x a | x a | 
 | 
 | ||
| lim | f1 | x | f2 x | lim f1 x lim f2 x , | 
 | |||||||
| x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x a | 
 | x a | 
 | 
 | |
| lim | f | x | 
 | 
 | lim f1 | x | , | 
 | x 0. | 
 | 
 | |
| 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | x a | 
 | lim f2 | 
 | 
 | |||
| f2 | x | lim f2 | x | 
 | 
 | |||||||
| x a | 
 | 
 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x a | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
При этом предполагается, что пределы функций f1 x и f2 x существуют.
Теорема 2.5 (о пределе «зажатой последовательности»). Если члены последовательностей xn , yn , zn , начиная с некоторого номера n0 ,
удовлетворяют неравенствам xn yn zn и при этом limxn limzn a , то
n n
последовательность yn сходится к числу a .
Таблица известных пределов
1. limsinx 1 (первый замечательный предел).
x 0 x
| 
 | 
 | 1 | x | e , e 2,71828... | (второй замечательный предел). | 
| 2. lim 1 | x | 
 | |||
| x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
Следствия из первого и второго замечательных пределов (3 – 6)
| 3. | lim 1 x x | e . | 4. limtgx limarcsinx limarctgx 1. | ||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | x 0 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x 0 x | x 0 | x | x 0 x | |||||||
| 5. | limax | 
 | 1 lna . | 6. | lim | ln | x 1 | 1. | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 
 | x 0 | xk | x | 
 | 
 | x 0 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 7. | lim | 
 | 0 a 1 . 8. | limlnx 0. | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 
 | x ax | 
 | 
 | 
 | 
 | x | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | a0x p a1x p 1 | ... ap 1x ap | 
 | 
 | 
 | 0,если p q | ||||||||||
| 9. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ,если p q | |||||
| b xq b xq 1 | ... b | x | b | ||||||||||||||
| 
 | x | 
 | 
 | 
 | a | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 0 | 1 | 
 | q 1 | 
 | q | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 0 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | b ,если p q | ||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 0 | 
 | |
| 10. lim 1 0. | 11. | lim | 1 ; lim | 
 | 1 | . | 
 | ||||||||||
| 
 | x x | 
 | x 0 0 | x | 
 | x 0 0 | x | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 22 | 
 | |
 
Условные, но вполне понятные символические выражения
00; ; 1 ; ; 0 ; 0 0 ; 0 - обозначают кратко 00; ;1 ; ; 0 ;00; 0 и называют неопределенностями.
Неопределенности
00; ; ; 0 ;1 ;00; 0
Для раскрытия неопределенности типа 1
| 12. lim f x g x | lim f x 1;limg x | 
 | |
| x a | x a | x a | |
имеет место известное соотношение lim f x g x
x a
| ex a | f | 
 | 
 | 
 | 
 | x | . | 
| lim | 
 | x | 1 g | 
 | 
 | 
Далее рассмотрим некоторые приемы раскрытия неопределенностей (т.е. доведение их до вполне определенного ответа).
2.3. Решение некоторых типовых задач, рассматриваемых в аудитории
| 2.3.1. Показать, | что последовательность 1,1 | , 1 | , | 1 | ,... | 1 n ,...имеет своим | ||||
| 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 4 | 9 | 16 | 
 | n2 | |
| пределом нуль, | определив для каждого 0 | число | M M , такое, что | |||||||
| 
 | xn a | 
 | при всех n M . Заполнить таблицу: | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | 
 | 0,25 | 0,01 | 
 | 
 | 
 | 
 | 0,0025 | ||
| 
 | M | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
Решение.Зададимсянекоторым малымположительнымчислом (тем самым зададим окрестность точки 0) и определим, с какого номера все члены последовательности окажутся в -окрестности точки 0.
