Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

Песні Беласточчыны (Беларуская народная творчасць) - 1997

.pdf
Скачиваний:
166
Добавлен:
22.02.2016
Размер:
9.43 Mб
Скачать

104. Ой, долам, долам, то йшчэ даліною Ўсю краіну схадзіла.

Ой, няма, няма, падобна не будзе,* Каго верна любіла.

Разбіваецца, раскраяецца Маё сардэнька бедна.

Ой, прыйдзі, прыйдзі, мілы кавалеру, Да мяне хоць на часок.

Рад бы прыехаці — няма каня ўзяці.

— Ой,

па-за садам, мілы кавалеру,

П а-за

садам зялёным.

105. Ты

зязюлька, мая родна,

Непраўдзівая

птушка.

А як я ў лесе была,

То

ты мне накавала:

Сем

год

дзеўкаю

быці,

3 руты

вяночка

насіці.

А як я дадому прыйшла,

То

сваткі

дома знайшла:

Каснікі па

падвор’ю,

Сватачкі

па

застоллю.

У першай і другой страфе

трэці

і чацвёрты радкі паўтараю цца.

60

Andante

 

 

 

 

106

 

 

 

 

ш

Плы-ве чо-

лан вады по-

вен, то й

на-крыў-ся ліс-там,

фто м на-крыу-ся

ліс-там, то

н на-

крыуся

ліс-

там.

106. Плыве чолан вады

повен,

то й накрыўся

лістам,

То й накрыўся лістам, то й накрыўея лістам. Не хваліся, дзеўчынонька, чырвоным маністам, Чырвоным маністам, чырвоным маністам.

Бо прыдзецца — не мінецца: маніста збываці, Маніста збываці, тытунь купаваці.

Не хваліся, казачэньку, кучаравым чубам, Кучаравым чубам, кучаравым чубам.

Бо прыдзецца — не мінецца: твой чуб разаўецца, Твой чуб разаўецца, твой чуб разаўецца.

107.

Каліна-каліначка рана

расцвіла —

Ў злую пору маманька

мяне

радзіла,*

I

не навучыла, і не навяла

Учужую сторану замуж аддала,

Учужую сторану да й староначку — Да ліхога свёкера да й свякровачкі.

Тры лет я ў маманькі свае не была, А на чварты разок пташкай залячу. Залячу я, сяду ў вішнёвым саду — Беленькімі плечкамі ў яблыньку ўпру.

Беленькімі плечкамі ў яблыньку ўпру — Дробненькімі слёзкамі ўвесь садок залью: Ці не ўчуе маманька, рана ўстаючы, Да й свае нявестанькі пабуджаючы?

— Устаньце вы, нявестанькі, устаньце вы мае,

Кожны другі радок паўтараецца.

61

Устаньце вы мае, паслухайце, хто ў нашым садзе, Хто гэта за пташачка, за зязюленька — Ці не мая дочанька з чужой стараны?

Калі

ты, дачуленька, — просім це да нас,

А калі зязюленька, — ляці ў цёмны ляс.

108.

— Ой,

лета надходзіць, а я не жанаты,

Пасеяў

я

жыта

няма каму жаці.

Пасеяў

я

жыта

няма каму жаці,

А мне, маладому, не з кім размаўляці.

— Ой, на табе, сынку, рубля залатога —

Паедзь купі, сынку, каня варанога.

 

Паедзь купі, сынку, каня варанога,

ёга.

Пастаў

устаенцы

— размаўляй

да

— Ой,

каб табе,

маці, цяжка

было ўміраці,

Як мне, маладому, з канём размаўляці.

Конь вады нап’ецца, на саломе

ляжа,

 

Амне, маладому, славечка не скажа.

Ой, на табе, сынку, рубля залатога — Паедзь на Украіну выбіраць дзяўчыну.

А нашто мне, маці, чужая краіна, Калі ў суседа па душы дзяўчына?

