Задание 8.5. Исследовать на непрерывность функцию, построить ее график (см. табл. 8.5):
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 8.5 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x +1, x ≤1, |
|
16 |
|
3 |
− x, x < 0, |
||||||||||||||
|
y = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = |
|
+3, 0 ≤ x < 2, |
|||||||
|
2x2 , 1 < x ≤3, |
|
x |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
, x |
≥ 2; |
|
||||
|
|
1, x >3; |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||
2 |
|
|
2 |
−1, x < 0, |
17 |
|
|
2 |
|
−3, x < −1, |
|||||||||||
|
|
x |
|
|
|
x |
|
|
|||||||||||||
|
y = |
2x +1, 0 ≤ x ≤1, |
|
y = |
−3 − x, −1 < x ≤1, |
||||||||||||||||
|
|
|
|
x >1; |
|
|
|
|
|
|
|
x >1; |
|
|
|||||||
|
|
3, |
|
|
|
|
|
1, |
|
|
|
||||||||||
3 |
|
1, |
|
x ≤ −1, |
|
|
18 |
|
2x +5, x ≤ 0, |
||||||||||||
|
y = |
|
+ 2, −1 < x < 0, |
|
y = |
|
2 +5, 0 < x ≤3, |
||||||||||||||
|
x |
|
x |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
, x |
≥ 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
3x |
|
|
|
|
1, x >3; |
|
|
||||||||||||
4 |
|
3x |
− |
2, |
x |
< − |
19 |
|
3x |
− |
2, x |
< |
1, |
||||||||
|
|
|
|
|
2, |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
y = |
|
+1, − 2 < x <1, |
|
y = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
x |
|
x, 1 < x <3, |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x, x >1; |
|
|
|
|
2x −3, x >3; |
||||||||||||||
5 |
|
x |
− |
2, |
x |
< − |
1, |
20 |
|
3 − 2x, x ≤ 0, |
|||||||||||
|
y = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = |
|
2 +3, 0 < x ≤1, |
|||||||
|
2x −1, −1 < x <1, |
|
x |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
x >1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
x >1; |
|
|
||||||
|
|
1, |
|
|
|
|
|
|
0, |
|
|
|
|||||||||
6 |
|
x, x < 0, |
|
|
21 |
|
1, x < −1, |
|
|
||||||||||||
|
y = |
3x2 , 0 ≤ x < 2, |
|
y = |
x2 +1, −1 ≤ x < 2, |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x −3, x > 2; |
|
|
2x +1, x > 2; |
||||||||||||||||
7 |
|
3, x < −1, |
|
22 |
|
2x −3, x <1, |
|||||||||||||||
|
y = |
|
2 +1, −1 ≤ x <1, |
|
y = |
|
−2, 1 < x < 2, |
||||||||||||||
|
x |
|
x |
||||||||||||||||||
|
|
|
+1, x ≥1; |
|
|
|
|
|
x ≥ 2; |
|
|
||||||||||
|
|
x |
|
|
|
1, |
|
|
|
||||||||||||
8 |
|
x +1, x ≤ 0, |
|
23 |
|
|
|
|
2 |
, |
|
x < −1, |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−x |
|
|
||||||
|
y = |
1, 0 < x < 2, |
|
y = |
2x −3, −1 ≤ x ≤ 2, |
||||||||||||||||
|
|
|
−1, x > 2; |
|
|
|
2 |
|
4, |
x > 2; |
|||||||||||
|
|
x |
|
|
x |
|
|
Окончание табл. 8.5
33
9 |
|
2, |
x < −1, |
24 |
x |
−3, x ≤ −2, |
||||||
|
y = |
|
− x, −1 ≤ x < 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
y = 2x + 4, − 2 < x ≤1, |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
− х, x >1; |
|
||||
|
|
3x + 2, x ≥ 0; |
|
3 |
|
|||||||
10 |
|
|
2 |
−1, x ≤ −2, |
25 |
3x −1, |
x < 0, |
|
||||
|
y = |
x |
|
|
|
2 −1, 0 ≤ x ≤1, |
||||||
|
2x +1, − 2 < x ≤1, |
|
y = x |
|||||||||
|
|
|
|
x >1; |
|
|
|
x >1; |
|
|
||
|
|
3, |
|
1, |
|
|
||||||
11 |
|
0, |
x < 0, |
26 |
x2 |
|
2, |
x < −3, |
||||
|
y = |
|
|
|
|
|
− x, −3 ≤ x <1, |
|||||
|
x, 0 < x <3, |
|
y = 2 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x −3, x >3; |
|
1, x >1; |
|
|
||||||
12 |
|
x |
2 |
+5, x ≤ −1, |
27 |
5 |
− |
2x, x |
≤ − |
2, |
||
|
y = |
3x +1, −1 < x ≤ 2, |
|
|
+3, − 2 < x ≤1, |
|||||||
|
|
y = x |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x > 2; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7, |
|
2x + 2, x >1; |
||||||||
13 |
|
x −1, x ≤1, |
28 |
|
2 |
+1, |
x < −1, |
|||||
|
|
|
2 |
|
|
x |
|
|||||
|
y = |
x |
+3, 1 < x ≤ 2, |
|
y = x +3, −1 ≤ x < 2, |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4x −1, x > 2; |
|
1, x > 2; |
|
|
||||||
14 |
|
2x, x < −3, |
29 |
3 |
− x, x ≤3, |
|
||||||
|
|
|
− x, −3 ≤ x ≤ 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = 3 |
|
y = 1, 3 < x ≤ 4, |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3, x > 0; |
|
2х−7, x > 4; |
||||||||
15 |
|
|
2 |
|
30 |
0, x ≤ 2, |
|
|
||||
|
y = |
x |
|
−1, x ≤ −1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x +1, −1 < x ≤ 0, |
|
y = 2x −4, 2 < x ≤3, |
|||||||||
|
|
1, |
x > 0; |
|
|
|
x >3. |
|
|
|||
|
|
|
1, |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
РАЗДЕЛ 4
34
ДИФФЕРЕНЦИРОВАНИЕ ФУНКЦИЙ
ТЕМА 1
ПРОИЗВОДНАЯ ФУНКЦИИ
Понятие производной
Пусть функция y = f (x) определена и непрерывна на некотором интервале (a, b) . Производной функции f (x) по независимой переменной x называется предел отношения приращения функции ∆y к приращению аргумента ∆x , когда приращение аргумента стремится к нулю, т.е.
lim |
f (x + ∆x) − f (x) |
= lim |
∆y |
|
′ |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
∆x |
|
∆x |
= f (x) . |
|||||||
∆x→0 |
|
|
|
∆x→0 |
|
|
|||||
Если этот предел конечен, то функция |
y = f (x) называется дифференци- |
||||||||||
руемой в точке x . Если |
|
′ |
|
то говорят, что функция y = f (x) имеет в |
|||||||
f (x) = ∞, |
|||||||||||
точке x бесконечную производную. |
|
|
|
|
f ′(x) или dy . |
||||||
Производная обозначается y′= y′(x), |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
Операция нахождения производной называется дифференцированием. |
|||||||||||
Число |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f+′(x) = |
lim |
f (x + ∆x) − f (x) |
|
|
|||||||
|
∆x |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
∆x→+0 |
|
|
|
|
|
|
|
||
называется правосторонней производной в точке x . Число |
|||||||||||
f−′(x) = |
lim |
f (x + ∆x) − f (x) |
. |
|
|
||||||
|
|
|
|||||||||
|
|
∆x→−0 |
|
∆x |
|
|
|
|
|
|
|
называется левосторонней производной в точке x . |
|||||||||||
Производная f |
′ |
функции |
y = f (x) |
существует тогда и только тогда, |
|||||||
(x) |
когда f−′(x) = f+′(x) .
Дифференцирование явно заданных функций
Основные правила дифференцирования
1)C′= 0 , где C – постоянная величина;
2)(u(x) ±v(x))′=u′(x)±v′(x);
3)(u(x) v(x))′ =u′(x) v(x)+v′(x) u (x);
35
4)(сu(х))′ = с(u(х))′, C – постоянная величина;
5)u(x) ′ = u′(x)v(x)(−)u2(x)v′(x), v(x) ≠ 0 ;
v(x) v x
6) если функция u =ϕ(x) дифференцируема в точке x0 , а функция y = f (u) дифференцируема в точке u0 =ϕ(x0 ) , то сложная функция y = f (ϕ(x)) дифференцируема в точке x0 и y′x (x0 ) = yu′(u0 )u′x (x0 ) .
|
Таблица производных основных элементарных функций |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1. |
y =C |
y′=0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2. |
y = x |
y′=1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
3. |
y = xn |
y′= nxn−1 |
y =un |
y′= nun−1u′ |
|||||||||||||||||||||||||||||
4. |
y = x |
y′ = |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = u |
y′ = |
|
u′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 |
|
x |
2 |
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
5. |
y =logах |
y′ = |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y =loga u |
y′ = |
|
1 |
|
|
u′ |
|||||||||||||
|
xln a |
u ln a |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
6. |
y = lnх |
y′= |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = ln u |
y′ = u′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
7. |
y = ax |
y′ = ax ln a |
y = au |
y′ = au ln a u′ |
|||||||||||||||||||||||||||||
8. |
y = ex |
y′ = ex |
y = eu |
y′ = eu u′ |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
9. |
y =sin x |
y′= cos x |
y =sin u |
y′= cosu u′ |
|||||||||||||||||||||||||||||
10. |
y = cos x |
y′= −sin x |
y = cosu |
y′= −sin u u′ |
|||||||||||||||||||||||||||||
11. |
y = tgx |
y′= |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = tgu |
y′= |
|
|
|
|
|
u′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
cos2 u |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
y = ctgx |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
y = ctgu |
|
|
|
|
|
|
|
u′ |
|
|
|
|
|
|
||||
12. |
y′= − |
|
|
|
|
|
|
|
y′= − |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
sin2 x |
|
sin2 u |
||||||||||||||||||||||||||||||
13. |
y = arcsin x |
y′= |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = arcsin u |
y′= |
|
|
|
|
|
|
u |
′ |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
1− x2 |
|
|
|
1−u2 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
14. |
y = arccos x |
y′= − |
1 |
|
|
|
|
|
y = arccosu |
y′= − |
|
|
|
u |
′ |
|
|||||||||||||||||
|
1− x2 |
|
|
1−u2 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
15. |
y = arctgx |
y′ = |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = arctgu |
y′ = |
|
|
|
|
u′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1 + x2 |
|
|
1 +u2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
16. |
y = arcctgx |
y′ = − |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
y = arcctgu |
y′ = − |
|
|
u′ |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
1 + x2 |
|
|
1 +u2 |
|
Производные высших порядков.
36
Формула Лейбница
Если производная (n −1) – го порядка функции y = f (x) уже определена,
то производная n – го порядка определяется равенством y(n) (x) = y(n−1) (x) ′. В
частности y′′(x) =[y′(x)]′, y′′′(x) =[y′′(x)]′ и т.д.
Если u(x) и v(x) – n раз дифференцируемые функции, то
[c1u(x) + c2v(x)](n) = c1 [u(x)](n) + c2 [v(x)](n) ,
где c1, c2 – произвольные постоянные.
Для произведения u(x) v(x) справедлива формула Лейбница
[u v](n) = u(n)v + nu(n−1)v′+ n(1n −21) u(n−2)v′′+... +uv(n) =
n
= ∑Cnku(n−k )v(k ) . k =0
Верны следующие формулы:
1)(xm )(n) = m(m −1)...(m −n +1)xm−n ;
2)(ax )(n) = ax lnn a, (a > 0) , в частности (ex )(n) =ex ;
3)(ln x)(n) = (−1)n−1 (nx−n1)!;
4)(sin x)(n) =sin x + πn ;
2
5)(cos x)(n) = cos x + πn .
