- •Пачатак новага часу. Эканамічнае і палітычнае становішча Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай (кан.15-17
- •Пытанне 1. Паняцце “новы час” у еўрапейскай гісторыі.
- •Новы час падзяляюць на 2 перыяды:
- •Адкрыцці новага часу:
- •5)Утварэнне каланіяльнай сістэмы:
- •Пытанне 2.
- •Войны ВКЛ і Масквы ў 1-й пал. 16 ст.:
- •Лівонская вайна
- •У 1562 г. рускія войскі ля сцен Оршы, Шклова, Віцебска. 15.02. 1563 г.
- •10 студзеня 1569 г. – пачаўся Люблінскі сейм.
- •1 ліпеня 1569 г. – падпісана
- •Дзяржаўны лад ВКЛ
- •Заканадаўчым органам з’яўляўся сoйм-з’езд шляхты (з 1492)
- •Пасля “Генрыкавых артыкулаў”(1573). Вальны сoйм склікаўся не радзей раза ў 2 гады. Ен
- •Ураднікі сенатары ВКЛ
- •“Залатыя вольнасці” шляхты Рэчы Паспалітай:
- •Пасля смерці караля ў РП
- •Рэлігійнае жыццё і культура ВКЛ 14-17 ст.
- •РЭФАРМАЦЫЙНА-ПРАТЭСТАНТСКІЯ ПЛЫНІ Ў ВКЛ
- •КОНТРРЭФАРМАЦЫЯ – рэлігійна-палітычны рух накіраваны супраць рэфармацыі і пратэстантызму.
- •Берасцейская царкоўная унія – накіравана на аб’яднанне праваслаўнай і каталіцкай царквы пад кіраўніцтвам
- •Літаратура. Ф. Скарына (1490я1551)
- •Архітэктура: замкі: нямецкія майстры і стыль: раманскі і гатычны ў Гародні, Крэве, Геранёнах,
- •Мастацтва пераход да рэалізму мужчыны: партрэты ваяроў- паноў: Сапегі, Радзівілы, Хадкевічы (прыгажунні Барбара
- •Бел. этнагінэз канцэпцыі фінская (І.Ласкоў),балцкая (У.Сядоў,
- •Жыгімонт Ваза (1588-1632)
- •У 1600 г. у Расіі пачалася “смута,” падставай для якой быў міф у
- •Казакі-лёгкая конніца ВКЛ і Украіны.
- •1648 -1651 г. –сялянска-казацкае паўстанне
- •Спроба 40000 казацкіх войскаў начале з М. Крычэўскім прабіцца праз пераправу пад Лоевам
- •1654-1667 вайна РП і Масквы “Патоп”
- •Прычыны поспехаў рускай арміі на тэрыторыі РП:
- •Храналогія вайны:
- •Контрнаступ. Войскі ВКЛ і Польшчы разбілі колькасна большыя маскоўскія арміі каля р. Палонкі
- •1667 г. – Заключана Андрусаўскае перамір’е на
- •Паўночная вайна 1700 -1709 г.
- •15.02.1703 г. шведы разбілі Р. Агінскага пад Салатамі, а ў 1704 г. пад
- •у 1708 г. Карл ХІІ узнавіў баявыя дзеянні на усходзе Беларусі. 3-4.07.1708 г.
Пачатак новага часу. Эканамічнае і палітычнае становішча Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай (кан.15-17 ст.).
1.Паняцце “новы час” у еўрапейскай гісторыі.
2.Лівонская вайна і Люблінская унія.
3.Дзяржаўны лад і органы кіравання ў Рэчы
Паспалітай.
4. Рэфармацыя, контррэфармацыя, Брэсцкая царкоўная унія і культура ВКЛ.
5.Знешняя палітыка РП і войны 17 ст.
Пытанне 1. Паняцце “новы час” у еўрапейскай гісторыі.
Паняцце “новы час” з’явілася ў эпоху Адраджэння, уведзена гуманістамі. Яно абазначала перыяд пасля сярэднявечча.
У 17 ст. гісторыю дзялілі на антычнасць, сярэднявечча і новы час. У 20 ст. з’явілася паняцце сучасная гісторыя (найноўшая).
Новы час бярэ пачатак з адкрыцця Амерыкі (Вялікіх геаграфічных адкрыццяў) да 1-й Сусветнай вайны.
Новы час падзяляюць на 2 перыяды:
Ранні: Ад Вялікіх геаграфічных адкрыццяў(1492) да Вялікай французскай рэвалюцыі(1789).
