«Танысу»

Мақсат: Балаларды бір-бірімен таныстыру. «Мен» деген белгімен таныстыру және практикада қолдану.

Материалдар: Қоңырау, карточкалар, қарындаштар, «Мен» белгісі.

- Сәлеметсіңдер ме балалар! Менің ата-жөнім ...Бүгін біз бірінші рет кездестік және де ешкім бір-бірін танымайды. Енді бізге не «істеу керек?

- Дұрыс. Бізге танысу керек. Мен 1-2-3 сандардан кейін әркім өз атын айтады, ал егер мен «тыныш» деген сөзді айтсам бәріміз ауыздарымызды алақанмен жауып қоямыз.

- Сендерге барлық аттар естілді ме? Неліктен? (барлығы шулады)

- Ал енді бізге не істеу керек? Біз қалай танысамыз? (бір-бірден)

- Барлық балалар өз атарын бір-бірден айтады. Кім бастайды? Сендер қазір үндемей кім бірінші болады таңдап аласыз. (Пантомима.)

(мұғалім балалардың артынан жүріп, ақырындап бір баланы көрсетеді. Бұл баланың атын кім есте сақтады, сол қолды көтеріп айтады және де сол жақта және оң жақта тұрған көршелердің аттарын айтады.. Барлық балалар хормен қайталайды.)

Педагогикалық тәрбиеден босаңсыған балаларға алдын алу және коррекциялық жұмыстар жүргізудің жалпы принциптері:

• диагностикаға, алдын алу жұмыстарына және коррекцияға кешенді және жүйелі көзқарас;

• баланың тұлғалық, жас ерекшеліктерін және оның дамуының педагогикалық жағдайдағы спецификасын есепке алу;

• кәсіби компетенттілік және қызметтерді бөлу;

• бала тұлғасындағы жағымды қасиеттерге сүйеніп, оны дамытудың гормонизациясына бағыт-бағдар;

• педагогикалық және психологиялық әдістердің бірізділігі және бірін бірі толықтырып тұруы;

• дифференциалданған бағыт.

Тәрбиеден босаңсудың алдын алу білім беру процесінің сапасымен тығыз байланысты болғандықтан, жалпы педагогикалық сипатта болады. Баланың жасына байланысты алдын алу әдістері мынадай топтарға бөлінеді:

1. оқу-танымдық ойын іс-әрекеті мотивациясы мен қалыптасуына байланысты:

• ойынның таным сипаты;

• эмоционалдық қайғыру жағдайын тудыру;

• шұғылданушылық;

• өмірлік тәжірибеге сүйену;

• оқу-танымдық іс-әрекеттегі жетістік жағдайлары.

2. балаларды тәрбиелеу ұжымының өмірі мен іс-әрекетін ұйымдастыруға байланысты:

• тұлғалық және топтық перспектива жағдайын тудыру;

• ұжымдық ойындар;

• ұжымдық бірдей талаптар қою;

• ұжымдық сайыстар;

• ұжымдық өз-өзіне қызмет көрсету.

3. әр түрлі жағдайлардағы қарым-қатынас және өзара әрекетке байланысты:

• сынау;

• педагогикалық талап қоюшылық;

• педагогикалық алдын алу;

• қайғыға ортақтасу;

• сендіру;

• сыйлау;

• тартысты жағдайларды шешу;

• әрекетті талдау;

• түсіністік;

• сенім.

4. психологиялық –педагогикалық әсер етуге және балада белсенділікті қалыптастыруға байланысты:

• қуанышты күту;

• сүйіспеншілікке, аяушылыққа, ар-ұятқа, әдемілік сезіміне бетбұрыс;

• өзін жақсы көруге, өзін сыйлауға бетбұрыс;

• үлгі, түсіндіру;

• сендіру;

• талап қою;

• қысымды басу.