2
Дифференцирование обратных функций и функций, заданных неявно или параметрически
(4.1)
(4.2)
(4.3)
Пусть функция y = f (x) ( a < x < b ) дифференцируема и имеет однозначную непрерывную обратную функцию x = g( y) и y′x ≠ 0, то обратная функция также дифференцируема и
x′y = 1 . y′x
В частности для производной второго порядка имеет место равенство
37
x′′yy = − |
y′xx′ |
. |
|
( y′x )2 |
|||
|
|
Пусть дифференцируемая функция задана неявно уравнением F (x, y) = 0 . Для вычисления производной надо продифференцировать уравнение F (x, y) = 0
по переменной x и полученное уравнение |
d |
F(x, y) = 0 решить относительно y′x . |
||
dx |
||||
|
|
|
||
Пусть однозначная непрерывная функция от переменной x задана систе- |
||||
мой уравнений |
|
|
|
|
y =u(t), |
α <t < β, |
|
|
|
|
|
|
||
x = v(t), |
|
|
|
где u(t) и v(t) – дифференцируемые функции и также существует и определяется равенством
y′ = du : dv = ut′ = yt′ . x dt dt vt′ xt′
v′(t) ≠ 0 . Тогда производная y′x
(4.4)
Производные высших порядков вычисляются последовательно. В частности, производная второго порядка вычисляется по формуле:
y′′xx = xt′ytt′′ − xtt′′yt′ . (xt′)2
Примеры решения задач
Пример4.1. Найтиприращение ∆y функции y = x2 при x = 0 и ∆x = 0,001.
Решение. ∆y = (x +∆x)2 − x2 = 0,000001.
Пример 4.2. Исследовать дифференцируемость функции y = 3 x −1 в точ-
ке x =1.
Решение. При x =1 приращение функции имеет вид:
∆y = 3 (1+∆x) −1 − 3 1 = 3 ∆x −1.
Тогда
lim |
∆y |
= lim |
3 ∆x −1 |
= ∞. |
||
∆x |
∆x |
|
||||
∆x→0 |
∆x→0 |
|
Следовательно, в точке x =1 функция y = 3 x −1 не имеет конечной про-
изводной.
Пример 4.3. Исследовать дифференцируемость функции y = arccos(sin x) .
38
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
y |
′ |
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
= |
|
|
1−sin2 x = |
cos2 x |
= | cos x | . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Следовательно, |
|
y′=1, |
если |
cos x > 0 ; |
|
|
|
y′= −1, если cos x < 0 . |
В точках |
||||||||||||||||||||||||||||||||
x = π |
+πk , (k = 0, ±1,± 2,...) , |
где cos x = 0 , функция непрерывна, |
но не диффе- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ренцируема. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Пример 4.4. Пользуясь определением производной, найти производную |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функции |
f (x) = x2 |
|
в точке |
x |
=3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Найдем приращение функции f (x) = x2 |
в точке x |
=3 |
: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
∆y = f (3 +∆x) − f (3) = (3 +∆x)2 −32 = 6∆x +(∆x)2 . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тогда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
∆y |
= lim 6∆x −(∆x)2 |
|
= lim |
(6 + ∆x)= 6 . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
∆x→0 |
∆x |
|
∆x→0 |
|
|
|
∆x |
|
|
|
∆x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
=6 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Таким образом, y (3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
Пример 4.5. Доказать, что (tgx)′ |
|
= |
|
|
1 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
||
|
Решение. Так как tgx = cos x , |
(sin x) |
= cos x , (cos x) |
=sin x , то |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
′ |
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
= |
(sin x) cos x −sin x(cos x) |
|
= |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(tgx) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
2 |
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
cos2 |
x +sin2 x |
= |
|
1 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
cos2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
Пример 4.6. Найти производные следующих функций: |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1) |
y = x2 − |
|
2 |
+sin x + log5 x ; |
|
|
2) |
|
|
y =5x cos(2x +3) ; |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
y = |
|
|
ex |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y =sin |
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|||||||
|
3) |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4) |
|
|
|
tg |
|
|
. |
|
|
|
||||||||||||
|
1 |
+ x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
− 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 3 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1) |
y′= x |
|
|
− 2x |
|
2 +sin x |
+ log5 |
x |
|
= 2x + x 2 + cos x |
+ |
|
; |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
xln 5 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
y′ =( |
5x cos(2x +3))′ = ( |
5x )′ cos(2x +3) +5x (cos(2x +3))′ = |
|
39
=5x ln 5 cos(2x +3) −5x sin(2x +3)(2x +3)′ =
=5x ln5 cos(2x +3) −5 2x sin(2x +3) .
|
|
e |
x |
|
|
′ |
|
|
(e |
x ′ |
|
|
3 |
) −e |
x |
(1 |
+ x |
3 |
′ |
|
|
|
e |
x |
|
|
3 |
) − |
3x |
2 |
e |
x |
|
|||||||
3) y′ = |
|
|
|
= |
|
) |
(1 + x |
|
) |
|
= |
|
|
(1 + x |
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||
1 + x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
) |
2 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
= |
ex (x3 |
−3x2 +1) |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
(1 |
+ x3 )2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
2 |
|
|
1 |
′ |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
||||||||
4) |
y′= sin |
|
tg |
|
= |
2sin |
tg |
cos |
tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
= |
|
|||||||||||||
|
x |
x |
|
cos |
2 |
|
|
x |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
(1/ x) |
|
|
|
|
|
|
|
= −sin (2tg(1/x)).
Пример 4.7. Найти производную второго порядка для функции y = e−x2 . Решение. Находим производную первого порядка:
y′ = (e−x2 )′ = e−x2 (−x2 )′= −2xe−x2 .
Теперь находим производную второго порядка:
y′′ =(−2xe−x |
2 |
)′ |
= −2 |
|
2 |
+ x (e−x |
2 |
)′ |
|
= −2(e−x |
2 |
2 |
))= |
|
x′ e−x |
|
|
|
|
+ x (−2xe−x |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−x2 |
( |
|
2 |
) |
|
|
−x2 |
( |
|
|
2 |
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= −2e |
|
1 − 2x |
|
= 2e |
|
2x |
−1 . |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Пример 4.8. |
|
Применяя |
формулу |
|
|
Лейбница, |
найти |
y(20) для функции |
||||||||||||||||||
y = x2 cos x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Так как (x2 )(n) =0 при n ≥3 , то из (4.1) имеем |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
y |
(20) |
=(x |
2 |
cos x) |
(20) |
=(cos x) |
(20) |
x |
2 |
+ 20 |
(cos x) |
(19) |
(x |
2 |
′ |
+ |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
+ 20219 (cos x)(18) (x2 )′′,
Отсюда и равенств (4.2), (4.3)
40
y |
(20) |
= x |
2 |
|
|
+ 20 |
π |
|
|
|
+19 |
π |
|
380cos |
|
|
+18 |
π |
= |
||||
|
|
cos x |
2 |
+ 40xcos x |
2 |
+ |
x |
2 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
=(x2 −380)cos x + 40xsin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Пример 4.9. Найти производную функции y = xcos x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
Решение. Первый способ. Так как y = eln xcos x = ecos x ln x , то |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
y′= e |
cos x ln x |
(cos x ln x)′ = e |
cos x ln x |
|
|
|
|
cos x |
|
= |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
−sin x ln x + |
x |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= x |
cos x |
cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
x |
−sin x ln x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Второй способ. Рассмотрим логарифм заданной функции:
ln y = ln xcos x |
ln y = cos xln x . |
|
|
||||||
Дифференцируя обе части по переменной |
x и считая, что функция |
||||||||
ln y(x) является сложной функцией, получаем |
|
|
|||||||
1 |
y′ = |
cos x |
−sin x ln x . |
|
|
|
|||
|
y |
|
x |
|
|
|
|||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|||
|
y′= y |
cos x |
|
cos x cos x |
|
||||
|
|
x |
|
−sin x ln x = x |
|
x |
−sin x ln x . |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.10. Для функции
x =5(t −sin t),y =5(1 −cost),
заданной параметрически, найти производную первого порядка от y по пере-
менной x .
Решение. Находим производные от y и x по переменной t :
xt′ =5(1−cost); yt′ =5sin t .
Тогда из (4.4) следует, что
dy |
= |
5sin t |
= ctg |
t |
(t ≠ 2πk, k = 0,±1,±2,...) . |
dx |
5(1 −cost) |
|
|||
|
2 |
|
41
Задания для самостоятельного решения
4.1. Найти приращение функции y = x2 + 2 в точке x =1 при: 1) ∆x = 0,01; 2) ∆x = −0,3 .
4.2. Найти приращение функции y = x − x2 в точке x = 0 при: 1) ∆x = 0,001; 2) ∆x = −0,5 .
