Leciono 18 <<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ хТПЛ 18 мЕЛУЙЛБ aflikti 'ХДТХЮБФШ', 'ХЗОЕФБФШ', akiri 'РТЙПВТЕУФЙ', apogi 'РПДДЕТЦЙЧБФШ', 'РПДРЙТБФШ', atesti 'УЧЙДЕФЕМШУФЧПЧБФШ', beletro 'ИХДПЦЕУФЧЕООБС МЙФЕТБФХТБ', brusto 'ЗТХДШ', cedi 'ХУФХРБФШ', celebri 'ЮЕУФЧПЧБФШ', 'ПФНЕЮБФШ', 'РТБЪДОПЧБФШ', datreveno (dat-re-ven-o) 'ЗПДПЧЭЙОБ', discxiplo 'ХЮЕОЙЛ', 'РПУМЕДПЧБФЕМШ', doto 'РТЙДБОПЕ', entrepreni 'РТЕДРТЙОСФШ', fama 'ЪОБНЕОЙФЩК', 'ЙЪЧЕУФОЩК', fiera 'ЗПТДЩК', fleksi 'ЗОХФШ', impreso 'ЧРЕЮБФМЕОЙЕ', iniciati 'ОБЮБФШ', 'ЧЪСФШ ОБ УЕВС ЙОЙГЙБФЙЧХ', inventi 'ЙЪПВТЕУФЙ', klasika 'ЛМБУУЙЮЕУЛЙК', klera 'ПВТБЪПЧБООЩК', 'РТПУЧЕЭЈООЩК', konservi 'ИТБОЙФШ', 'УПИТБОСФШ', korekti 'ЙУРТБЧЙФШ', kruela 'ЦЕУФПЛЙК', majstro 'НБУФЕТ', 'ЪОБФПЛ', 'ХЮЙФЕМШ', 'НБЬУФТП', modesta 'УЛТПНОЩК', neta 'ЮЙУФПЧПК', 'ЮЙУФЩК', 'ЮЈФЛЙК', nobla 'ВМБЗПТПДОЩК', pagxo 'УФТБОЙГБ', pendi 'ЧЙУЕФШ', regximo 'ТЕЦЙН', 'ЗПУХДБТУФЧЕООЩК УФТПК', sagaca 'РТПОЙГБФЕМШОЩК', skulpti 'ЧБСФШ', 'МЕРЙФШ', 'ДЕМБФШ УЛХМШРФХТХ', sorto 'УХДШВБ', titolo 'ЪБЗМБЧЙЕ', 'ФЙФХМ', tusxi 'ЛБУБФШУС', 'ФТПЗБФШ', 'ЪБФТБЗЙЧБФШ', Unesko 'аоеулп (пТЗБОЙЪБГЙС пВЯЕДЙОЈООЩИ оБГЙК РП ЧПРТПУБН ПВТБЪПЧБОЙС, ОБХЛЙ Й ЛХМШФХТЩ)', venki 'РПВЕДЙФШ', 'ПДЕТЦБФШ РПВЕДХ', vico 'ТСД', 'ПЮЕТЕДШ' (vicdirektoro 'ЪБНЕУФЙФЕМШ ДЙТЕЛФПТБ', vicpeco de masxino 'ЪБРБУОБС ЮБУФШ НБЫЙОЩ'), Vieno 'чЕОБ'.
вЕЪ РЕТЕЧПДБ: bareliefo, bronzo, caro, demokrato, enciklopedio, gimnazio, intuicio, krestomatio, politiko, pseuxdonimo, publiko.
уМПЧППВТБЪПЧБОЙЕ 18-1. рТЙУФБЧЛБ bo- ПВПЪОБЮБЕФ ТПДУФЧП Ч ТЕЪХМШФБФЕ ВТБЛБ: bopatrino 'ФЕЭБ', 'УЧЕЛТПЧШ'; bofrato 'ЫХТЙО (ВТБФ ЦЕОЩ)', 'ДЕЧЕТШ (ВТБФ НХЦБ)', 'ЪСФШ (НХЦ УЕУФТЩ)', 'УЧПСЛ (НХЦ УЧПСЮЕОЙГЩ)'; Neamata bofilo povas esti amata filo; Ne valoras bofilo, kiam mortis filino; En cxiu bofilino estas peco de bopatrino.
