1.5. Ақпараттық жүйелердің қажеттілігі

Жоғарыда қарастырылған файлдық жүйелердің базалық мүмкіндіктері ақпараттық жүйе қажеттіліктерін қамтамасыз ете ма? Типтік ақпараттық жүйе негізінен сақтауға, үшін арналған. Сәйкес қолданбалы аймақтың таңдауы мен модификациясына арналған. Мұндай деректердің құрылылымы көбінде күрделі, және деректер құрылымы әртүрлі ақпараттық жүйелерде әр түрліболғандықтан олардың арасында көптеген ортақ мәселелер болады.

Есептеу техникасын зерттеудің бастапқы сатысында әрбір ақпараттық жүйеде деректерді құрылымдау мәселелерінің ақпараттық жүйесін құру үшін жеке деректер қолданылды. Файлдық жүйеерде компиляторл, редакторлар және т.б. сияқты файлдық жүйелерге қажетті түзетулер енгізілді (сурет 1.7). Ақпараттық жүйелерді құру үшін есептеу техникасының бастапқы қолдану сатысында деректерді құрылымдау мәселелері әрбір ақпараттық жүйеде жеке шешілді. Файлдық жүйелерге редакторларға жасалғандай қажет түзетулер жасалды.

Сурет 1.7.  Ақпараттық жүйедегі деректер құрылымдануының қарапайым сұлбасы

Бірақ ақпараттық жүйелер күрделі құрылымды деректерді талап ететіндіктен, бұл деректерді басқарудың қосымша жеке құралары ақпараттық жүйелер бөлігі болды және тәжірибе тұр,ысынан бір жүйеден екіншісіне қайталаныа отырды. Күрделі құрылымданған деректерді басқару жауапты ақпараттық жүйелердің ортақ бөлігін оқшаулау талпынуы, менің пікірімше, ДҚБЖ құрылуына елеулі себеп болды. Көп ұзамай деректердісақтаудың күрделі тәсілдерінің стандартты базалық файлдық жүйе үстінен өңделетін ортақ бағдарламалық кітапхана (сурет1.8) арқылы орындау мүмкін емес.

Оны мысалмен қарастырайық. Кейбір кәсіпорынның қызметкерлерін тіркеуге алатын қарапайым ақпараттық жүйені өңдеу керек. Жүйе келесі әрекеттерді орындау керек:

• Бөлімдер бойынша қызметшілер санын көрсету;

• Бір бөлімнен екінші бөлімге қызметкердің ауысу мүмкіндігін қолдайды;

• Жұмысшыларды жұмысқа қабылдаужәнежұмыстан шығу құрылғыларын қамтамасыз етеді.

Сурет 1.8.  Дртақ кітапханалы екі ақпараттық жүйе

Бұдан басқа әрбір бөлім үшін алу мүмкіндігі қолданылады:

• Бөлім жетекшісінің аты;

• Бөлімдегі жалпы адам саны;

• Бөлім қызметшісінің жалпы жалақысы мен орташа жалақы өлшемі және т.б.

Әрбір қызметші үшін алу мүмкіндігі ұстану керек:

• Қызметшінің толық аты бойынша жеке куәлік номері (қарапайымдығы үшін барлық қызмеьшілер аты әр түрлі болсын делік);

• Қызметшінің толық есімі бойынша жеке куәлік номері

• жеке куәлік номері бойынша толық аты;

• қызметшінің қызметінің сәйкестігі мен оның айлық өлшемі туралы ақпарат.

1.6 Үлкен эем-гі деректер қоры (Орталықтанған архитектура)

Бұл технологияны қолданған кезде деректер қоры, ДҚБЖ және қолданбалы бағдарлама (қосымша) бір компьютерде (мэйнфреймде) орналасады (сурет 1.9).

Сурет 1.9.  Орталықтанған архитектура

Ұйымдастырудың мұдай тәсілі үшін желі қолдауы қажет емес және барлығы автономды жұмысқа келтіріледі. Жұмыс келесідей құрылған:

• Файл тізімі түріндегі деректер қоры компьютердің қатқыл дискінде орналасады.

• Сол компьютерде ДҚБЖ дәне ДҚ жұмыс істеуге арналған қосымша орналасқан.

• Қолданушы қосымшаны іске қосады. Қосымшамен көрсетілетін қолданушы интерфейсті қолдана отырып, ол ДҚ ақпаратты таңдау/жаңарту қолданады.

• ДҚ барлық қатынастар ДҚБЖ арқылы өтеді, ол ДҚ физикалық құрылымы туралы ьарлық ақпаратты ішінде инкапсуляциялайды.

• ДҚБЖ қолданушы сұраныстарын қамтамасыз ете отырып деректерге қатынасты иницияциялайды (деректерде қажет операцияларды жүзеге асырады)

• ДҚБЖ нәтижені қосымшаға қайтып жеткізеді

• Қолданушы интерфейсті қолдана отырып қосымша сұраныстардың орындалу нәтижесін сипаттайды.

Мұндай архитектура версиях СУБД DB2, Oracle, Ingres алғашқы нұсқаларында қолданылған [[5]].

Жұмыстың көпқолданушылық технологиясы мультипрограммалау режиміміен (бір уақытта процессор мен сыртқы құрылғылар жұмыс істей алатын – мысалы, қолданбалы бағдарламада бір қолданушыға сыртқы жадыдан ақпарат оқы жүріп жатса, екінші қолданушының бағдарламасы процессорда өңделді) немесе уақытты бөлу режимі (қолданушыларға кезек-кезек бағдарламаны орындау үшін уақыт кванты бқлініп тұрды). Мұндай технология ұлкен ЭЕМ-дер (IBM-370, ЕС-1045, ЕС-1060) кезінде кең таралды. Бұл модельдің негізгі кемшілігі қолдагушылар саны артқан кезде өнімділікті күрт төмендеуі болып табылады.