4.3.Пользуясь определением производной, найти производную функции
вкаждой точке ее области определения, если;
1) |
y = x3 ; |
2) |
y = cos 2x ; |
3) |
y = |
x, x > 0 ; |
||||
4) |
y =sin 4x ; |
5) |
y = x2 + x3 ; |
6) |
y = |
x −1, x >1; |
||||
7) |
y = x3 + 2 ; |
8) |
y = |
1 |
; |
9) |
y =log2 x ; |
|||
x + 2 |
||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 +1. |
||
10) y =3x ; |
11) |
; |
|
12) y = |
||||||
x2 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
4.4. Пользуясь определением, найти производную функции в заданной точке x0 :
1) |
y = 2 − x, x =1; |
|
|
2) |
y = x2 + 2, x =0; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3) |
y = x2 − x, |
|
x =1; |
|
|
4) |
y =sin 2x, |
x |
=π / 4; |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
5) |
y =cos x, |
x =π / 2; |
6) |
y = 2x , |
|
x |
=1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
, |
|
|
x ≥ |
0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
7) |
y = ctgx, x0 =π / 4; |
|
|
8) |
|
x |
|
|
|
|
x0 |
= 0. |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
y = |
|
|
|
|
, |
x < |
0, |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−x4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.5. Найти производные следующих функций: |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
1) |
y = |
x3 |
− |
x4 |
+ x2 |
; |
|
|
|
2) |
y = x − 3 x + 4 x; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3) |
y =(1+ 2x)2 ; |
|
|
|
|
4) |
y = (x + x)3 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
5) |
y = 2x |
+3x |
−4−x |
+3x 5x ; |
6) |
y =ln x +log2 x −2log3 x; |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
7) |
y =sin x + |
4cos x − |
1 ; |
8) |
y = tgx +3ctgx ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
9) |
y = 4x5 − |
|
2x ; |
|
|
|
|
10) |
y = |
|
− |
|
− |
|
; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
y =5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
11) |
−log2 3x ; |
|
|
12) |
y = 5 x −cos(3x +1) + tg3x ; |
|
|||||||||||||||||||||||||||
13) |
y = 2x |
+ ln 4x − |
1 |
|
; |
14) |
y = (1+ 2x)50 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
4x |
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
15) |
y = arcsin x −ex cos x ; |
16) |
y = ex sin x ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
y = x |
2 |
arcsin3x ; |
|
|
|
|
y = |
1 |
|
|
|
x + |
|
1 2 |
|
x |
|
1 |
2 |
5 |
|||||||||||
17) |
|
|
|
18) |
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
− |
|
|
; |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
5 |
|
|
|
|
|
|
x |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
42 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19) |
y = (1+ x2 )ln(1− x) ; |
|||||||||
21) |
y = (x2 + x)cos(3x −1) ; |
|||||||||
23) |
y = |
x2 ln x |
; |
|
|
|
||||
1 |
+ x2 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
||||
25) |
y = tgx −ctgx ; |
|||||||||
|
|
tgx +ctgx |
||||||||
27) |
y = |
|
x sin x |
; |
|
|
||||
|
|
|||||||||
|
|
|
x |
|
4x |
|
x |
|
||
29) |
y =sin |
2 2 |
|
+cos2 |
; |
|||||
|
x |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||
31) |
y = |
ex −e−x |
; |
|
|
|||||
ex +e−x |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
||||||
33) |
y = log |
2 |
1 −sin 2x ; |
|||||||
|
|
|
|
|
1 +sin 2x |
|||||
35) |
y = ln (ex |
+ 1 + e2 x ); |
||||||||
37) |
y = 3 |
x + 3 x + 3 1+ x2 ; |
20) |
y = 2x arccos 2x ; |
|
|
|||||||||||||||
22) |
y = 5 |
x2 log3 (x −1) ; |
||||||||||||||||
24) |
y = |
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
+ |
|
1 |
|
|
; |
|
||
1 |
− 3 |
x |
|
3x+1 |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
26) |
y = |
|
arctgx |
; |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
2x + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
28) |
y = |
|
(1 + 2x)2 |
|
; |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
30) |
y = ln 1 − x2 |
1 + x2 ; |
||||||||||||||||
32) |
y = ln tg |
x |
|
−cos xln tgx ; |
||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
34) |
y = arctg |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
; |
|||||
1+ |
|
1− x2 |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
ex |
|||
36) |
y = ex + ee |
|
|
e |
|
|
|
|||||||||||
|
+ e |
|
|
; |
||||||||||||||
38) |
y = |
|
|
|
x6 |
−arcctgx6 ; |
||||||||||||
|
|
|
12 |
|||||||||||||||
|
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = arctg (x + 1 + x |
2 |
); |
|
|
y = ln |
2 |
|
|
|
|
1 |
+e |
−x2 |
e |
x |
|
||||||
39) |
|
|
40) |
|
arccos |
|
|
|
|
|
; |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
||
|
log |
( x2 |
+x+1) |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
41) |
y =3 9 |
|
|
; |
|
|
|
42); y = x |
|
arcsin |
|
x + |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
x2 cos x |
|
|
||||||||||||||
43) |
y = arcsin |
|
sin2 x |
; |
44) |
y = ln |
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
x +1 +5 |
|
|
|
|
+ln |
+ln x . |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
4.6. Пользуясь логарифмическим дифференцированием, найти производные следующих функций:
1) |
y = x1/ x ; |
|
|
2) |
y = logx 2 +logx2 (x2 +1) ; |
|
|||||||||||
3) |
y = xcos x ; |
|
|
4) |
y = xxx ; |
|
|
|
|
|
|||||||
5) |
y = (cos x)sin x ; |
|
|
6) |
y =( |
|
tgx )x+1 ; |
|
|
|
|
|
|||||
7) |
y = 3 |
x3 (x2 +1) |
; |
|
8) |
y = 3 |
|
sin 2x |
; |
|
|
||||||
|
5 − x |
|
1 −sin 2x |
|
|
||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
9) |
y = |
|
x + 2 |
; |
10) y = |
7 x3 4 |
x −1 |
|
(x2 |
+ 2x)3 |
, x >1. |
||||||
3 (x |
−1)2 (x + 4)3 |
x +1 |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
4.7. Исследовать на дифференцируемость функции: |
|
||||||||||||||||
1) |
y = 1 − |
1 − x2 ; |
|
2) |
y =| x | sin x ; |
|
|
|
|
|
43
3) |
y = x | sin x |; |
|
|
|
|
|
|
|
4) |
y = x2 | x |; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
, x |
> |
0, |
|
|
|
|
|
|
0 , x ≥ 0, |
|
|
|
|
|
|||||||||||
5) |
y = |
x |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
6) |
y = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
≤ 0; |
|
|
|
|
x2 , x < 0. |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
x4 , x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
4.8. Найти правую и левую производные в точке x0 : |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
1) |
y =| x +1|, |
|
|
|
|
x |
|
= −1 |
; |
|
|
2) |
y = x2 −1, |
|
x = 2 |
; |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
3) |
y = |
x, x ≥ 0, |
|
x0 |
= 0; |
|
4) |
ex , x ≥ 0, |
x0 = 0; |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x < 0, |
|
y = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
5x, |
|
|
|
|
|
|
cos x, x < 0, |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
5) |
y =| sin x |, |
|
|
|
|
x0 =π ; |
|
6) |
y =| x | −| x +1|, x0 =0 ; |
|
|
|
||||||||||||||||||||
7) |
y =| x2 − x |, |
|
x |
=1 |
; |
|
|
8) |
y = |
|
sin2 x −sin x, |
x =π ; |
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
9) |
y = tgxctgx, |
|
x0 =π / 4 ; |
10) |
y =arcsin(sin x), |
x0 =π / 2 . |
|
|||||||||||||||||||||||||
4.9. Подобрать коэффициенты a и b так, чтобы функция |
|
f (x) |
была не- |
|||||||||||||||||||||||||||||
прерывной и дифференцируемой в точке x = x0 , если |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
2 |
, x ≤ x , |
|
|
|
|
|
2 |
+bx +1, x ≥ x , |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|||||||||||||||||
1) |
f (x) = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
2) |
f (x) = |
|
|
|
0 |
|
x0 |
= 0. |
|||||||||
ax +b, x > x ; |
|
+ a)e−bx , |
x < x , |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||
4.10. Применяя формулу Лейбница, найти производные указанных по- |
||||||||||||||||||||||||||||||||
рядков для функций: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = уx (x2 +1), |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
1) |
y = x2 sin x, |
|
найти y(25) ; |
|
2) |
найти y(20) ; |
||||||||||||||||||||||||||
3) |
y = x3 cos x, |
|
найти y(10) ; |
|
4) |
y = e−x cos x, |
найти y(5) ; |
|
||||||||||||||||||||||||
5) |
y = (2x2 −1)sin x, |
найти y(6) ; |
6) |
y = (1−e−x )sin x, найти y(10) . |
||||||||||||||||||||||||||||
4.11. Найти производные второго порядка следующих функций: |
||||||||||||||||||||||||||||||||
1) |
y = |
1 |
− |
|
|
3 |
|
|
|
−5x2 + |
|
5 |
; |
|
2) |
y =1 + x2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
x +3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
3) |
y = |
|
cos3x |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
4) |
y =(sin 2x +cos5x) |
x ; |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2 −ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
5) |
y = arcsin x |
; |
|
|
|
|
|
|
|
6) |
y = e−x2 ; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
1 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
7) |
y =3x arcsin 2x ; |
|
|
|
|
|
8) |
y = x3 cos2x ; |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
9) |
y = |
|
|
3 |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10) |
y =5 x ; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
sin 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
11) y =5etg5x ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
12) |
y = ln3 (x +1) . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
4.12. Пользуясь правилом дифференцирования обратной функции, найти |
||||||||||||||||||||||||||||||||
указанные производные: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
1) |
y = 4 x, |
|
найти |
y′x ; |
|
|
2) |
y = arccos |
x, |
найти y′x ; |
|
|||||||||||||||||||||
3) |
y = ln |
|
|
1 + x, |
|
найти |
y′x ; |
|
3) |
y = 2x3 +3x2 , |
найти x′y ; |
|
||||||||||||||||||||
5) |
y = cos x + 2x, |
|
найти |
x′′yy ; |
|
6) |
y = x2 +e2 x , |
|
найти |
x′′yy . |
|
4.13. Дляфункций, заданныхпараметрически, найтиуказанныепроизводные:
44
1) |
x = 5sin t +sin 5t , |
|
|
y =5cost −cos5t , найти |
y′x ; |
||||||||||||||||
2) |
x =e2t , |
|
|
|
|
|
|
|
|
y =e−2t , |
|
|
найти |
y′x ; |
|||||||
3) |
x = 2cos3 t, |
|
|
|
|
y = 2sin3 t , |
|
найти |
y′xx′ ; |
||||||||||||
4) |
x = et cost, |
|
|
|
|
y = et sin t , |
|
найти y′xx′ ; |
|||||||||||||
|
|
−t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
′′′ |
5) |
x =e |
, |
|
|
|
|
|
|
|
y =t |
, |
|
|
найти yxxx ; |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
6) |
x = arcsin t, |
|
|
|
|
y = |
1 −t2 , |
|
найти y′xx′ ; |
||||||||||||
7) |
x =t2 −3, |
|
|
|
|
y =t3 −t , |
|
|
найти y′xx′ ; |
||||||||||||
8) |
x =ln(1+t2 ), |
|
|
|
|
y = t − arctgt , |
найти y′x . |
||||||||||||||
4.14. Для неявно заданных функций найти y′x : |
|
||||||||||||||||||||
1) |
x2 + xy + y2 = 0 ; |
|
|
|
|
|
2) x3 − y2 −4x +5y −3 = 0 ; |
||||||||||||||
3) ln x +e |
− |
y |
|
|
|
|
|
|
|
4) xy + x + y −2 = 0 ; |
|||||||||||
x =5 ; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
y |
x |
2 |
+ y |
2 |
|
|
6) e |
y |
sin x +e |
x |
cos y = 0 ; |
||||||
5) |
arctg |
|
|
|
|
= ln |
|
|
; |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
7) |
arctgy − y + x2 = 0; |
|
|
|
8) ex |
+ x =ey + y ; |
|
||||||||||||||
9) |
x − y = ex+y ; |
|
|
|
|
|
|
10) ey + xy = e . |
|
ТЕМА 2
ДИФФЕРЕНЦИАЛ ФУНКЦИИ
Если приращение функции ∆y может быть представлено в виде:
∆y = f (x +∆x) − f (x) = A(x)∆x +α(x,∆x)∆x ,
где lim α(x, ∆x) = 0 , то функция y = f (x) называется дифференцируемой в точке
∆x→0
x . Главная линейная часть A(x)∆x называется дифференциалом функции и обозначается df (x) или dy . Дифференциал функции существует тогда и только тогда, когда существует конечная производная y′= A(x) . Дифференциал функции можно записать следующим образом:
∆y = y′dx = f ′(x)dx .
Если ∆x достаточно мало, то с точностью до бесконечно малых более высокого порядка, чем ∆x , справедлива приближенная формула ∆y ≈ dy . Кро-
ме того, из (4.5) следует, что ∆x = x .
Дифференциалы высоких порядков последовательно определяются по формулам:
d 2 y = d(dy), d3 y = d(d 2 y),..., d n y = d(d n−1 y) .
45
Примеры решения задач
Пример 4.11. Найти дифференциал функции у = ln(x2 +3x +3) +sin 2x .
Вычислить dy при x = 0 , ∆x = 0,01. |
|
|
|
|
|
|
||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
′ |
|
|
2x +3 |
|
||
dy =(ln(x |
|
+3x +3) +sin 2x) |
dx = |
|
|
|
|
+ 2cos 2x dx . |
|
|
2 |
+3x +3 |
|||||
|
|
|
x |
|
|
Подставив x = 0 и dx = ∆x = 0,01, находим
dy =(1+ 2) 0,01 = 0,03.
Пример 4.12. Найти приращение и дифференциал функции y =3x2 −2x +5 в точке x =1 при ∆x = 0,1. Найти абсолютную и относительную
погрешности, которые допускаются при замене приращения функции ее дифференциалом.
Решение. По определению
∆y = y(x + ∆x) − y(x) =3(x + ∆x)2 − 2(x +∆x) +5 −(3x2 − 2x +5) =
=3∆x2 +6x∆x − 2∆x
и
dy = y′(x)dx = (6x −2)dx = (6x −2)∆x .
Тогда
∆y −dy =3∆x2 +6x∆x −2∆x −6x∆x + 2∆x =3∆x2 .