Бастауыш сынып оқушыларындағы педагогикалық тәрбиеден босаңсуды психологиялық-педагогикалық коррекциялау жүйесі

Кесте №2

Тұлға структурасы	Коррекциялау пәні	Педагогикалық тәсілдер	Психологиялық әдістер
1	2	3	4
Тұлғаның жекелей-типологиялық ерекшеліктері	Даму дисгормониясы. Жүйке жүйесінің тұрақсыздылығы және ригидтілігі. Құрдастарымен салыстырғанда психикалық процестерінің толық дамымауы	Түсіну, аяушылық білдіру және қысымды басу. Оқыту-тәрбиелеу процесінің рационализациясы. Балалардың мәдени-оқу мүмкіндіктерін қалыпқа келтіру. Тұлғалық перспектива.	Қимыл-әрекет сферасының ырықтылығын дамыту. Танымдық сферадағы ырықтылықты дамыту. Эмоционалдық сферасындағы ырықтылықты дамыту. Қарым-қатынастағы және мінез-құлықтағы ырықтылықты дамыту. Когнитивтік жаттығулар. Жүйелік десинсибилизация. өнерлік тәсілдермен терапиялық жұмыстар.
Қарым-қатынас субъектісінің қасиеттері	Жоғары үрей. Әлсіз әлеуметтік рефлексия. Қарым-қатынас қиындықтары. Адекватты емес мінез-құлық. Төмен әлеуметтік мәртебе.	Бала тұлғасына сеніммен қарау. Шынайылыққа сәйкес мінез-құлық мотивтерін қалыптастыру. Тартысты жағдайларға талдау. Балаларға қатысты педагогтың үлгісі. Баланың құрдастарымен қарым-қатынасына педагог тұлғасының жағымды иррадиациясы.	Мінез-құлықты топта ойын арқылы коррекциялау. Жағымды қарым-қатынасты дамыту. Рольдік үйрету. Коммуникативтік ойындар мен жаттығулар.Балалардың мәртебелік ауысуы.
Іс-әрекет субъектісінің қасиеттері	Оқу мотивтерінің дисгормониясы. Мектептік үрей. Төмен оқу-танымдық белсенділік. Негізгі оқу іскерлігінің қалыптаспауы. Нашар үлгерім.	Іс-әрекеттегі бала жетістігінің акцептуациясы. Нәтижелерін парциалды бағалау. Оқытуда көрнекілікке сүйену. Оқыту жағдайларын жаңашылдық, шұғылданушылық, балалардың өмірлік тәжірибесіне сүйену элементтерін пайдалана отырып тудыру. Ақыл-ой ірекеттерін кезеңдеп қалыптастыру. Қиын тақырыптар бойынша алдын ала кеңес беру. Оқуда жеңілдік жасау.	Мұғалімнің маңыздылығын басу. Оқушының ішкі көзқарастарымен байланысты қажеттіліктер күшін басу. Бағалауға деген десенсибилизация. Оқу жетістіктерін өзі адекватты бағалауын қалыптастыру.
Өзіндік сана субъектісінің қасиеттері	«Мен» бейнесінің бұзылуы. Адекватты емес өзіндік бағалау. Мойындауға қанағаттанбаушылық. Өзін кем сезіну комплексі.	Баланы ешбір шартсыз қабылдау. Жағымсыз мінез-құлқын жою. Баланы эмоционалды «сипау». Ертеңгі қуанышты күту.	Психологиялық массаж. Идентификация. Баланың әмбебаптығын мақұлдау. Басқылырды жағымды қабылдауын дамыту. Өзін-өзі сендіру («мен қалаймын», «мен істей аламын», «мен істеймін»)

Барлық бастауыш сынып оқушылары бағаға сезімтал болып келеді. Төмен бағалау баланың мұғалімге деген қатынасын өзгертуі мүмкін. Мұғалім оқушы үшін баға ең алдымен эмоционалды маңызды екенін естен шығармауы керек. Жағымсыз эмоциялар оқуға деген қызығушылықты қалыптастырмай, керісінше, оларды тежейді. Оқушы-оқытушы қарым-қатынасында отбасындағы қарым-қатынастағы сияқты ересек адамда баланың көзқарасын өзгертуге деген қызығушылық байқалуы тиіс.