| Имеем | 
 | x | 0 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 n 0 | 
 | 
 | 1 | n2 1 n | 1 | . | 
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n2 | 
 | 
 | n2 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| Объявим искомым номером M ближайшее натуральное число, лежащее пра- | ||||||||||||||
| вее числа | 1 | 
 | 
 | (или совпадающее с ним, если оно окажется целым). Тогда при | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
23
 
| n M , т.е. при | n | 1 | будет выполняться неравенство | 
 | 1 n | 0 | 
 | , | 
| 
 | 
 | |||||||
| 
 | 
 | n2 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
| следовательно, по определению lim | 1 n | 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | n2 | 0. | 
 | |||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 0,25 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 0,01 | 0,0025 | |
| M | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 10 | 20 | 
| 
 | 
 | 
 | 2n 1 | 
 | 1 2n | 3 | 
 | 
 | 
 | |||
| 2.3.2. Вычислить lim | 
 | 
 | 
 | . | 
 | |||||||
| 5n 7 | 2 5n | 3 | 
 | |||||||||
| 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
Решение. Применяя теорему 2.2 и 2.4 о пределах и предел 9 из таблицы известных пределов, получим
| 
 | 2n 1 | 
 | 1 2n | 3 | 
 | 
 | 2n 1 | 
 | 1 2n | 3 | 
 | 2 | 2 | 0. | |
| lim | 
 | 
 | 
 | lim | lim | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 5n 7 | 2 5n | 3 | 5n 7 | 2 5n | 3 | 5 | |||||||||
| n | 
 | 
 | 
 | n | n | 
 | 
 | 5 | 
 | ||||||
| 2.3.3. Показать, что предел последовательности | lim | 
 | n 2 | n | 
 | 0. | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| Решение. Из соотношений 0 | x | 
 | n 2 | n | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | n 2 n | 
 | 
 | n | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
Видно, что последовательность зажата последовательностями, пределы кото-
рых равны нулю при n , таким образом, lim xn n 2 n 0.
n
| 2.3.4. Вычислить lim | 
 | n 2 n | 
 | . | 
| n | 
 | 
 | 
Решение. Данную задачу можно решить и с помощью основных теорем о пределах. Имеем неопределенность типа . Умножим числитель и знаме-
| натель на сопряженное выражение | 
 | n 2 | n , применяя теорему 2.4, и | |||||||||||||
| предел 10 из таблицы известных пределов, получим | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| lim n 2 | n lim | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 0. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
| n 2 | n | lim | 
 | n 2 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| n | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 2.3.5. Показать, что предел последовательности limqn 0 | , если | 
 | q | 
 | 1. | |||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
24
 
Решение. При q 0 это очевидно. Пусть 0 q 1. Исходя из неравенства Бернулли (свойство С, раздел 2.2), запишем
| 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | , откуда следует, что | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | q | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | q | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | q | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | q | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||
| 
 | q | n | 0 | 
 | 
 | 
 | q | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | M . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1/ | 
 | q | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | q | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| Это и означает, что | limqn 0. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 2.3.6. Доказать, что | lim | 2n | 0 | . | Решение. Пусть | x | 
 | 2n | , тогда | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | n! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n n! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 0 xn | 2 | 
 | 2 | 
 | 2 | ... | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | n 2 | 
 | 9 | 2 | n | 0 | при | n на основании при- | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1 | 2 | 3 | n | 2 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 3 | 
 | 
 | 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||
| мера 2.3.5. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | Таким образом, последовательность зажата последовательностями, пре- | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| делы которых при n | равны нулю. По теореме 2.5 | lim | 2n | 0. | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n n! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| 2.3.7. Доказать, что lim | n! | 0. Решение. Из оценки 0 | n! | 
 | 1 | 
 | 2 | 
 | 3...n 1 | , | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n nn | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | nn | 
 | n | n n n | 
 | ||||||||||
| верной для любого n N , следует, что последовательность | n! | 
 | зажата по- | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | nn | 
 | n! | 
 | 
 | |||
| следовательностями, имеющими предел ноль при n , т.е. | 
 | lim | 
 | 0. | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n nn | 
 | ||||
| 2.3.8. Вычислить lim | 
 | 3 n3 2n 1 | 
 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | n | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
Решение. Разделим числитель и знаменатель на nk , где k наибольший пока-
| затель степени, из показателей степеней числителя и знаменателя. В данном | ||||||||||||
| примере k 1 | n3 | 2n 1 n . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 3 | n | 3 | 2n 1 | 
 | 3 1 | 2 | 
 | 1 | 
 | 
 | ||
| 
 | 
 | n3 | 
 | |||||||||
| Тогда lim | 
 | 
 | lim | 
 | n2 | 1. | ||||||
| 
 | 
 | n 2 | 
 | 
 | 2 | 
 | ||||||
| n | 
 | 
 | n | 1 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 25 | ||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
 
