Рмқк «марат оспанов атындағы батыс қазақстан мемлекеттік медициналық университеті» практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау

Мамандығы: жалпы медицина, стоматология

Пән: қазақ тілі

Кафедра: тілдер

Курс І

№ 50 тақырып: Құрмалас сөйлемнің түрлері. «Туберкулезден сақтану және алдын алу шаралары» мәтіні.

Құрастырушы: аға оқытушылар Абдуллина Л.Н., Сәбитбекова М.М.

Ақтөбе 2010 ж.

Кафедра отырысында бекітілген

«02» қыркүйек 2010 ж.

№ 1 хаттама

Кафедра (курс) жетекшісі ____________________

Тақырыбы: Құрмалас сөйлемнің түрлері. «Туберкулезден сақтану және алдын алу шаралары» мәтіні.

Мақсаты: Құрмалас сөйлемнің түрлерін түсіндіру. Жаттығу жұмыстарын орындау арқылы құрмалас сөйлемдерді меңгерту.

1. Құрмалас сөйлем деген не?

2. Байланысу тәсілдеріне қарай нешеге бөлінеді?

№	Құрмаластың түрлері		Құрамына қарай
1.	Салалас құрмалас	ыңғайлас қарсылықты себеп-салдар талғаулы түсіндірмелі кезектес	Кемінде екі жай сөйлемнен болады
2.	Сабақтас құрмалас	шартты бағыныңқылы қарсылықты бағыныңқылы себеп бағыныңқылы мезгіл бағыныңқылы қимыл-сын бағыныңқылы мақсат бағыныңқылы	Кемінде екі жай сөйлемнен болады
3.	Аралас құрмалас		Кемінде үш жай сөйлемнен болады

ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР:

1-тапсырма. Оң бағандағы етістіктер мен сол бағандағы керекті сөздерді (сұрақ арқылы) сөз тіркесін жасаңыз.

Хлорлы ерітінді сырқаттанған (немен?)

Ауруханаға араласқан (не?)

Диагнозы жатқызу (қайда?)

Жеке гигиенасын анықталған (не?)

Ыдыстарын сақтау (нені?)

Туберкулезбен қайнату (нені?)

2-тапсырма. Сөйлемдерді толықтырып, құрмалас сөйлемдер жасаңыз және түрлерін анықтаңыз.

1. Терезенің желдеткішін жиі-жиі ашса, .... . 2. Науқастың төсек-орнын, киім-кешегін, орамалын бөлек ұстау керек, .... . 3. Науқас .... , оған туберкулезге қарсы қолданылатын арнайы дәрі-дәрмектермен ем жүргізіледі. 4. Науқас жататын бөлменің еденін хлорамин ерітіндісі қосылған сумен жуып, .... .

3-тапсырма. «Туберкулезден сақтану және алдын алу шаралары» мәтіні бойынша сұрақтар дайындаңыз.

4-тапсырма. «Туберкулезден сақтану және алдын алу шаралары» тақырыбына пациентке түсіндіру жұмыстарын жүргізіңіз.

1. 3.

2. 4.

5-тапсырма. «Туберкулезден сақтану және алдын алу шаралары» мәтіні бойынша түсінігіңізді айтыңыз.

Оқыту әдісі: проблемалық әдіс, түсіндіру, сұрақ-жауап.

Қолданылатын Әдебиеттер:

1. Ә. Қараев «Қазақ тілі», Алматы, «Ана тілі», 1993 ж., 179 бет.

2. Б. Ж. Доскеева «Қазақ тілі», Мед.ЖОО арналған, А., «Қайнар», 2002, 91-92 беттер.

3. Бектурова А.Ш. Казахский язык для всех: учебник/ А.Ш.Бектурова, Ш.К.Бектуров. – Алматы: Атамұра, 2004. – 720 с.

4. Берікұлы Н. Қолданбалы қазақ тілі: оқу құралы/Н.берікұлы, Ж.С.Есқарина. – Ақтөбе, 2005. – 320 б.

5. Қазақ тілі: оқу құралы/Мурзалина Б. ж.б. – Алматы: Ана тілі, 2003, - 264 б.

6. Оразақынова Н.А. Қазақ тілі (Сөзжасам. Морфология): оқу-әдістемелік/ Н.А. Оразақынова. – Алматы: Арыс, 2004, -176 б.

7. Күзекова З.С. Қазақ тілі: практикалық курсы/З.С. Күзекова. – Алматы, 2003.

Бақылау сұрақтары:

1. Құрмалас сөйлемнің түрлері.

2. Мысалдар келтіріңіз.

3. Берілген сөз тіркестерін тірек ете отырып, құрмалас сөйлемдер құрыңыз:

туберкулезден сақтану, хлорамин ерітіндісі, зиянды әдеттер, тамақтану мәселесі, емдік алдын алу шаралары.