- •1. Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы 2
- •Тұрақты сақтау ортасы бойынша классификациясы
- •Құрамы бойынша классификациясы
- •Тарату деңгейі бойынша классификациясы Орталықтандырылған немесе бір компьютерде толық қолдау көрсетілетін нақты дқ (англ.Centralized database):
- •Дқ басқа түрлері
- •1.2 Ақпараттық қатынастар және деректердің өзара байланысы
- •1.3 Ақпаратты сақтау және сыртқы жадының құрылғысы
- •1.3.1. Деректер
- •1.3.2 Ақпарат
- •1.3.3 Сыртқы жады құрылғылары
- •1.3.4 Технология дәуірі және деректерді сақтаудың архитектурасы
- •1.4 Файл және файлдық жүйелер.
- •1.4.1. Файл құрылымы
- •1.4.2 Файлдық жүйелердің логикалық құрылымы және файлдардың атауы
- •1.4.3 Файлдарға енуді авторизациялау
- •1.4.4 Көпқолданушылық қатынасты синхрондау
- •1.4.5 Файлдарды разумно қолдану аймағы
- •1.5. Ақпараттық жүйелердің қажеттілігі
- •1.6 Үлкен эем-гі деректер қоры (Орталықтанған архитектура)
- •1.7. Дербес компьютерлер дәуірі. Желілік және файлдық сервер технолгиясы ("файл-сервер" архитектурасы)
- •Дәріс 2. Деректер қорын басқару жүйесінің негізгі түсінігі
- •2.1. Файлдық жүйелердің кемшіліктері
- •2.2 Деректер қоры және деректер қорының басқару жүйесі
- •2.3 Sql сұраныс тілі
- •2.4 Реляционды sql-бағытталған дқбж ішкі ұйымдастыру принципі
- •System r жалпы ұйымдастырылуы мен мақсаты, негізгі түсініктер
- •Дәріс 3. Дқбж архитектурасі
- •3.1 Дқбж архитектурасі.
- •3.2 Sql-бағытталған дқбж сіртқі сақтанішқа деректерлерді ұімдастру жалпі принциптер.
- •3.3 Деректер қорда сұраныстарді өңдеу.
- •4.2 Деректер қорын жобалаудың негізгі сатылары Сур. 4.3. Жобалаудың жалпы сұлбасы
- •4.3 Пәндік аймақтың сипаты. Мысал.
- •Дәріс 5. Деректердің семантикалық моделі
- •5.1 Деректерді модельдеудің негізгі жақындаулары. Чена моделі: «негіз-байланыс»
- •Питер Чен нотациялары
- •Басқа да нотациялар
- •Er-модельдерді құратын құралдар
- •5.2 Er-диаграмма түрінде пәндік аймақтың концептуалды моделін құру
- •Дәріс 6. Деректерді концептуалды жобалаудың негізгі түсініктері
- •6.1 Атрибуттар, мұрагерлік, қатынастар, қатынастар.
- •6.2 Негіздер классификациясы.
- •Дәріс 7. Концептуалды деректер жобалау мысалы
- •7.1 Құрылудың негізгі сатылары
- •7.2. Жергілікті көрсетілімдерді модельдеу
- •7.3 Жергілікті мдельдерді біріктіру
- •7.4. Концептуалды деректер моделінің құрылу мысалы
- •3. Деректер моделі Дәріс 8. Деректер қорының теориялық модельдері
- •8.1 Деректер моделінің классификациясы. Деректер қорын ұйымдастыру үшін жақындаулар.
- •8.2 Деректердің желілік моделі
- •8.3 Деректердің иерархиялық моделі
- •8.4 Деректердің көпөлшемді моделі
- •8.5 Концептуалды модельдің автоматтандырылған жобалау жүйесі
- •8.6 Деректер типі
- •8.7. Деректердегі негізгі операциялар
- •8.8 . Деректер моделін таңдау
- •Дәріс 9. Деректердің реляциялық моделі
- •9.1 Реляционды деректер қорының базалық түініктері
- •9.2 Қалыптасқан қатынас сипаты және қатынас сұлбасы
- •9.3 Дқбж негізгі терезесі және деректер қорымен жұмыс жасау үшін басқару элементтері
- •Дәріс 10 Деректер қорының біртұтастығы
- •10.1. Біртұтастық шектеулері
- •10.2. Реляционды модельдің бүртұтастық бөлігі. Қазіргі дқбж деректер біртұтастығының жүзеге асу шарттары.
- •Дәріс 11. Деректер қорына қатынау технологиялары.
- •11.1 Деректер қорына қатынау технологияларына шолу.
- •11.2 Odbc технологиясы (Open Database Connectivity).
- •11. 3 Ole db - Object Linking and Embedding Database технологиясы. Ole db негіздері.
- •ToleContainer объектісі.
- •Ole қосымша мысалы.
- •Деректер қорында ole объектіні сақтау.
- •11.4 Ado - ActiveX Data Objects технологиясы.