Не глядзі

ты, сынку, на чорныя бровы,

А

глядзі ты,

сынку, на сівыя волы.

— Ой, сівыя волы возьмуць паздыхаюць, А чорныя бровы ніколі не зліняюць.

Andante

 

 

 

 

 

 

 

 

109

$—Чом ты, ко-

 

 

 

 

 

 

 

 

ню,

ва-ды не

п’еш,

ці

да-

рож-ку

чу-

еш?

]<

 

N

 

 

 

п

 

 

,

 

* 4 n u T U

fl.

rin

fl. rinnrm

w

ўдо-

ма

нс

на-

чу-

еш?

Чом ты, Я-

сю -

Я-сю-лень-

ку,

ф

j ~ j

г

i ^

 

 

 

т

 

 

 

Чом ты,

Я-

сю -

Я- сю-лень-

ку,

удо-

ма

на-

чу-

еш?

не

62

109. — Чом ты, коню, вады не п’еш, ці дарожку чуеш? Чом ты, Ясю-Ясюленьку, ўдома не начуеш?*

— Ой, як жа ж, мая маці, удому начаваці —

Прыйдзе вечар, ночка цёмна

— не з кім размаўляці.

— Маеш, сынку Ясюленьку, каня варанога —

Пайдзі, пайдзі да стаенкі

гавары да ёга.

— Я гавару, я гавару, а

ён

не гаворыць,

Як уздумаю пра дзяўчыну

— душа-сэрца боліць.

110. — Чом ты, коню, вады не п’еш? Ці дарожку чуеш?

Чом ты,

сынку

Ясюленьку, дома не начуеш?*

— А як жа мне, мая маці, дома начаваці —

Пасцель

бела,

сцяна нема — не з кім размаўляці.

Купі,

сынку

Ясюленьку, каня варанога,

А

як

пойдзеш

да стаенкі — гавары да ёга.

Як

я

вайду

да стаенкі — гавару, а ён не гаворыць,

Як

успомню аб дзяўчыне — сэрца-душа боліць.

111. Ой, я ўстану раненька Да й ўмыюся беленька, Ой, я стану пад акном Да й вытруся палатном. Ой, я гляну ў садочак:

Аў садочку — вішанькі, Вішня з вішняй хіліцца, Лісток з лістком ліпнецца,

Амне, беднай сіраце, Прыхіліцца няма дзе: Сонца-месяц высако, Ойцец-маці далеко,

А

сястронка

ў

няволі

I

не прыйдзе

ніколі.

А

браточак

на

вайне,

Ён не ўспомніць аба мне. Вырву зелля з травою — Застануся ўдавою.

Кожны другі радок паўтараецца.

63

 

 

 

Вырву зелля з кветкамі —

 

 

 

 

 

 

Застануся

з

дзеткамі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

На каліне белы цвет —

 

 

 

 

 

 

 

Будзе

мяне

поўны

свет.

 

 

 

 

Moderato

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

112

 

 

 

 

i

W

 

i

 

 

 

 

 

 

 

Ой, І тут га-

pa,

і

там

гара,

 

мі-

жы ты-

мі

кру-ты-мі га-

рамі

там

зы-

Ц

' /

Г

' І

ра,

 

мі-

жы

шла"

за-

 

 

Ф ты-

мі

кру-ты-мі га-

ра-

мі

там

зы-

шла"

за-

ра.

 

112.

Ой,

і тут rapa, і там

гара,

 

 

 

 

 

 

 

 

Міжы тымі крутымі гарамі там зышла зара.*

 

 

Ой, то не зара — дзяўчына мая,

 

 

 

 

 

 

Яна рана, ранюсенька па ваду ішла.

 

 

 

 

 

Набрала вады,

пачала

ісці,

 

 

 

 

 

 

 

 

Перад ёю малады хлапец: "Дай каню вады!"

 

 

— Хлопча жа ты мой, калі я была б твая,

 

 

Узяла б каня за новы

павады

і напаіла

бы.