При x =1 и ∆x = 0,1 получаем ∆y = 0,43 , dy = 0,4, ∆y − dy = 0,03 . Следовательно, абсолютная погрешность | ∆y −dy |= 0,03, относительная погрешность
|
∆y −dy |
= 0,03 ≈ 0,07 или 7%. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
∆y |
0,43 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.13. Найти приближенно sin 29 . |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Решение. Так как ∆y = y(x +∆x) − y(x) |
и ∆y ≈ dy , то y(x + ∆x) ≈ y(x) + dy . |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
3π |
|
|
Пусть y =sin x , x =30 |
и ∆x = −1 . Тогда dy = cos xdx = cos30 |
− |
|
|
|
= − |
|
и |
|||||
180 |
360 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
sin 29 =sin(30 −1 ) ≈ 1 − |
3π |
= 0,485. |
|
|
|
|
|
|
|
||||
360 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
46
|
|
Задания для самостоятельного решения |
|||||||
4.15. Найти дифференциалы от функций: |
|
|
|||||||
1) |
y = x2 + |
1 |
; |
2) |
y = |
1 + x |
; |
3) |
y = ln x −cos 2x ; |
|
|
||||||||
|
|
x2 |
|
|
x2 + x |
|
|
||
4) |
y = cos2 x −3x +1; |
5) |
y =ex arcsin 2x ; |
6) |
y =5x cos3x . |
4.16. Найтидифференциалыизначениядифференциаловфункций y = f (x) :
1)y =sin3 2x . Найти df (x), df (π /8), df (π /8) dx=0,1 ;
2)y =ln(1+ x2 ) . Найти df (x), df (2), df (2) dx=0,01 .
4.17. Найти дифференциалы второго порядка:
1) |
y = 2−x2 ; |
2) |
y = x2 −1 ; |
3) |
y =ln2 x + x ; |
|
4) |
y =sin2 (x +1) ; |
5) |
y −ln(cos x) ; |
6) |
y = 3 x +5 . |
|
4.18. |
Найти приращение и дифференциал функции y = x + 2 при x = 2 |
|||||
и ∆x = 0,01. |
Вычислить абсолютную и относительную погрешности, которые |
|||||
допускаются при замене приращения ее дифференциалом. |
||||||
4.19. Найти приращение |
∆y и дифференциал |
dy функции y =arctge2 x |
при x = 0 и ∆x = 0,02 . Вычислить абсолютную и относительную погрешности, которые допускаются при замене приращения ее дифференциалом.
4.20. Вычислить приближенно: |
|
|
|
|
|||
1) |
3 27,01 ; |
2) |
lg10,03; |
|
3) |
arccos0,01; |
|
4) |
tg31°; |
5) |
′ |
; |
6) |
5 |
33 . |
sin 44°57 |
|
ТЕМА 3
ПРИЛОЖЕНИЯ ПРОИЗВОДНОЙ
Касательная
Уравнение касательной к графику дифференцируемой функции y = f (x)
в точке M0 (x0 , y0 ) , где y0 = y(x0 ) , имеет вид |
|
|||
y − y0 = y′(x0 )(x − x0 ) . |
(4.6) |
|||
Углом между двумя кривыми y = f (x) и y = g(x) в точке их пересечения |
||||
называется угол между двумя касательными к их графикам в этой точке. |
|
|||
Уравнение нормали в точке M0 (x0 , y0 ) имеет вид |
|
|||
y − y0 = − |
1 |
(x − x0 ), y′(x0 ) ≠ 0 . |
(4.7) |
|
y′(x0 ) |
||||
|
|
|
||
|
|
47 |
|
Правило Лопиталя
Пусть функции f (x) и g(x) дифференцируемы в некоторой окрестности точки x0 , за исключением, быть может, самой точки x0 . Если
lim
x→x0
то
lim
x→x0
f (x)
f (x)
g(x)
= lim g(x) = 0 или lim f (x) = lim g(x) = ∞, |
||||
x→x0 |
|
x→x0 |
x→x0 |
|
= lim |
f ′(x) |
, |
(4.8) |
|
g (x) |
||||
x→x0 |
|
|
||
′ |
|
|
при условии, что предел lim f ′(x) существует (правилоЛопиталя). Приэтомточка
x→x0 g′(x)
x0 можетбытькакконечной, такинесобственнойточкойравной +∞ или −∞.
Примеры решения задач
Пример 4.14. Найти уравнение касательной и нормали к кривой
y = x2 + x в точке x0 =1.
Решение. Так как y0 = y(x0 ) = 2 , y′(x) = 2x +1 и y′(1) =3 , то из (4.6) получаем уравнение касательной
y − 2 =3(x − 2) или y =3x − 4 ,
а из (4.7) – уравнение нормали
y −2 = −13 (x − 2) или y −2 = −13 x + 83 .
Пример 4.15. Найти наименьший угол между кривыми f (x) =5x −6 и g(x) = x2 .
Решение. Найдем точки пересечения графиков данных функций:
5x −6 = x2 x2 −5x + 6 = 0 .
Отсюда абсциссы точек пересечения x1 = 2 и x2 =3 . Тогда точки пересе-
чения имеют координаты M1(2;4) и M |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
′ |
||||||||||||
2 (3;9) . Кроме того, f (x) =5 и g (x) = 2x , |
|||||||||||||||||||||||||
′ |
′ |
5 |
|
|
′ |
= |
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
т.е. f (2) = f (3) = |
и g (2) |
4 , g (3) = 6 . По формуле (1.19) находим угол меж- |
|||||||||||||||||||||||
ду касательными: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tgϕ = |
5 −4 |
|
|
= |
1 |
ϕ |
= arctg |
1 |
|
; |
tgϕ |
|
= |
|
|
6 −5 |
= |
1 |
|
ϕ |
|
= arctg |
1 |
. |
|
1 +5 4 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
1 |
21 |
1 |
21 |
|
|
2 |
|
+5 6 31 |
|
2 |
31 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример 4.16. Найти lim ln x .
x→∞ x
Решение. Имеем неопределенность вида ∞ . Для ее раскрытия восполь-
∞
зуемся правилом Лопиталя (4.8):
|
ln x |
|
∞ |
(ln x)′ |
|
1 |
|
1 |
|
2 |
= 0 . |
||
lim |
|
= |
lim |
( x )′ |
= lim |
|
: |
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
x→∞ |
x |
|
∞ x→∞ |
x→∞ x |
|
2 x |
x→∞ |
x |
|
Пример 4.17. Найти lim ex −e−x . x→0 ln(1+ x)
Решение. Имеет место неопределенность вида 0 . Используем правило
⎩0
Лопиталя:
lim |
ex −e−x |
0 |
|
= lim |
(ex −e−x )′ |
= lim |
ex + e−x |
= 2 . |
|||||
|
= |
|
|
|
1 |
|
|||||||
ln(1 + x) |
|
|
|||||||||||
x→0 |
0 |
|
x→0 |
|
(ln(1 + x))′ |
x→0 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Пример 4.18. Найти lim |
|
e2 x −1 |
. |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
x→0 sin2 3x |
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Раскрываем неопределенность вида 0 , используя правило
⎩0
Лопиталя: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
e2 x − x |
0 |
|
= lim |
(e2 x − x)′ |
= lim |
2e2 x −1 |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
= |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|||||||
sin2 3x |
(sin2 3x)′ |
6sin 3xcos3x |
|
|
|
|
|||||||||||||
x→0 |
0 |
|
x→0 |
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|||||||||
Опять получили неопределенность вида |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
0 |
. Применяем повторно пра- |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вило Лопиталя. При этом, т.к. lim6cos3x = 6 , то получаем |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
|
2e2 x −1 |
|
|
= 1 lim |
(2e2 x −1)′ |
= |
1 lim |
4e2 x |
= |
1 |
|
4 |
= |
2 . |
||||
|
6sin 3xcos3x |
(sin 3x)′ |
3cos3x |
|
|
||||||||||||||
x→0 |
6 x→0 |
|
6 x→0 |
|
6 |
|
3 |
|
9 |
||||||||||
Пример 4.19. Найти lim |
ln x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
x→+∞ |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Раскрывая неопределенность по правилу Лопиталя, получаем:
49
lim |
ln x |
|
∞ |
= lim |
(ln x)′ |
= lim |
1 |
= 0 . |
|||
x |
= |
|
′ |
x |
|||||||
|
|
∞ |
|
|
|
|
|
||||
x→+∞ |
|
|
|
x→+∞ |
|
x→+∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
Пример 4.20. Вычислить lim(ex + x) x . |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
x→0 |
|
|
{ |
} |
|
||
Решение. Имеем неопределенность вида |
. Обозначим искомый пре- |
||||||||||
|
1∞ |
|
1
дел через A, т.е. A = lim(ex + x) x . Прологарифмируем обе части последнего ра-
x→0
венства и вычислим полученный предел:
ln A = ln lim(ex +x→0
|
0 |
|
= lim |
( |
= |
0 |
|
|
|
|
|
x→0 |
|
Значит A = e2 .
1 |
|
|
1 |
|
= lim |
x) x |
|
= lim ln(ex + x) x |
|
||
|
|
x→0 |
|
|
x→0 |
ln(ex + x))′ |
= lim |
ex +1 |
= 2 . |
||
′ |
|
||||
|
|
x |
|
|
|
x |
x→0 |
e |
+ x |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
ln(ex + x) = x
Задания для самостоятельного решения
4.21. Составить уравнение касательной и нормали к графику функции
y = f (x) в точке с абсциссой x0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1) |
f (x) = x3 , |
x |
= 2; |
2) |
f (x) =cos x, x =π / 4 ; |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
3) |
f (x) = ex , |
x |
=1; |
4) |
f (x) = x2 −2x +5, |
x |
|
= 0,5; |
|
|
|
||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
5) |
f (x) = x2 +1, x = 2 ; |
6) |
f (x) =0,5sin2 (4x −π / 3), x |
=π / 6 ; |
|
||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
7) |
f (x) = x−1, x = −1; |
8) |
f (x) = xln x, x =e. |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
y = f (x) |
|
4.22. Написать уравнения касательных к графику функции |
в |
||||||||||||
точке с абсциссой x0 . Построить кривые и касательные: |
|
|
|
|
|
|
|||||||
1) |
f (x) = |
1 |
+ 2, x = 2 ; |
2) |
f (x) = 1 − x2 + 2, x = 0 ; |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x4 |
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3) |
f (x) = x2 + x +1, x = 0 ; |
4) |
f (x) = x2 − x, x = −1. |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
4.23. Под каким углом пересеваются кривые; |
|
|
|
12 |
|
|
|||||||
1) |
f (x) = x, |
|
g(x) = 1 − x2 ; |
|
2) f (x) = x3 − x, |
|
g(x) = |
; |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
3) |
f (x) = x, |
g(x) = x−1 ; |
|
4) f (x) = x, |
g(x) = x2 ; |
|
|
||||||
5) |
f (x) = x, |
|
g(x) = 1 − x2 ; |
|
6) f (x) =sin x, |
|
|
g(x) = cos x . |
|
||||
4.24. Найти угол между касательными к графику функции |
y = f (x) |
в |
|||||||||||
точках с абсциссами x = −1 и x =1: |
|
|
|
|
|
|
|
|
50
1) f (x) = x2 −1; |
2) f (x) = x3 − x . |
4.25. К кривой |
y = x4 −2x2 +3x −1 провести касательные параллельные |
прямой 3x − y +1 = 0 . |
|
4.26.Найти уравнение горизонтальной касательной к графику функции
y = ex +e−x .
