5
2.2.2. Вычисление интеграла вдоль пространственной кривой
Рассмотрим гладкую кривую , заданную параметрическими уравнениями:
= ( )
{ = ( ), [ ; ], где ( ), ( ), ( ) - непрерывно-дифференцируемые функции.
= ( )
Для дальнейших выкладок нам потребуется формула для длины кривой. Как известно (см. [4], . ), длина кривой вычисляется по формуле:
|
|
| | = ∫ √( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 |
|
. |
|
|
|||
|
|
|
|
̆ |
|
- имеем: |
|||
Соответственно, для длины дуги = | |, где ( ( ), ( ), ( )) |
|||||||||
|
= ( ) = ∫ √( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 |
, |
≤ ≤ . |
|
|||||
При этом производная функции ( ) равна: |
|
|
|||||||
|
|
|
|
||||||
′( ) = √( ′( ))2 + ( ′( ))2 + ( ′( ))2 > 0 |
[ ; ], что обеспечивает строгое |
возрастание функции ( ).
Теорема 2.5.
Пусть - гладкая кривая - задана параметрическими уравнениями:
= ( )
{ = ( ), [ ; ]; пусть функция ( , , ) непрерывна на кривой .
= ( )
Тогда справедлива формула:
∫ |
( , , ) = ∫ ( ( ), ( ), ( )) ∙ √( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 |
|
. |
Доказательство. |
|
В пункте 2.2.1 получена формула: ∫ |
( , , ) = ∫0| | ( ( ), ( ), ( )) . |
Сделаем замену переменной в этом определенном интеграле:
= ( ) = ′( ) = √( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 [ ( ) = ( ( )) = ( ), ( ) = ( ( )) = ( ), ( ) = ( ( )) = ( )]
0 ≤ ≤ | | ≤ ≤
∫0| | ( ( ), ( ), ( )) = ∫ ( ( ), ( ), ( ))√( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 .
Теорема доказана.
Пример 2.2.
Вычислить криволинейный интеграл 1 рода = ∫ , где - коническая
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
винтовая линия (винтовая линия на конусе): |
{ = ∙ , [0; √2]. |
|||||||
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∙ , |
= ∙ , = |
|
|
|
|||
∫ = [ |
′( ) = − ∙ , |
′( ) = + ∙ , |
′( ) = 1 |
|||||
|
|
|
|
|
] = |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= √( ′)2 + ( ′)2 + ( ′)2 = √2 + 2
= ∫0√2 ∙√2 + 2 = 12 ∫0√2 √2 + 2 (2 + 2) = 13 √(2 + 2)3|√02 = 13 (8 − 2√2) = 23 (4 − √2). Ответ: = 23 (4 − √2).
6
2.2.3. Вычисление интеграла вдоль плоской кривой
= ( )
Вслучае плоской кривой , заданной параметрическими уравнениями: { = ( ),
[ ; ] - имеем следующую формулу для вычисления криволинейного интеграла 1 рода:
∫ ( , ) = ∫ ( ( ), ( ))∙√( ′)2 + ( ′)2 .
Если кривая задана явным уравнением: = ( ), [ ; ] - то формула принимает вид:
∫ ( , ) = ∫ ( , ( ))∙√1 + ( ′( ))2 .
Если кривая задана уравнением в полярных координатах: = ( ), [ ; ] - то формула примет вид:
∫ ( , ) = ∫ [ ( ) , ( ) ]∙√ 2 + ( ′ )2 .