 

 

— Дзяўчына мая, сядай на каня,

 

 

 

 

 

Мы паедзем цераз чыста поле да майго

двара.

 

 

— У цябе ні двара, у цябе ні кала,

 

 

 

 

 

Расце толькі корч каліны, і тая не расцвіла.

 

113.

Там

за

гаем, гаем,

гаем

зеляненькім,

 

 

 

 

Там гарала дзяўчынанька волікам чарненькім.*

 

 

Гарала, гарала і не ўмела гукаці,

 

 

 

 

 

Та й

наняла казачэнька

на

скрыпаньцы

граці.

 

Кожны другі радок паўтараецца.

64

Казачэнька грае — вочкамі маргае,

Чорт

яго бацька

знае,

чаго ён маргае:

Ці на

мае волы,

а ці

на каровы,

Ці на мае бела лічка ды на чорны бровы.

Ой,

не на

коні і

не на

каровы,

А на мае бела лічка ды

на

чорны бровы.

Бо

чорныя

бровы

вавек

не

зліняюць,

Асівыя волы возьмуць паздыхаюць.

114.За гародам курна, дымна,

За

гародам,

гародам та

й

курна, дымна,

За туманам, туманам та й ніц не відна.

Там

Раманцё

сена косіць,

 

 

Там

Раманцё,

Раманцё

та

й сена косіць,

А дзяўчына, дзяўчына та й ваду носіць.

Стаў

Раманцё

жартаваці,

 

 

Стаў

Раманцё,

Раманцё та й жартаваці —

3

вёдзер ваду

та й ваду та й

выліваці.

— Ой, Раманцю,

Раманэчку,

 

Ой, Раманцю, Раманцю та й Раманэчку,

Пусці мяне

та

й

пусці,

ой, дадамэчку.

Бо

няродну

маці

маю,

й

маці маю —

Бо

няродну,

няродну та

Будзе

біці

та

й біці, ой,

добра

знаю.

Будзе

біці

шчэй

лаяці,

 

 

 

Будзе

біці

та

й біці, та

й

шчэ лаяці,

Шчэ й шэльмаю, шэльмаю та й называці:

— Дзе ж ты, шэльма,

прахадзіла,

 

Дзе ж ты, шэльма, та

йшэльма, та

й прахадзіла,

Што вячэраць, вячэраць не прыхадзіла?

Дзе ж ты, шэльма, прастаяла,

й прастаяла,

Дзе ж ты, шэльма, та

йшэльма, та

Што вячэра, вячэра та

йкісла стала?

 

3-1826

65

— Я вам, маці, прызнаюся, Я вам, маці, ой, маці, та й прызнаюся,

Што з Раманцём, Раманцём та й кахаюся.

Ён чарнявы, я бялява, Ён чарнявы, чарнявы, а я бялява —

Будзе з нас, будзе ладна пара.

Ф

*

Allegretto

 

 

 

 

115

Ой, не

хадзі

каля

вады,

любы

сэрцу

сы-

u

- f

любі

бага-

т

не,

ой, не

та- с — ня-

 

r f r Ł . - ± .± - .-J J —

 

 

 

^

хай

я-

на

згі-

не,

ой, не

лю-

бі

Ga­

ra-

та-

е —

няхай

я-

на

згі-

не.

 

115.

Ой,

не хадзі каля вады, любы

сэрцу

сыне,

 

 

Ой, не любі багатае — няхай яна згіне.

 

 

Багата — рагата, шчэ й да таго пышна,

 

 

Убогая — харошая, як у садзе вішня.

 

 

 

Як у садзе вішаньку трэба паліваці —

 

 

Так

убогую

дзяўчынаньку трэба

шанаваці.

 

116. Зязюля куе — лецейка чуе, Ой, рана-рана, лецейка чуе.

Дзяўчына плача — замуж не хоча, Ой, рана-рана, замуж не хоча.

