12.Станауленне буржуазнага грамадства на Бел у другой пал 19 ст.

2 пал XIX у Р1 - перыяд крыз1су феадал. i пераходу да 1ндустр. грамадст. Пры-гонн1тва скоувала развщцё вытворчых с1л.У1800—1860насел.Pac. павял. у 2,1 , а збор збожжа узрос усяго на 42 % (у разпку на душу насельНцтва ён зменшыуся на 32 %). Па аб'ёме вытворчасц1 прамысл. прадукцьи у 1864 Р. уступала Англ. у 18 раз., Германи — у 9,Францы!7,2Сяляне па-ранейш заставала бяспрауным1. Факгычна феадалы i памеш. безраздзельна гаспадарыл1 у дзярж.-правав. i пал1тыч. сферах. У гэты перыяд сялянск. пратэст супраць прыгонн!цтва ужо не абмяжоувауся лакальным! бунтам1 Чаго дамагал1ся сяляне Беларуа?

1. Зямл1. Перадачы дарэмна

2. Адмены паншчыны, аброку i наогул — прыгоннага права.

Адным з пал1тычных фактарау, як1 вымус1у царызм адмену п.п- паражэнне P. у Крымскай в. (1853—1856).

19 лютага 1861 А II Ман!фест аб адмене прыгон¬нага права, складауся з агульнага, мясцовых «Палажэнняу.У бел губернях рзформа аф!цыйна была аб'яулена вясной1861 Ажыццяулялася яна на базе агульнагаi2мясцовых палаж. На Бел. пасля рэф. 1861 адбылося 379 сял. Выступ., з як1х 125 было падаулена. Урад пайшоу на уступк1. На 20 % зн1жал1ся выкуп.плацяжы,спынялася час.абязанае станов!шчасялян, выдзялял1ся зямельныя надзелы сялянам, а земл1, як!я был1 адабраны у ix пачынаючы з 1857, вяртал1ся поунасцю.

Галоунай рысай парэформ. разв1цця Бел. з'явуся рост гандлёвага земляроб. i жывёл. Вызначалася ix спецыял1зацыя па раёнах.

Развщцё кап1т.у с\г- складвання бел. нац. рынку. Працэс гэты праходз1у давол1 цяжка.Выгаднае геагр. становшча Бел. абумов1ла узн1кненне на яе тэр. значнай колькасц1 гандлёвых цэнтрау для вывазу на замежны рынак як уласнай, так i прывазной прадукцьм. Рост таварна-грошавых адноан паступова разбурау патрыярхальны лад у вёсцы, узмацняу сацыяльнае расслаенне сялянства, паскарау фарм1раванне сялянскай буржуаз.На пачатку XX у бел. вёсцы бедната складала 60 %, серадняю — каля 30 %, сялян. Буржуаз. — 10 % ад ycix сялян. Тысячы сялян-беднякоу 1шл1 у адыходныя промыслы, на буд. чыгунак, шахт Данбаса, на заводы прамысловых цэнтрау. Заможныя сяляне вял! сваю гаспадарку, выкарыст. наёмную працу.

У першыя два парэформенныя дзесяц1годдз1 рост прамысловасц1 Бел. быупавольным,большасць прадпрыемст. працягвала заставацца на дробнатаварн. Вытворч. i мануфактуры. Характэрн. рысай развщця прамысл. Бел.- дробная i рамесная вытворчасцьУ канцы XIX ст. адбывалася фарм1раван. у бел. губернях сац.-клас.структурыграмадства. Асабл.структуры раб. класа Бел.- яго распыленасцьна дробных прадпрыемст. i адносна невял1кая колькасф раб., занятых у буйной прамысловасц1. Яурэ1. Больш за 90 % бел. заставалася сялянам1 i пражывала у вёсцы.

13. Сацыяльна-эканамичнае, палитычнае и культурнае развиццё Бел у пач 20 ст.