Эти формулы являются следствием формул длины плоской кривой при различных способах задания этой кривой ([4], . ):
| | = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | = ∫ √1 + ( ′( ))2 |
|
|
| | = ∫ √ 2 |
+ ( ′ )2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||
√ |
( ′)2 + ( ′)2 |
, |
, |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Пример 2.3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
Вычислить криволинейный интеграл 1 рода = ∫ |
1 |
, |
где – отрезок прямой, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
соединяющей точки (1; 1) |
|
|
и (2; 3). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Уравнение отрезка прямой линии , проходящей через две заданные точки (1; 1) и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(2; 3) имеет вид (рис. 2.3): |
|
|
|
= 2 − 1, [1; 2]. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Применим формулу: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ ( , ) = ∫ ( , ( ))∙√1 + ( ′( ))2 , |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
где = ( ) = 2 − 1, |
|
′( ) = 2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
′)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
∫ = |
∫1 ∙√1 + |
|
= ∫1 (2 −1)∙√5 = |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= √5∙∫1 |
|
|
|
|
|
= √5∙∫1 ( |
|
|
− |
|
) = |
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||
(2 −1) |
2 −1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
∙ ( |
2 −1 |
) |2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
= √5 |
= √5∙( |
− 1) = √5 |
∙ 1,5. |
|
|
Рис. 2.3. Иллюстрация |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
к Примеру 2.3 |
|
||
Ответ: |
= √5∙ 1,5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.3. Приложения криволинейного интеграла 1 рода
Физические приложения
Масса кривой:
= ∫ ( , , ) - для пространственной кривой,
= ∫ ( , ) - для плоской кривой,
где ( , , ) или ( , ) - линейная плотность массы, распределенной вдоль кривой .
Электрический заряд кривой:
= ∫ |
(, , ) - для пространственной кривой, |
= ∫ |
(, ) - для плоской кривой, |
где ( , , ) или ( , ) - линейная плотность заряда, распределенного вдоль кривой .
7
Геометрические приложения
Длина кривой: | | = ∫ |
1∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Площадь цилиндрической поверхности: |
|
|
|
|
|
(цил.) = ∫ ( ) = |
∫ ( , ) . |
|
= ( , ) |
||
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
Здесь цилиндрическая поверхность цил. |
|
|
|
||
(рис. 2.4) задается условиями: |
|
|
|
|
|
- образующая параллельна оси ; |
|
|
|
|
|
- направляющей служит кривая , лежащая |
|
|
цил. |
||
|
|
|
|||
в плоскости ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
- сверху поверхность ограничена кривой: |
|
||||
|
|
|
|
||
= ( , ) |
|
Рис. 2.4. Площадь цилиндрической |
|||
{ ( , ) . |
|
|
поверхности |
Механические приложения
Статические моменты плоской кривой относительно координатных осей и :
= ∫ |
) |
, |
= ∫ |
) |
. |
||
∙(, |
∙(, |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Статические моменты пространственной кривой относительно координатных плоскостей , и :
|
= |
|
∫ |
|
|
|
|
) |
, |
|
|
|
|
= |
∫ |
|
|
|
) |
, |
|
|
= |
∫ |
|
|
) |
. |
||||||||
|
|
∙(, , |
|
|
|
|
∙(, , |
|
∙(, , |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Координаты центра тяжести (0, 0) - плоской кривой |
и (0, 0, 0) - |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
пространственной кривой: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
1 |
∙ , |
|
= |
1 |
∙ |
- для плоской кривой; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
1 |
∙ , |
= |
1 |
∙ |
|
, |
|
= |
1 |
∙ |
- для пространственной кривой. |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Моменты инерции плоской кривой относительно осей координат , и |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
точки - начала координат: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= |
∫ |
2 |
|
|
) |
|
|
= |
∫ |
|
2 |
|
|
|
|
) |
, |
= + = ∫ ( |
2 |
+ |
2) |
|
) |
. |
||||||||||||
|
|
∙(, , |
|
∙(, |
|
|
∙(, |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Моменты инерции пространственной кривой относительно координатных плоскостей , и , относительно координатных осей , и и относительно точки - начала координат:
|
= ∫ |
|
2 |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
= |
∫ |
|
2 |
) |
, |
|
|
= ∫ |
|
2 |
) |
, |
|
||
|
∙(, , , |
|
|
|
|
∙(, , |
|
|
∙(, , |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
= |
∫ (2 + 2)(, , ) , |
= |
∫ |
( 2 + 2)(, , ) , |
= |
∫ ( 2 + 2)(, , ) , |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
= |
|
+ |
+ |
= |
1 |
( + + ) = |
∫ |
( 2 + 2 + 2)∙(, , ) . |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Пример 2.4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Найти длину одного витка винтовой линии |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
= ∙ |
[0; 2 ] (рис. 2.5). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
: { = ∙ , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Применим формулу: | | = ∫ |
1∙ , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
