- •1. Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы 2
- •Тұрақты сақтау ортасы бойынша классификациясы
- •Құрамы бойынша классификациясы
- •Тарату деңгейі бойынша классификациясы Орталықтандырылған немесе бір компьютерде толық қолдау көрсетілетін нақты дқ (англ.Centralized database):
- •Дқ басқа түрлері
- •1.2 Ақпараттық қатынастар және деректердің өзара байланысы
- •1.3 Ақпаратты сақтау және сыртқы жадының құрылғысы
- •1.3.1. Деректер
- •1.3.2 Ақпарат
- •1.3.3 Сыртқы жады құрылғылары
- •1.3.4 Технология дәуірі және деректерді сақтаудың архитектурасы
- •1.4 Файл және файлдық жүйелер.
- •1.4.1. Файл құрылымы
- •1.4.2 Файлдық жүйелердің логикалық құрылымы және файлдардың атауы
- •1.4.3 Файлдарға енуді авторизациялау
- •1.4.4 Көпқолданушылық қатынасты синхрондау
- •1.4.5 Файлдарды разумно қолдану аймағы
- •1.5. Ақпараттық жүйелердің қажеттілігі
- •1.6 Үлкен эем-гі деректер қоры (Орталықтанған архитектура)
- •1.7. Дербес компьютерлер дәуірі. Желілік және файлдық сервер технолгиясы ("файл-сервер" архитектурасы)
- •Дәріс 2. Деректер қорын басқару жүйесінің негізгі түсінігі
- •2.1. Файлдық жүйелердің кемшіліктері
- •2.2 Деректер қоры және деректер қорының басқару жүйесі
- •2.3 Sql сұраныс тілі
- •2.4 Реляционды sql-бағытталған дқбж ішкі ұйымдастыру принципі
- •System r жалпы ұйымдастырылуы мен мақсаты, негізгі түсініктер
- •Дәріс 3. Дқбж архитектурасі
- •3.1 Дқбж архитектурасі.
- •3.2 Sql-бағытталған дқбж сіртқі сақтанішқа деректерлерді ұімдастру жалпі принциптер.
- •3.3 Деректер қорда сұраныстарді өңдеу.
- •4.2 Деректер қорын жобалаудың негізгі сатылары Сур. 4.3. Жобалаудың жалпы сұлбасы
- •4.3 Пәндік аймақтың сипаты. Мысал.
- •Дәріс 5. Деректердің семантикалық моделі
- •5.1 Деректерді модельдеудің негізгі жақындаулары. Чена моделі: «негіз-байланыс»
- •Питер Чен нотациялары
- •Басқа да нотациялар
- •Er-модельдерді құратын құралдар
- •5.2 Er-диаграмма түрінде пәндік аймақтың концептуалды моделін құру
- •Дәріс 6. Деректерді концептуалды жобалаудың негізгі түсініктері
- •6.1 Атрибуттар, мұрагерлік, қатынастар, қатынастар.
- •6.2 Негіздер классификациясы.
- •Дәріс 7. Концептуалды деректер жобалау мысалы
- •7.1 Құрылудың негізгі сатылары
- •7.2. Жергілікті көрсетілімдерді модельдеу
- •7.3 Жергілікті мдельдерді біріктіру
- •7.4. Концептуалды деректер моделінің құрылу мысалы
- •3. Деректер моделі Дәріс 8. Деректер қорының теориялық модельдері
- •8.1 Деректер моделінің классификациясы. Деректер қорын ұйымдастыру үшін жақындаулар.
- •8.2 Деректердің желілік моделі
- •8.3 Деректердің иерархиялық моделі
- •8.4 Деректердің көпөлшемді моделі
- •8.5 Концептуалды модельдің автоматтандырылған жобалау жүйесі
- •8.6 Деректер типі
- •8.7. Деректердегі негізгі операциялар
- •8.8 . Деректер моделін таңдау
- •Дәріс 9. Деректердің реляциялық моделі
- •9.1 Реляционды деректер қорының базалық түініктері
- •9.2 Қалыптасқан қатынас сипаты және қатынас сұлбасы
- •9.3 Дқбж негізгі терезесі және деректер қорымен жұмыс жасау үшін басқару элементтері
- •Дәріс 10 Деректер қорының біртұтастығы
- •10.1. Біртұтастық шектеулері
- •10.2. Реляционды модельдің бүртұтастық бөлігі. Қазіргі дқбж деректер біртұтастығының жүзеге асу шарттары.
- •Дәріс 11. Деректер қорына қатынау технологиялары.
- •11.1 Деректер қорына қатынау технологияларына шолу.
- •11.2 Odbc технологиясы (Open Database Connectivity).
- •11. 3 Ole db - Object Linking and Embedding Database технологиясы. Ole db негіздері.
- •ToleContainer объектісі.
- •Ole қосымша мысалы.
- •Деректер қорында ole объектіні сақтау.
- •11.4 Ado - ActiveX Data Objects технологиясы.
