- •Модуль «Гісторыя Беларусі»
- •Тэмы і планы лекцыйных заняткаў для студэнтаў завочнай формы навучання
- •Планы семінарскіх заняткаў і тэмы рэфератаў па гісторыі Беларусі для дзённай формы навучання
- •Семінар 1. – 2 гадзіны
- •Развіццё беларускіх зямель (VI – сярэдзіна XIII ст.).
- •Тэмы рэфератаў
- •Палітычнае і сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага (сярэдзіна XIII – 1596 г.).
- •Тэмы рэфератаў
- •Фрміраванне беларускай народнасці. Культура Беларусі XIV – першай паловы XVII ст.
- •Тэмы рэфератаў
- •Беларускія землі ў складзе Рэчы Паспалітай (1569 г. – сярэдзіна XVIII ст.). –
- •Тэмы рэфератаў
- •Далучэнне Беларусі да Расійскай імперыі (1772–1795 гг.).
- •Тэмы рэфератаў
- •2.Асаблівасці развіцця Беларусі ў XIX ст.
- •Тэмы рэфератаў
- •Беларусь у пачатку XX ст.
- •Тэмы рэфератаў
- •2.Усталяванне Савецкай улады на Беларусі (1917–1929 гг.).
- •Тэмы рэфератаў
- •Бсср у міжваенны перыяд (1921–1939 гг.) План
- •Тэмы рэфератаў
- •Беларусь у гады Другой сусветнай вайны
- •Тэмы рэфератаў
- •Беларусь у 1945–1980 гг.
- •Тэмы рэфератаў
- •Рэспубліка Беларусь (1990–2012 гг.).
- •Тэмы рэфератаў
- •Тэмы і планы лекцыйных заняткаў для студэнтаў завочнай формы абучэння
- •Фарміраванне беларускай нацыі.
- •Заходняя Беларусь у складзе Польшчы.
- •Планы семінарскіх заняткаў для студэнтаў завочнай формы абучэння
- •Беларусь у савецкі перыяд (1917–1991 гг.)
- •Пытанні да заліку па гісторыі Беларусі
- •Курс лекцый па гісторыі беларусі Першабытны лад на тэрыторыі Беларусі.
- •Беларускія землі ў VI-іх стст.
- •Беларускія землі ў іх-пач. Хііі стст.
- •Вялікае княства Літоўскае ў складзе Рэчы Паспалітай
- •Сацыяльна-эканамічнае развіццё вкл
- •1. У феадальную эпоху галоўным сродкам вытворчасці была зямля. Манапольнае права ўласнасці на зямлю належала феадалам. Сяляне з’яўляліся землекарыстальнікамі.
- •Культура і царква вкл. Этнічныя працэсы
- •Наступленне каталіцтва ў Рэчы Паспалітай увасобілася таксама і ў заключэнні Берасцейсай царкоўнай уніі 1596 г.
- •Спіс літаратуры
- •Асноўная
- •1. Кастрычніцкая рэвалюцыя. Устанаўленне Савецкай улады ў Беларусі
- •2. Беларускі нацыянальны рух пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі
- •3. Утварэнне Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі
- •4. Сацыяльна-эканамічныя пераўтварэнні на савецкай частцы тэрыторыі Беларусі ў 1918–1920 гг. Палітыка “ваеннага камунізму”
- •5. Савецка-польская вайна на тэрыторыі Беларусі. Вынікі Рыжскага міру (1921 г.) для Беларусі
- •Тэма. Беларусь у міжваенны перыяд
- •1. Новая эканамічная палітыка ў бсср
- •2. Прамысловасць бсср у 20-30-я гг. Індустрыялізацыя: сутнасць і вынікі
- •3. Сельская гаспадарка бсср у 20-30-я гг. Калектывізацыя: сутнасць і вынікі
- •4. Грамадска-палітычнае жыццё бсср у 20-30-я гг. Палітыка беларусізацыі
- •5. Палітычныя рэпрэсіі ў бсср
- •6. Культурнае жыццё бсср у 20–30 гг.
- •7. Беларускае замежжа ў 20–30-я гг. Хх ст.