| 2.3.9. Вычислить lim n 2 ! n 1 !. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n 3 ! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| Решение. Применяя свойство факториала n 1 ! n! n 1 , запишем | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| lim | n 2 ! n 1 ! | lim | 
 | n 1 ! n 2 n 1 ! | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | n 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | lim | 
 | 1 | 
 | 
 | 0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n 2 n 3 | 
 | 
 | 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| n | 
 | 
 | n 3 ! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | n 1 ! n 2 n 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | n n | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 2 3 ... n | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 2.3.10. Вычислить lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| Решение. В числителе выражения стоит арифметическая прогрессия, сумма | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| которой равна 1 2 3 ... n n n 1 / 2. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 2 | 
 | 3 | 
 | ... | 
 | n | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | n | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | n | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||
| Тогда lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | n | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | n 2 | n | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| lim | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 
 | 2 n 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2.4. Задачи для самостоятельного решения | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2.4.1. Доказать, что un n 1 | стремится к 1 | при n . Начиная с какого n | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | и 1 не превышает 10 4 . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||
| абсолютная величина разности между un | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Вычислить пределы последовательностей: | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2.4.2. | 
 | limn3 100n2 1 | . 2.4.3. | lim | 
 | 2n 1 4 | n 1 4 . 2.4.4. | lim | 
 | 3 n3 2n 1 | . | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 2n 1 4 | 
 | 
 | n 2 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | n | 
 | 100n2 15n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | n 1 4 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2.4.5. | lim | 
 | 3 n2 n | . 2.4.6. | 
 | lim | 
 | 
 | n2 1 n 2 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 3 n6 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| 2.4.7.lim | 
 | 
 | 
 | 3 n4 | 1 n3 2n2 1 | 
 | 
 | . 2.4.8. lim | 
 | 
 | n! | 
 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 3n3 | 1 | 
 | n 1 ! n! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | n 4 n6 6n5 2 5 n7 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n 2 ! n 1 !. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 1 | 
 | 
 | 1 | ... | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2n 1. | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||
| 2.4.9. | 
 | lim | 2.4.10. | lim | 
 | 2 | 
 | 4 | 
 | 2n | 
 | . 2.4.11. | lim | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | n | n 2 ! n 1 ! | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 1 | 
 | 
 | ... | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | n | 2n 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 3 | 
 | 
 | 9 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 21/n 1. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 3n | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||
| 2.4.12. lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | n | 21/n 1 | 
 | 2.4.3. 15/17; 2.4.4. 1; | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Ответы: 2.4.2. ; | 
 | 2.4.5. 0; 2.4.6. 4; 2.4.7. 1; 2.4.8. 0; | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 26 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
 
2.4.9. 1; 2.4.10. 4/3; 2.4.11. 1; 2.4.12. 0.
ЗАНЯТИЕ 3.
3. ВЫЧИСЛЕНИЕ ПРЕДЕЛА ФУНКЦИИ
| 3.1. Решение некоторых типовых задач, рассматриваемых в аудитории. | ||||||||||||||||||||||||||||
| 3.1.1. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x 3x 2 в точке x 1 имеет предел, равный 1, т.е. | ||||||||||||||||||||
| lim 3x 2 | 1. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| x 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| Решение. | 0 | 
 | 3x 2 1 | 
 | 
 | 
 | 3(x 1) | 
 | 3 | 
 | x 1 | 
 | 
 | 
 | x 1 | 
 | /3, если взять | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||
| , то из | 
 | x 1 | 
 | 
 | 
 | 3x 2 1 | 
 | , что и требовалось доказать. | ||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | |||||||||||||||||||||||||||
| 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 5x 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 3.1.2. Вычислить lim | . | |||||||||||||||||||||||||||
| 
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x 1 | 2x 4 | ||||||||||||||||||||||
Решение. Пользуясь теоремами о пределах для нахождения данного предела достаточно подставить в функцию предельное значение аргумента:
| lim | 5x 3 | 
 | 5 1 3 | 4 . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 2x 4 | 2 1 4 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| x 1 | 
 | 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| 3.1.3. Вычислить lim | 5x 3 | . Решение. lim | 5x 3 | lim | 5 1 3 | 
 | 
 | 8 | 
 | 
 | ||||
| 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | x 1 0 | x2 1 | x 1 0 | x2 1 | x 1 0 | 1 1 | 
 | 
 | 0 | 
 | 
 | |
Предел отношения многочленов Pn x , Qm x , содержащих неопределен-
ность.
