Рмқк «марат оспанов атындағы батыс қазақстан мемлекеттік медициналық университеті» практикалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау

Мамандық: жалпы медицина, стоматология

Пән: қазақ тілі

Кафедра: тілдер

Курс І

№ 20 тақырып: Дара баяндауыш болатын сөз таптары. «Тұмау індетінің алдын алу және одан сақтану» мәтіні.

Құрастырушы:

аға оқытушы Ербатыр Б.Ө.

Ақтөбе 2010 ж.

Тақырыбы: Дара баяндауыш болатын сөз таптары. «Тұмау індетінің алдын алу және одан сақтану» мәтіні.

Мақсаты: Жаттығулар орындау барысында дара баяндауыш болатын сөз таптарын меңгерту.

ТАҚЫРЫП БОЙЫНША ТАПСЫРМАЛАР:

Баяндауыш та құрамына қарай дара және күрделі болып екіге бөлінеді. Дара баяндауыш бір сөзден болады. Мысалы: Қорықтағы басты тұлға – қорықшылар. Негізгі жұмысты атқаратын да солар (Ы.Кененбаев).

1 – тапсырма. «Тұмау індетінің алдын алу және одан сақтану» мәтіні бойынша кездесетін сөз тіркестерін орыс тіліне оқытушының көмегімен аударыңыз. Сөйлем құрып, дара баяндауыштарды көрсетіңіз.

Денсаулық сақтау саласы, басты проблема, басты проблемалардың бірі, халыққа ауру тарату, экономикалық зиян келтіру, дүние жүзінде, халықтың 15 пайызы, созылмалы аурулар, дәрі-дәрмектерді пайдалану, тұмаумен күресу, клиникалық зерттеулер арқылы, дүние жүзі ғалымдары, тұмауға қарсы егу, індет басталмай тұрғанда егуді жүргізу керек.

2 – тапсырма. «Тұмау індетінің алдын алу және одан сақтану» мәтіні бойынша үш абзацты орыс тіліне аударыңыз.

3 – тапсырма. Дара баяндауыштарды қатыстыра отырып, 10 сөйлем жазыңыз.

4-тапсырма. Мәтін бойынша сұрақтар дайындаңыз, оларға жазбаша жауап беріңіз және сауатты жазылуына көңіл бөліңіз.

Оқыту әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, тіл дамыту, аударма.

Әдебиеттер:

1. Ә. Қараев «Қазақ тілі», Алматы, «Ана тілі», 1993 ж., 179 бет.

2. Б. Ж. Доскеева «Қазақ тілі», Мед.ЖОО арналған, А., «Қайнар», 2002, 91-92 беттер.

3. Бектурова А.Ш. Казахский язык для всех: учебник/ А.Ш.Бектурова, Ш.К.Бектуров. – Алматы: Атамұра, 2004. – 720 с.

4. Берікұлы Н. Қолданбалы қазақ тілі: оқу құралы/Н.Берікұлы, Ж.С.Есқарина. – Ақтөбе, 2005. – 320 б.

5. Қазақ тілі: оқу құралы/Мурзалина Б. ж.б. – Алматы: Ана тілі, 2003, - 264 б.

6. Оразақынова Н.А. Қазақ тілі (Сөзжасам. Морфология): оқу-әдістемелік/ Н.А. Оразақынова. – Алматы: Арыс, 2004, -176 б.

7. Күзекова З.С. Қазақ тілі: практикалық курсы/З.С. Күзекова. – Алматы, 2003.

Бақылау сұрақтары:

1. Баяндауыш дегеніміз не?

2. Дара баяндауыш, мысал келтіріңіз.

3. Жаңа сөздер мен сөз тіркестерін жатқа айтыңыз.

4. «Тұмау індетінің алдын алу және одан сақтану» мәтіні бойынша 10 сөз тіркесін жатқа жазыңыз.