1.4. Технико – экономическое обоснование выбора целесообразного

варианта системы электроснабжения сельскохозяйственного района.

Электрмен қамту жүйелерін жобалауда мақсатты, алдыңғы технико-экономикалық көрсеткіштері бар нұсқаны таңдау қажет. Тәжірбиеде нұсқаларды салыстырғанда, салыстырмалы экономикалық тиімділік көрсеткіші ретінде жиі келтірілген шығындарды қолданады.

Әр нұсқада келтірілген шығындар өндірістік шығын және капиталдық салымға кететін, нормативті коэффициент Е_н [4] арқылы біркелкі мөлшерге келтірілген ағымдық шығын суммасын көрсетеді.

З = Е_н  К + И, мың. тенге (1.41)

мұндағы Е_н – энергетикада қабылданған нормативті тиімділік коэффициенті, 0,15;

К – капиталдық салым, тыс. тенге;

И – өндірістің жылдық шығыны, тенге

Салыстырылып жатқан нұсқалардың ішінде ең үнемдісі аз жылдық шығыны бар нұсқа.

1.4.1. Капиталдық салымдарды анықтау.

Энергожүйені қоректендіру кезінде электр тораптарына кететін капиталдық салымы анықталатын формула:

К = К_л + К_п/ст + К_я + К_q, (1.42)

мұндағы К_л – электр желі құрылысына кететін суммарлық капиталдық салым, мың тенге;

К_я – қорек көзі нүктесінде тарату құрылғылары құрылысына кететін капиталдық салым, мың тенге;

К_д – қосымша капиталдық салым, мың тенге

Желі және жабдық құны анықтамалық материалдардан алынады [2, 9].

Қосымша капиталдық салымдар шығыны анықталатын формула:

К_д =   (∆Р_л + ∆Р_п/ст), тыс.тенге (1.43)

мұндағы  - 1кВт электростанция тағайындаған қуаттың меншікті капиталдық салымы, тенге/кВт;

∆Р_л, ∆Р_п/ст – сәйкесінше электр желілері және қосалқы стансада суммарлық қуат шығыны, кВт.

Желідегі қуат шығыны анықталады:

∆Р_л = 3I²_р  R  10^-3 , мың тенге (1.44)

мұндағы R – желінің активті кедергісі, Ом;

I_р – желінің есептік тоғы, А.

Есептеу мысалы. Нұсқа I, Желі 0 –1 110 кВ I_р = 95,4; r₀ = 0,43 Ом/км;

L = 50 км.

∆Р_л = (3  62,9²  50  0,43  10^-3 )/2= 127,2 кВт.

Екі орамды трансформаторлардағы қуат шығыны:

∆Р_т = ∆Р_ст n + ∆Р_{м. ном}()² , кВт (1.45)

мұндағы ∆Р_ст – трансформатор болатындағы шығын, кВт;

n – параллель қосылған трансформаторлар саны;

∆Р_{м. ном} – трансформатор орамындағы қуат шығыны, кВА.

Есептеу мысалы. Нұсқа I, қ/ст “Карагайлы”

ТМН – 6300/110кВ трансформаторлары, 2 штугі паралель қосылған:

∆Р_т = 2  11,5 +  44  = 31,73 кВт.

I –ші нұсқа бойынша қосымшы капиталдық салымды табамыз:

К_д=157,5(248,9+136,5)=60,5 мың тенге

Кесте 1.8 110 кВ электр беру желілерінің капиталдық салымы.

Нұсқа I 110/10 кВ				Нұсқа II 110/10 кВ
Желі номері	ℓ, км	1 км құны мың тенге	Клi, тыс.тенге	Желі номері	ℓ, км	1 км құны мың тенге	Клi, мың тенге
0 – 1	50	36,5	1825	0 – 1	50	36,5	1825
1 – 2	38	36,5	1387	1 – 2	38	36,5	1387
1 – 4	25	36,5	912,5	1 – 4	25	36,5	912,5
1 – 5	30	36,5	1095	4 – 5	23	36,5	839,5
2 – 3	24	36,5	876	2 – 3	24	36,5	876
Кл=6095,5 мың тенге				Кл=5840,0 мың тенге

Кесте 1.9 Қосалқы стансаға капиталдық салым

Нұсқа I 110/10 кВ			Нұсқа II 110/10 кВ
Қосалқы станса мінездемесі	Саны шт.	К қ/ст, мың тенге	Қосалқы станса мінездемесі	Саны шт.	К қ/ст, мың тенге
Түйінді 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1580	Түйінді 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1580
Тұйықталған 6300/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1610	Тұйықталған 6300/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1610
Тұйықталған 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	2	2600	Тұйықталған 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1300
Отпайкалы 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1450	Отпайкалы 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1450
-	-	-	Отпайкалы 2500/110 кВ трансформатор-ларымен	1	1450
Кқ/ст=7440 мың тенге.			Кқ/ст=7590 мың тенге.