18-2. рТЙУФБЧЛБ fi- ПЪОБЮБЕФ ПФТЙГБФЕМШОПЕ ПФОПЫЕОЙЕ Л ЛПНХ/ЮЕНХ-МЙВП, Ф. Е. "НЕТЪЛЙК, РТЕЪТЕООЩК ЪБ НПТБМШОЩЕ ЛБЮЕУФЧБ" (Ч ЬФПН ЪОБЮЕОЙЙ ЙОПЗДБ ХРПФТЕВМСЕФУС Й УХЖЖЙЛУ -acx-, ЛПФПТЩК ПЪОБЮБЕФ РТЕЪТЙФЕМШОПЕ ПФОПЫЕОЙЕ ЙЪ-ЪБ ЖЙЪЙЮЕУЛЙИ ЛБЮЕУФЧ): fifama 'РТЕУМПЧХФЩК', firicxulo 'ФПМУФПУХН', fiinterkonsento 'УЗПЧПТ', fimilitistaro 'ЧПЕОЭЙОБ', figazetaro 'ЦЕМФБС РТЕУУБ'; Fi al vi! 'рПЪПТ ФЕВЕ! лБЛ ФЕВЕ ОЕ УФЩДОП!'; fiulo 'НЕТЪБЧЕГ'; Fia homo acxan vorton cxiam kun plezuro diras (Sx. Rustaveli).
18-3. рТЙУФБЧЛБ pra- ПЪОБЮБЕФ "ДБЧОЙК, РЕТЧПОБЮБМШОЩК, РЕТЧПВЩФОЩК; УМЕДХАЭБС ЧПУИПДСЭБС ЙМЙ ОЙУИПДСЭБС УФЕРЕОШ ТПДУФЧБ"; "РТБ-": praavo 'РТБДЕД', pralingvo 'РТБСЪЩЛ', prahomo 'РЕТЧПВЩФОЩК ЮЕМПЧЕЛ'; La tero de prauloj; Tiajxon ecx mia praavo ne vidis!
Doktoro Esperanto Lazarj Markovicx Zamenhof [1] naskigxis la 15-an de decembro (de la jaro) 1859 en la multlingva urbo Belostoko (Pollando -- tiutempe parto de Rusio). Lia patro Mark Fabianovicx Zamenhof estis instruisto de fremdaj lingvoj kaj kleriganto.
La kruela nacia politiko de la cara firegximo afliktadis la impresigxeman knabon. Jam dum la infaneco cxe li aperis la penso pri tio, ke unu komuna lingvo helpus al popoloj pli bone komprenadi kaj pli multe estimadi unu la alian. Poste Zamenhof venis al la ideo, ke la homojn disigas ne nur lingvaj, sed unuavice sociaj, klasaj baroj. Li skribis: "Eble, por neniu en la mondo nia demokrata lingvo havas tian gravecon, kiel por la laboristoj, kaj mi esperas, ke pli aux malpli frue la laboristaro estos la plej forta apogo de nia afero".
Ludoviko Zamenhof havis bonegajn lingvajn kapablojn kaj, estante ankoraux lernejano, li studis plurajn lingvojn. Poste li entreprenis la plej malfacilan: kreadon de la nova lingvo, kiu apartenus al neniu popolo, tusxus nenies naciajn sentojn, estus tre facila por lernado, sed samtempe ne cedus al la naciaj lingvoj en ricxeco, fleksebleco kaj esprimeblecoj. Ne estante profesia lingvisto, Zamenhof, tamen, posedis mirindan lingvan intuicion. Antaux la fino de la gimnazio la praprojekto de la internacia lingvo estis malnete preta. Sed pasis ankoraux multaj jaroj, antaux ol gxi, elprovita praktike, korektita kaj perfektigita, ekvidis la mondon.
Zamenhof studis la medicinon en la Moskva kaj Varsovia universitatoj, poste li laboris kiel kuracisto-okulisto. Zamenhof-kuracisto akiris grandan popularecon en malricxaj kvartaloj de Varsovio, Grodno, Hxersono, cxar ofte li sanigadis malricxulojn senpage. Li estis sagaca kaj neordinare modesta homo, kies sorto estis malfacila.
Por eldoni sian projekton de la internacia lingvo Zamenhof ne havis monon. Versxajne, la plej felicxa tago en lia vivo estis tiu, kiam lia estonta bopatro Aleksandro Zilbernik el la urbo Kovno (Kaunas) proponis al li uzi parton de la doto por eldono de la libreto. Finfine, la 40-pagxa verko ("La Unua Libro") kun la ruslingva titolo "Internacia lingvo. Antauxparolo kaj plena lernolibro. Por Rusoj" estis publikigita en Varsovio la 26-an de julio (de la jaro) 1887. Tiu dato estas la naskigxdato de Esperanto. Zamenhof subskribis la libron per la pseuxdonomo "Doktoro Esperanto", t. e. (tio estas) homo, kiu esperas. Iom post iom tiu pseuxdonimo transformigxis en la nomon de la lingvo.
Pri la plua agado de Zamenhof atestas la Granda sovetia enciklopedio: "Pli malfrue li publikigis vortarojn de Esperanto, krestomatiojn kaj apartajn eldonojn de siaj originalaj verkoj kaj de Esperantaj tradukoj el la monda klasika beletro. En la jaroj 1959-1960, laux decido de Unesko, oni vaste celebradis la centjaran datrevenon de la naskigxo de Zamenhof".
