Пишутся через дефис:

1) Сложные существительные, части которых соотносятся со словосочетаниями с сочинительной связью: беларуска-нямецкі слоўнік, архітэктурна-будаўнічы факультэт, сацыяльна-эканамічныя адносіны, аграрна-прамысловы комплекс, гандлёва-прамысловы капітал, кантрольна-ўліковы прыбор;

2) прилагательные, образованные от сложных существительных, которые пишутся через дефис: генерал-губернатарскі, ліберал-дэмакратычны, давыд-гарадоцкі, унтэр-афіцэрскі;

3) сложные прилагательные, части которых обозначают неоднородные приметы: навукова-практычная канферэнцыя (навуковая практычная канферэнцыя), нацыянальна-вызваленчы рух (нацыянальны вызваленчы рух), сусветна-гістарычны вопыт (сусветны гістарычны вопыт), інфармацыйна-аналітычная праграма (інфармацыйная аналітычная праграма);

4) сложные прилагательные, которые обозначают качество с добавочным оттенком: ласкава-ліслівы, жоўта-зялёны, горка-кіслы, прыкра-салодкі;

5) сложные прилагательные, которые обозначают промежуточные направления: паўднёва-ўсходні, паўночна-заходні;

6) сложные прилагательные, которые входят в состав административных названий с частями ўсходне-, заходне-, паўночна-, паўднёва-: Заходне-Палескі раён, Паўночна-Ціхаакеанскае цячэнне, Усходне-Еўрапейская раўніна.

Местоимения

Займеннікі

Пишутся слитно:

неопределенные местоимения с постфиксом –сьці: хтосьці, штосьці, калісьці, чыйсьці.

Пишутся через дефис:

1) неопределенные местоимения с приставкой абы- и постфиксами –небудзь, -колечы(-кольвечы): абы-чым, абы-каго, калі-небудзь, што-кольвечы.

Но:

с предлогом: абы з кім, абы пра што, абы ў каго;

2) неопределенные сложные местоимения: што-нішто, хто-ніхто, які-ніякі, сякі-такі, тое-сеё.

Предлоги

Прыназоўнікі

Пишутся слитно:

1) предлоги, синонимичные наречиям, образованные слиянием падежных форм существительных с предлогами: наперадзе калоны, услед цягніку, наўздагон яму, на ўслоне збоку, ў сярэдзіне статка.

2) предлоги затое, адтаго што, прычым, паколькі, которые необходимо отличать от соответствующих сочетаний предлогов с местоимениями: зрабіў няхутка, затое грунтоўна – за што ўзяў, за тое і аддаў; працы шмат, прычым тэрміновай – мы тут ні пры чым.

Пишутся через дефис:

1. предлоги, образованные из двух или трех простых предлогов: з-за, з-пад, з-па-над, па-за, па-над, па-за, па-над, з-паміж.

Союзы

Злучнікі

Пишутся слитно

1. Союзы ажно, нібы, нібыта.

Частицы

Часціцы

Пишутся через дефис:

1) Частица -такі пишется через дефис после наречий, частиц и глаголов: даволі-такі, зноў-такі, усё-такі, знайшоў-такі

Но: ўсё ж такі.

В остальных случаях пишется раздельно: ён такі надумаўся прыйсці.

1. Прочитайте следующие слова. Объясните их написание.