где = √(′)2 + (′)2 + (′)2 . Здесь имеем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ = −∙ , |
′ |
|
|
′ |
|
|
|
|
Рис. 2.5. К Примеру 2.4 |
|||||||||||||||||||
= ∙ , |
|
= , |
= √2 + 2 |
. |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8
|
В результате получим: | | = ∫02 √2 + 2 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
= 2∙√2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Ответ: | | = 2∙√2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Пример 2.5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Найти площадь боковой поверхности |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
прямого кругового цилиндра с радиусом |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
основания и высотой . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Введем систему координат так, чтобы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
основание цилиндра лежало в плоскости , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
начало координат совпадало с центром круга, а ось |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
была параллельна образующей цилиндра (рис. 2.6). |
|
|
|
|
Рис. 2.6. К Примеру 2.5 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
Направляющей цилиндрической поверхности |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
будет окружность радиуса . Ограничивающая сверху кривая имеет уравнение: |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= ( , ) = , где ( , ) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
Следовательно, получаем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
(цил.) = ∫ |
( , ) = ∫ = ∙∫ |
= ∙| | = 2∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: бок. |
цил. = 2∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Пример 2.6. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Найти площадь той части боковой поверхности |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
прямого кругового цилиндра, которая лежит «под» |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
винтовой линией: { = ∙ sin , [0; 2 ] (рис. 2.7). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.7. К Примеру 2.6 |
|
||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
( , ) = [ = ∙ sin ] = ∫02 ∙ √ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
(цил.) = ∫ |
(′)2 |
+ (′)2 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= ∫0 ∙ √(− ∙ sin ) |
2 |
+ ( ∙ |
)2 |
= ∙ ∫0 |
= |
|
|0 |
|
= 2 |
. |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
Ответ: ( |
|
) = 22 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
цил. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 2.7. |
|
|
Найти массу эллипса 2 + 2 = 1, если
2
плотность массы в точке ( , ) равна (, ) = | |.
Решение.
Учитывая симметричность эллипса относительно осей координат (рис. 2.8) и четность функции | |, можно найти массу четверти эллипса и умножить результат на 4.
1
√2
Рис. 2.8. К Примеру 2.7
Эллипс можно задать параметрическими уравнениями: { = √2 ∙ , [0; 2 ].
=
Применим формулу для вычисления массы:
|
|
|
( , ) = ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
= ∫ |
( ( ), ( ))∙√ |
(′)2 + (′)2 |
. |
|
|
||||||||||
Вычислим массу первой четверти эллипса: |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
( ( ), ( ))∙√ |
(′)2 + (′)2 |
= ∫ |
|
|
( )∙√ |
(′)2 |
+ (′)2 |
= |
||||||
= ∫2 |
2 |
|||||||||||||||
4 |
||||||||||||||||
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
9
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( ) = ∫1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
∙√22 + 2 |
= − ∫ |
|
√2 − 2 |
|
√2 − 2 |
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= ∫2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
) |10 = |
1 |
|
|
1 |
|
|
+ |
1 |
|
= 4∙( |
|
|
1 |
) = + 2. |
|||||||||||||||||||||||||
= ( |
+ |
∙ √2 − 2 |
+ |
= |
+ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
√2 |
|
√2 |
2 |
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
4 |
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||
Ответ: = + 2. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Пример 2.8. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
Найти координаты центра масс контура |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
однородного сферического треугольника, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
расположенного в первом октанте (рис. 2.9): |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
+ |
2 |
+ |
2 |
|
|
= |
2 |
, ≥ 0, ≥ 0, ≥ 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
Пусть (0, 0, 0) - центр масс |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
заданного контура. Применим формулы: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
= |
1 |
∙ |
|
= |
1 |
|
∙∫ ∙(, , ) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
∙∫ ∙(, , ) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
= |
|
∙ |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
= |
1 |
|
∙ |
|
|
= |
1 |
∙∫ ∙(, , ) , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.9. К Примеру 2.8 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ ( , , ) .