Асноуныя тэндэнцы1 у сац.-экан.разв-ц1 пач XХ вызнач. пачаушайся прам. рэв. Таму станауленне 1ндустр. грамадства у бел. губер. праходз1л. запаволена.Бел –сырав1нны прыдатак Р1. Да пач. XX Бел. прайшла стадыю прамысловага капггал1зму, але яе прамысловасць была адсталай у па-раунанн1 з пауднёвым, цэнтральна-прамысловым.Асноунай прычынай гэтага з'яв!лася спецыял1зацыя бел. прамысл. па перапрацоуцы мясцовай с\г, лясной i м1неральнай сырав1ны, што абумовта яе 1снаванне у асноуным у сельскай мясцовасц1.У пач. XX амаль палову прадукцьн усёй бел. прамыс. давала харчовая гал1на (в1накурныя, тваварныя, крухмала-патач-ныя, маслабойныя, тытунёвыя прадпрыемствы%.Адначасова праходзта i канцэнтр. кап1талу. У Бел. стваралгся новыя акцыян. таварыствы. 1м належал! тытунёвая фабрыка у Гродне, запалкавая «Маланка», да асоб яурэйскай нацыянальнасц!.Развщцё кап!тал!зму, выгаднае геаграф!чнае становшча абумошл! у Беларуа рост яе як знешняга, так i унутранага гандлю. Галл. тавар - лес i лён. Нац. пыт у Р1.....Бел. не прызнавал1ся за самаст. этнас i был1 пазбаулены права на развщцё нац. асветы i культ.Крыз1с самауладдзя. Найбольш яскрава незадаволенасць 1снуючым урадам выказвалася сац. партыям1: РСДРП, так i шэраг нац. партый. Агульныя мэты — знишчэнне самадзяр.,феадал.перажыткау, вырашэнне агр.пытання.. У к. 1902 створана Бел. рэвал. грамада. У1903 яна прыняла новую назву БСГ. Луцкев!чы, Кастусь Каганец,Вацлау Ластоусю, Ала!за Пашкев1ч.Мэта- ствар. сац. у бел.У ходзе рэвалюцьп 1905—1907 гг. унутры БСГ узмацнуся раскол.1907 г. на з'ездзе у Докшыцах. Найбольш актыуныя яе члены аб'яднапюя вакол газеты «Наша Hiва».Рэв 1905-07 не вырашыла агр пытанне.Першая меры был1 зроблены:. Сталып. рэф. Пачынал.у P. паводле царскага указа ад 9 л1стапада 1906. Задача рзф.- разбур. Сялян. Абшчын. i пераход да прадпрыемс. гаспад. на аснове асаб1стай уласнасц! на зямлю, перасялен. беззям., малазям. сялян у Ci6ip.Сяляне прынял. рэф. неадназначна. У Беларус! абшчыннае землеуладанне захавалася у В1цеб. i Маг1л.губ. Сталып. рэф. аблегчыла i паскорыла працэс уцягнення надзельнай зямл1 у гандлёвы абарот.Пасля 3 чэрв. перавар. 1907 у кране наступае перыяд рэакцы1. 3 1907 па 1910 у Бел. забаронена больш за 40 буйных прафсаюзау. У Mai 1906 у Пецярбурзе была створана першая легальная бел. выдац. суполка «Загляне сонца i у наша ваконца». Тут было надрукавана больш за 100 тыс. экзэмплярау кн!г. Вял1кая заслуга вы-давецтва у перавьщанн1 спадчыны XIX ст.: творау В. Дун1на-Марц1нкев1ча, Ф. Багушэв1ча у серьи «Беларусюя песняры» (1907—1908). Нацыяналь-ны друк забяспечыу публ1кацыю творау В. Дуына-Марц[нкев1ча, Ф. Багу-шэв1ча, Цё™, Я. Купалы, Я. Коласа, М. Багданов1ча, 3. Бядул!.