Азық-түліктерді гигиеналық сараптаудың негіздері

Азық-түліктерді гигиеналық сараптаудың негізгі мақсаты - азық-түліктердің тамақтану үшін жарамдылығын анықтау.

Мемлекеттік санитарлық қадағалау мекемелері тамақтық азық-түліктер мен өнімдерге жоспарлы және жоспардан тыс гигиеналық сараптау жүргізеді.

Жоспарлы гигиеналық сараптау бойынша жұмыстар мынадай негізгі бағыттарда жоспарлануы керек:

1. өте тез бұзылатын азық-түліктердің (сүт тағамдары, пісірілген шұжық өнімдері, кремді кондитерлік өнімдер, кулинарлық өнімдер) сапасына, олардың эпидемиялық маңызына қарай бақылау жүргізу;

2. антибиотиктерге, зиянды қоспаларға, тамақтық қосымшаларға (консерванттарға, бояғыштарына) бақылау жүргізу;

3. балалар мен жасөспірімдер мекемелерінде, оқу-орындарында, емдік-профилактикалық және сауықтыру мекемелерінде, қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында дайын астың сапасына бақылау жүргізу.

Жоспардан тыс гигиеналық сараптау негізінен белгілі көрсеткіштер бар болғанда және ведомстволық инспекциялармен бірлесіп жүргізіледі. Жоспардан тыс сараптау жүргізу үшін мынадай себептер болуы мүмкін:

1. арнайы санитарлық эпидемиологиялық көрсеткіштер (мысалы: тамақтан улануға жедел ішек ауруларына, азық-түліктердің бактериялық, химиялық немесе механикалық ластануына күдік) болғанда;

2. жоғары тұрған санитарлық мекемелердің тапсырмасы бойынша;

3. әртүрлі ұйымдар мен мекемелердің (прокуратура, сот-тергеу мекемелері, салық инспекциясы) өкілдерінің талаптары бойынша.

Жүргізілген гигиеналық сараптау нәтижесінде мынадай негізгі сұрақтар шешілуі тиіс: 1) Азық-түліктердің осы партиясын тамақтану үшін пайдалануға бола ма? 2) Оны таратудың жағдайлары қандай (жалпы негізде, жылумен өңдегеннен кейін, кулинариялық өңдегеннен кейін, консервілерді, банкілерді ашқаннан кейін)?

Оқыту Әдістері: проблемалық әдіс, түсіндіру.

Қолданылатын Әдебиеттер:

1. С. М. Исаев «Қазақ тілі», Алматы, Университет «Қайнар», 1993 ж.

2. Н. Берікұлы, Ж. Есқарақызы «Қазақ тілі сабақтары», Алматы «Ана тілі», 1997 ж.

3. Б.Ж.Доскеева «Қазақ тілі», Мед.ЖОО арналған, Алматы, «Қайнар», 195 бет

4. Берікұлы Н. Қолданбалы қазақ тілі: оқу құралы/Н.Берікұлы, Ж.С.Есқарина. – Ақтөбе,

2005. – 320 б.

5. Қазақ тілі: оқу құралы/Мурзалина Б. ж.б. – Алматы: Ана тілі, 2003, - 264 б.

6. Оразақынова Н.А. Қазақ тілі (Сөзжасам. Морфология): оқу-әдістемелік) Н.А. Оразақынова. – Алматы: Арыс, 2004, -176 б.

7. Күзекова З.С. Қазақ тілі: практикалық курсы. З.С. Күзекова. – Алматы, 2003.

Бақылау сұрақтары:

1. Жалғаулықты салалас құрмалас сөйлемнің түрлеріне мысалдар келтіріңіз.

2. Гигиеналық сараптаудың мақсаты не?

3. Гигиеналық сараптаудың түрлері қандай?

4. Мәтіннен алынған үзіндіні ауызша орыс тіліне аударыңыз.

Жоспардан тыс сараптау жүргізу үшін мынадай себептер болуы мүмкін:

1. арнайы санитарлық эпидемиологиялық көрсеткіштер (мысалы: тамақтан улануға жедел ішек ауруларына, азық-түліктердің бактериялық, химиялық немесе механикалық ластануына күдік) болғанда;

2. жоғары тұрған санитарлық мекемелердің тапсырмасы бойынша;

3. әртүрлі ұйымдар мен мекемелердің (прокуратура, сот-тергеу мекемелері, салық инспекциясы) өкілдерінің талаптары бойынша.

Жүргізілген гигиеналық сараптау нәтижесінде мынадай негізгі сұрақтар шешілуі тиіс: 1) Азық-түліктердің осы партиясын тамақтану үшін пайдалануға бола ма? 2) Оны таратудың жағдайлары қандай (жалпы негізде, жылумен өңдегеннен кейін, кулинариялық өңдегеннен кейін, консервілерді, банкілерді ашқаннан кейін)?