Kiel multe da laboro staras post tiuj du frazoj! Estis multe da homoj -- auxtoroj de famaj inventoj. Sed estis nur unu homo, majstre kreinta la projekton de lingvo, kiu evoluis en la socio laux la samaj gxeneralaj legxoj, laux kiuj evoluas la naciaj lingvoj, kaj farigxis vivanta lingvo, la lingvo kun centmiloj da parolantoj, kun sia literaturo kaj kun siaj tradicioj. La discxiploj de Zamenhof, iniciatinto de Esperanto, vivas en la tuta mondo!
En mia laborcxambro pendas bronza bareliefo de Zamenhof, kiun donacis al mi la skulptisto N. V. Blajxkov el Odeso. La sama bareliefo estas konservata en la Internacia Esperanto-Muzeo en Vieno. Mi kun fiero montras al miaj amikoj kaj konatoj la skulptitan portreton de tiu cxi rimarkinda internaciisto, kiu servis dum sia tuta malfacila vivo al la nobla afero de la paco kaj interkomprenigxo inter la popoloj, kiu per sia senmorta kreajxo venkis la Tempon.
[1] фТБДЙГЙПООБС РПМШУЛБС ЖПТНБ -- Ludwik, ФТБДЙГЙПООЩЕ ЬУРЕТБОФУЛЙЕ ЖПТНЩ -- Ludoviko, Lazaro, Ludoviko Lazaro, Lazaro Ludoviko. пЖЙГЙБМШОБС ЖПТНБ РП ДПЛХНЕОФБН -- мБЪБТШ нБТЛПЧЙЮ ъБНЕОЗПЖ.
L. L. Zamenhof Ho, mia kor' Ho, mia kor', ne batu maltrankvile, El mia brusto nun ne saltu for! Jam teni min ne povas mi facile, Ho, mia kor'!
Ho, mia kor'! Post longa laborado Cxu mi ne venkos en decida hor'? Suficxe! Trankviligxu de l' batado, Ho, mia kor'!
[д-Т ьУРЕТБОФП. нЕЦДХОБТПДОЩК СЪЩЛ. рТЕДЙУМПЧЙЕ Й РПМОЩК ХЮЕВОЙЛ. чБТЫБЧБ, 1887, У. 23.]
м. ъБНЕОЗПЖ п НПЈ УЕТДГЕ! оЕ ВЕКУС ФБЛ ФТЕЧПЦОП, НПЈ УЕТДГЕ! фЕУОЕОЙЕ Ч ЗТХДЙ -- ПРБУОЩК ЪОБЛ. уНПЗХ МЙ С ОБ ЮФП-ФП ПРЕТЕФШУС? оЕ ВЕКУС ФБЛ!
п НПЈ УЕТДГЕ! фТХД НПК ВЕУЛПОЕЮОЩК! нОЕ РТЙОЕУЕФ РПВЕДХ ЬФПФ ЫБЗ? уНПЗХ МЙ С ТЕЫЙФШ ЧПРТПУ ЙЪЧЕЮОЩК? оЕ ВЕКУС ФБЛ!
рЕТЕЧПД в. лПМЛЕТБ
ъБДБОЙС 18.1. пВТБЪХКФЕ ТБЧОПЪОБЮОЩЕ ЬУРЕТБОФУЛЙЕ УМПЧБ:
УЧЙДЕФЕМШ; ТБЪОПУЙФШ; ФТПРЙОЛБ; РЕУЮЙОЛБ; РТЕДЮХЧУФЧПЧБФШ; ПЛПМПЪЕНОЩК; ТПУФПЧЮБОЙО; ЕЦЕЮБУОП; ЪБВПТ; ЧВЙФШ; ХОЕУФЙ; ДПЛТБУОБ; НЕЦРМБОЕФОЩК; ОЕУЛПМШЛПДОЕЧОЩК; УПДПЛМБД; РЕТЕУМБФШ; РЕТЕЮЙУМЕОЙЕ; ФЕМСФЙОБ; МЙУФЧБ; ЪСФШ (НХЦ ДПЮЕТЙ); ЪБЗПТЕФШУС; ПВЦПТБ; ЛХТСФОЙЛ; ВЕУУПООЙГБ; УПУФБТЙЧЫЙКУС; РЕТЧПВЩФОЩК; РЕТЕЙЪДБФШ; БЛЛМЙНБФЙЪЙТПЧБФШУС; РЕТЕЗТХРРЙТПЧБФШ; РПРЕТЕЮОЩК; ПВЧСЪБФШ; ЙЪЩУЛБФШ; ЛЧБЪЙОБХЮОЩК; УБНПЧПУРМБНЕОЕОЙЕ; НОПЗППФТБУМЕЧПК; ПРЙУЩЧБЕНЩК; РПДЮЙОЙФШ; РЕТЕРПМОЙФШУС; РТЕУЩЭЕООПУФШ; ЛЙЮЙФШУС; ОЕРТПИПДЙНЩК; БЖЕТЙУФ; ЮТЕЪЧЩЮБКОЩК; НЕЮФБФЕМШОЩК; РПМЙФЙЛБО; УПМДБЖПО; ГБТЕЧОБ; РТБЙУФПТЙЮЕУЛЙК; УФБТПТЕЦЙНОЩК; ЛХМШФХТОП-РТПУЧЕФЙФЕМШУЛЙК; УППФЕЮЕУФЧЕООЙЛ; ПРХВМЙЛПЧБФШ; ТБУРТПУФТБОСФШУС; РПДЯЈН; РТЙНЕОЕОЙЕ; РПЗХВЙФШ; ЧПУУФБОПЧЙФШ.
