Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Учебник Психиатрия.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
408.58 Кб
Скачать

Амфетамин деген не?

1880 жылы Германияда өте күштi синтетикалық қоздырыш амфетамин алынды. Асқа деген тәбетті басып, адамның күш—қуатын көбейтетiн қасиетi әуелі медицинада, сосын армияда қолданыла бастады. ІІ—ші дүниежүзілік соғыстан кейiн оның тәбетті басатын қасиетіне салмағы жоғары әйел адамдар қызығып, көптеп таблетка түрінде қолдануды шығарды. Студенттер экзамен кезінде түнiмен ұйқтамай даярлануға көмектесетiнiн байқап, iздей бастады. Тапты да, дүние жүзінде мың—миллиондаған жастар енді амфетаминнің құлына айналды. Қай жерде де оңай ақша табудың шеберлері бар. Олар есірткiге кофеин, қант, сода, глюкоза т.с.с заттар қосып сатып, немесе стрихнин, кіржуғыш порошок қосып, талай өмiрді кұртты!

Егер амфетеминді тамырға салса, нашақор сол сәтте—ақ кенет өзіне күш біткенін байқағандай болады. Байқағандай болады деп отырғаным оған ешқайдан, яғни жоқтан күш келмейдi, тек өзінің қанында бар қанттың жылдам пайдаланылуынан, тосыннан күш пайда болғандай болады. Есірмен (нашақорды кейде осылай деп те атайды) бірнеше күн дем алмастан «қыдырады», эстрада да таңға дейiн шаршамай би билеп,өлең айтады. Сырттай қарағанда өте шыдамды, еңбекқор адам болып көрінеді. Жұмыста да ондай адамдар тез танылады, бiрақ артынан, есiрткінiң күшi бiткесін, олар шырынын сорып алған жемiстей болып, әлсіреп қалады. Кешегi жойқын күш жоғалып, есірмен ендi қайта есiрткі іздеп зар еңiрейді. Таппаса көңіл күйі түсіп (депрессия) еш нәрсеге зауқы соқпай жатып алады, жан дүниесі (психикасы) бұзылады. Қолдан жасаған жындылық осы!

Жұртқа еріп осындай есірткі қолданған кейбір жүрегінде ақауы бар жастар, жедел жәрдеммен ауруханаға түсіп қалып жатады, себебі амфетамин қан қысымын және температураны көтереді. Көп қолданған адамдар түбі психикалық ауруларға тап болып, жындыханаларда емделедi. Айналасындағы адамдар қастық жасайтындай көрiнiп, кейбiреулерi қорғанамын деп өзі күтпеген жерден бейтаныс адамдарға бас салуы мүмкiн. Оқу, жұмыс, сүйген адамдарының далада қалатындығын айтпай-ақ қояйын.

Экстази

Германияда 1910 жылы тәбеттi басатын «керім» бiр дәрі табылды. Салмағын азайтқысы келген көпшiлiк алғашқыда бас салғанымен соңынан оның да психиканы бұзатын жаман қасиеті белгілі болды. Өткен ғасырдың 80—90 жылдары Англияда тағы да сол сазгер - әншілер (Марк Алмонд) өздері қолданған «тамаша» таблеткаларды өздеріне құдайдай сенген фанаттарға таратып жiберді.

Британдық ди—джейлер «жаңа есірткi — жаңа музыка» деп әлемге жар салды. Жаман әдет жата ма, жастар балға жиналған арадай, түнгi клубтарға бас қойды. Кафелерге, түнгi клубтарға ақша судай кұйылды. Аузынан сөзi түскен жуас балалар экстази таблеткасын ішсімен—ақ «күшейіп», би бiлмейтiндерi таң атқанша билеп, өзіне көптеген таныстар тауып үлгереді.

Жоғарыда айтып кеткендей, ақша жүрген жерде алдау бiрге жүреді

Экстази деп неше түрлі гормондар, сырлар, тіпті иттің құртын түсіретін таблеткалар сатыла береді. Бұл жедел жәрдем бекетiнiң жұмысын көбейтеді.

3—4 сағат уақыт бойы тыным таппай билеген экстази қолданушы қандай әсер алады екен, соны бақылап көрелік. 30-40 минуттан кейін есірмен өзінің адам айтқысыз «бақытты» екенін сезгендей болады. Айналдырасындағы заттар, адамдар өте көркем көрініп, бұрын оларды қалай байқамағанына таң қалады, тез достасып кетедi. Ұят деген сезім далада қалады (осы жері араққа да келіңкірейді).

Таң атқанша талмастан би билейді. Қарны ашпайды, шөлдемейді. Шөлдемейді демекші, ағзасындағы суы термен ағып, қанындағы суы азайып ауруханаға жетпей, өліп кеткендері де болады.