- •4. Нормализация әдіспен деректер қорын жобалау Дәріс 12. Деректер қорының нормализациясы
- •12.1 Минималды функционалды тәуелділіктер және екінші нормаль форма
- •12.1 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының
- •12.2 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының мүмкін болатын айнымалы мәні
- •12.2 Минимал емес функционалды тәуелділіктердің болуынан пайда болатын жаңару аномалиясы
- •12.3 Мүмкін болатын декомпозиция
- •12.3 Сурет. Қызм және қызм_жоба_тапс қатынастарының айнымалыларындағы
- •12.4 Сурет. Айнылы қатынас мәндері Дәріс 13. Қалыпты формалар
- •13.1Транзитивті емес функционалды тәуелділіктер және үшінші қалыпты форма
- •13.2 Мүмкін болатын жабу кілттері және Бойс-Коддқалыпты формасы
- •Дәріс 14. Нормализацияны қолдану арқылы реляционды деректер қорын жобалау
- •14.1 Көпмәнді тәуелділіктер және төртінші қалыпты форма
- •14.2 Жобалау/бірігу тәуелділіктері және бесінші қалыпты форма
- •5.Таратылған деректерді өңдеу Дәріс 15. Таратылған ақпараттық жүйелер және деректер қоры
- •15.1 Таратылған дерктер қоры
1.7. Дербес компьютерлер дәуірі. Желілік және файлдық сервер технолгиясы ("файл-сервер" архитектурасы)
Тапсырма күрделілігінің артуы, дербес компьютерлердің және жергілікті есептеу желілерінің пайда болуы жаңа файл-сервер архитектурасының пайда болуына себеп болды. Бұл желілік қатынасы бар деректер қорының архитектурасы желідегі компьютердің біреуін оқшауланған сервер ретінде тағайындады жоспарлайды, онда деректер қорының файлы сақталады [[6]]. Қолданушылар сұраныстарына сәйкесфайл-сервердегі файлдар қолданушылар бекетіне беріледі, онда деректерді өңдеудің негізгі бөлімжүзеге асады.Орталық сервер негізінен деректерді өңдеуге қатыспай файл қоры рөлін атқарады (сурет 1.10).
Сурет 1.10 "Файл-сервер" архитектурасы
Жұмыс келесі түрде құрылған:
Деректер қоры түріндегі файл тізімі арнайы бөлінген компьютердің (файлдық сервер) қатқыл дискінде орналасады.
Клиент компьютерінен тұратын жергілікті желі бар,олардың әрқайсысында ДҚБЖ және ДҚ жұмыс істейтін қосымша орналасқан.
Әрбір клиент компьютерінде қолданушылар қосымшаны іске қосу мүмкіндігіне ие. Қолданушы интерфейс көрсетілген қосымшаны қолдана отырып ДҚ ақпаратты таңдау/жаңартуды иницияциялайды.
ДҚ барлық қатынастар ДҚБЖ арқылы өтеді, ол файлдық серверде орналасқан ДҚ физикалық құрылымы туралы мағлұматты ішінде инкапсуляциялайды.
ДҚБЖ файлдық серверде орналасқан қатынастарды иницияциялайды, нәтижесінде ДҚ файлдарының бір бқлігі клиент компьютеріне көшіріледі және өңделеді, ол қолданушы сұраныстарын орындауға мүмкіндік береді (деректерде қажетті операциялар орындалады).
Қажет болғанда (деректер өзгерген кезде) деректер қайта файлдық серверге ДҚ жаңартуға жіберіледі.
ДҚБЖ нәтижені қосымшаға қайтып жібереді.
Қосымша қолданбалы интерфейсті қолдана отырып, сұраныстардың орындалу нәтижесін сипаттайды.
" Файл-сервер " архитектурасының шекарасында алғашқы танымал dBase және Microsoft Access ДҚБЖ орындалды.
[6]әдебиетте берілген архитекраның келесілей негізгі кемшіліктері көрсетілген:
Қолданушылар жиынының бір декрекке бір уақытта қатынасуы кезінде жұмыстыі өнімділігі күрт төмендейді, өйткені деректермен жұмыс істеп жатқан қолданушы өз жұмысынаяқтағанын күту керек. Кері жағдайда бір қоданушымен жасалған, басқа қоданушылардың өзгерістерімен қателерді өшіру оқиғасы да болуы мүмкін.
ДҚ қатынасы кезіндегі кестеден ақпаратты таңдап алу сұранысын берген кезде ДҚ барлық кестесі клиент машинасына көшіріледі және таңдауды клиент орындайтындықтан есептеу жүктемесінің барлық ауыртпалығы клиент қосымшасына түседі. Демек, клиент компьютері мен желісінің ресурстары тиімді шығындалмайды. Нәтижесінде желілік трафик артады және қолданушы компьютерінің аппарат қуатының талабы артады.
Ереже бойынша, жеке жазбалармен жұмыс істеуге бағытталған навигациялық жақындау қолданылады.
ДҚ файл-серверінде құрылғылық құралдар (мысалы, Borland фирмасының Paradox және dBase файлдары үшін Database Desktop);, ) қосымшасын жанама өтіп, жеке кесиелерге өзгеріс енгізу әлдеқайда жеңіл; мұндай ДҚБЖ деректер қорында түсінік физикалыққа қарағанда логикалық түрде жеңілдетілген мүмкіндігімен түсіндіріледі, өйткені ДҚ деген дисктің жеке бумасындаға жеке кестелер тізімі деп түсіндіріледі. Мұның барлығы қауіпсіздіктің төменгі деңгейін айтуға мүмкіндік береді – ұрлап алып және зиян келтіру көзқарасы тұрғысынан қалай болса, қате өзгертулерді енгіз тұрғысынан да солай болады.
Жетік дамымаған транзакция құрылғысы мәндік және ақпараттық сілтемелік тұтастығы жоспарында бір жазбаға бір уақытта өзгерістер енгізу кезінде қателердің потенциалды көзі ретінде қызмет атқарады.
Қорытынды
Дәрісте көпқолданбалы ДҚБЖ өңдеген кездегі түрі архитектуралық шешімдер қарастырылды. Орталықтандырылған архитектура. Желілік және файлдық сервер технолгиясы ("файл-сервер" архитектурасы).