Учитывая, что контур – однородный, т.е. ( , , ) = = , получаем:
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
= ∙∫ |
|
|
|
= ∙| |, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
= |
1 |
|
∙∫ |
|
∙ = |
1 |
|
|
∙ ∫ |
|
= |
1 |
|
∙∫ |
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∙| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
1 |
|
∙∫ |
|
∙ = |
1 |
|
|
|
∙ ∫ |
|
= |
1 |
∙∫ |
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∙| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
= |
|
|
1 |
∙∫ |
∙ = |
1 |
|
∙ |
∫ |
|
|
|
|
= |
1 |
|
∙∫ |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∙| | |
|
|
|
|
|
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
Вычислим ∫ |
|
|
. Разобьем контур на три кривые: = 1 2 3, где |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
: |
{ |
2 + 2 = 2 |
, |
: { |
2 + 2 = 2 |
|
: { |
2 |
+ 2 |
= 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- четверти окружностей радиуса ; |
||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
= 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
= 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
= 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
следовательно: | | = 3∙ |
2 |
= |
|
3 |
|
1 |
|
|
|
= |
2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
По свойству аддитивности имеем: |
∫ |
|
= ∫ 1 + ∫ 2 + ∫ 3 . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
∫ 1 = ∫ 1 0 = 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
{ |
= ∙ |
, 0 ≤ ≤ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
2 |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
∫ 2 = [ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
] = ∫0 ∙ ∙ = ∙ |0 |
= ; |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= √(′)2 + (′)2 = ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
{ = ∙ , |
0 ≤ ≤ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
= [ |
|
|
] = ∫ |
2 |
∙ ∙ = 2∙ |2 |
= 2; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
||||||||
|
|
= √(′)2 |
|
+ (′)2 |
= ∙ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
∫ = 0 + 2 + 2 = 22. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Аналогично получим: |
∫ |
= 22 |
|
и ∫ |
|
= 22. |
Следовательно: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
= |
|
= |
|
|
= |
1 |
∙∫ |
|
= |
1 |
∙∫ |
|
= |
1 |
∙∫ |
= |
2 |
∙22 = |
4 |
. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| | |
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Ответ: ( |
4 |
, |
4 |
, |
4 |
) - центр масс. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
3 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10
2.4. Криволинейный интеграл 2 рода
Вначале рассмотрим задачу, которая приводит к понятию криволинейного интеграла 2 рода.
2.4.1. Задача о вычислении работы переменной силы вдоль кривой
Предположим, что материальная точка перемещается вдоль кривой под
|
|
|
|
|
|
|
(рис. 2.10). |
|
|
|
|
|||||
действием переменной силы |
|
|
|
|
||||||||||||
Требуется найти работу , которую |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при перемещении точки |
|
|
( ) |
|
|||||||||||
совершает сила |
|
|
|
|
||||||||||||
из пункта в пункт . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Частный случай этой задачи рассмотрен |
|
|
|
|
||||||||||||
в работе [4], . . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Из курса физики известно, что если |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
сила постоянна (по величине и направлению), |
|
|
0 |
|
||||||||||||
а линия = [ ] - отрезок прямой, то |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||
работа равна скалярному произведению |
|
|
|
|
||||||||||||
вектора силы на вектор перемещения: |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 2.10. Перемещение точки |
||||
= ∙ = | |∙| |∙ , |
|
|
|
|
вдоль кривой |
|
||||||||||
где - угол между векторами |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||||
Для решения задачи в общем случае разобьем кривую на частичные дуги |
|
|||||||||||||||
точками ≡ , , … , |
−1 |
, |
|
≡ : |
|
|
|
|
|
|
||||||
0 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
̆ |
|
̆ |
|
|
̆ |
|
, |
|
̆ |
|
- дуга |
( |
|
), = 1 ÷ . |
|
|
= |
|
2 |
… |
|
где |
|
|
|||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
Далее на каждой частичной дуге выберем произвольную точку ̆ , = 1 ÷ (рис. 2.11).