| 3.1.4. Вычислить lim | x2 | 9 | 
 | . | |
| x2 | 2x 3 | ||||
| x 3 | 
 | ||||
Решение. При подстановке предельного значения аргумента в функ-
цию получается неопределенность вида 0 . Следует разделить оба много-
0
члена на x 3 . Тогда, получаем
| lim | x2 | 9 | 
 | lim | x 3 x 3 | lim | x 3 | 
 | 3 | . | ||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
| x2 | 2x 3 | x 3 x 1 | x 1 | 2 | ||||||||
| x 3 | x 3 | x 3 | 
 | 
 | ||||||||
При вычислении lim Pn x следует в числителе и знаменателе вынести и
x 0 Qm x
сократить наименьшую степень, а в случае lim Pn x наибольшую.
x Qm x
27
 
Аналогичный прием применяется и при вычислении пределов некоторых иррациональных выражений.
| 3.1.5. Вычислить lim | x3 | 2x 3 | . | ||
| 
 | x2 | 5 | 
 | ||
| x | 
 | 
 | |||
Решение. Имеем неопределенность типа , которую можно раскрыть, вы-
нося в числителе и в знаменателе x3 или, используя предел 9 в таблице известных пределов.
| lim | x3 1 2/ x2 | 3/ x3 | 
 | lim | 1 2/ x2 3/ x3 | . | |||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 5/ x3 | 
 | x | 1/ x 5/ x3 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| x x3 1/ x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||
| 3.1.6. Вычислить lim | x7 | 2x3 x | 
 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| x5 | x2 2x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | x 0 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| Решение. lim | 
 | x7 2x3 x | lim | x6 2x2 1 | 
 | 1 | . | ||||||||||||||
| 
 | x5 x2 2x | x4 | x 2 | 
 | 2 | ||||||||||||||||
| 
 | x 0 | 
 | 
 | 
 | x 0 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 3.1.7. Вычислить lim | 
 | x | 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | x . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | x | x | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
Решение. Приводя выражение к общему знаменателю, получим неопределенностьвида ,далеевоспользуемсяпределом9 втаблицеизвестныхпределов.
| 
 | x | 3 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | 
 | степень числителя p 1 | 
 | 0. | |
| lim | 
 | 
 | 
 | x | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 2 | |||||||
| x x | 1 | 
 | x x | 1 | степень знаменателя q 2 | 
 | ||||||
Предел отношения некоторых иррациональных выражений
| 3.1.8. Вычислить lim | x2 | x | x | 
 | . | 
 | 
 | 
 | |||
| 2x2 x x | 
 | x | 
 | 
 | 
 | ||||||
| 
 | x 0 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| Решение. lim | x2 x | x | lim | 
 | 
 | x x | x | x 1 | 1. | ||
| 2x2 x | x | x | 
 | 
 | x 2x | x x 1 | |||||
| x 0 | x 0 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 3.1.9. Вычислить lim | x2 | x | x | 
 | 
 | . | 
 | 
 | 
 | ||
| 2x2 x | x | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 28 | 
 | 
 | 
 | |
 
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | x | 2 | x | x | 
 | 
 | 
 | x | 
 | 1 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | |||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| Решение. lim | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x x | 
 | 
 | . | ||||||||||
| 2x2 x | x x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | |||||||
| x | 
 | x | x | 2 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | x | x | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
| 3.1.10. Вычислить lim | x 1 1 | . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
| 
 | 
 | 
 | x 0 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
Решение. При подстановке предельного значения аргумента в функцию
также получается неопределенность вида 0 .