Позні : Ад Вялікай французскай рэвалюцыі (1789) да 1-й Сусветнай вайны (1914 I 1917).
Адкрыцці новага часу:
1)У навуцы: Адбываецца зараджэнне сучаснай навукі: геаграфіі, астраноміі, прыродазнаўства (М. Капернік – абгрунтоўвае геліацэнтрычную сістэму
+ І. Н’ютан, Дэкарт і інш.).
2)У эканоміцы: З’явіліся мануфактуры (прадпрыемства заснаванае на падзеле працы), прагрэс у здабываючай і апрацоўчай прамысловасці. У позні новы час- фабрыкі
3)Фарміруецца клас буржуазіі. Па “лініі Эльбы” усход -феадалізм/захад-капіталізм.
4)У палітыцы: Нідэрланды, (1566 )Англія (1642) і Францыя (1789)буржуазныя рэвалюцыі
5)Утварэнне каланіяльнай сістэмы:
Да кан. 17 ст. у сувязях з Усходам панавалі партугальцы затым іспанцы, галанцы і англічане, французы, якія падзялілі свет. Вывезлі з калоній за 60 год 17000т. срэбра , 180т. золата.
Некаторыя краіны усходу каб не страціць самабытнасць пайшлі па шляху самаізаляцыі (Кітай, Японія, Бірма).
6)“Рэвалюцыя коштаў” за кошт таннага стрэбра і золата выкачаных з калоній, жыхары гарадоў выплочвалі за харчаванне па выгоднай кан’юктуры для с/г вытворцаў усходу Еўропы.
7)Рэфармацыя і контррэфармацыя.
Пытанне 2.
ВКЛ вядзе войны за панаванне на Балтыцы з Лівоніяй і Маскоўскай дз-вай.
У 16 ст. на землі ВКЛ працягваюцца набегі крымскіх татар.
У 1519 г. у выніку вайны з Польшчай Ордэн разбіты і створана свецкая дзяржава – Лівонія. З 1525 г. Прусія стала свецкім васалам Польшчы.
Войны ВКЛ і Масквы ў 1-й пал. 16 ст.:
1500 – 1503
1506 – 1508
1512 – 1518
1534 – 1537
Усе войны з боку Масквы праходзілі пад эгідай абароны праваслаўя, на самой справе
яны былі накіраваны на захоп тэрыторый ВКЛ.
Лівонская вайна
1557 Пазвольская “вайна” ВКЛ і ордэна
Іван Грозны ў 1558 г. – пачаў вайну супраць Лівоніі за выхад да Балтыкі.
У 1559 г. кароль Жыгімонт ІІ Аўгуст прыняў Лівонію пад пратэктарат ВКЛ.
У 1561 г. – падпісана дамова па якой землі Лівонскага Ордэна перайшлі ва уладанне ВКЛ. Пасля чаго пачалася вайна паміж ВКЛ, Польшчай і Маскоўскай дзяржавай за Лівонію.
У 1562 г. рускія войскі ля сцен Оршы, Шклова, Віцебска. 15.02. 1563 г. – захапілі Полацк. Наступ маскоўскіх сіл быў спынены разгромам пад Улай і Оршай. Пачалі будаваць замкі. Вайна аднавілася пры С. Баторыі калі быў вызвалены Полацк (1579) захоплены Вялікія Лукі, Усвят абложаны Пскоў (1580). Мір заключаны у 1583 г. ВКЛ вярнуўся Полацк, Усвяты, Інфлянты.
Перадумовы Люблінскай уніі:
Сілы ВКЛ аслаблены, ў казне няма грошаў.
Да ўніі з Польшчай імкнулася шляхта ВКЛ, бо хацела шырокіх вольнасцей палякаў.
Польская шляхта хацела новых зямель і пасад.
10 студзеня 1569 г. – пачаўся Люблінскі сейм.
Сейм цягнуўся 6 месяцаў, бо дэлегацыя ВКЛ не згаджалася з дэлегацыяй Польшчы.
Палякі хацелі інкарпарацыі ВКЛ.
Дэлегаты ВКЛ хацелі саюза роўных дзяржаў і ў сакавіку з’ехалі з Любліна.
Вясной 1569 Жыгімонт ІІ Аўгуст аддаў Польшчы землі ВКЛ: Валынь, Падляшша, Падолле, Кіеўшыну.