Если частичные дуги имеют достаточно малые размеры, то вектор силы на этом участке можно считать постоянным и равным ( ), а дугу (−1 ) - можно считать отрезком прямой.
Тогда работа силы на этом участке приближенно равна: ≈ ( )∙∆ ,
( )
∆
−1
Рис. 2.11. Вычисление
работы на частичных дугах
где |
|
|
, |
= 1 ÷ . |
|
∆ |
= |
|
|||
|
|
−1 |
|
|
|
|
Вся работа |
равна сумме работ на частичных участках: |
= ∑=1 ≈ ∑=1 ( )∙∆ .
Это приближенное равенство тем точнее, чем меньше размеры частичных дуг или модули векторов ∆ , = 1 ÷ ; другими словами, чем меньше ранг разбиения
λ = |∆ |, тем точнее эта приближенная формула.
1≤ ≤
В пределе при λ → 0 получим точное равенство:
= |
|
∑ |
|
|
|
|
=1 |
( |
)∙∆ . |
||||
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.4.2. Понятие криволинейного интеграла 2 рода
Пусть = ̆ - простая кривая на плоскости или в пространстве, на которой задана вектор - функция ( ), . Выберем направление на кривой, идущее от точки
к точке . Выполним следующие действия.
1. Разбиение кривой на частичные дуги точками 0 ≡ , 1, … , −1, ≡ :
|
|
|
̆ |
|
̆ |
̆ |
(рис. 2.12), |
|
|
= 1 |
2 … |
||||||
где |
̆ |
|
- дуга |
( |
), |
= 1 ÷ . |
||
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
2. Выбор промежуточных точек: |
||||||||
|
|
|
|
̆ |
|
, = 1 ÷ . |
||
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Вычисление скалярных произведений векторов:
|
|
|
|
|
|
|
, |
= 1 ÷ , |
|
|
|
|
( |
) ∙ ∆ |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где |
|
|
– вектор, соединяющий |
||||||
∆ |
= |
−1 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
начало и конец дуги (−1 ), и вычисление интегральной суммы:
= ∑=1 ( )∙∆ .
Пусть λ = |
|
|∆ | - ранг разбиения. |
|
1≤ ≤ |
|
|
11
−2 −1
2 |
|
1
Рис. 2.12. Разбиение кривой
Определение 2.3.
Число называется пределом интегральных сумм при λ → 0, если для > 0> 0 такое, что для любого разбиения кривой с рангом разбиения λ < и при любом выборе промежуточных точек { }=1 выполняется неравенство:
|
|
| |
− | < . |
|
|
|
|
Запись: = |
- означает, что при λ → 0 этот предел существует, он не |
||
|
λ → 0 |
|
|
зависит ни от способа разбиения, ни от выбора промежуточных точек, и равен числу .
Определение 2.4.
Конечный предел интегральных сумм при λ → 0 называется
криволинейным интегралом 2 рода (или криволинейным интегралом по координатам)
от вектор-функции ( ) вдоль кривой .
Обозначение: ∫ |
( |
) |
Следовательно, по определению имеем: |
||||||||
|
∙. |
||||||||||
|
∫ |
|
|
|
|
∑ |
|
|
|
|
. |
|
( ) ∙ = |
=1 |
( |
) ∙ ∆ |
|||||||
|
|
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Запишем криволинейный интеграл 2 рода в координатной форме.