- •8. Заходняя Беларусь у складзе Польскай дзяржавы
- •Тэма. Беларусь у гады другой сусветнай вайны
- •1. Другая сусветная вайна (1939-1945 гг.). Уключэнне Заходняй Беларусі ў склад бсср
- •2. Нападзенне Германіі на ссср. Абарончыя баі ў Беларусі і ўстанаўленне акупацыйнага рэжыму
- •3. Разгортванне партызанскай вайны супраць акупантаў у Беларусі
- •4. Вызваленне Беларусі ад нямецкай акупацыі
- •5. Удзел беларускага народа ў разгроме нацысцкай Германіі і мілітарысцкай Японіі. Страты Беларусі ў час Другой сусветнай вайны
- •Спіс літаратуры
- •Асноўная
- •2. Беларусь у 50-я – першай палове 80-х гг. Гаспадарчыя рэформы і іх абмежаванасць
- •Тэма. Да новай мадэлі грамадскага ладу
- •1. Бсср у другой палове 80-х – пачатку 90-х гг. Супярэчнасці ў грамадска-палітычным і эканамічным развіцці
- •2. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
- •3. Культурнае і духоўнае жыццё бсср у другой палове 40-х – 80-я гг.
- •Спіс літаратуры
- •Асноўная
- •Раздзел. Шлях да суверэнітэту і дзяржаўнай незалежнасці беларусі (1991–2012 гг.)
- •1. Станаўленне і развіццё суверэннай Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь (са змяненнямі і дапаўненнямі)
- •2. Рэспубліка Беларусь і сусветнае супольніцтва. Яе адносіны з снд і Расійскай Федэрацыяй
- •3. Пошукі шляхоў выпрацоўкі эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь
- •4. Культурнае і духоўнае жыццё Рэспублікі Беларусь
- •Асноўная
2. Бсср на міжнароднай арэне ў 40–80-я гг.
Пасля Другой сусветнай вайны змянілася палітычнае становішча Беларусі. Яна была адноўлена ў рамках адзінай дзяржавы і пачала выходзіць на міжнародную арэну праз дзейнасць у ААН.
Уключэнне БССР у склад краін-заснавальніц ААН было абумоўлена прызнаннем вялікага ўкладу яе ў разгром фашызму, а таксама каласальных людскіх ахвяр і матэрыяльных страт у час вайны. Так, 27 красавіка 1945 г. БССР упершыню ў гісторыі стала членам самай аўтарытэтнай арганізацыі, створанай у мэтах падтрымання міжнароднага міру і бяспекі, развіцця адносін паміж народамі, ажыццяўлення міжнароднага супрацоўніцтва ў вырашэнні міжнародных праблем эканамічнага, сацыяльнага, культурнага і гуманітарнага характару.
Аднак удзел дэлегацыі Беларусі ў рабоце ААН з самага пачатку прыняў фармальны характар, бо яна фактычна з’яўлялася часткай дэлегацыі СССР і знаходзілася ў фарватары той палітыкі, якую ён праводзіў. Разам з тым членства БССР у складзе ААН садзейнічала развіццю міжнародных сувязей і кантактаў, набыццю дыпламатычнага вопыту. Практычнай карысцю для беларускага народа з’явілася атрыманне ад гэтай арганізацыі дапамогі ў якасці паставак тавараў, машын і абсталявання ў найбольш цяжкі пасляваенны час.
Дэлегацыя БССР удзельнічала ў абмеркаванні пытанняў, якія выносіліся на штогадовыя сесіі. Ужо на першай сесіі Генеральнай Асамблеі ААН у студзені 1946 г. была прынята рэзалюцыя “Аб выдачы і пакаранні ваенных злачынцаў”, прапанаваная БССР.
У 1946 г. на Парыжскай мірнай канферэнцыі беларуская дэлегацыя выступіла ў абмеркаванні тэрытарыяльных і рэпарацыйных пытанняў у пасляваеннай Еўропе. З пазіцый усталявання такіх адносін, якія выключалі б дыскрымінацыю іншых народаў, у лютым 1947 г. БССР падпісала мірныя дагаворы з Балгарыяй, Венгрыяй, Румыніяй, Фінляндыяй і Італіяй.
Усяго ў 1944–1955 гг. БССР падпісала 30 дагавароў, пагадненняў, канвенцый і ўступіла ў Міжнародны Саюз электрасувязі і Сусветны паштовы Саюз (1947 г.), Сусветную метэаралагічную арганізацыю (1948 г.), Міжнародную арганізацыю працы (1954 г.).
Змякчэнне міжнароднай напружанасці ў другой палове 50-х гг., пасля перыяду абвастрэння “халоднай вайны” (1945–1955 гг.), дало магчымасць дэлегацыі Беларусі адстойваць у ААН лінію на ўмацаванне міру і бяспекі, ліквідацыю каланіялізму, развіццё раўнапраўнага эканамічнага супрацоўніцтва. У 1963 г. у ліку першых БССР падпісала ў Маскве дагавор аб забароне выпрабаванняў ядзернай зброі ў атмасферы, космасе і пад вадой. У 1965 г. прадстаўніцтвы БССР дзейнічалі ў спецыяльных органах ААН, такіх як ЮНЕСКА, МАГАТЭ і інш.