18.2. рЕТЕЧЕДЙФЕ УПЮЕФБОЙС:
ПДЙО ЪБ ДТХЗЙН; ЪБ ЗПТБНЙ; ЪБ ТХВЕЦПН; ЪБ УФПМПН; РПКФЙ ЪБ ЧПДПК; ПФЮЈФ ЪБ ЗПД; ХЧБЦБФШ ЪБ ИТБВТПУФШ; ВМБЗПДБТЙФШ ЪБ РЙУШНП; ЪБ ОЕДПУФБФЛПН ЧТЕНЕОЙ; ОЙ ЪБ ЮФП ОБ УЧЕФЕ; УДЕМБФШ ЪБ ДЕОШЗЙ; УДЕМБФШ ЪБ ПДЙО ТБЪ; ЪБ РПУМЕДОЙЕ ЗПДЩ; ПУФБФШУС ЪБ ОБЮБМШОЙЛБ; РТЙОСФШ ЪБ ПУОПЧХ; ЪБ ЕЗП РПДРЙУША; ЧЩКФЙ ЪБНХЦ ЪБ УФХДЕОФБ; ЦЙФШ ЪБ ФЩУСЮЙ ЛЙМПНЕФТПЧ ПФУАДБ; ЧЪСФШ ЪБ ТХЛХ; ЪБ ЮБУ ДП ПФИПДБ; ЧЩВТПУЙФШ ЪБ ПЛОП; С ВПАУШ ЪБ ЧБУ; РТЙОСФШУС ЪБ ТБВПФХ; ЪБУЕУФШ ЪБ ЛОЙЗХ; ПЮЕТЕДШ ЪБ НОПК; ЗПЧПТЙФШ ЪБ ЗМБЪБ. дП УЙИ РПТ; ДП ТЕЧПМАГЙЙ; ДП ФПЗП ЛБЛ РПМХЮЙФШ РЙУШНП; ДЕФЙ ДП 16 МЕФ ОЕ ДПРХУЛБАФУС; ДПФТПОХФШУС ДП ДПУЛЙ; ДП ЮЕЗП ЦЕ ПО ЗМХР!; НОЕ ДП ЬФПЗП ОЕФ ДЕМБ; НОЕ ОЕ ДП ЫХФПЛ. юЕТЕЪ ТЕЛХ; ЮЕТЕЪ ДЧЕТШ; ЮЕТЕЪ ФТЙ ЛЙМПНЕФТБ; ЮЕТЕЪ НЕУСГ; ЗПЧПТЙФШ ЮЕТЕЪ РЕТЕЧПДЮЙЛБ; ЮЕТЕЪ ЮБУ РП ЮБКОПК МПЦЛЕ; ТБВПФБФШ ЮЕТЕЪ ДЕОШ; ТБУУЛБЪЩЧБФШ ЮЕТЕЪ РЕОШ ЛПМПДХ. пЛПМП ДПНБ; ПЛПМП РПМХОПЮЙ.