В случае пространственной кривой вектор-функция ( ) задается тремя координатными функциями:
|
|
( ) = (, , )∙ + (, , )∙ + (, , )∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
Пусть = - радиус-вектор точки ( , , ) , тогда имеем: |
||||||
∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∆ = (∆ ) = ∆ ∙ + ∆ ∙ + ∆ ∙ |
и = ( ) = ∙ + ∙ + ∙ , |
|||||
∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( )∙ = (, , ) + (, , ) + (, , ) . |
||||||
В этом случае криволинейный интеграл 2 рода запишется в виде: |
||||||
∫ |
|
|
|
|
|
|
( ) ∙ = ∫ (, , ) + (, , ) + (, , ) . |
||||||
В случае плоской кривой получим: |
|
|
|
|||
|
( , ) |
|
|
|
|
|
( ) = (( , )) |
= (, )∙ + (, )∙ , |
= ( ) = ∙ + ∙ , |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
( )∙ = (, ) + (, ) , |
|
||||
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
( )∙ = ∫ (, ) + (, ) . |
Таким образом, согласно определению имеем:
12
|
∫ |
( , , ) + ( , , ) + ( , , ) = |
|
|
|
|
|
|||||||||
= |
∑ |
|
{ ( , , )∆ + ( |
, , |
)∆ |
+ ( |
, , |
|
)∆ }; |
|||||||
λ → 0 |
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ ( , ) + ( , ) = |
|
∑ |
{ ( , )∆ + ( , |
)∆ |
}. |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
λ → 0 |
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вектор-функция ( ), для которой существует криволинейный интеграл 2 рода, называется интегрируемой вдоль кривой .
Пример 2.9.
∫ |
|
|
|
|
0 = 0 |
∫ |
|
0∙ = |
∑=1 |
0∙∆ = |
0∙ = 0, |
||||
|
|
λ → 0 |
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
т.е. криволинейный интеграл 2 рода от нулевой вектор-функции равен нулю. Физический смысл криволинейного интеграла 2 рода.
Криволинейный интеграл 2 рода от вектор-функции ( ) вдоль кривой равен работе , совершаемой силой по перемещению материальной точки вдоль кривой :
( )∙ .= ∫
Пример 2.10.
|
|
вдоль |
Найти работу силы ( ) = (, )∙ |
плоской кривой , лежащей в плоскости (рис. 2.13).
Решение.
= ∫ |
|
|
∑ |
|
|
|
|
( )∙ = |
=1 |
( |
)∙∆ . |
||||
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
Здесь вектор силы ортогонален вектору перемещения:
|
|
|
|
|
|
= 1 ÷ . |
( ) ∆ ( )∙∆ = 0, |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
Следовательно, имеем: |
|
|
|
|||
|
= |
∑=1 |
0 = |
0 = 0. |
|
|
|
|
λ → 0 |
|
λ → 0 |
|
( )
0
Рис. 2.13. К Примеру 2.10
Ответ: = 0.
Условия существования криволинейного интеграла 2 рода от вектор-функции (интегрируемости вектор-функции) сформулированы в следующем утверждении. Теорема 2.5 (достаточное условие интегрируемости).