4.27.Найти координаты точки пересечения двух касательных, проведен-
ных к графику функции |
y = |
x2 |
+1 |
в точках с абсциссами x = −2 и x = 4 . |
||||||||||||||||||||||
x |
−3 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
4.28. Используя правило Лопиталя, вычислить пределы: |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
πx |
|
|
||||
|
lim e |
3 x |
− 4x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
tg |
|
|
|
|
|||||||||||
1) |
|
; |
|
|
|
|
|
2) lim |
|
|
2 |
; |
|
|
||||||||||||
sin2 5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
x→1 |
ln (1 − x) |
|
|
||||||||||||||
3) |
lim |
ln (x −1) |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
4) lim sin 3x ; |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x→1 |
|
ctgπx |
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
||||||||
5) |
lim |
|
1 |
− |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e2 x −1 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
6) lim |
|
|
|
; |
|
|
|
|
|||||
|
e |
x |
−1 |
|
|
|
|
sin 3x |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
x→0 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 −cos5x |
|
|
||||||
7) |
lim(1 +sin2 x) |
tg2 x |
; |
|
|
|
8) lim |
; |
|
|||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
1 −cos3x |
|
|
||||||
9) |
lim |
(sin x)tgx ; |
|
|
|
|
|
|
10) lim |
x −sin x |
|
; |
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
x2 |
|
|
|
|
|
|||
11) lim |
(sin(2x −1) tgπx); 12) lim tgx −sin x |
; |
||||||||||||||||||||||||
|
x→1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 x −sin x |
|
|||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
13) |
lim (ln 2x) |
|
; |
|
|
|||
ln x |
|
|
||||||
|
x→+∞ |
|
|
|
|
|
|
|
14) |
lim |
ln2 x |
; |
|
|
|
|
|
3 |
x |
|
|
|
|
|||
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15) |
lim |
ln cos(4x2 −3x) |
; |
|||||
|
sin 5x2 |
|||||||
|
x→0 |
xk |
|
|||||
17) |
lim |
; |
|
|
|
|
|
|
ax |
|
|
|
|
|
|||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
19) |
lim xln x ; |
|
|
|||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
21) |
lim |
1 |
|
|
|
; |
|
|
|
−ctgx |
|
||||||
|
x→0 |
x |
|
|
|
|
|
|
23) |
lim(ln ctgx)tgx ; |
|
|
|||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
13) lim(cos x)ctg2 x ;
x→0
14) |
lim |
ln x |
|
; |
|
|
|
|
|||
ctgx |
|
|
|
|
|||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
||||
16) |
lim |
(π− x)tg |
x |
|
; |
||||||
|
|||||||||||
|
x→0 |
|
1 |
|
|
1 |
2 |
|
|
||
|
|
|
− |
|
|
||||||
18) |
lim |
|
|
|
; |
|
|||||
|
|
ln x |
|
||||||||
|
x→0 |
x |
|
|
|
|
|
20) lim ex + e−x − 2 ; x→0 1 −cos 2x
22) lim 1 sin x ;
x→+0 x
|
|
2 |
|
+ |
1 |
24) lim x − x |
|
ln 1 |
. |
||
x→0 |
|
|
|
|
x |
51
|
Задания для индивидуальной работы № 9 |
|
|
|
|
|
||||
Задание 9.1. Найти первые производные функций (см. табл. 9.1): |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 9.1 |
||
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
y = 3 (x + 2)2 + e−x |
y =sin 2x ln x |
|
|
|
|||||
|
y = |
32 x |
|
y = arcsin 2cos(5 x+1) |
|
|||||
2 |
|
cos(3x −1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = cos3x + ln |
x |
y = 27 x tg3x |
|
|
|
|||||
|
y = |
x3 |
|
|
arccos x |
|
|
|
|
|
|
sin(x −3) |
|
y =3 |
5 |
|
|
|
|
||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3 (2х−1)2 + tg(x2 +1) |
|
|
x |
|
|
|
||||
y =sin 2x e3 |
|
|
|
|||||||
|
|
x2 |
|
|
|
2 x+1 |
|
|
|
|
4 |
y = cos x |
|
|
y = arctg3 |
|
|
|
|
||
y = ctg2x +log2 x3 |
y = 3 x cos 2x |
|
|
|
||||||
|
y = sin 2x |
|
y =3arcsin |
x |
|
|
|
|
||
5 |
|
ex |
|
|
|
|
|
|
|
|
y =sin x2 +53x |
|
y =ln(2x +3) (x +1)3 |
||||||||
|
y = |
x +3 |
|
y = arccos tgx3 |
|
|
|
|||
6 |
|
cos3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = log3 2x + tg(2x −1) |
y = 32 x |
3x −1 |
|
|
||||||
|
y = sin x +1 |
|
y = 3 cos2 2x |
|
|
|
|
|||
7 |
|
x |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = tg3x (x −1)2 |
|
||||||
y = ctg 3 2x +33 |
|
|
||||||||
|
y = |
x2 + cos 4x |
|
ln 5 2 x−3 |
|
|
|
|
||
|
32 x |
|
y =3 |
|
|
|
|
|
||
8 |
|
|
y = ctg(2π − x) 5 |
|
||||||
y = 3 5x −1 + arctg(x − 2) |
x |
|||||||||
|
y = |
2x + x |
|
y =sin arctg2−x3 |
|
|
||||
9 |
|
cos 2x |
|
y = arcsin 3x e−2 x |
|
|||||
y = cos |
x + ln(2 − x) |
|
||||||||
|
y = |
3x +ln x |
|
y =3arcctg 3 x2 |
|
|
|
|
||
10 |
|
4 x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
y = tgx3 +3 x +1 |
y = log3 3 2 − x |
|
||||||||
|
y = |
(3 + x)2 |
|
y = arccosln |
5 |
x |
2 |
|
||
|
2x |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
52 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Продолжение табл. 9.1 |
|||
11 |
y = 5 (1 − 2x)3 + tg2x |
y =3x2 sin 2x |
||||||
|
y = |
3x2 + x |
|
y = log5 sin 22 x |
||||
12 |
|
cos 2x |
|
y = arctgx x3 |
|
|||
y = log3 |
x + 2sin x |
|
||||||
|
y = |
x + |
x |
|
y =arccosln(x2 + x) |
|||
13 |
sin 5x |
1 |
|
|
|
|
||
y = ctg(2x −1) + |
y = tg3x 3−x2 |
|
||||||
|
y = cos(3π − x) |
2x |
|
|
|
|
||
|
|
y = earcsin x3 |
|
|||||
14 |
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
y = 3 (1 − 2х)2 + 2−2 х |
y = arctg(x2 +1) 3x |
|||||||
|
y = |
32 x |
|
|
y = cosln 2x |
|
||
15 |
|
x − 2x2 |
|
|
|
|
|
|
y = ctg2x + 2sin x |
|
y = arctgx |
2x |
|||||
|
y = ln(2x −1) |
|
y =lnsin2 (x + 2) |
|||||
16 |
|
3 |
x |
|
|
|
|
|
y = |
3 + ecos x |
|
y =sin2 x x2 |
|
||||
|
|
|
||||||
|
|
х5 |
|
|
|
|
|
|
|
y = |
3x +1 |
|
y = tg7sin 3x2 |
|
|||
17 |
|
cos(2 − x) |
|
|
|
|
|
|
y = |
sin x + 2−2 x |
|
|
|
2 |
|
||
|
y = tg3x x3 |
|
||||||
|
y = |
sin 3x +1 |
|
3 |
x |
2 |
|
|
18 |
4x |
|
y =5sin |
|
|
|||
y = log9 sin x + 3 |
x2 |
y = ctgx2 (ln x +1) |
||||||
|
|
cos3x |
|
y = sin arctg |
x |
|||
19 |
y = x + ln x |
|
y =cos3 x 23x |
|||||
y = 2 3 х2 |
+ e2 x |
|
||||||
|
y = |
3x −1 |
|
y = arcctgsin(x2 −5) |
||||
20 |
sin 2x |
|
|
|
|
|
||
y =ln3 (2 + x) +32 x |
y = ctg5x 2 x |
|||||||
|
y = x2 +sin3 |
|
y =sin log2 x2 |
|||||
21 |
|
2x |
|
y = tg3 x ln3x |
||||
y = |
2x2 − x + e3x |
|||||||
|
y = |
3x |
|
|
y =log5 arcsin x2 |
|||
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
53 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Окончание табл. 9.1 |
||||||
22 |
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
2 x |
|
|
10 |
||
|
y =sin |
|
2x + 2x −1 |
y =10 |
|
|
|
x |
|
||||||
|
y = sin (π −2x) |
|
y = earcctg |
x |
|
|
|||||||||
23 |
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y =log3 sin x + 22 x |
|
y = sin x2 3 |
x2 |
||||||||||||
|
y = |
3x2 +sin x |
|
y =sin 7 x |
|
|
|||||||||
24 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = cos(2x −1) + |
x3 |
y = 3 (2x −1)2 sin 3x |
|||||||||||||
|
y = log5 2x |
|
|
y =ctg2cos 3x |
|
||||||||||
25 |
|
sin x |
|
|
|
y = cos2 2x |
x |
||||||||
y =54 |
х5 +sin 2x |
|
|||||||||||||
|
y = |
3 |
x |
|
|
|
|
y = arcsin 3 2x2 − x |
|||||||
26 |
|
52 x |
|
|
|
|
y =e2 x−1 sin x2 |
||||||||
y = 5 2х2 − х + log32 x |
|||||||||||||||
|
y = |
cos(3x +1) |
|
y =5arcctg |
x |
3 |
|
||||||||
|
|
|
23x |
|
|
|
|
||||||||
27 |
y =sin2 x + 2x2 |
|
y = tg (π − x) x5 |
||||||||||||
|
y = ln x + x |
|
|
y = log |
3 |
sin |
x2 − x |
||||||||
28 |
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y = |
|
5 |
|
+ esin x |
|
y = 3 2x2 −1 sin x |
|||||||||
|
|
2 |
|
||||||||||||
|
|
3х− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
y = |
|
3x5 |
|
|
|
y = tg2 ln(x +1) |
||||||||
29 |
|
sin(1 − x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
y =sin x3 + 2−x |
|
y = ctgx2 3 |
x2 |
||||||||||||
|
y = |
3x2 +cos x |
|
y =sin 2tgx2 |
|
||||||||||
30 |
|
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y = |
|
|
4 |
|
|
+cos ex |
y = cos2 x 5x |
||||||||
|
|
|
2)5 |
||||||||||||
|
|
(х+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
y = |
3x+1 |
|
|
|
|
y = ctg log3 |
x |
|||||||
|
|
sin 3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Задание 9.2. Вычислить производную второго порядка (см. табл. 9.2): |
Таблица 9.2
Номер |
|
Номер |
|
варианта |
|
варианта |
|
1 |
y =sin 2x + x2 |
16 |
y = 23х +ln x |
54
Окончание табл. 9.2
2 |
|
y = е−2 x + |
x +5 |
|
|
|
17 |
y = cos(2x −3) + 2x |
|||||||||||||||||||||||||
3 |
|
y = 5 2х+3 + log2 x |
18 |
y =10−х |
+(х−3)2 |
||||||||||||||||||||||||||||
4 |
|
y = tg3x +32 x−1 |
|
|
|
|
|
19 |
y =3х5 −sin3x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
5 |
|
y = 3 х2 |
+ ln(2x +3) |
20 |
y = cos5x −e−2 x+1 |
||||||||||||||||||||||||||||
6 |
|
y = 2х2 −12sin x |
|
|
|
21 |
y = 3 х + ln x2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
7 |
|
y = 2sin (3π + x)+ x−3 |
22 |
y = 2 3 |
х−1 + ln 3x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
8 |
|
y =10− |
x |
+ 7 х4 |
|
|
|
|
|
23 |
y = 2х+3 −5е−х |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
9 |
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
3 |
|
|
24 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
y = cos x − |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
y = |
|
|
+32 x−1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
4 x3 |
|
2x3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
10 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25 |
y = 3 |
х−3 + 2sin 5x |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
y = 7 |
|
+3log2 x |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
11 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
26 |
y = arctg2x |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
y = 3х−1 +3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
12 |
|
y = e |
−2 x |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
27 |
3 |
+sin (6π − x) |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
3x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5х |
|||||||||||||||||||
13 |
|
y =3х2 −2х+1+ 23х |
28 |
y = 3 (3х+1)2 |
+cos 2x |
||||||||||||||||||||||||||||
14 |
|
y = (5х−1)10 +е−5x |
29 |
y = 2ln 3x +sin(2 − x) |
|||||||||||||||||||||||||||||
15 |
|
y = log3 x + |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
30 |
|
|
|
|
π |
|
|
|
x |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = cos |
|
3 |
−3x |
+ e5 |
||||||||||||||||
|
|
2 x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
Задание 9.3. Вычислить приближенно (см. табл. 9.3): |
|
|
|
|
|
Таблица 9.3 |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
|
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
1 |
|
sin 290 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
cos610 |
21 |
|
|
|
|
|
|
tg610 |
|
|
|
|
||||||
|
2 |
|
log2 2,02 |
|
|
|
|
|
|
12 |
|
3 8,02 |
22 |
|
|
|
|
|
|
cos 440 |
|
||||||||||||
|
3 |
|
cos 460 |
|
|
|
|
|
|
13 |
|
log3 2,98 |
23 |
|
|
|
|
|
|
log2 1,99 |
|
||||||||||||
|
4 |
|
tg290 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
14 |
|
sin 310 |
24 |