18.3. рЕТЕЧЕДЙФЕ, ПВТБЭБС ЧОЙНБОЙЕ ОБ ЧЩДЕМЕООЩЕ УМПЧБ:
ьФПЗП ЮЕМПЧЕЛБ ОЕМШЪС ОЕ ЪОБФШ. оЙЛФП ОЕ НПЦЕФ ЪОБФШ ЧУЈ. ъОБФШ, НЩ ВПМШЫЕ ОЙЛПЗДБ ОЕ ЧУФТЕФЙНУС. чУЈ МЕФП УФПСМБ ПЮЕОШ ЦБТЛБС РПЗПДБ. чП ЧТЕНС ПФРХУЛБ НЕОС ЪБНЕОЙФ ЛПММЕЗБ. дЙТЕЛФПТ ЪБНЕОЙФ ХЕИБЧЫЕЗП ТБВПФОЙЛБ ОПЧЩН ТБВПФОЙЛПН. пО ОЙЛПЗДБ ОЕ ЙЪНЕОЙФ УЧПЕЗП ТЕЫЕОЙС. рТЕДБООБС УПВБЛБ ОЙЛПЗДБ ОЕ ЙЪНЕОЙФ УЧПЕНХ ИПЪСЙОХ. чЩ ПЮЕОШ ЙЪНЕОЙМЙУШ: С ЧБУ ОЕ ХЪОБМ. с ОЕ ХЪОБМ, РТЙЕДЕФ МЙ ПОБ. нОЕ РТЕДУЛБЪБМЙ, ЮФП С ВХДХ ЦЙФШ ДПМЗП, Й С ПИПФОП ЧЕТА ЬФПНХ РТЕДУЛБЪБОЙА. чПЪНПЦОП, С ЛПЗДБ-ОЙВХДШ ВХДХ ЦЙФШ Ч нПУЛЧЕ. лБЛ ЧЩ ЦЙЧЕФЕ? ьФП ФПФ ЦЕ УБНЩК УФХДЕОФ. пО УБНЩК ХНОЩК Й ЙУЛХУОЩК. пО УБН ЬФП УЛБЪБМ. пО РТЙЫЈМ УБН (ПДЙО). х УБНПЗП УЙОЕЗП НПТС. ч УБНПН ДЕМЕ, УЛПТП МЕФП. нЩ ТБВПФБМЙ УЛПТП Й ЧЕУЕМП. оБ ЪБУЕДБОЙЙ РТЙУХФУФЧПЧБМ ФТЙДГБФШ ПДЙО УФХДЕОФ. пДЙО ПО ЬФПЗП ОЕ ЪОБЕФ. пО ПУФБМУС ПДЙО. с РТЙЫЈМ Л ЧБН РП ПДОПНХ ЧБЦОПНХ ЧПРТПУХ. нЩ ЦЙЧЕН Ч ПДОПН ЗПТПДЕ. нЩ ВПТЕНУС ЪБ НЙТ ЧП ЧУЕН НЙТЕ. пОБ ОЕУЛПМШЛП ХУРПЛПЙМБУШ. чЩ ЕЭЈ ОЕУЛПМШЛП ТБЪ РТПЙЗТБЕФЕ ЬФП НХЪЩЛБМШОПЕ РТПЙЪЧЕДЕОЙЕ. чЕТПСФОП, ЧЩ РТПЙЗТБЕФЕ Ч МПФЕТЕЕ. чЩ РТБЧЩ: ПО ОЕ ЙНЕМ РТБЧБ ЙДФЙ ОБРТБЧП.
18.4. рЕТЕЧЕДЙФЕ ОБ ЬУРЕТБОФП:
ьУРЕТБОФП РПСЧЙМУС Ч тПУУЙЙ. оБЫ УППФЕЮЕУФЧЕООЙЛ м. н. ъБНЕОЗПЖ ПРХВМЙЛПЧБМ РЕТЧХА ЛОЙЗХ П НЕЦДХОБТПДОПН СЪЩЛЕ ОБ ТХУУЛПН СЪЩЛЕ 26 ЙАМС 1887 З. рЕТЧЩЕ ЗПДЩ ЬУРЕТБОФП ТБУРТПУФТБОСМУС РПЮФЙ ЙУЛМАЮЙФЕМШОП Ч тПУУЙЙ. ч УЧСЪЙ У ЬФЙН РЕТЙПД ДЧЙЦЕОЙС ЬУРЕТБОФЙУФПЧ 1887-1900 ЗПДПЧ РПМХЮЙМ ОБЪЧБОЙЕ ТХУУЛПЗП РЕТЙПДБ.
оПЧЩК РПДЯЈН ДЧЙЦЕОЙС ЬУРЕТБОФЙУФПЧ Ч ОБЫЕК УФТБОЕ РТПЙЪПЫЈМ Ч 20-30-Е ЗПДЩ, ЛПЗДБ ПОП РТЙПВТЕМП РТЙЪОБОЙЕ ПВЭЕУФЧБ ВМБЗПДБТС ЫЙТПЛПНХ РТЙНЕОЕОЙА СЪЩЛБ ДМС ГЕМЕК ЛМБУУПЧПК ВПТШВЩ Й ЙОЖПТНБГЙЙ П РЕТЧПН Ч НЙТЕ УПГЙБМЙУФЙЮЕУЛПН ЗПУХДБТУФЧЕ. нЙТПЧЩЕ ЧПКОЩ Й БОФЙДЕНПЛТБФЙЮЕУЛЙЕ ТЕЦЙНЩ РПЮФЙ РПЗХВЙМЙ ДЧЙЦЕОЙЕ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ. у ЧПУУФБОПЧМЕОЙЕН НЙТБ, ХУЙМЕОЙЕН НЕЦДХОБТПДОЩИ УЧСЪЕК ОБ ЧУЕИ ХТПЧОСИ -- ЗПУХДБТУФЧЕООПН, ПВЭЕУФЧЕООПН, МЙЮОПН -- ОБВМАДБЕФУС ЧПЪТПЦДЕОЙЕ ДЧЙЦЕОЙС ЬУРЕТБОФЙУФПЧ Ч НЙТЕ Й Ч ОБЫЕК УФТБОЕ.
