V страфа

“Здароў хвігурная Юнона,

Цябе даўно я не відаў”.

І тры ёй зробіўшы паклоны,

Мякотнага на стол падаў.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Яна мякотнаго паела,

Хусткой уцёршысь, ўстала,

“Дзякую!” яму сказала,

Села і так яму запела:

V страфа не мае 5 і 6 радка (з сумежнай рыфмоўкай). Істотна, што ўпершыню ў паэме захавалася апошняе чатырохрадкоўе адычнай страфы. Праўда, толькі ў публікацыі “Маяка” і дастаткова сапсаванае – “испорченное” (Я. Карскі) – прымітыўна-простае ў мастацкіх адносінах.

Vі страфа

“Ці ведаешь маё ты гора?

Эней з траянцамі плыве:

Спіхні яго ты, сват, у мора, –

Няхай нячысцік воду п’е.

Мяркую, чуў: Эней – ён зводнік,

Варуга, злодзей, канаводнік;

Траянцы такжа ўсе латрыгі,

Ўся курвічы і ўсе ярыгі,

Праяву зробіць на святу:

І іх ўсіх нада з свету знесць.

Калі, сват, зробішь тую чэсць,

Зато дзявухну украсіву,

Салодкую, як з мёдам сліву,

Табе я заўтра прывяду”.

Першыя шэсць радкоў VІІ страфы адпавядаюць пачатку адычнае страфы, а вось апошняе чатырохрадкоўе дэцымы вылучыць з васьмі радкоў, якія засталіся, дастаткова складана. Магчыма, яно пачыналася радком “Праяву зробіць на святу” і ўключала ў сябе апошнія тры радкі. Слова “зробіць”, а не “зробяць”, якое было ва ўсіх, апрача “Смоленского вестника”, тэкстах, пераконвае ў гэтым, бо гаворка ідзе тут пра Энея, і ў аўтарскім тэксце характарыстыкі траянцаў не было.

Праяву зробіць на святу:

Зато дзявухну украсіву,

Салодкую, як з мёдам сліву,

Табе я заўтра прывяду”.

Дадзеная перакамбінацыя дазволіла выявіць яшчэ адно правільнае апошняе чатырохрадкоўе адычнай страфы. Як, дарэчы, і было ў публікацыі “Маяка”. Радкі, апушчаныя намі дзеля гэтае перакамбінацыі, адсутнічалі ў “віцебскай рэдакцыі”.

Vіі страфа

Эол расшупіў тое дзела –

З яго аж слінка пацякла –

Любіў ён цешыць грэшна цела,

Дзявухна па нутру была.

Заскробся, барадой затрос,

Вусы разгладзіў, падцёр нос,

Хапіў напойку табаку,

Лупіўшы зубы, барматаў

І рэч Юноне ён таку

З паклонам, віш ты, адказаў...

У VІІ страфе зноў у апошнім чатырохрадкоўі захаванага тэксту маецца невялікі збой: радкі з кальцавой рыфмоўкай пераіначаны ў тэкст з перакрыжаванай. Але ўсё ж 9 і 10 радкі могуць быць пераменены месцамі:

Хапіў напойку табаку,

Лупіўшы зубы, барматаў.

З паклонам, віш ты, адказаў

Там рэч Юноне ён таку:

Vііі страфа

“Авохці мне, моя Юнона!

Ніводнага ж нет ветру дома!

Што буду робіць я цяпер?

Барэй з пахмелля, як вапер,

Ляжыць ў святліцы на казёнцы,

А Нот учора з’ехаў к жонцы,

Зефір з дзявухнамі зайграўся,

А Еўр у батракі наняўся:

Як хочаш, ты сабе смякай,

Ды мне дзявухну даставай!

Усе дзесяць радкоў VIIІ страфы маюць сумежную рыфмоўку. Але першае чатырохрадкоўе адычнае страфы ўзнаўляецца зусім лёгка:

“Авохці мне, моя Юнона!

Што буду робіць я цяпер?

Ніводнага ж нет ветру дома!

Барэй з пахмелля, як вапер”.

Пяты і шосты адпавядаюць адычным, а вось узнавіць апошняе – больш складана. Пэўна, не ўсе аўтарскія радкі захаваліся. Перадусім, апошні радок страфы ў “смаленскай рэдакцыі” захаваўся з непрыстойным словам: “Да е…ь дзявухну даставай!”, што сведчыць пра яго пазнейшую ўстаўку. Паказальна, што гэтая страфа беларускага твора надзвычай блізкая сёмай страфе паэмы І. Катлярэўскага. Тлумачэнне прычын адсутнасці “дома” Барэя, Нота, Зефіра і Еўра ідэнтычнае. Аўтар, які выкарыстоўваў твор суседняй літаратуры, тут не абцяжарваў сябе пошукам пэўных нацыянальных адметнасцяў пры характарыстыцы антычных персанажаў. Прывядзём украінскую страфу цалкам, бо менавіта тут убачыў М. Маркоўскі залежнасць твора І. Катлярэўскага ад беларускага тэксту:

"Гай, гай! Ой, дей же його кату! –

Еол насупившись сказав. –

Я все б зробив за сюю плату,

Та вітри всі порозпускав:

Борей недуж лежить з похмілля,

А Нот поїхав на весілля,

Зефір же, давній негодяй,

З дівчатами заженихався,

А Евр в поденщики найнявся, –

Як хочеш, так і помишляй!”