Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
История Беларуси -2.doc
Скачиваний:
36
Добавлен:
08.06.2020
Размер:
498.18 Кб
Скачать

9. Паходжанне назвы "Белая Русь" (Беларусь). Саманазвы беларускага этнасу: рускія, русіны, "тутэйшыя", беларусы.

В науке существуют разные версии происхождения термина «Белорусь».Одни исследователи связывают происхождение термина с климатическими, географическими и этнографическими особенностями:

-светлая кожа, русые волосы, светлые глаза

-носили белые льняные одежды

-много березовых рощ и лесов

-в период феодализма было холоднее-обилие снегов

Другие ученые связывают происхождение термина с внешнеполитическими факторами («белая»-свободная от татаро-монгол).Этой концепции противоречит тот факт, что название «белая русь» получило наибольшее распространение на нашей территории в то период ,когда восточно-славянские земли были уже независимыми от монголо-татар.Сам термин «Белая Русь» появился в XII веке и относился в то время к Владимиро-Суздальскому княжеству.В XV веке термин «Белая Русь» употреблялся для обозначения Московской руси.В конце XV-середине XVI в. в литературных источниках (в основном в летописях)прослеживалось представление о «Белой Руси» как отдельной белоруской, белоруско-украинской или белоруско-русской территории.Впервые в официальном документе-грамоте короля Яна Собесского от 1675г. употребился термин «Белорусия»,

«Белорусская православная епархия» для Могилевской, Мстиславской и Оршанской епархий.Сначала белорусской называлась только Могилевская православная епархия. Постепенно этим термином стали называть все земли на которые распространялась власть Могилевского епископа. После присоединения в 1772г. северо-восточных земель Белоруси и России это название приобрело новое административно-географическое значение: им стали называть две новые, присоединившиеся губернии- Полоцкую и Могилевскую, которые в 1796г. были объеденены в одну Белорусскую губернию с центром в городе Витебске.Постепенно на протяжении XIX века термин «Белая Русь» распространился на Минскую, Гродненскую и Виленскую губернии.

10. Зараджэнне і развіццё беларусазнаўства.

Беларусазнаўства. Першая пал 19ст.-час узнікнення навуковага беларусазнаўства. Вывучэнне Б. ажыццяўлялі Расійская акадэмія навук, Віленскі універсітэт и др.

Праца рускага вучонага Калайдовіча "Пра беларускую гаворку" (1822) уяўляла сабой 1 спробу навуковага даследавання мовы беларусаў.

Вялікі інтарэс да Б. праявілі польскія вучоныя. Лінгвіст Ліндэ і гісторык Чацкі 1 загаварылі пра самабытнасць бел. мовы і неабходнасць яе вывуч.

У першай пал 19ст. убачылі свет шматлікія дакументы і мат-лы па гіст. Б.: "Беларускі архіў" Грыгаровіча, "Летапісец Літвы і руская хроніка" Даніловіча, выйшлі ў рускім друку Статуты ВКЛ.

Значны ўклад у развіццё беларусазнаўства ўнеслі ўраджэнцы Б.: гісторыкі Грыгаровіч, Ігнат Даніловіч, аўтар дзевяцітомнай "Гіст. літоўскага народа", Міхаіл Без-Карніловіч выдаў у Пецярбургу "Гістарычныя звесткі аб знамянальных мясцінах у Б.". Пісьменнік-этнограф Шпілеўскі аўтар навук.-пазнав. твораў "Падарожжа па Палессі і бел. краі".

Літаратура. Беларуская літаратура першай паловы XIX ст. адлюстравала перапляценне ідэй Асветніцтва і рамантызму, хаця вызначальнымі былі рамантычныя прынцыпы. Менавіта рамантычны светапогляд з яго ўвагай да нацыянальнай культу-ры спрыяў развіццю фалькларыстыкі, выкарыстанню ў мастац-кай творчасці народных песень, казак, паданняў, што і прывяло да ўзнікнення першых твораў на беларускай мове.

Варта адзначыць, што частка ўраджэнцаў Беларусі працава-ла на карысць польскай культуры. Найбольш вядомай постаццю сярод іх з'яўляецца Адам Міцкевіч. Свае творы ён пісаў на польскай мове, выкарыстоўваючы сюжэты беларускай гісторыі і фальклору. Ян Баршчэўскі амаль усё сваё жыццё прысвяціў збіранню народнай творчасці. Ён стварыў некалькі вершаў на беларускай мове і паэму «Рабункі мужыкоў». У сваім галоўным творы «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастыч-ных апавяданнях», напісаным на польскай мове, аўтар літара-турна перапрацаваў фальклорны матэрыял. Паэт і драматург Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч ажыццявіў пераход ад польскай літаратурнай традыцыі да ўласна беларус-кай.