prof. Krzysztof Jasiecki1
Lobbing I grupy interesów
Definicja grupy interesu
Grupa, która zajmuje wspólne stanowisko i wysuwa określone żądania wobec innych grup społecznych, działając poprzez instytucje władzy (np. rząd, parlament, prezydenta państwa, władze lokalne) / David B. Truman, The Governmental Process (1951)
Rozróżnienie partii politycznych od grup interesu oraz grup nacisku
|
Grupy interesów |
Grupy nacisku |
Partie politycze |
Główny cel |
Realizacja wspólnych zainteresowań członków |
Wpływanie na treść procesu decyzyjnego |
Zdobycie i utrzymanie władzy w państwie |
Odmienność roli |
Działalność w sferze pozapolitycznej |
Wchodzenie w politykę w wybranych sprawach |
Działalność polityczna obejmująca wszystkie kwestie |
Ilość członków |
Duża, często znacząca statystycznie przynależność |
Ograniczona |
Raczej niewielka |
Możliwość zmiany |
Przekształcenie w grupę nacisku |
Oferowanie usług grupom interesów |
Koalicja grup interesów bądź grup nacisku |
Przykłady |
Organizacje religijne i wyznaniowe, kluby sportowe, stowarzyszenia emigrantów |
Organizacje branżowe oraz zawodowe, think-thanki |
Partie polityczne, kluby parlamentarne, koalicje wyborcze |
Zawartość powyższej tabeli odzwierciedla zróżnicowanie poziomu zaangażowania różnych aktorów społecznych w sferę polityki związanej ze sprawowaniem rządów w organach władzy publicznej (od najmniej zaangażowanych politycznie grup interesu, poprzez chcące wpływać na niektóre decyzje polityków i administracji państwowej grupy nacisku, aż do konkurujących o władzę w państwie partii politycznych)
Teorie grup interesu – analiza strukturalna
Wyróżniki modelu |
Liberalna teoria demokracji
|
Teorie pluralistyczne |
Neo-korporatyzm |
Zachowania państwa w relacjach z grupami nacisku
|
uwzględnianie interesu narodowego, państwowego |
neutralny arbiter |
aktywny uczestnik |
Główne Instytucje |
Organy władzy publicznej
|
grupy nacisku, lobbing |
komisja trójstronna, negocjacje społeczne
|
Reguły Systemowe |
zdobywanie inwestytury w wyborach parlamentarnych |
rywalizacja pomiędzy grupami nacisku o zróżnicowanych zasobach, brak monopolu reprezentacji
|
instytucjonalne równoważenie wpływów, monopol reprezentacji interesów, obligatoryjne członkostwo
|
Formy kontaktu między rządem a grupami nacisku |
niewskazane, negacja interesów partykularnych |
pośrednie poprzez grupy interesu, bezpośrednie z administracją i politykami
|
pośrednie poprzez organizacje |
Charakterystyka grup interesu |
mało znaczące |
raczej słabe, brak hierarchii, wielość struktur organizacyjnych |
silne hierarchiczne struktury, organizacje branżowe i sektorowe, masowa przynależność
|
Kultura działania
|
skrajny indywidualizm, niechęć wobec działań zbiorowych
|
indywidualizm, preferencje dla działań jednostkowych |
kolektywizm, preferencje dla działań zbiorowych |
Wiodący Przedstawiciele |
Adam Smith John Locke
|
Arthur F. Bentley, David D. Truman, Mancur Olson Robert A. Dahl |
Philippe Schmitter, Gerhard Lembruch
|
Powyższa tabele wyszczególnia główne wymiary trzech modeli teorii grup interesu: a) modelu liberalnej demokracji (przełom XVIII i XX w. w wiodących państwach Europy Zachodniej); b) modelu pluralistycznego (współczesne państwa anglosaskie) oraz c) modelu neokorporatyzmu (Niemcy, Austria, Szwajcaria, kraje skandynawskie po II wojnie światowej)