0
В этом случае можно ее раскрыть:
а) умножением числителя и знаменателя на выражение, сопряженное числителю:
| lim | x 1 1 | lim | x 1 1 | x 1 1 | lim | 
 | x 1 1 | lim | 1 | 
 | 
 | 1 | ; | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
| x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | x 1 1 | x 1 1 | 2 | |||||||
| x 0 | x 0 | 
 | x x 1 1 | x 0 | x 0 | 
 | 
 | |||||||||||
| б) заменой переменной | x 1 t x t2 1. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| lim | x 1 1 | lim | t 1 | lim | 
 | 1 | 
 | 1 . | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||
| x | 
 | t2 1 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| x 0 | t 1 | t 1 t | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||
Применение первого замечательного предела
3.1.11. Вычислить предел limsin3x . x sin2x
Решение. Данную задачу можно свести к первому замечательному пределу, если сделать замену y x x y . Тогда
| lim | sin3 y | lim | sin3y | 3lim | 2y sin3y | 
 | 3limsin3y | lim | 2y | 
 | 3. | |||
| 
 | sin2y | 3y sin2y | 
 | |||||||||||
| y 0 sin2 y | y 0 | 
 | 2 y 0 | 
 | 2 | 3y | y 0 sin2y | 
 | 2 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | y 0 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
| 3.1.12. Вычислить предел lim | 2 | x tgx. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
29
Решение. Имеем неопределенность типа 0 . Можно преобразовать данное
| выражение в неопределенность типа | 0 | и свести задачу к первому замечатель- | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 0 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | |
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| ному | пределу. | 
 | 
 | 2 | . | Сделаем | замену | |||
| lim | x tgx lim | |||||||||
| 
 | ||||||||||
| 
 | 
 | x 2 | 
 | 
 | x ctgx | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
y 2 x x 2 y .
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
| Тогда lim | 2 x | lim | 
 | y | 
 | 
 | 
 | lim | y | lim | y | limcosy 1. | |
| ctgx | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| x | y 0 | 
 | 
 | y 0 tgy | y 0 sin y | y 0 | |||||||
| 2 | 
 | 
 | ctg | 2 | y | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| 
 | Применение второго замечательного предела | ||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 2x 1 | x | 
 | 
 | |||
| 3.1.13. Вычислить предел lim | x | 
 | . | 
 | 
 | ||||||||
| 2 | 
 | 4x 2 | 
 | 
 | |||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | x x | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
Решение. Определяем, что этот предел содержит неопределенность типа 1 .
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||
| (lim | x 2x 1 | 
 | 1;limx ). | Воспользуемся формулой (12) таблицы | ||||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||||||||
| x x | 4x 2 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| неопределенностей. | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
| 
 | x | 2 | 2x 1 | 
 | x | 
 | 
 | x2 | 2x 1 | 
 | 
 | 2x2 x | 
 | 
 | ||||||
| 
 | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | 1 x | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 4x 2 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | x x2 | 
 | 
 | x x2 4x 2 | 
 | e2. | ||||||||||||
| lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | e | 
 | 
 | 
 | 
 | e | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 2 | 4x 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| x x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
Можно также решить данный пример, сведя его к второму замечательному пределу.
| 
 | x2 2x 1 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x2 2x 1 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x2 2x 1 x2 4x 2 | x | 
 | |||||||||||||||
| lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | lim 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 1 | lim 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| 
 | 
 | 2 | 4x 2 | 
 | x | 2 | 4x 2 | 
 | 
 | x | 2 | 4x 2 | |||||||||||||||||||||||
| x | x | 
 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x2 4x 2 | 
 | x 2x 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x2 4x 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||
| lim | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 
 | 2x 1 | 
 | 
 | 2x 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | lime | x 2x 1 | 
 | 
 | lim | x 2x 1 | 
 | 
 | 2 | 
 | 
 | 
 | ||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x2 4x 2 | e | x x2 | 4x 2 | e | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | ||||||||||
| x | 2 | 4x 2 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||||||||
| x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
3.2. Задачи для самостоятельного решения
Вычислить пределы функций:
| 
 | lim | x3 3x2 2x | 
 | 
 | 
 | 1 | 
 | 
 | 3 | 
 | 
 | . 3.2.3. | 
 | x3 | 
 | x2 | 
 | |||||||
| 3.2.1. | 
 | 
 | 
 | 
 | . 3.2.2. | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | lim | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | . | |||
| x | 2 | x | 6 | 1 x | 1 x | 3 | 2x | 2 | 1 | 2x 1 | ||||||||||||||
| 
 | x 0 | 
 | 
 | x 1 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | x | 
 | 
 | 
 | |||||||||||
| 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 30 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | 
 | |