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пусть - простая гладкая кривая, а вектор-функция ( ) - непрерывна на кривой |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(непрерывны все ее координатные функции). Тогда ( ) интегрируема вдоль кривой . |
|||||||||||||
Доказательство этой теоремы есть в работе [1]. |
|||||||||||||
2.4.3. Свойства криволинейного интеграла 2 рода |
|||||||||||||
Пусть вектор-функции |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
( ) и ( ) - интегрируемы вдоль кривой . Тогда |
|||||||||||||
справедливы следующие свойства. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
1. Антисимметричность. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
При изменении направления кривой криволинейный интеграл 2 рода |
|||||||||||||
меняет знак: |
∫̆ |
( |
|
) |
|
|
|
( |
|
) |
|||
|
∙ = − ∫̆ |
∙ . |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2. Линейность. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) постоянный множитель можно выносить за знак криволинейного интеграла 2 рода: |
|||||||||||||
∫ |
|
( |
|
) |
|
|
( |
|
) |
|
|||
( ∙ |
|
|
)∙ = ∙∫ |
|
|
∙ , = ; |
б) криволинейный интеграл 2 рода от суммы вектор-функций равен сумме криволинейных интегралов 2 рода от этих вектор-функций:
13
( |
|
) |
( |
) |
|
( |
) |
( |
) |
∫ ( |
|
+ |
|
)∙ = ∫ |
|
∙ + ∫ |
|
∙ . |
Свойство линейности можно записать в следующем виде:
∫ |
( |
|
) |
( |
) |
|
( |
) |
( |
) |
1, 2 = . |
(1 ∙ |
|
+ 2 ∙ |
|
)∙ = 1∙∫ |
|
∙ + 2∙∫ |
|
∙ |
3. Аддитивность.
Если кривая разбита на две дуги, то криволинейный интеграл 2 рода по всей кривой равен сумме криволинейных интегралов 2 рода по каждой из этих дуг:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
( |
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
) |
|
|
|
|
|
( |
|
) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∙ = |
∫ 1 |
|
∙ + ∫ 2 |
∙ , |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
где = 1 2 |
|
|
и |
|
1 |
∩ 2 = . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
Доказательство. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
1. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
( )∙ = ∑ |
=1 |
( |
|
)∙ |
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
̆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
так как |
|
|
|
|
|
, = 1 ÷ , то |
|||||||||||||||||||||
|
( )∙ = ∑ |
=1 |
( |
|
)∙ |
|
|
|
|
|
|
|
= − |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
̆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
|
|
−1 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
получаем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
∫̆ ( )∙ = − ∫̆ |
|
( )∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2. |
∫ |
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∑ |
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
) + |
|
|
|
|
||||||||||||
∙ ( ) + |
|
∙ ( ))∙ = |
=1 |
|
∙ ( |
∙ ( ))∙∆ = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
= ∑ |
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
∙ ( |
|
) ∙ ∆ |
|
∙ ( |
|
|
∙ ∆ ) = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
λ → 0 |
|
=1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
= (∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
=1 |
|
∙ ( ) |
∙ ∆ |
|
=1 |
∙ ( ) |
∙ ∆ ) = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
∙ ( |
|
)∙∆ |
|
|
|
∙ ( |
)∙∆ |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
λ → 0 |
|
|
|
=1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
λ → 0 |
|
|
=1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
= ∙ |
∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ ∙ ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
)∙∆ |
|
|
|
|
( |
)∙∆ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 λ → 0 |
|
|
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
λ → 0 |
|
=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
= 1∙∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
( )∙ + 2∙∫ |
( )∙ . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
̆ |
|
|
|
|
̆ |
|
|
|
|
|
̆ |
|
|
на частичные дуги, чтобы |
|||||
Рассмотрим такое разбиение кривой = |
|
|
|
|
… |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
точка пересечения |
|
|
и |
|
|
оказалась бы одной из точек разбиения . |
Введем |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
обозначения интегральных сумм: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
( ) = ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- по кривой ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
=1 |
( )∙∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
(1) |
( |
|
) |
|
= ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- по дуге ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
=1 |
( |
|
)∙∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
(2) |
( |
|
) |
|
= ∑ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- по дуге . |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= +1 |
( |
)∙∆ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
Тогда имеем: ( ) = (1)( ) |
+ (2)( |
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Переходя к пределу в этом равенстве при λ → 0, получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
( |
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
( |
) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∙ = ∫ 1 |
|
|
∙ + ∫ 2 |
|
∙ . |
|
|
|
2.4.4. Вычисление криволинейного интеграла 2 рода
Вычисление криволинейного интеграла 2 рода, как и криволинейного интеграла 1 рода, сводится к вычислению определенного интеграла.