|
|
|
|
|
|
sin 440 |
|
|||||||||
|
5 |
|
3,99 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15 |
|
cos310 |
25 |
|
|
|
|
|
|
3 7,99 |
|
|
|
|||||||
|
6 |
|
sin 590 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
tg590 |
26 |
|
|
|
|
|
|
tg310 |
|
|
|
|
||||||
|
7 |
|
log3 3,01 |
|
|
|
|
|
|
17 |
|
cos590 |
27 |
|
|
|
|
|
|
log3 2,99 |
|
||||||||||||
|
8 |
|
сtg310 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18 |
|
tg460 |
28 |
|
|
|
|
|
|
cos 290 |
|
|||||||||
|
9 |
|
sin 460 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
19 |
|
sin 610 |
29 |
|
|
|
|
|
|
log5 4,99 |
|
|||||||||
|
10 |
|
tg440 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 |
|
4,02 |
30 |
|
|
|
|
|
|
3 7,98 |
|
|
|
55
Задание 9.4. Найти пределы, используя правило Лопиталя (табл. 9.4):
Таблица 9.4
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
lim sin x − x |
16 |
lim |
|
|
tg3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2x −1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
x2 |
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
2 |
lim |
ln(2 +3x ) |
17 |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
х |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
ln(1+ x) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x→∞ x2 + 2x +5 |
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
lim |
x − tgx |
|
|
|
|
18 |
lim |
|
|
5х |
−1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 arc tgx |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
4 |
lim |
е |
2 x |
|
−cos х |
19 |
lim cos x −2 |
x |
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
sin 3x |
|
x→0 |
|
|
sin x − x |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
5 |
lim |
arc tgx |
20 |
lim |
2 |
3х |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
6 |
lim |
|
ln(1 + x) |
|
|
|
|
21 |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 −ex |
|
|
|
sin x2 + x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
7 |
lim |
|
2 |
x |
−1 |
|
22 |
lim |
|
2 |
3х |
−1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
arcsin 2x |
|
|
|
x2 + 7х |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
8 |
|
|
|
|
2 x |
|
−1 |
23 |
|
|
|
|
|
х |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
lim |
3 |
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ех |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
9 |
lim |
|
х |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
24 |
lim |
|
|
arcsin x |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 −e |
2 x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
ех |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
10 |
|
|
|
|
2 x |
−1 |
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
х |
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
lim |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
ln(1 + x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
x→0 |
|
x→∞ ln(1 + x2 ) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
11 |
lim |
|
|
ln(1 + 2x) |
26 |
lim |
е |
x |
−1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 sin 3x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
12 |
lim arcsin x |
27 |
lim tg3x + x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|||||||||||||||
13 |
lim |
2 |
x |
|
−cos x |
28 |
lim |
x |
2 |
|
+3х−1 |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
е2 х |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
14 |
lim |
tgx − x |
29 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
х2 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
3 |
x |
−cos 2x |
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
15 |
lim sin x + x |
30 |
lim sin x − x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x→0 |
arc tgx |
|
x→0 |
|
|
|
|
tg2x |
|
|
|
|
56
ТЕМА 4
ПРИМЕНЕНИЕ ДИФФЕРЕНЦИАЛЬНОГО ИСЧЕСЛЕНИЯ К ИССЛЕДОВАНИЮ ФУНКЦИИ
Признаки монотонности функции
Пусть функция f (x) определена и непрерывна на отрезке [a;b] и f (x) дифференцируема на интервале (a;b) . Тогда:
1)функция f (x) является неубывающей (невозрастающей) на [a;b] тогда и только тогда, когда f ′(x) ≥ 0 ( f ′(x) ≤ 0 ) для всех x из (a;b) ;
2)функция f (x) является убывающей (возрастающей) на [a;b] тогда и только тогда, когда f ′(x) > 0 ( f ′(x) < 0 ) для всех x из (a;b) .
Пусть функция f (x) определена и непрерывна на отрезке [a;b] и f (x) дифференцируема на интервале (a;b) . Функция f (x) является постоянной на (a;b) тогда и только тогда, когда f ′(x) = 0 всех x из (a;b) .
Экстремумы функции
Точка x0 называется точкой минимума (максимума) функции f (x) , если она определена в некоторой окрестности этой точки и для каждой точки x ≠ x0 этой окрестности f (x) ≥ f (x0 ) (соответственно f (x) ≤ f (x0 ) ). Значение функции f (x0 ) называется минимумом функции (соответственно максимумом функции).
Под экстремумом понимается либо минимум, либо максимум.
Точка x0 из области определения функции f (x) называется критической точкой, если функция f (x) дифференцируема в точке x0 и f ′(x) = 0 , или f (x) не дифференцируема в точке x0 .
Необходимое условие экстремума.
Если x0 – точка экстремума функции f (x) , то x0 – ее критическая точка.
Достаточные условия экстремума.
1.Пусть функция f (x) непрерывна в некоторой окрестности критической
точки x0 . Если при переходе через точку x0 производная функции меняет знак «+» на «–», то x0 – точка максимума; если при переходе через точку x0 производная функции меняет знак «–» на «+», то x0 – точка минимума; если при переходе через точку x0 производная не меняет знак, то в точке x0 экстремума нет.
2.Пусть в критической точке x0 функция f (x) дважды дифференцируе-
ма. Если при этом |
f |
′′ |
|
|
(x) < 0 , то в точке x0 функция достигает максимума; |
||
′′ |
x0 |
функция достигает минимума. |
|
f (x) > 0 , то в точке |
|||
3. Пусть функция |
f (x) задана параметрически: |
57
x =u(t), y = v(t) , |
|
где функции u(t) и v(t) в некотором промежутке изменения аргумента t |
имеют |
′ |
|
производные первого и второго порядка, причем u (t) ≠ 0 . Пусть при t =t0 |
|
v′(t) = 0. Тогда если v′′(t0 ) <0 , то функция y = f (x) при x = x0 =u(t0 ) |
имеет |
максимум; если v′′(t0 ) >0 , то функция y = f (x) при x = x0 =u(t0 ) имеет минимум; если v′′(t0 ) =0 , то вопрос о наличие экстремума остается открытым. Точки, в которых v′′(t) =0 требуют специального исследования.
Наибольшее и наименьшее значения функции
Наибольшее (наименьшее) значение функции, непрерывной на отрезке [a;b] , достигается или в критических точках функции или на концах отрезка.
Для того, чтобы найти наибольшее (наименьшее) значение функции на отрезке
[a;b] |
надо вычислить значение функции во всех критических точках на отрезке |
|||
[a;b] , |
значения f (a) , |
f (b) на концах отрезка и выбрать наибольшее (наи- |
||
меньшее) из полученных значений. |
|
|
||
|
Выпуклость и вогнутость функции. |
|
||
|
|
Точки перегиба |
|
|
|
Пусть функция |
y = f (x) определена и дифференцируема на интервале |
||
|
′′ |
|
|
y = f (x) |
(a;b) . Если f (x) < 0 в интервале (a;b) , то в этом интервале кривая |
||||
выпукла, т.е. ее график лежит ниже любой своей касательной; если f |
′′ |
|||
(x) > 0 в |
||||
интервале (a;b) , то в этом интервале кривая |
y = f (x) вогнута, т.е. ее график |
|||
лежит выше любой своей касательной. |
|
|
||
|
Если f ′′(x0 ) =0 или не существует, но |
f ′(x0 ) существует и вторая произ- |
водная f ′′(x) меняет знак при переходе через точку x0 , то точка (x0 , f (x0 )) яв-
ляется точкой перегиба кривой y = f (x) .
Асимптоты
Пусть M (x, y) − некоторая точка графика функции y = f (x) . Говорят, что
точка M удаляется в бесконечность по графику, если она движется по графику так, что или x →±∞, или y → ±∞.
Прямая линия называется асимптотой графика функции y = f (x) , если
расстояние от точки M , лежащей на кривой, до этой прямой стремится к нулю при движении точки M вдоль какой-нибудь ветви кривой в бесконечность.
Различают вертикальные, горизонтальные и наклонные асимптоты. Если
lim f (x) = ∞,
x→a
58
то |
прямая |
x = a |
является |
вертикальной |
асимптотой |
графика |
функции |
y = f (x) . Вертикальная асимптота параллельна оси Oy . |
|
|
|||||
|
Если |
|
|
|
|
|
|
|
|
lim |
f (x) = c , |
|
|
|
|
|
|
x→±∞ |
|
|
|
|
|
то |
прямая |
y = c |
является |
горизонтальной |
асимптотой |
графика |
функции |
y = f (x) (правая при x → +∞ и левая при x →−∞). Горизонтальная асимптота
параллельна оси Ox .
Если существуют пределы
k = lim |
f (x) |
и b = lim ( f (x) −kx) , |
||
x |
|
|||
x→±∞ |
x→± ∞ |
то прямая y = kx +b – наклонная асимптота. Заметим, что горизонтальную асимптотуможнорассматриватькакчастныйслучайнаклоннойасимптотыпри k = 0 .
Общее исследование функции и построение ее графика
Общее исследование функции и построение ее графика можно проводить по следующей схеме:
1)найти область определения функции;
2)найти точки пересечения графика с осями координат;
3)исследовать функцию на четность, нечетность и периодичность;
4)исследовать функцию на непрерывность, найти точки разрыва и выяснить характер разрывов;
5)найти точки экстремума функции, вычислить экстремальные значения функции, установить интервалы монотонности функции;
6)найти точки перегиба графика функции, исследовать функцию на направление выпуклости;
7)найти асимптоты графика функции;
8)построить график функции.
График функции можно строить в следующей последовательности.
1)нанести точки пересечения с осями координат;
2)начертить все асимптоты;
3)нанести точки экстремума;
4)нанести точки перегиба;
5)при необходимости исследовать поведение функции при x →±∞;
6)начертить схематично кривую через нанесенные выше точки, учитывая поведение графика вблизи асимптот и при x →±∞;
7)полученный эскиз сравнить с результатами исследования: проверить промежутки монотонности, промежутки выпуклости и вогнутости и т. д.
59
Примеры решения задач
Пример 4.21. Найти интервалы возрастания и убывания функции y = x + x42 .
Решение. Область определения функции x (−∞;0) (0;+∞) . Найдем
производную данной функции и точки, в которых производная равна нулю или не существует:
|
|
′ |
|
|
8 x3 −8 |
|
3 |
|
||
|
y |
|
|
|
|
|
= 0 x −8 = 0 x = 2 . |
|||
|
=1 |
− x3 = x3 |
||||||||
|
|
|||||||||
Точка |
x0 = 2 |
– критическая точка, |
она разбивает область определения |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
рассматриваемой функции на три интерва- |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
ла (рис. 4.1). В каждом из этих промежут- |
|
0 |
|
|
− |
2 |
|
х |
ков |
′ |
||
|
|
|
производная y (x) сохраняет знак |
(знак производной отмечен на рис. 4.1.). Рис. 4.1. Тогда данная функция возрастает на про-
межутках (−∞;0) и (2;+∞) и убывает на промежутке (0;2) . Пример 4.22. Найти экстремумы функции y = (x −1)2 (x +1)2 .
