27.Музычныя і паэтычныя асаблівасці калядак і шчадровак

Многія калядкі і шчадроўкі даволі цікавыя з музычнага погляду,яны валодаюць яскравай мелодыяй,даволі развітай гармоніяй.Некаторыя з іх зараз выконваюць фальклорныя калектывы,у святах і канцэртах. Ім уласцівы весялосць,эмацыянальны характар,маторны тэмп і рух.

Што магчыма паэтычных асаблівасцей,то гэтыя творы уключаюць разнастайныя прыёмы паэтычнай выразнасці: эпітэт,параўнанне,метафара,увасабленне,ступенчаты паралелізм,але асабліва гіпербала(прыўвелічэнне).

Гіербаламі надзяляюцца творы,прысвечаныя гаспадару дома(“залатыя вароты”,”на 7 стаўпах”,”срэбныя ключы”,”багацце статку”).

28. ” Асаблівасці каляндарна-абрадавых песень.”

Рэжысёру важна глыбока зразумець,прыроду каляндарна-абрадавых песень.Гэтыя творы прысвечаны канкрэтнаму каляндарнаму абраду,або сямейнаму абраду.Абрады каляндарныя звязаны з працоўнай дзейнасцю селяніна-земляроба,а сямейныя прысвечаны тром важнейшым этапам жыцця кожнага чалавека:нараджэнню,вяселлю,пахаванню.Гэтыя творы-не ацэнны,каштоўны матэрыял для рэжысёра для напісання сцэнарыя свята,раскрыцця сімволікі,абрадавых дзей,характару паводзін персанажаў,можна з упэўненасцю сказаць:няма абрадавай песні-няма свята!

Рэжысёр,які не ведае абрадаваю песню не можа кампітэнтна ўзнавіць свята,ён прынясе яму толькі шкоду,спансуе традыцыю.

29. “Сувязь свята “каляда” з касмічнай прасторай.”

Святы каляндарнага цыкла ў тым ліку каляды звязаны з касмічнай прасторай, нябеснымі сферамі, найперш з сонцам.Сонца-крыніца ўсяго жывога на зямлі ў час каляд яно знаходзіцца на ніжэйшай кропцы свайго руху(сонцастаянню).У народнай свядомасці гэта панаванне злых сіл,перамога цемры над святлом,панаванне злых сіл.

Для рэжысёра важна раскрыць у свяце гэту сувязь з космасам,з сонцам,праз песні,рэтуальныя дзеянні,рэжысёрскія знаходкі,распрацоўкі розных паходжанняў свята.Пры гэтым трэба мець на ўвазе,што вялікі матэрыял для рэжысера па-канкрэтнаму святу знаходзіцца ў разнастайных жанрах фальклору:прыказках,прымаўках,загадках,легендах,паданнях,анекдотах,казках і розных так называямых талых жанрах фальклору(віншаванні).

30.Калядныя песні заклікальнага і велічальнага характару.Калядкі і шчадроўкі -песні магічнага характару. У гэтых творах прасочваецца вера чалавека мінулага ў звыш натуральныя уласцівасці прыродных з'яў, якія нібыта спрыяюць,садзейнічаюць чалавеку ў яго справах. Зусім з лагічным у гэтых песнях сустракаюцца звароты да гаспадаров, якія могуць забяспечыць сваёй працоўнай дзейнасцю дабрабыт і шчасце сям'і. Да гаспадароў звяртаюцца калядоўшчыкі,каб яны (гаспадары) пачаставалі іх за віншаванне , выканане песен і танцаў.

Калядкі і шчадроўкі з'яўляюцца і песнямі вілічальнага характару , яны ўзвялічваюсь найперш гаспадара, гаспадыню,сына, дочку, жадаючы кожнаму з іх усяго лепшага ў жыцці.

31Роля паэтычных прыёмаў і сродкаў выразнасці народнай песні для развіцця мастацка-вобразнага мыслення рэжысёраў.

Калядкі і шчадроўкі дзякуючы разнастайным сродкам паэтычнай выразнасці (эпітэт , параўнанне , метафара, увасабленне, паралелізм і інш.)будзяць фантазію рэжысера, развіваюці яго мастацкую вобразнасць мыслення. Вельмі часта гэтыя творы раскрываюць значэнне рытуальных дзей, паказваюць іх эстычную значнасць, ментальнасць беларусаў.

1.

Добры вечар табе,

Пане гаспадару.

Прыпеў: Радуйся, ой радуйся зямля,

Сын Божы нарадзіўся.

Бо ідуць да цябе

Тры святочкі ў госці.

Прыпеў:

А першы святочак - святыя Каляды.

Прыпеў:

А другі святочак –святое Васілле.

Прыпеў:

А трэці святочак- свята Вадохрышча.

Прыпеў:

Хай з намі спявае ,

Уся наша Радзіма.

Прыпеў:

2. Вароты скрыпяць,

Марозы чуваць.

Ой, рана-рана марозы чуваць.

Ой! Калядачкі прыбліжыціся.

Ой, рана-рана прыбліжыціся.

Ой! Каўбасачкі паніжыцеся.

Ой, рана-рана паніжыціся.

3." МОВА РАДАСЦІ".

Мова радасці стала

Яка нібывала

Над вертэпом звезда ясна

Светло воссіяло.

Гдзу Хрістос родзіся

ЗДзевы воплоціся

Як человек пеленамі

У Бога паявіся.

Ангелі спявают

"Слава" воскліцаюць

Н небесі і на землі

Мір провозлгашают.