гЕМШ ЬУРЕТБОФП, ЧОХФТЕООСС ЙДЕС ДЧЙЦЕОЙС ЬУРЕТБОФЙУФПЧ -- ХЛТЕРМЕОЙЕ ЧЪБЙНПРПОЙНБОЙС, НЙТБ Й ДТХЦВЩ НЕЦДХ ОБТПДБНЙ. ьУРЕТБОФП -- ЧУРПНПЗБФЕМШОЩК (ЧФПТПК РПУМЕ ТПДОПЗП) СЪЩЛ, ЛПФПТЩК ДПМЦЕО УМХЦЙФШ ОБТПДБН Ч ЙИ НЕЦДХОБТПДОЩИ ПФОПЫЕОЙСИ. ьФЙН ЬУРЕТБОФП РПНПЗБЕФ ЛХМШФХТОПНХ УПФТХДОЙЮЕУФЧХ НЕЦДХ ОЙНЙ.
ьУРЕТБОФП УФТЕНЙФУС ОЕ ЪБНЕОЙФШ ОБГЙПОБМШОЩЕ СЪЩЛЙ, Б УХЭЕУФЧПЧБФШ ОБТСДХ У ОЙНЙ ДМС НЕЦДХОБТПДОПЗП ПВЭЕОЙС. у ДТХЗПК УФПТПОЩ, ЪОБОЙЕ ЬУРЕТБОФП Ч ЪОБЮЙФЕМШОПК УФЕРЕОЙ ПВМЕЗЮБЕФ ЙЪХЮЕОЙЕ ЙОПУФТБООЩИ СЪЩЛПЧ Й ХЗМХВМСЕФ РПОЙНБОЙЕ УЧПЕЗП ТПДОПЗП СЪЩЛБ.
"с ХВЕЦДЕО, -- РЙУБМ ЙЪПВТЕФБФЕМШ ЛЙОП мХЙ мАНШЕТ, -- ЮФП ЧУЕПВЭЕЕ РТЙНЕОЕОЙЕ ЬУРЕТБОФП НПЗМП ВЩ ЙНЕФШ УБНЩЕ УЮБУФМЙЧЩЕ РПУМЕДУФЧЙС ДМС НЕЦДХОБТПДОЩИ ПФОПЫЕОЙК Й ДМС ПУХЭЕУФЧМЕОЙС ЧУЕПВЭЕЗП НЙТБ".
18.5. тБУУЛБЦЙФЕ, ЮФП ЧЩ ЪОБЕФЕ Й ДХНБЕФЕ П мАДЧЙЛЕ ъБНЕОЗПЖЕ.
чБН РПТБ УФБФШ ЮМЕОПН ЛМХВБ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ, ОБКФЙ УЕВЕ ФБН ЪБОСФЙЕ РП ДХЫЕ. еУМЙ Х ЧБУ ФБЛПЗП ЛМХВБ ЕЭЈ ОЕФ, УФБОШФЕ ЮМЕОПН ЛМХВБ Ч ВМЙЦБКЫЕН ЗПТПДЕ ЙМЙ ЙОДЙЧЙДХБМШОЩН ЮМЕОПН тПуь. фПЗДБ ОБ ЧБУ МСЦЕФ ЪБДБЮБ УПЪДБФШ ЛПММЕЛФЙЧ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ Ч ЧБЫЕН ЗПТПДЕ ЙМЙ УЕМЕ, ПВЯЕДЙОЙЧ ТБЪТПЪОЕООЩИ ЪОБФПЛПЧ ЬУРЕТБОФП Й ЧБЫЙИ ХЮЕОЙЛПЧ РТЙ ДПНЕ ЛХМШФХТЩ ЙМЙ ВЙВМЙПФЕЛЕ, РТЙ ЛПНЙФЕФЕ РТПЖУПАЪБ ЙМЙ ГЕОФТЕ ДПУХЗБ. рПМЕЪОП ФБЛЦЕ УПЪДБЧБФШ ПФДЕМЕОЙС ЙМЙ УЕЛГЙЙ ЬУРЕТБОФП Ч ЛМХВБИ ЙОФЕТОБГЙПОБМШОПК ДТХЦВЩ, ОБ ЖБЛХМШФЕФБИ ПВЭЕУФЧЕООЩИ РТПЖЕУУЙК, Ч ОБХЮОЩИ УФХДЕОЮЕУЛЙИ ПВЭЕУФЧБИ, Ч ОБХЮОП-ФЕИОЙЮЕУЛЙИ ПВЭЕУФЧБИ, Ч ЛМХВБИ Й ПВЯЕДЙОЕОЙСИ РП ЙОФЕТЕУБН, РТЙ ЛБЖЕДТБИ ЙОПУФТБООЩИ СЪЩЛПЧ. ч ЬФПН ЧБН НПЗХФ ПЛБЪБФШ РПНПЭШ НЕУФОЩЕ НПМПДЈЦОЩЕ Й РТПЖУПАЪОЩЕ ПТЗБОЙЪБГЙЙ, ВМЙЦБКЫЙК ЛМХВ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ Й тПУУЙКУЛЙК УПАЪ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ.