- •4. Нормализация әдіспен деректер қорын жобалау Дәріс 12. Деректер қорының нормализациясы
- •12.1 Минималды функционалды тәуелділіктер және екінші нормаль форма
- •12.1 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының
- •12.2 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының мүмкін болатын айнымалы мәні
- •12.2 Минимал емес функционалды тәуелділіктердің болуынан пайда болатын жаңару аномалиясы
- •12.3 Мүмкін болатын декомпозиция
- •12.3 Сурет. Қызм және қызм_жоба_тапс қатынастарының айнымалыларындағы
- •12.4 Сурет. Айнылы қатынас мәндері Дәріс 13. Қалыпты формалар
- •13.1Транзитивті емес функционалды тәуелділіктер және үшінші қалыпты форма
- •13.2 Мүмкін болатын жабу кілттері және Бойс-Коддқалыпты формасы
- •Дәріс 14. Нормализацияны қолдану арқылы реляционды деректер қорын жобалау
- •14.1 Көпмәнді тәуелділіктер және төртінші қалыпты форма
- •14.2 Жобалау/бірігу тәуелділіктері және бесінші қалыпты форма
- •5.Таратылған деректерді өңдеу Дәріс 15. Таратылған ақпараттық жүйелер және деректер қоры
- •15.1 Таратылған дерктер қоры
3.2 Sql-бағытталған дқбж сіртқі сақтанішқа деректерлерді ұімдастру жалпі принциптер.
SQL-бағытталған ДҚБЖ сіртқі сақтанішқа деректерлерді ұімдаструінің ірешлектері
Екіденгейлі жұе :
сіртқі сақтанішқа деректерлерді басқару денгей
тіл денгей (SQL).
Каталог- кестелерді устау
Деректер құрілмдардің регулярдіқтіғі.
Индекстер.
Артіқ деректер сақтау ДҚ сенімділігін сақтану ұшін
Кестелерді сақтау
Служебная информация.
Ішкі каталогтар;
Деректер беттердегі жадібос жане бос емес жаділарді корсететін жазбалар;
Бір кестенің беттерін байланістру.
3.3 Деректер қорда сұраныстарді өңдеу.
3.4 ДҚБЖ-ларді қіскаша қарастру
2. Деректер қорын концептуалды жобалау
Дәріс 4. “Пәндік аймақты жүйелі талдау
4.1 Ақпараттық жүйенің пәндік аймағы
Пәндік аймақ – басқаруды ұйымдастыру мақсатында зерттеуді, нақтырақ айтқанда автоматтандыруды талап ететін нақты әлемнің бөлігі.
Пәндік аймақ фрагменттер жиынымен көрсетіледі, мысалы, кәсіпорын – цех, дирекция, бухгалтерия және т.б.
Пәндік аймақтың әрбір фрагменті объектілерді қолданатын объектілер мен үдерістердің көптігімен сипатталады, сонымен қатар пәндік аймаққа көптеген қолданушылардың түрлі көзқарастарымен сипатталады.
Сур. 4.1. Деректер туралы қолданушының жалпы түсінігі
Барлық қолданушылардың деректер туралы жалпылама түсінігі ДҚ концептуалды моделі (схемасі) деп аталады.
Концептуалды модель логикалық өзарабайланыстарды ескере отырып, пәндік аймақтың ақпараттық сипатын көрсетеді, сондықтан оны инфологиялық модель деп те атайды.
Модельде ЭЕМ түсінігіне, ЭЕМ жадысына, ЭЕМ жадысындағы деректердің орналасу тәселдеріне байланысты түсініктер болмайды, бүл пәндік аймақтың моделі.
Деректер қорын құрып және онымен жұмыс істеу үшін деректер қорының басқару жүйесі қолданылады. Әрбір нақты ДҚБЖ деректерінің моделі деп аталатын деректердің белгілі түрін сипаттайды.
Деректер қорын өңдеудің келесі сатысы ДҚБЖ нақты моделінің көмегімен концептуалды модель түсінігін таңдауды жобалайды. Мұндай жағдайда алынған концептуалды модель ДҚ логикалық моделі деп аталады.
Басқаша айтқанда, логикалық модель нақты ДҚБЖ тіліне спецификацияланған концептуалды сұлба.
Логикалық модель құрамы мен сақтау ортасына байланысты деректер мен деректер элементтерінен құралады.
Деректер туралы алынған түсінік ішкі түсінік \представление\ немесе сақтау құрылымы деп аталады. Қолданбалы бағдарламалар логикалық модельмен жұмыс жасайды, әрбір қолданушыға оның пәндік аймағы туралы түсінік беретін осы логикалық модельдің (ішкі сұлба) ішкі жүйесі ұсынылады. Әрбір қолданбалы бағдарлама өзіне қажет деректерді ғана «көреді» және оларды өңдейді.
Сур. 4.2. ДҚ-ғы деректер туралы түрлі түсініктер
Сәйкес түсініктер деректер қорымен жұмыс істейтін қолданушыларға оның «көрінуін» сипаттауға мүмкіндік береді:
сыртқы түсініктер – пәндік аймақ маманының (қолданушының) түсінігі;
сыртқы түсініктер және логикалық модель – қолданушыға арналған нақты бір қосымшаны өңдейтін қолданбалы программистің түсінігі;
логикалық модель және ішкі түсініктер – деректер қорын администраторлайтын жүйелік программисттің түсігнігі.
Берілген сұлбада деректерді сипаттаудың үш әртүрлі деңгейі (сыртқы, концептуалды, ішкі) көрсетілген.Бұл деңгейлер 1975 жылы АҚШ ұлттық стандарттау институтының (American National Standards Institute – ANSI)
Бұл архитектураның негізгі мақсаты деректер қорындағы физикалық түсінік тұрғысынан деректер туралы қолданушы түсініктері болып табылады.
Деректер туралы мұндай түсініктерді қолдану ДҚ-на қойылатын негізгі талаптарды, яғни бағдарламалар мен деректер тәуелсіздігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Қолданбалы бағдарламалар өзгергенде соған сәйкес сыртқы түсініктер де өзгеруі мүмкін, бірақ деректердің логикалық моделі өзгермейді, сәйкесінше басқа да қодлданбалы бағдарламалар өзгермейді.
Ішкі түсінік (сақтау құрылымы) өзгерген кезде логикалық модель өзгермейді, сәйкесінше қолданбалы бағдарламалар да өзгермейді.
Нақты әлем көріністері --->ЭЕМ деректері