3. «Nlp» техникалари

3.1. Ресурсларни лангарлаш

3.2. Олтиқадамли рефренинг

3.3. Реал келажакни қуриш

3.4. Силкитиш техникаси

3.5. Визуал кинестетик диссоциация

3.1. Ресурсларни лангарлаш техникаси

Олдиндан эсда тутиш керакки, лангарлар ҳолатнинг интенсивлиги чўққисига мос келиши, ноёб ва турли бўлиши, осон қайта тикланиши ва енгил ва тиниқ ҳис қилиниши мумкин бўлган ҳолат билан алоқадор бўлиши лозим.

Бажарилиши.

Ўсмирдан у ресурсларга эҳтиёж сезадиган вазият билан ўзини идентификацлаштиришини сўранг.

Ундан ўзи учун зарур бўлган махсус ресурсни қайта тиклашни, масалан, дадилликни, қачон ва қаерда фойдаланиши мумкинлигини илтимос қилинг.

Ресурс ҳақиқатдан ҳам мос келишига ишонч ҳосил қилинг.

Ундан ҳаётида шундай ресурс бўлган вазиятни эслашини сўранг.

Унинг уч репрезентатив тизими: аудиал, визуал ва кинестетикдан лангарни танланг, масалан, кафтингиз билан ўсмирнинг тиззасига тегининг.

Ўсмирдан ўз тасаввурида бошқа жойга ўтиш ва тўлиқ ҳолда ресур ҳолатини ҳис қилишга қайтишини сўранг. У яна бир бор ҳаммасини қайта бошдан кечирсин. У интенсивлик чўққисига эришганида, сиз яна унинг тиззасига кафтингиз билан тегинасиз. Бу ҳолатни қанча керак бўлса, шунча сақлаб турасиз. Кейин ўсмирдан унга ресурс зарур бўлган вазиятга қайтишни илтимос қиласиз. Шу пайтда лангарни «улайсиз» ва ўсмир ҳақиқатдан ҳам ушбу ҳолатга кирганлигига амин бўлинг.

Ўсмир мавжуд бўлган қайсидир бир муаммоли вазиятни ва кейинги сафар бу лангар билан у қандай фойдаланиши мумкинлигини синаб кўринг.

Техниканинг мақсади – ўсмирга унинг ҳаракати ва хулқига ижобий таъсир қилиши мумкин бўлган эмоционал ҳолатга тез ва осон йўл топиши учун ёрдам бериш.

3.2. «Олти қадамли рефрейминг» техникаси.

Бажарилиши.

Биринчи қадам. Ўсмирда ўзгартирилиши лозим бўлган стратегия ва хулқни аниқланг.

Иккинчи қадам. Ушбу хулққа тегишли бўлган қисм билан алоқа ўрнатинг. Ичкарига мурожаат қилинг ва ўзингизга қуйидаги саволни беринг: саволингизга жавобан намоён бўладиган овоз, визуал образлар, ҳисларингиздаги ҳар қандай ўзгаришларни қайд этиш учун эътиборли бўлинг. Савол қуйидагича бўлади: «Сизнинг ўзингиз ўзгартиришни истаган хулқингиз тегишли бўлган қайсидир қисмингиз, сиз билан мулоқотлашишни хоҳлайдими?» Барча тизимнинг ҳар қандай реакциясига эътиборли бўлинг. Агар ижобий жавоб бўлса, ушбу қисмга ҳамкорлик учун миннадорчилик билдиринг.

Учинчи қадам. Қисмдан сўранг, у нима яхши, ижобий ва нима ёмон нарсани ўзида акс эттиради, унинг нияти нимада, у сизга бундай ҳаракатни қўллаган ҳолда сиз учун нима қилмоқчи эканлигини билдиришни истайдими?

Ушбу саволдан сўнг “ҳа” ёки “йўқ” жавобини сезиш учун эътиборли бўлинг. Агар у “ҳа” жавобини берса, ундан фақатгина ижобий ниятларни аниқлашини сўранг. Агар “йўқ” бўлса, истакларни қондириш учун ҳаракатнинг муқобил усулини яратишга ҳаракат қилинг.

Тўртинчи қадам. У ёки бу талабни қондириш учун ҳаракатнинг турли усулларини яратиш. Қисмга жавоб учун миннадорчилик билдиринг. Ичкарига мурожаат қилинг ва ўзингизнинг ижодий “мен”ингизни аниқланг. Ундан мазкур қисмнинг истакларини қониқтирадиган ўшандек ёки ундан ҳам яна ҳам яхши ҳаракатнинг муқобил вариантларини яратишни илтимос қилинг. Ижодий қисмингиздан у онгсизлик даражасини қўллашни ва ёрдам керак бўлган қисм билан танишишни исташлигини сўранг. Ижодий қисмдан у бу янги имкониятга эга бўлганида белги беришини сўранг. Ижодий қисмга миннадорчилик билдиринг.

Бешинчи қадам. Ўзининг хулқини ўзгартиришни истаган қисм ҳаракатнинг турли вариантларини танлайди ва зарур бўлган вазиятларда уларни амалга ошириш учун жавобгарликни ўзига олади. Мазкур қисмдан сизда бўлган хулқдан янада кўпроқ мос бўлган сўнги хулқ вариантларини танлашни сўранг. Қисмга минадорчилик билдиринг.

Олтинчи қадам. Экологик текширув. Сизга жавоб берган қисмдан ўзини тинч тутиш, жимликни сақлашни сўранг, ичкарига мурожат қилинг ва бу музокараларда иштирок этишни истайдиган яна қандайдир қисмлар борлигини сўранг. Ички реакцияга тайёр туринг. Агар жавоб “йўқ” бўлса, рефрейминг тугади. Экологик текширув – келажакка бирлашиш.

Техниканинг мақсади – маъқул бўлмаган хулқ ёки ҳолатни ўзгартириш ва ушбу ҳолатларни исталган натижага олиб келишнинг муқобил усулларини топиш.