29 Судовая рэформа 1529-1588гг.

Прычыны1)Імкненне шляхты да ўдзелу ў палітычнай сіс-тэме, у тым ліку і судовай; 2) Палітыка-прававая думка (беларускія дзеячы выступалі за рэфармаванне судовай сістэме па буржуазных прынцыпах). Больш за усіх высту-паў Літвін.Звярнуў увагу на стварэнне незалежных ад ад-міністрацыі выбарных судоў. Ставіў задачу аб стварэнні апеляцыйных судовых інстанцый,прынцып роўнасці су-доў.Праблема рэфармавання судовага працэсу. Спабор-насць і галоснасць судовага працэсу.Выступае рэзка суп-раць панскіх судоў. Ставіць пытанні аб судовых падат-ках.У 1550 выйшаў яго зварот да Жыгімонта Аўгуста. Ас-ноўныя этапы судовай рэформы. 1 этап. 1529г.(1 ста-тут ВКЛ). Першы нарматыўны акт, дзе былі замацаваны судовыя змены: 1)Змены ў фарміраванні замкавых (грод-скіх) судоў(раздзел 6 артыкул 2); 2)норма працэсуаль-ная:ўвядзенне інстытута абароны, удзел аддваката (пра-куратара); 3) судовае рашэнне можна выносіць толькі па-водле закона дзяржавы.2этап.Прывілей Жыгімонта Аў-густа 1555г.Аб стварэнні судоў для шляхты:земскія,павя-товыя, шляхецкія суды. З дазвалення паноў-рады Жыгі-монт перадае вядзенне судовых спраў абранай шляхце, суддзе і пісару. Суддзі прызначаліся князем( Троцкі, Сло-німскі паветы). 3 этап. Прывілей Бельскі 1564г. Уводзіла-ся абавязковая падпарадкаванасць усёй шляхты земскім павятовым судам. Земскія павятовыя суды выводзіліся з адміністрацыйнага падпарадкавання.Кіраўнікі адміністра-цыі адмаўляліся ад даходаў на карысць земскіх судоў. 4 этап. Статут 1566г. 1) Ввёў парадак абрання суддзі, пад-судка і пісара. Акрэсліў іх прававое становішча. Вывіў па-мер судовых пошлін – артыкулы 1-3, 27-28. 2) Уводзілася пасада вознага, судовага прыстава – арт.4-6. 3) Уводзі-лася забарона абірацца на судовыя пасады служачым дзяржаўнага апарату і духоўным асобам – арт.8.4) Пара-дак рэгламентавання дзейнасці адваката, адказнасць ад-ваката і г.д.–арт 34-37.5)Вызначаецца падсуднасць спраў земскім павятовым судом.Вырашае усе грама-дзянскія і крымінальныя справы, належныя да шляхты. 6) Выключаў з агульнай падсуднасці шляхты земскіх па-вятовых судоў выводзіць главы мясцовай адміністрацыі. 7)Уводзіліся падкаморскія суды(суды спецыяльнай юрысдыкцыі, шляхецкія). Вызначаўся парадак фарміра-вання гэтых судоў. Выбарны суд.арт 63-65.8)Вызначаўся парадак разгляду спраў на апеляцыі на рашэнні і прысу-ды мясцовых. Выпадкі немагчымасці падання скаргаў у апеляцыйны суд:-Калі справа вырашалася судом на пад-ставе пісьмовага абавязку,які не аспрэчваецца; - Калі ад-казчык у судзе дабравольна прызнаў іск. арт.65. 9)Заба-ранялася звяртанне да звычаёвага права. арт.30. 5 этап. Статут 1588г. 1) Падцвярджаліся усе нормы па утварэнні новай судовай сістэмы да гэтага часу і замацоўваліся но-выя: уводзіўся вышэйшы суд, які базіраваўся на буржу-азных прынцыпах – Літоўскі трыбунал(Галоўны суд). 1581 г. – пастанова Варшаўскага сойма “Спосаб правоў трыбунальскіх”. 2)Абавязковая прысяга для судовых па-сад.Прысутнасць адваката пры .Пры немагчымасці за-плаціць за адваката – бесплатна(удовы,сіраты,убогія лю-дзі). А калі адвакат адмаўляўся ад бясплатнай працы – пазбаўленне адвакатскай пасады.