Супрацьстаянне двух лагераў, і перш за ўсё ЗША і СССР, пагражала ўзнікненнем новай сусветнай вайны. Таму ў 1981 г. чарговая сесія Генеральнай Асамблеі ААН прыняла прапанаваную БССР і УССР Дэкларацыю аб прадухіленні ядзернай вайны. У ёй адзначалася, што тыя дзяржавы, якія першымі пачнуць баявыя дзеянні з выкарыстаннем ядзернай зброі, будуць абвешчаны сусветным супольніцтвам ваеннымі злачынцамі і панясуць адказанасць.
Зручнае геапалітычнае становішча прадвызначыла пашырэнне кантактаў і развіццё двухбаковых сувязей паміж краінамі-членамі СЭУ, перш за ўсё з Польшчай, Балгарыяй, Чэхаславакіяй і ГДР.
У пачатку 70-х гг. на долю беларускага экспарту ў сацыялістычныя краіны прыпадала электронна-вылічальных машын – 91%, матацыклаў – 88%, металарэжучых станкоў – 70%, грузавых аўтамабіляў – 56%, трактароў – 54%. Усяго больш за 300 прадпрыемстваў Беларусі пастаўлялі сваю прадукцыю прыкладна ў 100 краін свету. Каля 10% прыходзілася на краіны Азіі, Афрыкі і Лацінскай Амерыкі.
Для паскарэння тэхнічнага прагрэсу ў прамысловасці, іншых галінах гаспадаркі важнае месца мелі эканамічныя сувязі з развітымі капіталістычнымі краінамі. У 1970–1980 гг. на іх долю прыпадала 22,5% усіх экспартных паставак рэспублікі. За кошт імпартных аперацый у рэспубліку завозіліся тэхналагічныя лініі і абсталяванне, тавары шырокага ўжытку.
Неабходным сродкам умацавання і паглыблення сяброўскіх адносін паміж беларускім і іншымі народамі свету былі культурныя, навуковыя, спартыўныя і турысцкія сувязі. Галоўным чынам гэта ажыццяўлялася праз дзяржаўныя і грамадскія структуры, партыйныя, праф-саюзныя, камсамольскія арганізацыі, творчыя саюзы, бібліятэкі і г.д. Адначасова з гэтым Беларусь удзельнічала ў працы шматлікіх міжнародных арганізацый, камітэтаў, таварыстваў па супрацоўніцтву. Пры іх непасрэдным удзеле адбываўся навуковы і культурны абмен, праводзіліся міжнародныя выставы, кінафестывалі, кангрэсы, сімпозіумы і г.д.
Такім чынам, у 40–80-я гг. роля Беларусі ў міжнародным супольніцтве мела важнае значэнне. Супрацоўнічаючы ў складзе шматлікіх камітэтаў ААН, БССР ажыццяўляла разнастайныя мерапрыемствы па пашырэнні і ўмацаванні сяброўскіх адносін з народамі ўсіх дзяржаў свету.
Храналогія падзей
Чэрвень 1945 г. – дэлегацыя БССР падпісала Статут ААН.
1949 г. – стварэнне Савета Эканамічнай Узаемадапамогі (СЭУ).
1954 г. – уступленне БССР у Міжнародную арганізацыю працы (МАП) і Арганізацыю па пытаннях асветы, навукі і культуры (ЮНЕСКА).
1955 г. – падпісанне Варшаўскага дагавору – ваенна-палітычнага блока сацыялістычных дзяржаў.
28 сакавіка 1958 г. – арганізацыя пастаяннага прадстаўніцтва Беларусі пры ААН.
1975 г. – нарада па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе (Хельсінская нарада).
Ліпень 1982 г. – у Мінску адбыўся “Марш міра – 82”, які прахо-дзіў па маршруту Стакгольм–Мінск–Масква.
Пытанні для самаправеркі
1. Што, на вашу думку з’явілася асноўнай прычынай прыняцця Беларусі ў члены ААН?
2. Якія мэты ставіла перад сабой Арганізацыя Аб’яднаных Нацый?
3. Якія перашкоды існавалі на шляху пашырэння эканамічных сувязяў Беларусі з замежнымі краінамі?