рТЙМПЦЕОЙС сЪЩЛПЧБС ЙЗТБ "уПЮЙОЙФШ ТБУУЛБЪ" чЕДХЭЙК ДБЈФ Ч БМЖБЧЙФОПН РПТСДЛЕ ЧУЕ УМПЧБ, ЛПФПТЩЕ ЧУФТЕЮБАФУС Ч ЛПТПФЛПН, РТПУФПН ТБУУЛБЪЕ. йЗТБАЭЙЕ УПУФБЧМСАФ ЙЪ ЬФЙИ УМПЧ УЧПЙ ТБУУЛБЪЩ Й ЪБЮЙФЩЧБАФ ЙИ. ъБФЕН ЧЕДХЭЙК ЮЙФБЕФ РЕТЧПОБЮБМШОЩК ФЕЛУФ.
Julio Baghy (Bagi) * * * Ho, rugxa rozo, bela floro, mi amas vin kun pura koro. Al vi la sentoj, pensoj iras, kaj mia koro vin deziras. Ho, rugxa rozo, bela floro, vin amas... amas mia koro.
Per dolcxa lingvo de l' silento al mi parolas vi en sento: "Ne estas tiu malfelicxa, kiu en sentoj estas ricxa". Parolas vi al mi sen busxo, sen vortoj, sed kun kora tusxo.
La senton kredu! Nur gxi gravas, gxi forton kaj kuragxon havas. La amo pura, sune hela la mondon faras bona, bela. Vin amas... amas mia koro, ho, rugxa rozo, bela floro.
[J. Baghy. La vagabondo kantas, Rotterdam, 1937, p. 8.]
б. у. нЕМШОЙЛПЧ рТЙОГЙРЩ РПУФТПЕОЙС Й ЖХОЛГЙПОБМШОПЗП ТБЪЧЙФЙС РМБОПЧПЗП НЕЦДХОБТПДОПЗП СЪЩЛБ Ч УПЧТЕНЕООПК ЙОФЕТМЙОЗЧЙУФЙЛЕ уБНЩК ХРПФТЕВЙНЩК РМБОПЧЩК НЕЦДХОБТПДОЩК СЪЩЛ ЬУРЕТБОФП РПМХЮЙМ ОБЙВПМШЫЕЕ ТБУРТПУФТБОЕОЙЕ Ч ЛХМШФХТЕ Й ЙУЛХУУФЧЕ (Ч 1980-И ЗЗ. Ч вХДБРЕЫФЕ РТПЫМЙ РСФШ ЖЕУФЙЧБМЕК ЬУРЕТБОФУЛЙИ ФЕБФТПЧ; УПЪДБОБ БУУПГЙБГЙС ЬУРЕТБОФЙУФПЧ-РЙУБФЕМЕК; ДЕУСФЛЙ ФЩУСЮ ОБЙНЕОПЧБОЙК ОБУЮЙФЩЧБЕФ ЛОЙЦОЩК ЖПОД); УТЕДУФЧБИ НБУУПЧПК ЙОЖПТНБГЙЙ (Ч 1984 З. Ч 35 УФТБОБИ ЧУЕИ ЛПОФЙОЕОФПЧ ЧЩИПДЙМП ВПМЕЕ УФБ РЕТЙПДЙЮЕУЛЙИ ЙЪДБОЙК ОБ ЬФПН РМБОПЧПН НЕЦДХОБТПДОПН СЪЩЛЕ; ЬУРЕТБОФП УФБМ ПДОЙН ЙЪ УБНЩИ ТБУРТПУФТБОЕООЩИ СЪЩЛПЧ НЕЦДХОБТПДОПЗП ТБДЙПЧЕЭБОЙС Й Ч 1988 З. ЕЦЕДОЕЧОП ЪЧХЮБМ Ч ЬЖЙТЕ 5 ЮБУПЧ 40 НЙОХФ); ФХТЙЪНЕ (Ч 1980-И ЗЗ. ОЕ ВЩМП РТБЛФЙЮЕУЛЙ ОЙ ПДОПЗП ДОС ВЕЪ НЕЦДХОБТПДОПК ЧУФТЕЮЙ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ).