Теорема 2.6.
Пусть простая гладкая кривая = ̆ - задана параметрическими уравнениями:
= ( )
{ = ( ), [ ; ], где ( ), ( ), ( ) - непрерывно-дифференцируемые функции на
= ( )
отрезке [ ; ], причем ( ( ), ( ), ( )), ( ( ), ( ), ( )).
|
|
|
14 |
Пусть вектор-функция |
|
|
- непрерывна |
( ) = ( , , )∙ + ( , , )∙ + ( , , )∙ |
на кривой , т.е. непрерывны функции ( , , ), ( , , ) и ( , , ) при ( , , ) .
Тогда справедливо равенство:
∫ ( , , ) + ( , , ) + ( , , ) = . = ∫ { ( ( ), ( ), ( )) ∙ ′( ) + ( ( ), ( ), ( )) ∙ ′( ) + ( ( ), ( ), ( )) ∙ ′( )}
Доказательство этой теоремы также можно найти в работе [1].
Вслучае плоской кривой = ̆ : { = ( ), [ ; ] – получаем формулу:
= ( )
∫ ( , ) + ( , ) = ∫ { ( ( ), ( )) ∙ ′( ) + ( ( ), ( )) ∙ ′( )} .
Если плоская кривая = ̆ - задана явным уравнением: = ( ), [ ; ], или= ( ), [ ; ] - то формула принимает вид:
∫ ( , ) + ( , ) = ∫ { ( , ( )) + ( , ( )) ∙ ′( )} , или
∫ ( , ) + ( , ) = ∫ { ( ( ), ) ∙ ′( ) + ( ( ), )} .
Пример 2.11.
Вычислить криволинейный интеграл 2 рода:
= 3
= ∫ ( + ) + 2 + , где : { = 2, [0; 1].=
Решение.
= ∫ ( + ) + 2 + = ∫1{( 3 + 2) ∙ 3 2 + 2 ∙ 2 + 5 ∙ } = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫1(4 5 |
+ 3 4 + 4 2) = ( |
2 6 |
+ |
3 5 |
+ |
4 3 |
) |10 = 2 |
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Ответ: = 2 |
|
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Пример 2.12. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Вычислить криволинейный интеграл 2 рода: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
= ∫ |
2 − |
2 |
- вдоль различных кривых, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
соединяющих точки (0; 0) и (2; 1): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||
|
а) прямая [ ], |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
б) парабола с осью , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
в) ломаная [ ], где (2; 0) (рис. 2.14). |
|
|
|
|
Рис. 2.14. К Примеру 2.12 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) Отрезок прямой линии [ ] задается уравнением: = |
|
1 |
, |
|
[0; 2]. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Следовательно, имеем: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
= ∫ |
(2 − 2 ) = ∫2 |
(2 ∙ |
1 |
− 2 ∙ |
1 |
) = |
1 |
∙∫2 2 |
= |
1 |
∙ |
3 |
|02 = 1 |
1 |
. |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
2 |
|
|
|
2 |
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
3 |
||||||||||||||
|
б) Дуга параболы с осью задается уравнением: |
= |
|
1 |
2, |
|
|
[0; 2]. |
|
Значит: |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= ∫ |
(2 − 2 ) = ∫02 (2 ∙ |
1 |
2 − 2 ∙ |
1 |
) = ∫02 ( |
1 |
3 − |
1 |
3) = ∫02 0 = 0. |
||||||||||||||||||||||||||||||||
4 |
2 |
2 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
в) Ломаная линия [ ] разбивается на два отрезка: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
= 1 2, где 1 = [ ]: |
{0 ≤ ≤ 2, |
2 = [ ]: { |
|
|
|
= 2 |
|
|
. Следовательно: |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 ≤ ≤ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|