Калгас, аўтатрактарны, прыгарад, найвышэй, заморскі, звышпланавы, пасляваенны, антыфашысцкі, архірэакцыйны, інфрачырвоны, ультрафія-летавы, псеўданавуковы, панісламізм, трохпавярховы, дваццаціпяцітонны, авіябаза, велагонкі, біястанцыя, гідратурбіна, мікраклімат, водаправодны, левабярэжны, вечназялёны, індаеўрапейскі, пяццюдзесяццю, васьмюстамі, трохсоты, пяцітысячны, ставасьмідзесяцісямімільённы, наперакор, насуст-рач, нібыта, якісьці, анідзе, пан-Еўропа, ледзь-ледзь, жылі-былі, раз-пораз; 5-літровы, 40-годдзе; прэм'ер-міністр, вагон-рэстаран, сацыял-дэмакратыя, кілават-гадзіна, норд-ост, Растоў-на-Доне, Дунін-Марцінкевіч, Буда-Кашалёў, паў-Беларусі, обер-лейтэнант, унтэр-афіцэр, штаб-кватэра, лейб-медык, экс-чэмпіён, контр-адмірал, горад-герой, прэс-канферэнцыя, пара-, электра- і цеплавозы, сацыял-дэмакратычны, буда-кашалёўскі, леў-талстоўскі, руска-беларускі, горка-салёны, жоўта-зялёны, Паўночна-Казахстанская вобласць, 600-мільённы, 15-га, 13-я, 2-3 дні; ха-ха, абы-хто, абы-дзе_, хто-небудзь, як-колечы, усё-такі, зрабіў-такі, прыгожа пафарбаваны, прыйшоў бы, казаў жа, як жа ж, амаль што, сама што.

2.Напишите слова слитно, через дефис или раздельно.

Фота..мантаж, віцэ..прэзідэнт, васьмі..месячны, бульба..сховішча, трох..літровы, байка..пісец, радыё..механік, лейб..гвардыя, кіна..плёнка, обер..лейтэнант, сацыял..дэмакратыя, шасці..класнік, віцэ..адмірал, гука..аператар, двух..тыднёвік, мота..спорт, аўта..транспарт, сена..ўборка, віцэ..канцлер, васьмі..соты, паў..Мінска, генерал..лейтэнант, паў..метра, горка..салёны, паў..векавы, плашч..палатка, шэра..зялёны, фізіка..матэматычны, трох..літровы, Заходне..Сібірская нізіна, вагон..рэстаран, светла..блакітны, паў..кілаграма. паў..месяц, таўста..шчокі, блакітна..сіні, хата..чытальня, сумка..аптэчка, паў..змрок, кісла..салодкі, польска..літоўскі, анты..ваенны мітынг, вучні цудоўна.. падрыхтаваныя, машына надзейна.. сканструяваная, тупа..вугольны прадмет, рыса яскрава..вызначана, свідраванне максімальна..глыбокае, пасля..рэвалюцыйны перыяд, руса..бароды артыст, інфра..чырвонае выпраменьванне, многа..нацыянальны край, рэч мінімальна..неабходна, архі..важны занятак, пакой дрэнна... асветлены, рост параўнальна..вялікі, пасля..навальнічная свежасць, мала..людны раён, шмат..значнае слова, дваццаць..шосты раз, сюжэт грунтоўна..прадуманы, анты..навуковы падыход.

МОРФОЛОГИЯ

Марфалогія

ЧАСТИ РЕЧИ

Часціны мовы

Имя существительное – назоўнік

Имя прилагательное – прыметнік

Имя числительное – лічэбнік

Глагол – дзеяслоў

Местоимение – займеннік

Наречие – прыслоўе

Предлог – прыназоўнік

Союз – злучнік

Частица – часціца

Междометие – выклічнік

ПАДЕЖ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ

Склон назоўнікаў

Именительный – Назоўны

Родительный – Родны

Дательный – Давальны

Винительный – Вінавальны

Творительный – Творны

Предложный – Месны

ПРАВОПИСАНИЕ ИМЕН СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ

Правапіс назоўнікаў

Имя существительное – самостоятельная часть речи, которая обозначает предмет и отвечает на вопросы кто? что? (вёска, Юпітэр, сані, Полацк, пяшчота, асіннік, дзяжурны, чаканне, будаўнік).

Имена существительные в белорусском языке, как и во многих других языках, составляют основу словаря. Они представляют собой не только нарицательные имена, составляющие около половины всей лексики, но и необозримый океан собственных имён всего того, чего мы касаемся в речи.

Изменение существительных – это склонение: образование падежных форм главным образом при помощи окончаний. Система склонения существительных одна, но окончания в одних и тех же падежах в разных существительных разные. Больше всего различий в окончаниях связано с принадлежностью существительных к разным грамматическим родам. Особенности окончаний в некоторых падежах и даже склонениях некоторых их групп в целом зависят от их семантического своеобразия, традиционной лексико-грамматической формы и т. д.