Решение. Функция определена и дифференцируема на всей числовой оси. Найдем ее критические точки. Так как
y′= 2(x −1)(x +1)2 + 2(x −1)2 (x +1) = 4x(x −1)(x +1) ,
то критические точки – x1 = 0, x2 =1, x3 = −1. Составим таблицу знаков производной на интервалах между критическими точками:
|
Интервалы |
|
x < −1 |
|
−1 < x < 0 |
|
0 < x <1 |
x >1 |
|
|
||
|
′ |
|
− |
|
|
|
+ |
|
− |
+ |
|
|
|
Знак y (x) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Тогда x = −1 |
и |
x =1 |
– |
точки |
локального |
минимума |
и |
||||
ymin = y(−1) = y(1) = 0 . |
Точка x = 0 |
– точка |
локального |
максимума |
и |
|||||||
ymax = y(0) =1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
Пример 4.23. Исследовать на экстремум функцию |
|
|
|
||||||||
|
y = 2x, |
x > 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
−3x − 4, |
x ≤ 0. |
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Несложно заметить, что точка x = 0 – точка разрыва функции. Производная данной функции
2, x > 0, y = −3, x < 0
60
существует для всех x ≠ 0 . Тогда x = 0 – критическая точка. При переходе через точку x = 0 производная меняет знак «+» на «−», но максимума здесь нет, т.к. в этой точке нарушается непрерывность функции.
Пример 4.24. Найти наибольшее и наименьшее значение функции
y = x2 + 2x −3 − 32 ln x
на отрезке [0,5;1] .
Решение. Данная функция определена для x > 0 и имеет производную в каждой точке этого множества. Так как
y |
′ |
= 2x + 2 |
|
3 |
|
4x2 + 4x −3 |
|
(2x −1)(2x +3) |
, |
|
− 2x |
= |
2x |
= |
2x |
||||||
|
то x1 = 0,5 и x2 = −1,5 – критические точки. При этом x2 [0,5; 1]. Находим зна-
чения исходной функции на концах заданного отрезка и в критической точке x1 = 0,5 .
y(0,5) = −1,75 +1,5ln 2 , |
y(1) = 0 . |
Так как y(0,5) < 0 , то yнаим = у(0,5) = −1,75 +1,5ln 2 и yнаиб = у(0) = 0 .
Пример 4.25. Найти наименьшее значение функции y =1 +xx2 на проме-
жутке [−1;+∞) .
Решение. Для всех x > −1 данная функция дифференцируема и ее производная
y′ = |
1 − x2 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Критические точки x1 = −1 и x2 =1. Так как |
|
|
|
|
|
||||||||
y(−1) = −1 |
, y(1) = 1 |
и lim |
|
x |
= 0 , |
|
|
|
|
|
|||
|
+ x2 |
|
|
|
|
|
|||||||
|
2 |
|
2 |
x→∞1 |
|
|
|
|
|
|
|||
то наименьшее значение функции на интервале [−1;+ ∞) |
y |
наим |
= − 1 |
2 |
. |
||||||||
Пример 4.26. Найти промежутки |
|
|
|
|
|
||||||||
выпуклости |
и |
вогнутости функции |
y =5x3 −3x2 + 4 .
Решение. Данная функция дифференцируема на всей числовой прямой. Найдем вторую производную:
y′=15x2 −6x, y′′=30x −6 .
61
Отсюда |
y′′=0 x =0,2 . Так как |
|
y′′< 0 , |
|
если |
|
x < 0,2 |
и y′′> 0 , |
если |
||||||||||||||||||||||
x > 0,2 , то исследуемая функция выпукла при x < 0,2 |
и вогнута при x > 0,2 . |
||||||||||||||||||||||||||||||
При этом точка x = 0, 2 – точка перегиба. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
Пример 4.27. Найти асимптоты кривых: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
1) y = |
x2 |
; |
|
|
|
|
2) y = |
|
2x2 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
x |
−1 |
|
|
|
|
|
x2 |
+1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Решение. 1) Кривая имеет вертикальную асимптоту x =1, так как |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
lim |
|
x2 |
|
|
= −∞; |
lim |
|
x2 |
|
= +∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
x − |
1 |
x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x→1−0 |
|
|
x→1+0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
(точка x =1 является точкой разрыва второго рода). |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Находим наклонные асимптоты: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
k = lim |
y |
= lim |
x2 |
|
|
|
=1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
(x −1)x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→∞ x |
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
b = lim( y − kx) |
= lim |
|
x2 |
|
|
− x |
= lim |
|
x |
|
|
=1. |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x→∞ |
|
|
|
x→∞ |
x −1 |
|
|
x→∞ |
x −1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Итак, прямая y = x +1 – наклонная асимптота. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
2) Кривая имеет горизонтальную асимптоту y = 2 , так как |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
lim |
|
|
2x2 |
|
|
= 2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
x→∞ x2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Пример 4.28. Провести полное исследование функции |
y = |
x3 |
|
и по- |
|||||||||||||||||||||||||||
x2 −1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
строить ее график.
Решение.
1)Область определения функции x (−∞;−1) (−1;1) (1;+∞) .
2)Находим точки пересечения с осями координат. Если x = 0 , то y = 0 , т.е. график функции пересекает оси координат в точке (0;0) .
3)Так как
y(−x) = |
(−x)3 |
|
= − |
x3 |
|
= −y(x) , |
|||
(−x)2 |
−1 |
x2 |
−1 |
||||||
|
|
|
то функция нечетная и ее график симметричен относительно начала координат и достаточно исследовать функцию в промежутке [0;+∞) .
Функция не является периодической.
62
4) Исследуемая функция непрерывна в области допустимых значений. Точки x =1 и x = −1 являются точками разрыва. Исследуем характер точек разрыва.
lim |
= |
x3 |
|
|
= −∞; |
lim |
= |
x3 |
|
|
= +∞; |
||||||
x2 −1 |
x2 |
−1 |
|||||||||||||||
x→−1−0 |
|
|
|
x→−1+0 |
|
|
|
||||||||||
lim = |
|
x3 |
|
= −∞; |
lim = |
|
|
x3 |
|
|
= +∞. |
||||||
x2 −1 |
|
x2 −1 |
|||||||||||||||
x→1−0 |
|
|
|
|
x→1+0 |
|
|
|
|
5) Исследуем функцию на монотонность. Находим точки экстремума:
y′ = |
3x2 |
(x2 |
−1) − 2x x3 |
|
x2 (x2 −3) |
||||||
|
|
|
|
2 |
= |
|
|
|
|
. |
|
|
( |
x2 − |
) |
( |
x2 |
) |
2 |
||||
|
|
|
1 |
|
|
|
−1 |
|
|
Тогда y′= 0 x = 0 и x = ± 3 и в точках x = ±1 производная не существует. Разбиваем область определения функции на интервалы знакопостоянства производной: (−∞;− 3) (− 3;−1) (−1;0) (0;1) (1; 3) ( 3;+∞) . Опреде-
ляем знаки производной в этих интервалах, при этом, как было сказано выше, рассматриваем только промежуток [0;+∞) . Результаты для удобства записыва-
ем в таблицу
|
Интервалы |
|
|
|
(0;1) |
|
(1; 3) |
|
( |
|
3;+ ∞) |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
− |
|
|
|
+ |
|
||
|
Знак y (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
Монотонность y(x) |
убывает |
|
убывает |
|
возрастает |
|
|||||||||||
Тогда точка x = |
3 – точка минимума и ymin = y( |
3 )= |
3 |
3 |
≈ 2,6 . |
|||||||||||||
|
2 |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6) Находим точки перегиба функции и интервалы выпуклости, вогнуто- |
||||||||||||||||||
сти. Вторая производная исследуемой функции равна |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
2 |
(x |
2 |
−3) |
′ |
2x(x |
2 |
+3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
y′′ = |
|
= |
(x2 −1)3 |
, |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
(x2 −1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
она обращается в ноль в точке x = 0 и в бесконечность при x = ±1. Определяем знак второй производной, результат записываем в таблицу:
|
|
|
Интервалы |
(0;1) |
(1;+ ∞) |
′′ |
− |
+ |
Знак y (x) |
||
y(x) |
выпукла |
вогнута |
7) Находим асимптоты графика.
63
Вертикальные асимптоты x = −1 и x =1 (см. п. 4). Наклонная асимптота:
k = lim |
y |
= lim |
x3 |
|
=1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
(x2 −1)x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
x→∞ x |
x→∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
x |
|
|
|
|||||
b = lim( y − kx) = lim |
|
|
|
|
− x |
= lim |
|
|
|
|
|
= |
0 . |
|||
|
2 |
−1 |
|
2 |
−1 |
|||||||||||
x→∞ |
|
|
x→∞ x |
|
x→∞ x |
|
|
|
|
|||||||
Итак, прямая y = x является наклонной асимптотой. |
|
|
||||||||||||||
8) Строим график исследуемой функции для |
|
x [0;+∞) и отображаем |
симметрично относительно начала координат (см. рис 4.2.).