тБУФЕФ ЪОБЮЕОЙЕ ЬУРЕТБОФП Ч ОБХЛЕ Й ФЕИОЙЛЕ (ПО РТЙЪОБО ТБВПЮЙН СЪЩЛПН ТСДБ ОБХЮОЩИ ЛПОЗТЕУУПЧ Й БЛБДЕНЙК, ОБ ОЈН РХВМЙЛХЕФУС ПВЫЙТОБС ОБХЮОБС МЙФЕТБФХТБ). хЧЕМЙЮЙЧБЕФУС ЛПМЙЮЕУФЧП ХЮЕВОЩИ ЪБЧЕДЕОЙК, ЗДЕ РТЕРПДБЈФУС ЬФПФ СЪЩЛ.
ьУРЕТБОФП ХРПФТЕВМСЕФУС ФБЛЦЕ Ч УЖЕТБИ:
1. РПЧУЕДОЕЧОПЗП ПВЭЕОЙС (ДМС ХДПЧМЕФЧПТЕОЙС РТБЛФЙЮЕУЛЙИ РПФТЕВОПУФЕК Ч ПВЭЕН СЪЩЛЕ; Ч НОПЗПОБГЙПОБМШОПК ЫФБВ-ЛЧБТФЙТЕ чУЕНЙТОПК БУУПГЙБГЙЙ ЬУРЕТБОФЙУФПЧ, ОБРТЙНЕТ, ЬФП ЕДЙОУФЧЕООЩК ТБВПЮЙК СЪЩЛ; ДМС РПДДЕТЦБОЙС СЪЩЛПЧПЗП ЕДЙОУФЧБ, РПЧЩЫЕОЙС СЪЩЛПЧПК ЛЧБМЙЖЙЛБГЙЙ, РП РУЙИПМПЗЙЮЕУЛЙН НПФЙЧБН: РТЕПДПМЕОЙЕ ЛПНРМЕЛУБ "ВПТЕГ-ПДЙОПЮЛБ", РУЙИПМПЗЙЮЕУЛПЕ ЪБТБЦЕОЙЕ Й ДТ.); Ч УЕНШЕ (ЙЪ-ЪБ РТБЛФЙЮЕУЛПК ОЕПВИПДЙНПУФЙ ДМС ТБЪОПСЪЩЛЙИ ЬУРЕТБОФПЖПОПЧ, ЧУФХРЙЧЫЙИ Ч ВТБЛ; РП ФТЕВПЧБОЙСН ДЙДБЛФЙЛЙ: МХЮЫЕ ЙЪХЮБФШ СЪЩЛ Ч ДЕФУФЧЕ, РПМШЪПЧБФШУС ЙН ЮБЭЕ; РП ЙДЕПМПЗЙЮЕУЛЙН Й РУЙИПМПЗЙЮЕУЛЙН РТЙЮЙОБН: "ПДОПНХ НЙТХ -- ПДЙО СЪЩЛ", ЙДЕОФЙЖЙЛБГЙС УЕВС ЛБЛ ПУПВПК МЙЮОПУФЙ Й РТ.; ТБУУНБФТЙЧБЕНБС ЮБУФОБС ЖХОЛГЙС ПЗТБОЙЮЙЧБЕФУС РТБЗНБФЙЮЕУЛЙНЙ ЖБЛФПТБНЙ);
2. ПВЭЕУФЧЕООП-РПМЙФЙЮЕУЛПК ЦЙЪОЙ, ПВЭЕУФЧЕООЩИ ПТЗБОЙЪБГЙСИ Й ДЕМПРТПЙЪЧПДУФЧЕ (РПУМЕДОЕЕ -- ЧЕУШНБ ПЗТБОЙЮЕООП);
3. ТЕЗХМСТОП -- Ч ТЕМЙЗЙЙ, ЛХМШФБИ, ПВТСДБИ;
4. УРПТБДЙЮЕУЛЙ -- Ч УРПТФЕ, ДЙРМПНБФЙЙ, Ф. Е. Ч ТБЪОПК УФЕРЕОЙ ЧП ЧУЕИ ЧПЪНПЦОЩИ УЖЕТБИ, ЙУЛМАЮБС УХДПРТПЙЪЧПДУФЧП Й ЗПУХДБТУФЧЕООЩЕ ДЕМБ.
[б. у. нЕМШОЙЛПЧ. бЧФПТЕЖ. ЛБОД. ДЙУ. нЙОУЛ, 1990, У. 22.]
<<< 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 ЛМАЮ ХЛБЪ УМПЧБТШ >>> пЗМБЧМЕОЙЕ