Кожны другі радок паўтараецца.

66

Яе матуля цешыць — не ўцешыць, Ой, рана-рана, цешыць — не ўцешыць:

— Не плач, дзіцятка мае роднае, Ой, рана-рана, мае роднае, Не аддам цябе далёка ад сябе,

Ой, рана-рана, далёка ад сябе.

Аддам блізенька, цераз поле вузенька, Ой, рана-рана, цераз поле вузенька. Будзеш хадзіці штодзень да мяне, Ой, рана-рана, штодзень да мяне. Будзеш часаці косаньку у мяне, Ой, рана-рана, косаньку у мяне.

ЛЕТНІЯ ПЕСНІ

117. Ой, рана на Йвана,* Проці Йвана ночка мала.

Дзе, Купалка, начавала?

Начавала ў чыстым полі,

Учыстым полі сярод жыта.

Чым, Купалка, вечарала?

Варэнічкі ўсё ядала.

Чым, Купалка, запівала?

Гарэлачкай запівала,

Ой, рана на Йвана.

118. Ой, купальна ночка невялічка Ды й не выспалася дзявічка. Ягадкі рвала — дрымала, Як перабірала — заснула.

Устань, мая дзеўка, будзе спаць, Ужо твае свацікі на дварэ стаяць: Пара табе парадак даваць.

Няхай жа стаяць здаровы — Ужо мае парадачкі гатовы!

Першы і апошні радкі паўтараю цца.

67

119. Цёмна ночка — купалочка, У рэчцы гусі купаліся, На бярэжку сушыліся.

Наша Марыся зажурылася, Што яе дары не прадзеныя.

Хоць прадзеныя — не звіваныя, Хоць звіваныя — не снаваныя, Хоць снаваныя — не вытканыя, Хоць вытканыя — не беленыя, Хоць беленыя — не дзеленыя, Таму-сяму па локціку.

120. Памажыце, хлопцы, нам вяночак звіці, Над Дунаем горад гарадзіці.

Горад гарадзіці, Каб не вылецела раба перапёлка,

Каб не вынасіла хлапцоўскае красы.

Ахлапцоўская краса — канчук каля паяса,

Ахлапцоўская краса — канчук каля паяса. Памажыце, хлопцы, нам вяночак звіці, Нам вяночак звіці — горад гарадзіці, Каб не вылецела сівая зязюля,

Каб не вынасіла дзявоцкае красы, Бо дзявоцкая краса — каса да паяса,

Бо дзявоцкая краса — каса да паяса.

121.

Была

ў

бацька

дочка,

Была

ў

бацька

дочка,

Дочка

адзіна.

 

I

тая

ў

бор

пайшла,

I

тая

ў

бор

пайшла,

Аў бор па ягадкі,

Аў лес па гарэшкі. Судосілі яе, Судосілі яе

Трое дзеваснубаў*,(2)

Аўсе добрыя людзі. Пытаюцца яе, Пытаюцца яе:

— Ці рада ты людзям, (2)

Нам, тром дзеваснубам? (2)

— Ой, не так я рада, (2) Як рад мой баценька.

Ой, дзева-дзевулю, Ой, дзева-дзевулю,

Дзе скажаш нам сесці, (3) Што нам дасі есці?

Ой, скажу вам сесці,

Ой, скажу вам сесці

Убары на пянёчку,

Убары на пянёчку,

Убары на пянёчку,

Улесе на яры. (2)

Ой, дам

вам есці

(2)

3

бору ягадак,

 

А

з лесу

гарэшкаў.

Няма

каму

даці,

 

Няма

каму

даці

 

Баценьку

знаці.

 

Няхай

не

надзіцца (2)

3

бору ягадкамі,

(3)

3

лесу

гарэшкамі.

(2)

Аняхай надзіцца,

Аняхай надзіцца Пра паўтара года, Пра паўтара года

— сваты.