Рис 4.2. График функции y = |
x3 |
|
с асимптотами |
||
x2 |
−1 |
||||
|
|
Задания для самостоятельного решения
4.29. Найти промежутки возрастания и убывания функции:
1) |
y = 2x2 −8x +15; |
2) |
y = x3 −8x2 ; |
||||||||
3) |
y = x2ex ; |
|
4) |
y = xln x ; |
|||||||
5) |
y = |
x |
− 3 |
x ; |
6) |
y = |
x2 |
−1 |
; |
||
3 |
x2 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
64
7) |
y = x(3 x −1); |
|
8) y = 2ex +3e−x ; |
|||||||||||||||||||||||||
9) |
y = x3 −8x ; |
|
10) |
y = x + |
|
|
|
1 |
|
|
; |
|||||||||||||||||
|
|
|
x |
− |
1 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
11) |
y = x2 ln x ; |
|
12) |
1 + |
|
2x |
|
|
; |
|
|
|
||||||||||||||||
|
x2 −1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||||
|
y = xe−2 x ; |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
13) |
|
|
14) |
y =5x ; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
15) |
y = ln2 x |
|
; |
|
|
16) |
y = xx ; |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17) |
y = x2 −ln x2 ; |
|
18) |
y = (x +1) |
|
x2 −1 . |
||||||||||||||||||||||
4.30. Найти экстремумы функции: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
1) |
y = |
x4 |
|
− x2 ; |
|
2) y = ln x ; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3) |
y = xe−x ; |
|
|
|
|
4) y = x2 (1 − x) ; |
|
|||||||||||||||||||||
5) |
y = 2x3 +3x2 −12x +8; |
6) y =(x −2)2 (x + 4) ; |
||||||||||||||||||||||||||
7) |
y = x + 5 − x ; |
|
8) y = x |
2 + |
1 |
|
|
; |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
x2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
9) |
y = x + |
|
1 |
|
; |
|
|
10) |
y = (2x −1)e3x ; |
|||||||||||||||||||
x2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
11) |
y = x3 −3x ; |
|
12) |
y = |
x4 |
|
+ x3 ; |
|
||||||||||||||||||||
|
4 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||
13) |
y = |
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
14) |
y = x(x −1)3 ; |
||||||||||||||||
|
x2 |
− |
4 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||
15) |
y = x |
3 |
(1 − x) ; |
|
16) |
y = |
|
|
|
; |
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
17) |
y = e−x2 ; |
|
|
|
|
18) |
y = ex . |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.31. Найти экстремум функции |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
=t |
5 |
−5t |
3 |
− 20t +5, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
x |
|
|
(−2 |
<t < 2). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
= 4t3 −3t2 −18t −5, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.32. Найти максимумы и минимумы функций: |
||||||||||||||||||||||||||||
1) |
y = |
|
|
4x |
|
; |
|
|
2) 3 2x3 +3x2 −36x + 4 ; |
|||||||||||||||||||
x2 + 4 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
4) y = x2e−x . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
3) |
y = xsin x ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
65
4.33. Найти наибольшее и наименьшее значения функции y = f (x) на за-
данном промежутке, если: |
|
1) f (x) = x3 −3x2 +3x + 2, x [−2;2] ; |
2) f (x) = x4 −8x2 −9, x [−1;3] ; |
3) |
f (x) =3x4 + 4x3 +1, x [−2;1]; |
||||||
5) |
f (x) = |
x |
+ 3 , x [−5;−1] ; |
||||
|
|
||||||
|
3 |
x |
|
|
|||
7) |
f (x) = |
x(10 − x), x [0;10] ; |
|||||
9) |
f (x) = x − 2ln x, |
x [1;e]; |
|||||
11) |
f (x) = ln x − x, |
x (0;+∞) ; |
|||||
13) |
f (x) = |
|
−x |
|
, |
x [−5;0) ; |
|
|
x2 +1 |
||||||
|
|
|
|
|
|
||
15) |
f (x) = xln x − xln 5, x (1;5] ; |
4) |
f (x) = |
x |
+ 2 , |
|
x [1;6] ; |
||||
|
|
||||||||
|
8 |
x |
|
|
|||||
6) |
f (x) = |
|
|
|
4 |
|
|
, x [−3;3]; |
|
|
|
x2 +16 |
|||||||
8) |
f (x) = x3 − x, |
x [0;4] ; |
|||||||
10) |
f (x) = |
|
x |
, |
x [−4;0]; |
||||
|
x2 + 4 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||
12) |
f (x) = −3 x2 |
− x, x [1;+∞) ; |
|||||||
14) |
f (x) = |
|
1 |
|
, x (−∞;+∞) ; |
||||
1 + x2 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
||||
16) |
f (x) = |
|
4 − x2 |
, [−1;1]. |
4.34. Найти интервалы выпуклости и вогнутости и точки перегиба сле-
дующих функций: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
1) |
y = x + |
|
1 ; |
|
|
|
|
|
2) |
y = (1 + 2x2 )ex ; |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3) |
y =3x3 −2x2 ; |
4) |
y = |
x2 + x |
|
; |
|
|||||||||||||||||||
x2 +1 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
5) |
y = |
|
|
x +1 |
|
|
|
; |
6) |
y = x2 ln x ; |
|
|||||||||||||||
x2 + x +1 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
7) |
y = |
|
|
x |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
8) |
y = 3 x(1 + x) ; |
|||||||||||
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
9) |
y = xex−1 ; |
|
|
|
|
|
|
|
10) |
y = x3 −3x.; |
||||||||||||||||
11) |
y = |
x4 |
|
|
+ |
|
x3 |
; |
12) |
y = |
|
x2 |
−9 |
|
; |
|||||||||||
4 |
|
|
3 |
|
|
x |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
13) |
y = |
|
|
x |
|
|
|
; |
|
|
|
14) |
y = e−x2 ; |
|
|
|
||||||||||
|
x2 |
|
+1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
15) |
y = x5 −5x3 +30x2 −4 ; |
16) |
y = |
x −5 |
; |
|
||||||||||||||||||||
x + 4 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
17) |
y = x2 − |
1 |
; |
|
|
|
18) |
y = 4 − 3 |
x +3 ; |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
66
19) y = |
|
x3 |
|
; |
20) y = x |
|
x −8x + 4 . |
|||||||||
x2 − |
9 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
4.35. Найти асимптоты кривых: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
1) |
y = |
x2 +1 |
; |
|
2) |
y = |
2x |
|
; |
|
||||||
x |
− 2 |
|
|
x2 |
− |
1 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
3) |
y = xe−x ; |
|
|
4) |
y = xln x ; |
|
||||||||||
5) |
y = |
5x2 |
|
; |
|
|
6) |
y = |
|
2 |
|
|
. |
|||
x |
−1 |
|
|
x2 |
− |
5x |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.36. Провести полное исследование функции и построить ее график:
1) |
y = |
|
|
x2 |
|
; |
|
|
|
|
2) |
y = |
x5 |
|
− |
x3 |
; |
|
||||||||||
x2 |
|
−1 |
|
|
|
|
|
5 |
|
3 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
3) |
y = |
|
|
|
|
x4 |
|
|
; |
|
|
4) |
y = |
|
x2 |
|
; |
|
|
|
|
|
||||||
(1 |
+ x)3 |
|
|
|
ex |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
5) |
y = |
|
|
x2 +1 |
|
|
; |
6) |
y = x2 ln(x + 2) ; |
|||||||||||||||||||
x2 + x + |
1 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
7) |
y = x3 −3x2 −9x ; |
8) |
y = |
x2 +1 |
|
; |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 −1 |
|
|
|
||||||
9) |
y = |
x4 |
|
+ x |
3 |
; |
|
|
|
10) |
y = |
2x2 −9 |
; |
|||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
x + |
2 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
11) |
y = 3 |
|
x2 −1; |
|
12) |
y = |
(x +1)2 |
; |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x − |
2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
2x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|||||
13) |
y = |
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
14) |
y =3x ; |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15) |
y = x − |
x ; |
|||
17) |
y = |
x4 |
|
; |
|
x3 − 2 |
|||||
|
|
|
|||
19) |
y = (x +1)(x −2)2 ; |
||||
21) |
y = x +e−x ; |
||||
23) |
y = x −ln(x +1) ; |
16) |
y = |
x3 |
|
; |
|
|
|
x +1 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
||
18) |
y = 2 + |
|
|
x3 |
|
; |
|
|
|
x − |
6 |
||||
|
|
|
|
|
|
||
20) |
y = 3 x2 |
−1; |
|
|
=5(x −2)
22)y x2 ;
24)y = x + lnx .
67
|
|
Задания для индивидуальной работы № 10 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
Задание |
10.1. Найти |
|
наибольшее и наименьшее |
значения |
функции |
||||||||||||||||||||||
y = f (x) на заданном промежутке (табл. 10.1). |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 10.1 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = f (x) |
|
промежуток |
|
||||||
|
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
y = |
|
|
2x |
+ 2−x |
|
|
|
|
|
x [−1;2) |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x [0,14;1) |
|
||||||||||||||
|
2 |
|
y = e2 x−1 + 2e1−2 x +7x −3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
y = 2 23x −9 22 x +12 2x |
|
x [−1;1] |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2x −log2 8x |
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||
|
|
|
y =log2 |
|
x 1/ 2;2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
x [0;π] |
|
|
|||||
|
|
|
y = cos |
|
|
2 sin x |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
6 |
|
y =3x2 +2 x−1 |
|
|
|
|
|
x [−2;0] |
|
|
|||||||||||||||||
|
7 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x [1;4] |
|
|
|
|||||
|
|
|
y = 2 xln x − xln 2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x [−2;4] |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
8 |
|
y =(x −3)ex+1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
9 |
|
y =(x −3)2 ex |
|
|
x [−1;4] |
|
|
||||||||||||||||||||
|
10 |
|
y = x2 ln x |
|
|
|
|
|
x [1;e] |
|
|
|
||||||||||||||||
|
11 |
|
y = x +33 x |
|
|
|
|
|
x [0;8] |
|
|
|||||||||||||||||
|
12 |
|
y = xe−x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x [0;+∞) |
|
||||||||||||
|
13 |
|
y = |
|
|
|
130 − x2 |
|
|
x [−7;8] |
|
|
||||||||||||||||
|
14 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
||
|
|
|
y = arctgx − |
|
|
|
ln x |
|
x |
|
|
; |
3 |
|
||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
15 |
|
y = |
x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x [−∞;4] |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
16 |
|
y = x |
2 |
+ x − |
|
|
|
1 |
|
x [2;+∞) |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 −ln x |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
17 |
|
y |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x −1 |
|
|
x [0;1] |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
arctg x +1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
18 |
|
y = |
3 |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
x [1;+∞) |
|
|
|||||||||||
|
|
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
19 |
|
y = 3 (x2 −2x)2 |
|
x [0;3] |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
20 |
|
|
|
|
|
|
|
x2 +1 |
|
|
|
|
|
x [0;+∞) |
|
||||||||||||
|
|
|
y = x2 + x +1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
68
|
|
|
|
|
|
|
|
Окончание табл. 10.1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
21 |
y =(x −3)ex+1 |
|
x [−2;4] |
||||||
22 |
y =3x2 +2 x−1 |
|
|
|
x [−2;0] |
||||
23 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x [1;4] |
|
y = 2 x ln x − x ln 2 |
|
|||||||
|
|
|
|||||||
24 |
y =sin 2x − x |
|
|
|
x [0;π] |
||||
25 |
y = |
|
|
x −1 |
|
|
|
x (−∞;+ ∞) |
|
|
x |
2 |
−3x + |
3 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||
26 |
y = 23 x2 |
|
|
|
x [−8;−1] |
||||
27 |
|
|
x2 + x +1 |
|
|
|
x (−∞;+ ∞) |
||
|
y = |
|
x2 +3 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||
28 |
y = −3 |
x2 − x |
|
|
|
x [1;+∞) |
|||
29 |
y = |
|
|
x −1 |
|
|
|
x (−∞;+ ∞) |
|
|
x |
2 |
−3x + |
3 |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||
30 |
y =(x −3)2 ex |
|
|
|
x [−1;4] |
Задание 10.2. Провести полное исследование функции и построить ее график (табл. 10.2).
Номер |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Номер |
варианта |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
варианта |
1 |
y = x |
3 |
− 4 |
16 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
||||
2 |
y = |
1 − |
2x |
3 |
|
|
17 |
||||||
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|||
3 |
y = |
|
e |
2( x−1) |
18 |
||||||||
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2(x −1) |
|
||||||||||
|
|
|
|
||||||||||
4 |
y = |
x |
3 |
−32 |
19 |
||||||||
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
5 |
y = |
|
|
|
x |
3 |
|
|
|
|
|
20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
1 − x2 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
6 |
y = |
|
e |
3−x |
|
|
|
21 |
|||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
3 − x |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
7 |
y = |
|
x + 2 |
|
|
|
|
22 |
|||||
|
|
x2 −1 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
Таблица 10.2
y = |
e2(2+x) |
||||
2(2 + x) |
|||||
|
|
||||
y = |
|
8x |
|
||
4 |
+ x2 |
||||
|
|
||||
y = |
|
|
8x |
|
|
|
4 |
− x2 |
|||
|
|
y= 1 + 1 2
x y = ln x +x 2
y =1 −xx2
y = |
x2 |
|
(x −1)2 |
||
|
69
Окончание табл. 10.2
8 |
y = |
|
x2 |
|
|
|
|
|
23 |
y = |
|
12x |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 − x2 |
|
|||||||
|
1 − x2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
9 |
y = |
2x −1 |
|
24 |
y = |
|
12x |
|
|||||||||||
|
(x −1)2 |
|
|
9 + x2 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
10 |
y = x |
2 |
+1 |
|
|
25 |
y = |
|
e |
2−x |
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
x2 −1 |
|
|
|
|
|
|
2 − x |
|
|
||||||||
11 |
y = x2 + |
1 |
|
26 |
y = x2 −ln x2 |
||||||||||||||
|
x2 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
12 |
y = |
1 −x2x |
2 |
|
|
|
|
27 |
|
|
|
|
1 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
y = x + x |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
13 |
y = |
|
|
x |
|
|
|
|
|
28 |
y = |
x3 |
|
||||||
|
1 + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
x −1 |
|
|||||||||||||
14 |
y = |
(x −1) |
2 |
|
29 |
y = |
|
x |
3 |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
x +1 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
15 |
y = x2е−x |
|
|
30 |
y = 4x2 + |
1 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
70